Dziennik

Мірадор - viewer

Dziennik Literacki. 1947, nr 37 (14/21 XI).

Примітка

Відображення 434 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

Nakład: 100.000 egzemplarzy.

Cena cgzempłarza 8 zł .

^DZIENNIK

LITERACKI

ROK I n Nr 3 (37) R KRAKÓW. 14 -21 LISTOPADA 1947

DZIŚ W NUMERZE:

Autografy B. Leśmiana i j. Tuwima

List ministra S. Dybowskiego

oraz: J. Bandura, f. Bieniek, Z. Bieńkowski,

T.Bocheński, B.Brzeziński, K.Goiba, E.Głowacki,

Z. Grabowski, S. Łobaczewska, L Młodzianowski,

St.Oiwinowski, M. Piechał, K. Z.Skierski, M.Szcze

aańska, J.A .Szczepański, J.Umińska, K.Winkler,

Włodek, L Wołoszynowski, M. Załucki

ym!tll))!ll!.II^^SM^H^!^MII)W!Me])!lia)W)t)ł)ł))t)tł)t)!lemn))lt)S!!)!ł!M!!lllt!!!!l)łl!!!EMiltl!!):!lt!l!]!!!)Mttt

FM?ury i

do ,,D;sfenni^a /j?eracMepo"

Warszcł^o, dnia 2. łf . i947

Ob. Sfan: s? aw W;(oM Bobek:

T?cdakfor Na cz elny ,,Dz;enn:ka L:ferackłcgo"

Kraków

g Z ok a z ;: usan:odz:e^n;c :i:a s;ę ,,D ziennika L;ierack;eyo" s A)T,da m

Ęserdeczne życzenia i wyrazy n:ego zadowolenia.

B Cieszę się, źe z ,,Krakowa, kióry reprezentuje posięp" — na całq

g Polskę będzie się rozci:odzić pismo literackie, które jako cel stawia

§sobie zwiqzanic kultury polskiej z rzeczywis!ościq, które pragnie, aby

§kultura ,,byia udziałem i wyrazem odpowiedzialnego tworzenia

g wszystkich wa;stw społecznych",

g Życzę Wam, aby Wasze zamierzenia spełniły się

S!!!!!ll!!!!l)!!ltnt)!)!l!!im)mm))!))!)tm!!!!)lllt!l!)!l!t)))))!!H!!!t)l!!l!!:)!l!))!!!!!l!l!!!H]m!t))!!)l)ll!!lłt)l)!)

Prośba i apeL ws!

OIWNOWSł(j

Li:t z Zakopanego

ł ywielu miastach i miaatecz

% A f kach (nie tytko zresztą

/ woj. krako-wkidego) odby

w ają się co piąte!k targi i

T Y jarmarki. Ma to dosyć cie

kaw y i nie-ocz -ekiwany, a

wcale ważny związek z ,,Dziennikiem

Literackim", który ukazuje się wła

śnie tego dnia. Oto chłopi kupując

najpopularniejsze na wsi podhalań

skiej pismo — ,,Dziennik Polski" o

trzym ują ,zarazem i dołącz;ony tu do

niego ,,Dziennik Literacki". Jest to,

jak do dziś, przyznać trzeba, towar

mocno kłopottiwy i wielu nie wie

wcaie co z tym faptem zrobić. W naj

gorszym przecież razie i tak spełnia

nabywcy wałną przysługę, zostaje

dokładnie... akurzony, i wraz z wszy

stkimi mądrościami jakie się w nim

znajdują — puszczony z dymem. Za

znaczam jednak, że coraz rzadziej,

gdyż ze wzgiędu n-a wzrost produkcji

bibułki papierosowej praktyczne zwy

czaje są już zapominane. N:ezaież-nie

od tego rozrasta się potrzeba słowa

drukowanego i pogłębia przeświad

czenie o jego wartości, co nie pozo

staje bez wpływu na rozwój chłop

skich pojęć i na wyznaczenie gazecie

właściwego miejsca w kręgu wsio

wych spraw.

Jakby nie byio. to dzięki spryt

nemu pomysłowi redakcji: zerwan:a

z uświęconym tradycją termi.nem nie

dziei dta wszeikiego rodzaju dodat

ków - dokonywuje się w historii wsi

,j w dziejach czasopiśmiennictwa i:te

rackiego dzieło bez precedensu. Oto

na stępuje Wreszcie szersza realizacja

m ickiewiczowskich m arzeń: iiteratura

i poezja coraz mocniej, powszechniej

i świadomiej zabłądzą pod strzechy.

Ma więc wreszcie pismo iiterackie

na koncie odbiorców i wieś. Ale t"

zobowiązuje Redakcję do pewnych

świadczeń na rzecz tych właśnie od

biorców. Kiedy w chatach i świer.ii

cach wiejskich znaiazł się ,,Dziennik

Literacki" trzeb a, aby na

jego łamach znaieźi.i

się chłopi i wsiowa próbie

m a t v k a. Trzeba. Koniecznie.

Więc stąd prośba: Ob. Redaktorze

przeglądnątem dokładnie wszystkie

num ery ..Dziennika Literackiego" i na

sto kilkadziesiąt nazw.sk autorów

w nim piszących napotkałem zaiedwie

sześciu pisarzy chłopskich. Ob . Re

daktorze to mato, straszjnie ma)c. Sta

nowczo mato

Numer I (35) ,Dziennika Literackie

go" kupiło w mo)ej wiosce 14 ch!o

pów. To też mato. A)e w po)ą-:zen .u

z zakupem, dokonanym przez wszyst

kich chłopów zasięgiem ..Dzienni!fa

Poiskiego" objętych, to kitka, a może

kiikanaście tys:ęcy

egzemplarzy. A

to już dużo. Ci chłopi chcie)ibv w

piątkowym daniu literackim znaleźć

coś dia 6iebie. Koniecz,n:e Od tego

zresztą zaieży datszy dobry ios

,,Dziennika Literackiego na wsi, mo

żtiwoścj jego upowszechnienia w ska

li najszerszej,

a zarazem zdolność

mocn ejszego oddziaływania na roz

wój pojęć i uczuć iudzi wsi.

Daic:c więc optócz inteligenckich

trcysub teiny ch i arcymądrych

,,po

trawe)k" coś z chłopskiego zagonu —

jakiś kęs chleba pachnącego prosto

tą i siłą. Pozwóicie więc Zielonej

Mu,zie zanucić co piątku garstkę

wierszy ze wsi o wsi.

Chłopi w ogóie maio i niechętn,ie

czytują wiers,ze, aie jeśii już czytają

to jeszcze madai Konopnicką i Janika

z Bugaja, albo ,,Ojca Zadżumiopych"

i ,,Pana Tadeusza". Diaczego? Ano,

widocznie jakoś im łatwiej dogadać

się z tamtymi.

N ie ,myśię oczywiście

namawiać

Redakcji, by akurat dl!a garstki wiej

skich o-dbiorców kontynuowała trady

cje poetyckie tam)tego okresu. Nie to

jest ważne. Wsi bardziej niż wierszy

potrzeba tegiej prozy, z gatunku rze

telnej pubiicystyki. Prozy gorącej i

bojow ej, która by w pr,zystępnej for

m"ę umiała pokazać chłopom drogi

postępu, która by pop-rzez żarliwy

stosunek do człowieka i jego spraw

miała si!ę przekon-ać wieś, zachwy

cić ją, porwać i pchnąć n)a owe dro

gi w tru-d-ny pochód ku wielk"emu c e

lowi płonącemu w oddaii gorącym

blaskie-m dob-roby:t)u, Czło wieczeństw a

i kultury.

Tak zre-sz)tą dzieje się w dzienni

karstwie i iitoraturze naszych sąsia

dów i 6-przymierzieńców, iaik C zecho

słowacja, Jugosławia i Związek Ra

dziecki. Wystarczy spojrzeć prze!ot

- nie nawet na twórczość tniodyc,h pi

sarzy tamtych krajów, by d-ojrzeć tę

ważką prawdę, że w probicmatyce ich

utworów przewija się cały naród z

jego najbardziej istotnymi sprawami,

że iwią cz.ęść tamtego piśmiennictwa

zajmuje chłop ) robotnik, rzucony na

kanwę nowych cz,asów i no-w"yc-h po

trzeb, w pleciony w treść i ry-tm" do

konywujących się przemian.

W niedzielę, 2 bm. mieliśmy duże

zebranie Zwiążku Samopomocy Chłop

skiej i ,,Wici". Cel — uczczenie pa

mięci pomordowany-ch za Polskę. Po

zebraniu, chcąc obecnych

zaznajo

mić z martyroiogią okupacyjną innych

narodów, przeczytałem dwa opowia

dania pisarzy Jugos-ławii, z.amieszczo

ne w n,umerze t (35) ,,Dziennika Li

terac-kiego"., Tak koszmar-na

,,Zaba

wa", jak i tragiczna a tak biiska

naszej pamięci tamtych czasów ,,Sta

ra Jab)oń" wywarły wrażenie ogrom

ne. Gdy 6kończyiem — dtugie mii

czenie zawisło nad gromadą i izy za

szkliły 6ię w wieiu ocz,ach. A potem

niespodziew anie padło z czyichś ust

pytan:e: Diaczego nasi tak

nieĄiszą2

Piszcie, My prości )udzie czekamy

na prostń prawdę o sobie Tę zią

prawdę idtóra minęła, tę !epsztą jaka

nastała i te. d-obrą która sie ża-rzy u

inely czasów nadchodzących. Piszcie,

byśm y się mogii wz.ruszać, rado-wać

i gniew ać, byśmy mogii poz-nawać

siebie i innych, a zarazem odnajdy

wać d-rogi swych wiaściwych prze

znaczeń w perspektywie jutra,

-na

tle wielkich

w ydarzeń i przemian,

które nadeszły z zamiarem wykucia

iudztkości spokoju i szczęścia.

Józef Bieniek (Librantowa)

Literaci zdrowi i chorzy

rogi Panie Witoidzie!

Siedzę w Zakopanem, po

ł raz drugi w swoim życiu —

F nie dia przyjemności. Po

dziwiam ten najbardziej u,—

roczy 1 naturainy 6zpitai

okiem pacjenta niez.upeinie poważne

go, czutego na wszelkie blaski przy

rody oraz na wszeikie u!omności na

tury iudzkiej. Jest na co popatrzeć.

Zakopane w październiku ] listopa

dzie zmienia sw oją formę gruntow nie

—. w przyrodzie oddaje pierwszeństwo

dramatycznemu , ki matowi, wyprze

dzającemu przebieg gdzie indziej ,o

znaczony, W kształtach życia ludzkie

go odzyskuje prawdę. Ludności na

pływowej jest niewiele — nie ma się

przed kim zgrywać. I mieszkańcy sta!i

żyją, toczą swe sprawy na wzór zwy

kły. Niestety "— niezwykłość wieiu

innych miesięcy obciąża i te dwa

prawdziwe miesiące. W z.wykłości Za

kopanego obserwujemy większe dzi

wactwa aniżeii w zwykłości Nowego

Targu czy Piotrkowa Trybunaiskie

go... I to by!by powód mojego iistu.

Mieszkam w domu iiteratów, które,

go oficjaine imię, zastane, brzmi nie

co słodko .,Lucyiia",

,,Lucyiia" jest zasadniczo p rzysta

nią dia osób stowarzyszonych w

Związku, przyjeżdżających do Zako

panego na nieiiczne dni wypoczynku.

Osób chorych na otw artą gruźlicę

dom nie przyjmuje — natomiast po

winien otaczać opieką wszystkich,

będących na drodze do tej, kiedyś

bardzo iiterackiój, choroby. Zarząd

stacji nie wvdał również do tej pory

otwartej waiki iudziom. uiegającym

łagodnej ma-nii z lekarska zwanej: hi

poohond: ią. Poza tym w ,.Lucyiii" m :e

szka stały działacz kuituratny Zako

panego poeta j pubiicysLa Tadeusz

Staich.

Kiedy już mowa o Tadeuszu Sta)

c hu niespo sób niie wspo-mni;eć s)tałeg-o

działacza kuiturainego poety i pubii

cysty Tadeusza Bocheńskiego. Przy

pominają się strofy Mickiewicza:

,,Dornejko i Dovejko — wszystkie

sprzeciwieństwa

pochodziły, rzecz

dziwna, z działań podobieństwa"...

Otóż i pierwsze dziwactwo. Dziwię

się — diaczego dwóch, dobrej woii,

posiadających te same ce)e dziaiania,

nie połączy swych sit. nie zorgan.zu

je wspóinej bazy i wspólnej m etody

postępowania. Wspó!na baza uzgod

nione metody nie wykiuczają prze

cież nawet innoś.ci świfitopogiądowej.

Dlaczeqo w Zakopanem są aż dwie

organizacje iiterackie — a w całej

Poisce — jedna?

Diaczego w Zakopanem jest osobno

..Klub Literacki" — osobno .,Stowa

rzyszenie Pisarz.y

Podhalańskich",

skoro w caiym kraju jest tyiko je

den Związek Literatów? Dlaczego w

Krakowie udaje mi s ę pracować ra

zem z Kisielew skim, Hołujowi razem

z Kudlińskim — a w Zakopanem, po

wiadają. nie uda mi s,ę tak zrobić,

żeby, rozsądny marksizm Kowalew

skiego współpracował z postępowym

katoiicyzm em Staicha,

rozpylany

zorganizowanym dynamizmem zasiu

żonego Bocheńskiego? Diaczego?

Rozmawiałem na ten temat dużo.

Przemyślałem — jedna jest tyiko od

powiedź.

Za mato dwóch czy nawet czterech

t)o-rma!nych miesięcy — przez osiem

m iesięcy to najdziw niejsze w Poisce

miasto obserwuje wa-riacje, gdzie in

dziej spokojnych, m ieszkańców całe

go kraju. W każdej większej rodzi

nie muisii być je-dno dziwaczące dziec

ko. Niech więc Zakopane zostanie

tym niepoprawnym cyganem w ro

dzinie in)nych sta)tecz)nych mias)t Po-i

s)M.

""t

Nie miesza się w miejscowe spory

iitecackie sta!y mieszka,ń ec Zakopa

nego K ornet Makuszyński. Ma ty!ko

jedno dziwactwo: optymizm. Kiedy

powiedziałem, że martwię się trochę

o zdrowie Morstina, który w dodat

ku nie ma węgia na zimę -- Maku

szyński odpowiedział głośno na caią

,,Kryształową".

—

Pierwsze koty za p!oty. Jesień

jest długa i zimna — za to zima bę

dzie krótka.

Dopiero po chwiii zrozumiałem po

lityczny zmysł zasłużonego pisarza.

O-bok nas siedzieli w szyscy notable

m iejscy. Dał im dobrze do zrozumie

nia — już na jesień Morstin powi

nien mieć węgieł. Przypomi-nam w y

działowi aprow zacji m. Zakopaneg-o:

jes)ień jes-t tu

na-pra,wdę zim na,

Morstin n:ie m-a naprawdę węgla.

Sam Staich nie da rady. Pomóżcie i -

teratcm, bo i iiteraci Zakopanemu po

magają...

Drogi Panie Witoldzie, skoro do

puszcza!ne są tu nieszkodt we dzi

wactwa — darujcie i taką formę nie

go prezesowskiego urzędowania n-e

wykreślajcie dowcipu Makuszyń

skiego, Bo t-o :noże być dowcip na

prawdę dobry — w skutkach.

Już widzę nawet

zazdrość red

Eiiego, który uczył nas, że trzeba pi

sać zawsze pozytywn-ie i dowcipnie.

A teraz trochę o zupełnej normal

ności. Chcemy, żeby 6)ę nam) iuozie

interesowali. Interesujemy s ę i my

iudżmi

spoza literackiego kręgu.

Bard-zo u,przejmie z ałatw iają klien-t-a.

skiepy zakopiańskie. Sprzedający m a

ją poczucie humoru.

Wchodzę do skiadu z pap erem.

Proszę o dobry papier do pisania —

żeby nie ,,zaiewał". Subiekt wyjmuje

piik i żeby udowodnić jakość m ate

riału, pisze na nim sentencję: ,,N ech

się Pan nie boi, papier 6ię Panu nie

zaleje", i rzeczywiście — papter ani

tego dnia, ani innych dni nie ,zaiał

się" zupełnie.

Natomiast w ,,Lucyiłi" byiy imieni

ny. W piątek 3t października spoj

rzetiśmy do kalendarza: Lucyiłi.

Trzeba było jakpś to uczcić — tym

bardziej, że tego właśnie dnia T a

deusz Bocheński wygłosił swój ju

bileuszowy 40Q-ny odczyt, poświęcony

literaturze i rzeczywistości. Ąie tej

,,drugiej". Jakiej - nie mogicm się

dowiedzieć. Prawdopodobnie nie —

Putramenta. Zresztą w ogóie świato

pogląd tego zasłużonego mów cy nia

jest od razu zrozumiały. Mistycyzm

bez Boga. Dlaczego? i diaczego mi

stycyzm? Czy nie iepiej pomag ić lu

dziom w oznaczeniu jednej rzeczywi

stość.? Literatura je st przecież w

gruncie rzeczy tyiko tym: nazyw a

niem rzeczy po imieniu. Stwarzaniem

ogólnoludzkiego porozumienia, osw a

janiem świata. Opanowywaniem zja

w isk - świadomością, słowami, imie

nin am i.

A propos. Otóż odbyiy się imieni

ny w ,,Lucyt!i", które miaty być je

dnocześnie próbą lepszego nazw ania

wilii. Pow ażniejszego. Żeby byio

najpoważniej próbowałem przekonać

obecnych do nazwy: ,,Nagrobek".

Zanim publicznie zdem askow ano mój

rekiamiarski interes — gospodyni za

protestow ała zasadniczo. Istotn"e n a

zwa taka mogłaby podkreślić z,byt

nio tendencje aprowi:acyjne domu.

Pomyślałem o architekturze i zapro

ponowatem: Drewniany Koń. P:awie

że rym do — drewniany dom — a

dia Brandysa duża przyjemność.

N komu nie za!eżaio. żeby Bran

dysowi robić przyjemność. Gospody

ni zaś znowu s!owo: koń skojarzyła

z gatunkiem sw ej kuchni, ł/ której

przeważają mim-j wszystko obiady

mięsne. Dygat byłby już za tym. że

by przyjemność zrobić wspóhukowi

Brez e. ,,Mury Jerycha" Dobra nazwa

dia wśpótczesnej łiteratury i rekla

ma d!a ,,O drodzenia".

A!e pomyśł

cie — zref!ektowat się itns - - jak

by się Zósj przewród!o w głowie..

Jestem za moralnym

uzdrowieniem

stosunków I terackich. Można osta

tecznie zrobić przyjemność pisarzo

wi, ałe nigdy jego żonie.

—

Odpad!y więc dzieła pisarzy żona

tych. Przypomn-i-ałe-m sobie, iak bar

dzo Ważyk opiekował stę ,,Lucyłią",

jak ją !ubił, jak zapadał w niej w

sentymentaiizm, jak żałow ał nie-mai,

że sztuka jego miaia

san3 zbyt

gorzki...

A poza tym niechże to hędzie dla

wszystkich 6tacja odo,ężenia i sta

ropolskiej zgody. N ta:h/.e i nasza

at ys)okratyczna gospodyni ma swoje

szanse razem ze spień i trem W ażyka,

t st,ało się, daliśmy nową nazwę pen

sjonatowi —

,,Stary Dworek".

Steian Otwinowskł

iiuatrowała: Jadwiga Umińska

1 з 8 • Strona 1

Мірадор - viewer

Dziennik Literacki. 1947, nr 37 (14/21 XI).

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu