Czas.

Мірадор - viewer

Czas.

Примітка

Відображення 723 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

Net78

Kraków, Piątek 18 Lutego 1910.

Bocznik LXIII.

S ili

(Numer wieczorny).

JŁifisstf;;gr ar S «epiaii«

Lwów 16 lutego.

Ruska krytyka.

—

Przesady pos. Starucha.

,Szkoda

zdrowia !"

—

Umiejętność

,przerw".

—

Powiększe

nie Krakowa.

—

Walczący i widzowie.

—

Ustawa

budowlana dla Krakowa.

Sześć godzin przerwy minęło od chwili, gdy

poseł Staruch zażądał znowu głosu w celach

obstrukeyjnych. I przez te sześć godzin zaszła

w nim zmiana w ielka. Przed 9 godziną wieczo

rem, gdy marszałek dał mu głos, poseł Staruch

oświadczył się za rezolucyą, ,,wzywającą c. k .

rząd" do zwolnienia Kasy centralnej dla spółek

rolniczych od różnych opłat państwowych. Ale

co to pomoże? - pyta poseł Staruch, którego

widocznie myśl organizacyjna marszałka pod

biła. I mówca ruski krytykuje Koło polskie

w Wiedniu za to, że zbytnio jest ,,uległe rzą

dowi" . A uległem jest, komentuje dalej mówca,

bo nie chce w kraju pogodzić się z Rusinami.

Rzecz jasna, że poseł Staruch się myli i nie

zdaje sobie sprawy z metody politycznej i idei,

która kierowała i kieruje poniekąd do dziś dnia

polityką polską w Wiedniu. Poseł Staruch tego

nie rozumie i k rytykę Koła polskiego, szczegól

nie dawnego Koła polskiego, upraw ia według

szablonu polskiej trointradracyi. W net poseł

Staruch zawoła, że wszystko poszłoby w stoli

cy państwa inaczej, ,,gdyby tam w Wiedniu

było 70 posłów ruskich",

(rozumie się posłów

takich jak on), u nikających foteli ministeryalnych

i wogóle ,,foteli",

bo słowo ,,fotel",

ja k słowa

,szampan" i ,indywiduum",

ma d!a posła Sta

rucha znaczenie specyalne, jest symbolem...

W tern miejscu poseł Skarbek wystąpił

z niefortunną przerwą, wyrażoną w słowach:

,Szkoda zdrowia !" Te słowa niefortunne były

dla posła Starucha potwierdzeniem moralnem

konieczności potępienia ,,foteli" .

Nie — woła

on — nie szkoda zdrowia przy pracy społe

cznej, dla ludu itd. Wprowadz.ił zatem poseł

Skarbek pasła Starucha na fałszywą drogę uka

zując mu w fotelach ministeryalnych środek od

poczynku po mozołach prywatnego życia, śro

dek hygieniczny do podtrzymywania zdrowia.

Słowem poseł Skarbek, jako polski poseł wbrew

swej w oli i myśli, utwierdził posła Starucha we

wszystkich jego przesądach do ,foteli" i do

idei państwowej.

Nam się zdaje, że poseł Staruch, gdy krzyczy

i hałasuje, nie ma zamiaru ,tracić zdrowia", ale

po swojemu chce oddać usługę swemu narodo

wi. Poseł ruski nie wie, że ci z Koła polskiego,

którzy zaczęli ową politykę, dziś przez niego

ochrzczoną mianom ,,uległej" ,

najwięcej tracili

zdrowia nietylko w pracy dla kraju, ale i w wal

ce z nieprzychylną im opinią narodu, wychowa

nego w innych politycznych myślach. I poseł

Staruch z czasem przekona się, że więcej bę

dzie tracił zdrowia w walce z przyszłemi podej

rzeniami własnego obozu, z niedoświadczeniem

politycznem dorastającego p o k o le n ia , podczas

gdy on nabierze tego doświadczenia, że wtedy,

gdy tnu zarzucać będą zdradę dla nadziei jakie

goś ,fotelu" , zacznie więcej tracić zdrowia, ani

żeli je traci dziś w walce z marszałkiem, z re

gulaminem i z ,indywiduam i" -

jak lubi nazy

wać nieobecnych w sali starostów.

Bądź co bądź przerwa posła Skarbka powin

na nauczyć gorliwego przedstawiciela narodowej

demokracyi w Sejmie, że trzeba zastanowienia

i umiejętności w robieniu ,przerw " .

Gdyby nie

ten wykrzyknik posła Skarbka, przemówienie

posła Starucha byłoby znacznie krótsze. Ale i

tak było ono względnie niedługie, a w dodatku

wypowiedziane w inteneyi popierania komisyi.

To też resztu wniosków komisyjnych przeszła

nadspodziewanie prędko, i poseł Żardecki, refe

rent komisyi, inógł prędko ustąpić miejsca po

słowi hr. Wodzickiemu, w buleniu komisy i żą

dającemu przyłączenia gminy Ludwinów, oraz

gminy Dąbie do ,,król, stołecznego miasta Kia

kowa.

Wtedy nastąpiła żywa acz krótka prtse da)

mes, w której wszystkie niemal stronnictwa

wzięły udział. Pierwsza iskra padła z uderzenia

mlecza posła Czecza, występują.cego w roli i y -

cerza ,po w iatu " , a żądającego w interesie powiatu

wielickiego odroczenia całej sprawy. By !o o

wystąpienie raczej ,dla honoru".

Niespodziewanem było w y stąp ien ie posła i uni

ki w obronie Największego Krakow’a. Pos. Dum

ka czyni tylko zastrzeżenie, by Rusini nie p a

°ili za to, co Krakowianie uzyskają. Próżne o

bawy! Krakowianie swoją wielkość opłatami

gmiimerni zapłacą drogo, a opłatami krajoweim

więcej wydadzą na Kołomyję, aniżeli Kołomyja

wydać może na Kraków.

Motywy wystąpienia posła Dumki są dw’oja

kiego rodzaju. Jedne — ,m u zyka przyszłości" -

mają na celu Lwów i to Lwów wyśniony; um

ilić, bardziej praktyczno, mają na celu podanie

dłoni kompromisowej Polakom. M otyw ten w y

powie później poseł Sturuch, gdy opozycyoniscie,

Posłowi Ptakow i, zawoła: ,,Widzicie - Rusm

j**t za Krakowem a Polak przeciw!" I p°se

*"kunich powie te słowa z dumą człowieka, go

towego do zgody.

Istoinie poseł Ptak chce zatrzymać Dąbie dla

powiatu krakowskiego. Musiało także w kwestyi

kudwinowa i Dąbia zabrać głos Podgórze ; je

»o przedstawiciel stanął po stronie dwóch po

w’iatów przeciw Krakow ow i. Gdy poseł Marye\v

ski widział, że powiaty w tej kwestyi są poko

nane, przywołał na pomoc taktykę straszenia

”Precedensami" imperyalistycznymi Krakowa,

°leniem wieży Maryackiej, a wreszcie usiłował

Przyciągnąć na swą stronę śpiących po przegranej

" Bankietu przemysłowym Wszechpolaków, bu

(?-ąc ich w kolorze ,autonomii" .

Zdaje się, że

w mniejszości przeciw imperyalizniowi krakow*

znalazł się istotnie poseł Sala. Go się

Huto z postem Skarbkiem nic wiemy ; może roz

myślał w ,,fotelu° o jednym z now’ych wnio

sków, ja k ie niechybnie postawi jeszcze podczas

bieżącej sesyi.

Przez cały ten czas poseł Leo z uśmiechem

ironicznym przypatrywał się atakowi. Na powia

ty ledwo zerknął, a Podgórze zmierzył od stóp

do głowy i wyszczerzył nań zęby, zapowiadając

mu, że go nie minie sos krakowski.

Z humorem lekkim przypatrywał się tej walce

poseł Wodzicki. W charakterze referenta komi

syi stał on niezachwianie przy wnioskach swej

komisyi, darząc wszystkich pokonanych śmie

chem, zaczynając od posła Czecza na prawicy

tuż przy hemicyklu i kończąc na pośle Dumce,

opierającym się niemal o ścianę zewnętrzną sali.

W takim nastroju szermierzy i Izby całej Kra

ków połknął Ludwinów i Dąbie. Nie dziw, że

potem poseł Leo, referując nowelę do ustawy

budowlanej dla Krakowa, ledwo raczył usta o

tworzyć i tak zaimponował Sejmowi, że nikt

głosu nie zabrał. Sejm panuje nad Krakowem,

ale nim nie rządzi. Tylko marszałek miał kłopot,

bo niemal że jednym tchem musiał wypowiedzieć

formuły głosowania pierwszego, drugiego i trze

ciego czytauia ustawy! I Kraków ma swą odno

wioną ustawę budowlaną, przesłaną do sankcyi

c. k . rządowi. Rzeczywiście, że marszałkowi dziś

udaje się ,,nie po raz pierwszy i ostatni°.

Poszedł wniosek ulg podatkowych dla domów

w Białej. W tedy, w nagrodę, marszałek przerwał

porządek dzienny, oddając pod obrady Izby

w nioski nagłe, których autorami są po więk

szej części posłowie ruscy. Czego im spieszno —

nikt nie wytłumaczy. Poseł Staruch, który my

śli już o historyi, powiedział dziś, źe przyszły

dziejopisarz Sejmu, przerzucając roczniki za lata

bieżące, pomyśli, że to był nie Sejm polski, ale

Sejm ruski. Szkoda, że posłom ruskim idzie

więcej o to, jak długo mówili, aniżeli o to, co

mówili.

Nagłość ma dla nich tylk o to znaczenie, źe

mogą wp,rowadzić na scenę ,,indyw idua".

Dziś

właśnie szło o starostę ka}liskiego, Izba nagłość

wniosku przyjęła i posiedzenie wkrótce zostało

zamknięte.

Lwów 17 lutego.

Mówcy ruscy a kronikarz Sejmu w X X I w.

—

Pro

jekty pozytywne a mgta ruska. - Drogi i koleje. -

Encyklopedya pos. Starucha.

—

Dodatki do podatku

życia parlamentarnego.

Posłowie ruscy myślą już o przyszłym kro

nikarzu Sejmu galicyjskiego za rok 1910. Przy

puszczają, źe ten kronikarz, nie czytając wcale

mnogości mów ruskich, powie jednak, że w ,,tym"

Sejmie polskim rozlegała się przeważnie mowa

ruska. I perspektywą takiego wykrzyknika, któ

ry w XXI wieku wyrwie się z piersi kronika

rza, posłowie ruscy ucieszeni, zalewają się mo

wami.

Nie przychodzi im na myśl, że kronikarz, zja

wisko, w które oni są wpatrzeni i które nieja

ko stwarzają sami, opisze innemi słowami. M ia

nowicie powie on, że Sejm galicyjski z 1910 r.,

pomimo, źe w nim posłowie ruscy przemówie

niami panowali, był wybitnie polskim. Wszelka

bowiem myśl organizacyjna, każdy projekt po

zytywny, wszystkie sformułowania zadań real

nych wyrażone zostały w języku polskim, pod

czas gdy ten napozór potop słów ruskich mu

siał być jakąś mgłą nieuchwytną, z której nic

nie da się wycisnąć.

Dziś n. p . w dzień 17 lutego, poseł Męciński,

zastępując nieobecnego posła Moysę, referenta,

formułuje potrzeby dróg gminnych Krasów-Wy

branówka, oraz Rawa-Wułka mazowieckie-Mosty

wielkie i żąda dla nich podwyższonej subwen

cyi krajow ej. Tymczasem posłowie ruscy nie

przeczą pożytkow i dróg i konieczności wyższej

subwencyi, ale wygłaszają przy każdej z tych

dróg po kilka mów, w których nic nie ma. Po

seł Kraiński przedstawia potrzebę i pożytek zbu

dowania kolei lokalnej Jaworów na Lubaczów,

Cieszanów do granicy rosyjskiej koło Płazowa,

a poseł Starach, udając znawcę w tych spra

wach, rozprawia o tem, jak budowano koleje za

czasów namiestnictwa Zaleskiego, kiedy on —

poseł Staruch — może jeszcze żandarmem nie

był. Pojmujemy, że poseł Staruch jest dumny

z tego, że chce być dla Sejmu podręczną ency

klopedyjką. Na nieszczęście jest to encyklope

dyjka, która sama się otwiera i odgrywa swoje

kawałki bez troski o to, czy Sejm potrzebuje

lub nie tych wiadomostek różnych, nie wiadomo

jak i skąd zebranych. W danym wypadku ency

klopedyjka zamknęła się dzięki magicznym sło

wom posła Jampolskiego, który jako ludowiec

opisywał zmartwienie ,,jednego z magnatów",

posiadającego 20.000 morgów, a przeciwnego

projektowi kolei. Wobec tego poseł Staruch za

sadniczo zamilkł, ale chcąc przedłużyć męki

,,jednego z m agnatów ", zażądał skonstatowania

kompletu. Serce drgnęło w posłach, którzy po

spieszyli do sali i glosowanie ,,dokuczliwe ma

gnatow i" zostało przyspieszone.

° Przy drodze Przeworsk-Dynów i przy sprawie

obwałowania Dniestru kilku posłów ruskich,

z"ad/.ając się z projektami, zapewnili nas jednak,

że oni mogliby to zrobić lepiej. Być może —

musieli pomyśleć posłowie Kędzior i Battaglia,

sprawozdawcy - ale pozostali przy wnioskacli

komisyi.

Zabrakło na razie projektów kolejowych, dro

gowych i trzeba było przywitać na trybunie bur

mistrza Maissa, który poleci! Sejmowi 35 gmin

miejskich, żądających nadania im prawa poboru

dodatków od spirytusu, wódek, miodu i piwa.

Tu poseł Makuch nie wytrzymał i dał uwerturę

do symfonii antyalkoholicznej posła Starucha.

Ten ostatni musi z powodu 35 gmin miejskich

w % t o c z y ć s%%’e baterye indywiduów, szampana,

foteli na których usadowił sz.lachtę oraz Hersz

ków i Mośków. Dalszy ciąg nastąpi dziś wieczo

rem i p- burmistrz, aczkolwiek - jak podejrzy

wamy - nieprzyzwyczajony u siebie w domu

do cierpliwości, tu %%- Sejmie musi %vysłuchać

posła Starucha i innych mówców o tem, co już

tyle razy powiedzieli %v tych samych niemal sło

wach. Słuchać tego %%’szystkiego, to rodzaj dodatku

do podatku naszego życia parlamentarnego.

-----------------—

Ministrowie - rodacy.

Wiedeń 17 lutego.

Nie przesądzając wyniku narady prezy

dyum Koła polskiego, zapowiedzianej na jutro

przedpołudniem, sądzę, że nie od rzeczy będzie

zastrzedz się przeei%vko %%’ciąganiu przez prasę

polską do dyskusyi sytuacyjnej sprawy, która

zdaniem mojern z pod kompetencj’i Koła najzu

pełniej się usuwa.

Coraz częściej mianowicie spotyka się %v dzien

nikach polskich w formie zapowiedzi lub na

dziei apel do Koła, by dopomagało do obalenia

niemieckiego reprezentanta %%’ gabinecie, Dra

Schreinera. Trudno o coś bardziej politycznie

nietaktownego. Nawet Czesi, którzy mają do p.

Schreinera bezpośredniejsze pretensye, zachowu

ją w tyrn kierunku rezerwę, a jeśli dażą do je

go obalenia, to czynią to chyba pośrednio, ró

wnocześnie zapewniając o swej neutralności.

M inister rodak niemiecki, czy czeski, odpo%%da

dać ma d%voin wa ru nko m : posiadać po%yinien

zaufanie swojej narodowej grupy i zarazem zau

fanie cesarza. Inne grupy narodo%%’e nie mają

z nim nic %yapólnego i nie wolno im wply%vać

na jego nominacyę, względnie dymisyę. O tem

niektóre dzienniki zapominają, szafując nieufno

ścią %v niewłaściwą stronę, Działalnością p.

Schreinera nie zachwycają się pono na%%’et jego

właśni rodacy, ale dopóki oni chcą go mieć

ministrem, a cesarz się na to godzi, Koło ma

obowiązek zachowania zupełnej neutralności.

Swoją drogą mnożenie %v gabinecie posad mi

nistrów rodaków, mnoźj’ też polityczne i par

lamentarne trudności. Ministerst%vo dla Galicyi

jest instytucj’ą, inne narodowe ministerstwa są

parodyą iustytucyi. Niemcy i Czesi, a w dalszej

konsekweneyi i inne narodowości zapominają,

czesn %vłaściwie jest ministerstwo dla Galicyi

i ja k ono po%%’stało. Po rozmaitych %valkach

i zmiennych kolejach reprezentacyi polskiej, przy

znano nie Polakom, jeno Galicyi, różne wyłączno

ści i odrębne pra%ya, a pomiędzy teini także re

prezentacj’ę w Radzie Korony’, podobną jak ma

w Węgrzech Chorwacya. Żaden z naszych mini

strów nie mienił się też inaczej, j a k ministrem

dla Galicyi, nigdy zaś polskim ministrem roda

kiem. W sporze polsko-ruskim minister dla Ga

licyi zajmował za%vsze stanowisko pośrednika,

g]ó%%’rne zaś dbał o kulturalny i ekonomiczny

rozwój całego kraju. Popierając budowę kolei

czy kanałów, interweniując w sprawach taryfo

%vych, melioracy’jnych i tylu a tylu innych, mi

nister %%’ystępo%vał nie jako rzecznik narodowo

ści, jeno jako rzecznik interesów kraju. Ci, co

to negują, niechaj łaskawie przypatrzą się rze

szom chłopów ruskich, szukających %%r minister

stwie dla Galicyi opieki i pomocy’ .

Ani minister rodak czeski, ani niem:iecki po

dobnych agend nie mają. Przeciwnie, zamiast

pośredniczyć, z natury rzeczy przy’jm ują oni ra

czej rolę harco%yników z jednego i drugiego o

bozu. Jeśli minister dla Galicyi %v Radzie mini

steryalnej broni jakiej sprawy’, to czyni to ze

stanowiska całego kraju, bo sam urząd po

wstrzymać go musi od jednostronności i szowi

nizmu. Przeciwnie minister czeski i niemiecki; oni

%yłaśnie z tytułu swego urzędu popadają w szo

winizm i niejako z obo%viązku staczają ze sobą

homeryckie boje. Widzimy też, źe kiedy żaden

polski m inister nie propago%%’ał jeszcze %%’ odez

wach lub na %%’iecach %całki domowej, ministro

wie rodacy’ czescy i niemieccy czy to osobiście

do walki zagrzewają, czy też już conajinniej

telegraficznie lub listownie ,,duchem łączą się"

z najskrajniejszymi wiecownikami. Nie ubliżam

żadnemu z obecnych czy dawniejszych mini

strów, bo rola harco%vnika tkw i już %v samej

z góry’ poronionej instytucyi.

Wracając (to aktualnej kwestyi, to zgoła nie

rzeczą Koła polskiego jest zastana%%-iać się, w ja

k i sposób można usunąć z gabinetu D ra Sclirei

nera i z pewnością też Koło przy oczekiwanej

decyzyi zgoła innymi kierować się będzie %%’zgię

ciami.

Sytuacyę znacie z %viadomości telegraficznych.

Kulminacyjnymi punktami będą: dzisiejsza kon

ferencya bar. Bieąeriha z przc%%’ódcami chrze

ściańsko - społecznymi i jutrzejsza z prezydyum

Koła polskiego. Że przy jutrzejszej konferenc%d obe

cny mi będą obaj polscy ministrowie, było z gó

ry %viadomem i inaczej być nie mogło i nigdy

nie bywało. Obaj ministrowie są członkami Koła

i opierają się na zaufaniu polskiej reprezentacyi,

to też na omyłce tylko polegać może informacya

Słowa poi. jakoby prezes Koła p. Głąbiński

na obecność ministrów polskich zgodził się do

piero na specyalną prośbę bar. Bienertha i to

z bardzo znacznem na przyszłość zastrzeżeniem.

Raczej wierzyć wypada, że role rozdzielone by’

ły’ zgoła inaczej i że p. Głąbiński pierwszy %%’%

raził życzenie, aby polscy’ ministro%vie byli na

konferencyi obecnymi.

Przed konfereneyą zapowiedziana narada pre

zydyum Kola będzie bardzo ważną, bo faktem

jest, że do tej chwili zdania %v prezydyum są

podzielone. Zgoda istnieje tylko %v kierunku ra

czej negatywnym; ani p. Głąbiński ani p. Sta

piński nie życzą sobio większości bez Unii^ sło

wiańskiej, czy wyraźnie mówiąc %%dększości an

tysłowiańskiej. Ale co do terminu rekonstrukcyi,

a głównie co do jej rozciągłości, istnieje r ó ż n i c a

%%Teli;a i zasadnicza, którą nie łat%%-o będzie w y

równać.

List Sienkiewicza.

Paryski Le PelH Journal — jak donosiliś

my’ — ogłosił przed kiku dniami list otw arty

p. Cheradame’a, publicysty francuskiego, do Hen

ry’ka Sienkiewicza w spra%%’ie polityki słowiań

skiej. P. Cheradame, k tóry przebywa! dłuższy

czas w Pradze, dotknął %%- swym liście zwłasz

cza kwestyi ruskiej %v Galicyi. Obecnie Le Pe

tit Jo u rn a l ogłasza odpowiedź Henryka Sien

kie%%’icza, brzmiącą ja k następuje:

Szanowny Panie !

Z prawdziwem zdziwieniem wyczytałem %%’ pań

skim liście otw artym , że za główną przeszkodę

%v porozumieniu się Sło%%dan wogóle, a Polaków

i Rusinów galicyjskich w szczególności, u wa

żasz pan stosunek Polakó%v do Rusinów %v Ga

licyi i politykę Koła polskiego %%’ Wiedniu. Widzę

w tem ty’lko nowy dowód jak sprawy te trudne

są do zrozumienia dla ludzi stojących od nich

/daleka, a zatem tembardziej poczuwam się do

w yjaśnienia odnośnych stosunkó%%’,

o ile one

w k rótkiej odpowiedzi wyjaśnione być mogą.

Więc naprzód, co do Rusinów w Galicyi.

Dzielą się oni na dwa stronnictwa. Jedno

z nich, nader liczne, twierdzi, że Rusini stanowią

całkiem odrębny’ od Rosyan naród, k tóry się

zo%vie U kraińskim — drugie bez poró%%mama

szczuplejsze, głosi, że między Rusinami, a Rosya

nami niema żadnej różnicy, i że Rusini galicyj

scy pod pano%vaniem Austryi są tylko gałązką

oderwaną od pnia wielkiego narodu rosy’jskiego.

By’łoby zaiste rzeczą pożądaną, by Rusini

%%’ Galicyi zdecydowali między sobą czem są i

jak icli należy nazywać. Ale nim to nastąpi —

z którym z tych dwócli wzajem się niena%vidzq

eych obozó%%% radzisz pan porozumiewać się Po

lakom ? k tóry popierać, któremu czynić ustęp

stwa? Czy’ układać się ze Starorusinami, którzy

uważają się za Rosyan i przyjmują język rosyj

ski za swój własny ? Są politycy polscy, którzy

p;óbowali iść w tym kierunku, ale obecnie wia

domo aż nadto dobrze, ja k kończą się tego ro

dzaju próby. Oto Rusini z przeciwnego, nierów

nie liczniejszego obozu, podburzają masy ludo

we przeciw Polakom, a posło%%de ich w Wiedniu

skarżą się na krzy%%’dj’ , na g%%’ałt zadany naro

dowości rosyjskiej, na prześladowanie i ucisk.

Skargi ich trafiają, jak to niedawno miało miej

sce, nawet do tak wybitnych, a mylnie poinfor

mowanych osobistości, ja k Bjórnson — i przez

ich usta rozbrzm iewają %v całej Europie. Jestem

przekonany, że pańskie wiadomości o ucisku

Rusinó%v płyną także z tego źródła.

Więc może powiesz pan, że trzeba się poro

zumiewać z obozem obejmującym ogromną w ięk

szość Rusinów %v Galicyi, to jest z Ukraińca

mi, którzy się uważają za odrębny od Rosyan

naród? Tak. Wielu polskich polityków podzie

la to zdanie. Ale, nie inó%%’iąc już o tein, że są

przedstawiciele Ukraińców’ %v Galicyi, dla k tó

rych jedyną racyą bytu jest %valka z Psiakami,

odrzucająca absolutnie myśl ugody, czy pan

zechce zwrócić uw’agę na to, jakie byłyby jej

następst%va w państwie rosyjskiem, %v stosunku

do pańskich własnych desideratów? Pan przecie

twierdzi, że przyszłość Słowiańszczyzny, a zatem

Polski i Rosyi zależy od porozumienia się Ro

syan z Polakami. Otóż biorąc rzecz z pańskie

go stanowiska, oświadczam panu, że nic nie

utrudniłoby w tak wysokim stopniu tego poro

zumienia, jak zgoda %%’ Galicyi Polaków z obo

zem Rusinów-Ukraińców. Nie my to bowiem,

ale Rosya nie chce uznać narodu ukraińskiego.

Rosya, która posiada u siebie %viele milionó%%’

Rusinów% boi się ja k ognia separatyzmu rusiń

skiego, ten bowdem zwrócićby się musiał %v jej

granicach nie przeci%v Polakom, ja k %%’ Austryi,

ale przeciw Rosyanora. Czy panu wiadomo, że

uieda%yno jeszcze, podczas gdy %%’ Galicyi Pola

cy przyzna%yali Rusinom katedry uniwersyteckie

gimnazya i szkoły, %v Rosyi rząd zabraniał ab

solutnie nawet drukowania książek w ich języ

ku ? Czy panu %viadomo, że przed kilku zaledwie

dniami, najbardziej w’pły%%-owy i najpoczytniej

szy dziennik rosyjski, Nowoje Wremia. mówiąc

o możli%vości zbliżenia się Polaków z Ukraińca

mi, nazw’ał próbj’ czynione %v tym kierunku

,,polską intrygą" — i zapowiedział, że za wszel

kie ustępstwa przyznane Rusinom - Ukraińcom

w G alicj’i, rza.(l rosyjski pomści się na Pola

kach przynależnych do państwa rosj’jskiego.

A wobec takiego położenia jakieżby znaleźli

wyjście ci, którzy %v rozmaitych dziennikach eu

ropejskich rozpisują się o ucisku Rusinów w Ga

licyi ? Ucisk i prześladowanie nie leżą w polskim

charakterze. Rusini przeszli niedawno przez krw a

%%’e prześladowanie religijne, ale to było %%’ gra

nicach państwa rosyjskiego, i wiadomo panu, że

prześlado%%’cami nie b yli Polać%’.

Faktem jest,

któremu nik t zaprzeczyć nie zdoła, że jedynym

na ś%%decie k rajem, w którym Rusini posiadają

narodowe pra%va, jest rządzona przez Polakó%%’

Galicy a.

Więc nie będę panu powtarzał lego, com już

,napisał Bjornsouowi o zupełnem równoupra%viiie—

Diiu Rusinów, nie będę panu wymieniał ile iu

sińskieli katedr w’ polskim uniwersytecie %%’e

Lwowie, ile gimnazyów’ z wykładem w’ narodo

wym języku i ile tysięcy własnych szkół mają

Rusini w Galicyi. Powiem tylko jedno : Gdybyś

my, Polacy, posiadali takie prawa pod panowa

niem rosyjskiem, to istotnie podstawa do poro

zumienia bj’łaby położona. Ale my nietylko nie

posiadamy nic z tego, lecz na każdym kroku,

z największym trudem i wysiłkiem musimy w al

czyć o naszą polską duszę i naszą łacińską kul

turę. Zrozumie pan, iż %vtakich warunkach ma

my co innego do roboty, niż krytykować poli

tykę Koła polskiego %%’ Wiedniu. Politykę tę

prowadzą ludzie wytrawni i znający bliżej od

nas obu stosunki austryackie. Nie brak im z pe

wnością sympatyi dla ludów słowiańskich, ani

poczucia solidarności z nimi, ale %%s%%’yci) kom

binacyach ^politycznych muszą dbać o dobro i

bezpieczeństwo Austryi, jako jedjmego państwa,

które przyznało nam prawa narodowe i ludzkie.

To, co się dzieje teraz w krajach polskich

pod panowaniem rosyjskiem, wychodzi istotnie

na korzyść Niemiec, ale pańska nadzieja, że

w Rosyi znajdzie się większa ilość ludzi, którzy

zrozumieją konieczność głębokiej reformy sto

sunków rosj’jsko - polskich, jest złudna. Takich

ludzi możnaby zliczyć na palcach i ci nie mają

najmniejszego wpływu, podczas gdy zwolenni

kom dawnego systemu na imię jest legion i

władza spoczywa w ich ręku. Do nich więc i

do nich jedynie powinny się zwracać głosy po

lity kó w ożyw’ionych tak szlachetnemi intency«*

mi, jakie pan żywisz — i im tylko wykazywać

na czj’ją korzyść pracują.

Henry]; Sienkiewicz.

Po konferencyi w Petersburg;u.

Z powodu świeżo zakończonych obrad sło

wiańskiego komitetu wykonawczego w Peters

burgu, zabiera głos cała prasa rosj’jska. Wszyst

kie dzienniki konstatują, z większym lub mniej

szymi żalem, że ruch neosłowiański w Rosyi do

znał fiasco. Całkiem obojętnie fakt ten traktują

tylko organa socyalistyczne i radykalne. Dla

charakterystyki dostateczne są głosy dwóch

dzienników’, reprezentujących dwa wielkie odła

my’ społeczeństwa rosy’jskiego: nacyonalisty

cznego Nowoje W re m ia, wyrażającego zarazem

opinię sfer rządzących i opozycy’jnej Jlieesi.

Nowoje W re m ia przedstawia stan Słow’iań

szczyzny zachodniej, jako w’ogóle niezbyt po

cieszający, a tylko,..

Polacy galicyjscy mają się nie źle. Uciskając Ru

sinów w Galicyi i Czechów na Śląsku, sami wyci

skają z neosławizmu to wszystko, co jest w’ sianie

wzmocnić ich pozycj’e, a zatykają uszy na to wszyst

ko, czego się żąda od nich w imię idei neosłowiań

skieli. Galicya jest niewątpliwie piętą Achillesową

w ruchu neostowiańskim. Kuch ten bowiem dąży do

przyznania każdemu narodowi, co mu się słusznie

należy s iiu m CUi(pie, a wszystkie spory i w’aśnie

dadzą się sprowadzić do określenia tego m i n i m u m ,

jakie się każdemu należy. Neoslawiścl starają się co

rychlej rozgraniczyć się z Polakami, w tym głównie

celu, aby na ich własnej ziemi przyznać im te pra

wa, które są wynikiem zasad przewodnich neosla

wizinu. Tegoż samego mogą oni żądać i od aeosla*

wistów polskich. Cóż jednakże stąd wynika? Pola

cy, którzy przyłączyli się do tego ruchu, używają

wpływu swego na to, aby usunąć te żywioły neo

słowiańskie, które ośmielają się przypominać im stan

rzeczy w Galicyi i nawet w Chełmszczyżnie. Dla

żadnego Słowianina, który nie uznaje jedności kul

turalno-narodowej całego narodu rosyjskiego, w pra

cy neosłowianskiej miejsca być nie powinno. Kto

marzy o rozczłonkowaniu narodu rosyjskiego na

mernbra disjecta, aby tem łatwiej mogły być po

chłonięte przez jego wrogów, ten nie pracuje na

korzyść Słowiańszczyzny, lecz na jej szkodę. Lecz

gdy równocześnie osłania się szerokiemi zasadami

neosławizmu, to przyjaciel taki jest gorszym o(l

wręga.

Na zjeździe w Zofii pożąduni są tylko tacy Po

lacy, którzy są w istocie wierni zasadom neosła

wiańskim. W Bułgaryi przekonają się dowodnie, jnk

naród rosyjski umiał się poświęcić dla tych, któ

rych uważał za pokrewnych i bliskich sobie. Tam

przypomną wszystkie swe grzechy historyczne,

względem Rosyi, które irn tak wymownie przypom

miał w tych dniach wybitny a szczery autor pol

ski, Bolesław Prus. I bardzo być może, żo uświa

domieni na nowo wezmą się w istocie rzeczy do

wspólnej pracy neosłowiańskiej z tą bezwzględną

szczerością, do jakiej zdolną jest zapalna, pełna

uzdolnienia natura polska.

Teraz posłuchajmy głosu opozycyi rosy’jskiej

w danej kwestyi. Rozczarowanie w neoslawiźmie,

pisze i Herz :

nie jest dla nas wcale ani nowością, ani nie

spodzianką. Ci, którzy nam czynią zarzut, jakobyśmy

dopiero teraz doznali rozczarowania, zapomnieli po

prostu o tych zastrzeżeniach i wskazówkach, ja

kieśmy czynili pod adresem ruchu neosłowiańskiego.

Lecz pewnem jest tylko lo, że nigdy jeszcze prze

ciwieństwo wewnętrzne tak jaskrawo na jaw nie

wychodziło. Epizod z mową hr. Bobrinskiego w spra

wie polskiej, w obecności Dra Kramarza, możnaby

jeszcze uważać za objaw przypadkowy’ tego pizeci

wieństwa, za wynik niespodzianego zbiegu okoliczno

.ści i owoc nieprzezornego pośpiechu. To jednakże,

co się wyraziło w tym epizodzie, wcale przypadko*

wem nie było, a pierwej lub później musiało na

wierzch wypłynąć. Okazało się bowiem, że wobec

naszej dzisiejszej polityki wewnętrznej porywać sie

do regulowania wzajemnych stosunków słowiańskich

jest nam nie do twarzy. Nie można mówić co in

nego, a robić coś wręcz przeciwnego. Nie można

także, jadąc, na wschód, odbywać wspólnie podróży

z człowiekiem, który jedzie na zachód.

Dalej zastrzega się organ kadetów, że bynaj

mniej nie należy zrywać z ideą dobrą i piękną,

lecz dążyć trzeba do tego. aby wyrwać ją z tych

rąk kolczastych, w jakie obecnie się dostała, a

zachować ją dla lepszej przyszłości. Idea ta nie

jest wyłącznie rosyjską, nie wyszła z inicj’aty’

w’y’ Rosyan, a więc nie od nich zależy postawić

krzyż nad nią; gdyby Rosyanom była ona na

wet niepotrzebną, to jest potrzebną innym na

rodom słowiańskim.

Stary panslawista A. Kiriejcw zabrał glos

w kwestyi pojednania polsko - rosyjskiego na

szpalt,ach Nowoje W re m ia, zwracająe się ze

swemi uwagami do Dra Kramarza. Zdaniem sę

dziwegó autora, k tó ry z powodu choroby nie

mógł widzieć się osobiście z Drem Kramarzem,

największa przeszkoda w drodze do zrealizowa

nia idei jedności słowiańskiej polega nu nie

możliwości dojścia do porozumienia polsko

rosyjskiego,

Bfiri"TTlliiiuftt

,CZAS**.,,% .d .,, .,J,tki,mWp.mefewi,

fcuuAmiu o rano i o godzinie 6 wieczorem.

Numer wieczorny 10

pshhy 4 hsl \ 2przesyłkąpoczto%%’ą:

PRFmnrjt=f.

’

wieczorny 12 hal., ranny 6 hal

PRENUMERATA WYNOSI:

W Krakowie w m iejsca .........................

;" - ?nl"? ?wafial 1miestąc

z odnoszeniem do domu

36 ]-oron

!d i-0t’

*o ? Ur’ 511 hal*

Pocztą wpaństwie Austryackiem . . . . II**** 36 koron

!9 -??

a i0r’_

%d%%’ukrotną wysyłką poczto%%’ą

....

!,?J""

3 kor*;"—

Pocztą w państwie Niemieckiem

....!’

. !i]i

42 koron

10ko? 50!? 3kor’39 kak

P° WfZ?3ift rn Pa:!StW’ n!deżitcJ’ch do zw iązk u poczto%vego 48 koron

]12 kor.

** 14ko? - . ***"

Wpańst%%ie rosyjskiem (abonament przez urzędy pocztowe) 16 rb. 20 k. 4 rb 05 ki1 rb 45 kon

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających deb it %v p ańs tw ie r o w k t i Z

*l,°nament

P^Yimują urzędy pocztowe: %vPetersburgu, Warszawie, Kijowie Wilnie’

do u rzS p t f f ( , r ilr * 81ln0*na prenUlner°WaU.CziiS’ P°BFtaJąepocztą naleźytość

uo Uj/ęau pocztowego najbliższego z powyżej wymienionych większych miast.

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w Warsza%vie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E Metz! i Svn

Międzynarodowa Bu,ro ogłoszeń _ w Kijowie księgarnia I.. Idzikowskiego - w Wilnie biuro

dzienników K. Taubera.

1,1 1 Iiia iiww iiii u _nwwwyMwiwłMiiiii M wwBawi i .... T)AiSMFZJtf?un*

Prenumeratę przyjmują: Administracya Czasu w Krakowie i urzędy poczto%ve. Miejscową

p ren u m e r a t ę księg. S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlióskiego, H. Kretschmera, Biuro dzień,

lłopcasa i Salomonowej, G ł. T r a f ik a . Ws Lwowie ,,Czaj** jesl do nabycia w biurach dzień. A. Olszewskiego,

S. *okcłowcklego, K. Buclistaba, na stacyach kniejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Nowym Sączu na peronie

w księgarni kolejowej, tudzież na innych główniejszych stacyach u portycrów kolejowych.

Ceny ogłos zeń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 10 hal.: układ tabe

laryczny, cyfrowy, skompliko%%any, pier%%-szy raz 40 hal., następny po 10 hal. N ad esłan e i N ek rologia

od miejsca wiersza drukiem petito%%’ym 60 halerzy za każdy raz. Głosy publiczn ości po 2 kor.; wszel

kie prywatne komunikaty po kronice i po dziale ekonomiczny-m i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenum eralę przyjmują: %ve Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; %vJarosławiu Biuro dziennikó%y; w Podgórzu Potnralski; w P rze

m yślu A. Juszyński księgarnia, D. Heszeies; %v R ze szo w ie M. Weintraub; %%’Stanisła% vowie Jasiel

ski i Sp.; %v Tarr.o%vie M. Rockach, O. Hant; %v T arnopolu Komaniewski; %v P aryżu wyłącznie

p. W. Raczko%yski, 14 Cite de Tre%’ise; w W ied n iu H aasenstein iS Vogler, R. Mosse (także w e %vszyst

kich filiach): H. Sclialek, M. Dtikes, E. Braun, .1. Danneberg, H. Friedl (tylko prenumeratę IL Gold*

schraidt A Comp.); %vFrankfurcie n. M. G. I,. Daube A Comp., w Pradze czeskiej Fr. Hovorka

Listy z pieniędzmi i p rz e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Administracya

Czasu %v Krako%%de. Reklamac!je nieopieczęlowane nie podlegają opłacie pocztowej. Listów nieopła

conych nie przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie z%yraca się.

| j S / j r Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

ADRES REDAKCYi: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Czas.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu