Dziennik

Мірадор - viewer

Dziennik Literacki. 1949, nr 4 (23 I) ═ nr 99.

Примітка

Відображення 350 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

NAKŁAD 135.000 EGZEMPLARZY

(tetazSBa (?o ,.pzhmnnfa PoUkłeso"

ROK ra O Nr 4 (99) o 23 STYCZNIA 1949

DZlSWNUMERZEi

WŁ Bodnicki, Z. Grotowski, K. Grzybowska.

W. Gusiew, K. Kuliczkowska, O. Terlecki,

H.Wielowieyska, K,Winkler, A.Włodek

OLGIERD TERLECKI

Potrzebny,ładunek wysiłku

MtJA 23 LA!’ O J /.GONU!

WODZA REWOLUCJI SOCJALISTYCZNEJ I ZSRR W. I . LENINA

O wolności pisarza

^..panowie burżuazyjni indywidualiści, pozwólcie sobie po

wiedzieć, że w asze słowa o absolutnej wolności — to sama obłu

da. W społeczeństwie opartym na władzy pieniądza, w społe

czeństwie, w którym masy pracujące żyją w nędzy, a garstka

bogaczy prowadzi życie pasożytnicze, nie może istnieć prawdzi

wa ł rzeczywista ,,wolność".

Czy nie krępuje Pana pański burźuazyjny wydawca, panii pi

sarzu? Pańska burżuazyjna publiczność, która żąda od pana

pornografii w oprawie i w obrazach, pro stytucji w postaci ,,do

datku" do ,,świętej" sztuki scenicznej? Przecież ta absolutna

wolność jest burżuazyjnym lub anarchistycznym frazesem (al

bowiem anarchizm jako śuńatopogląd jest przenicowaną burżu

azy}nością). Żyć w społeczeństwie i być wolnym od społeczeń

stwa nie można. Wolność burżuazyjnego pisarza, artysty, aktor

ki jest tylko zamaskowaną (lub obłudnie maskowaną) zależno

ścią od kiesy, od przekupstwa, od utrzymania,

1 my, socjaliści, demaskujemy tę obłudę, zrywamy fałszywe

szyldy, nie po to, aby uzyskać ponadklasową literaturę i sztukę

(to będzie możliwe dopiero w socjalistycznym beżklasowym spo

łeczeństuńe), lecz dlatego, a by literaturze pozornie w olnej,

a w istocie związanej z burżuo.:ją, p rzeciw stawić literaturę na

prawdę wolną, jawnie związaną z proletariatem. Będzie to wol

na literatura dlatego, że nie zysk i nie kariera, lecz idea socja

lizmu i współczucie ludoici pracy będzie werbowało coraz to

nowe siły do jej szeregów. Będ,zie to literatura wolna dlatego,

ż e będzie służyła nie przesyconej bohaterce, nie znudzonym

i cierpiącym z nadmiaru tłuszczu ,,górnym dziesięciu tysią

com", lecz milionom, dziesiątkom milionów ludzi pracy, którzy

stanowią kuńat kraju, jego siłę, jego przyszłość. Będzie to lite

r a tu r a wolna, zapładniająca ostatnie slowo rewolucyjnej myśli

ludzkości doświadczeniem i tętniącą życiem, pracą socjalistycz

nego proletariatu, stwarzająca stałe oddziaływanie wzajemne

Pomiędzy doświadczeniem przeszłości (socjalizm naukowy,

który uwieńczył rozwój socjalizmu od jego prymitywnych,

topijnych form) a doświadczeniem teraźniejszości (teraźniejsza

M)olka towarzyszy robotników),

Z artykułu. ,,Crganfcae}?. psrtyjm t literatom party}na’ .

Nąpiaana w 1905 r, DbM s, L VHL str. 380

dbiegtym tygodnfci by

liśmy w Polsce świad

kami wydarzenia, które_

go waga i wielkość

przerasta swymi roz

m iarami możliwości zro_

zumtenia go przez niejednego z lu

dzi, zasiedziałych w miastach, i

przyzwyczajonych do pewnego nie

wątpliwego komfortu kulturalnego.

Wydarzeniem tjfci było uruchomie

nie na terenie całego kraju nowych

tysiąca sześciuset bibliotek powia

towych i gminnych.

Niemal równocześn)ie w oknach

wystawowych sklepów księgarskich

pojawiły się pierwsze tomy wydaw

nictw K omitetu Upowszechnienia

Książki. Wydawnictwa te dostępne

będą każdemu człowiekowi w Pol

sce: cena ich w prenumeracie wyno

si bowiem 100 zl za tom. Akcją wy

dawniczą Komitetu objęte są naj

cenniejsze dzielą klasyków polskich

i obcych.

Dwa te fakty, które, szczerze mó

wiąc, nie uderzają swą wymową

mieszkańców

wielkich

ośrodków

miejskich, są wydarzeniami na mia

rę w Polsce dotychczas nieznaną.

Zdarzenia te bowiem — z czego nie

wszyscy zdajemy sobie sprawę —

m ają siłę i wartość oddziałów sztur

mowych w wielkiej polskiej ofensy

wie kulturalnej.

Człowiek z dużego miasta ma w

każdej niemal chwili dostęp do te

atru. do kina, może pójść na kon

cert czy wystawę, do jego dyspozy

cji pozostają wypożyczalnie książek,

biblioteki uczelniane, kluby, świetli

ce, księgarnie i antykwarnie. To

wszys(tko stwarza właśnie ów wspo

mniany uprzednio komfort kultural

ny, w którego atmosferze żyjąc —

nie zawsze zdajemy sobie sprawę z

jego istnienia - i z braku tegoż w

snnych ośrodkach. Uważamy to za

rzecz niemal zwyczajną, codzienną.

Nie wszyscy jeszcze - rzecz pro

sta — mieszkańcy miast korzysta.ją

z dobrodziejstw wymienionych in

stytucyj kulturalnych. Spora część

nie może korzystać (n,p. mieszkańcy

odległych przedmieść, nie posiadają

cych komunikacji z centrum), spora

część nie umie. Ale komfort ów ist

nieje dla n,ich — na razie poten

cjalnie — i są wszelkie dane do

twierdzenia, ie ogarnie ich w naj

bliższym czasie.

Dlaj,ego człowiekowi z miasta_ tru

dno nieraz zrozumieć znaczenie_ o,—

tw arcia b:iblioteki w jakiejś zapadłej

prowincjonalnej mieścinie — czy je

szcze bardziej zapadłej, odległej od

ośrodka kulturalnego wsi. Nie każ

dy jest w stanie pojąć, jakim prze

życiem będzie dla takiej wsi moż

ność korzystania z książki, o której

dotychczas wiedziano tam tylko je

dno: że jest niedostępna. N,ie każdy

uwierzy, jak wielką rolę spełnia

książka w usunięciu wódki — do

tychczas jeszcze często jedynej do

stępnej na miejscu ,,rozrywki".

Są ludzie, którzy w odległych ką

tach naszego kraju marzą o założe

niu własnej biblioteczki, o posiada

ni’a na udasność tej cziy innej ksią

żki sławnego autora. Czy będziemy

w stanie zrozumieć w zwią/zku z tym

radość, jaka wiąże się z akcją wy

dawniczą Komitetu Upowszechnie

nia Książki? Zapewne nie wszyscy

—

a napewno niewielu z tych, któ

rzy śmiałym krok’em wkraczają do

wielkomiejskiej, świetnie zaopatrzo

nej księgarni, by żądać książki, na

jaką mają ochotę.

Dlatego wspomniane wydar/zenia

—

urucbom,:en ’e nowych b’/bltetek j

akcja KUK — są niesłychanie waż

ną pozycją w nas/zym życiu, Fakt

ten pozostanie ważny, nawet gdy

ktoś go nie zrozumie. Bo — jeśli cza.

sof nie rozumiemy — to nie ateszf

to wcale, że bo ,,coś" a is iitaiigjt.

p ncrtoereno wypadM Mtatatah

dni są tylko etapem akcji, jakiej

nie podjęło dotychczas żadne w Pol

sce pokolenie, żaden w Polsce u

sfcrój. Akc,ja ta — ofensywa kultu

ralna — wchodzi obecnie w stadium

decydujące. Ofensywa ta - której

pierwszym oddziało/m szturm owym

poświęciłem powyżej sporo miej

sca — wchodzi w okres planu 6-Iet

miego. w okres konkretnego p]ano

wania j konsekwentnego realizowa

nia.

Ofensywa ta w swym rozwoju

przyniesie

rewolucję kultura’lną,

stanowiącą o całkowitym przeobra

żeniu tej dziedztey naszego życte. o

wciągnięciu w szeregi odbiorców

wszystkich ludzi pracy, o organizacji

zamówion’a społecznego na ideolo

gicznie zdrowych podstawach, o U’do

skonaleniu warunków pracy twór

ców, o oparc’u ca/łel kultury narodo

wej na najszerszej bazie mas.

_ Wzrostow’i siły gospodarczej kra

ju musi towarzyszyć równ’e szybki

wzrost kultury, oświaty, nauk’, lite

ratury, sztuki" — powied/z1ał Prezy

dent Bolesław Bierut. Cóż to zna

czy? To znaczy, żc równoległ,e z roz

wojem gospodarc/zym kraj/u na prze

strzeni planowego 6-Iecta będą roz

wijać się takie s/prawy, jak _ przy

toczę jedną z wielu — powiększe

nie s’eci bibliotek z 5000 obecn:e do

20.000 w ostatni/m /roku planu. To

znaczy, że w każdej gm/i’nie będz’e

Dom Kultury, w każdym powiec’e

będzie kino d sala set:n’;ezna, To zna

czy, że musi być stworzony i ie zo

stanie stworzony komfort kultural

ny dla wszystkich nie tylko dla czę

ści — poważnej co prawda, lecz mi

mo wszystko, części — lud/ności

miejskiej, ale dla całej ludności

miejskiej, dla całej ludności wiej

skiej. ?

_ Ażeby to W’szystko co plannjemy

w dziedzinie oświaty | kultury nie

bylo kwiatem przy kożuchu — mó

w ił prom. Cyrankiewicz w cza

sie ostatniej sesji sejmowej — pro

klamujemy na rek 1949 wielką pań

stwowa akcję, z,e specjalnym komi

sarzem rządowym, akcję, która mu

si wydać w pierwszym roku praw’

dziwe rezultaty, akcję, na którą je"

Kzeze nigdy Polska się nie zdobyła.

Będzie to akcja zmierzająca do szy

bkiej l konkretnej realizacji proste

go hasła: ,,ANI JEDNEGO ANAL—

FABETY W POLSCE W 1059 RO—

KU!"

Akcja ta -to będzie prawdopo

dobnie najcięższa bitwa ofensywy

kultura’lnej. Rozmiary jej jednak -

i możliwości, jak/ie stwarza państwo,

pozwalają nie wątpić o wygranej.

Będzie to akcja ważna ta/kże i z te

go względu, że znakomicie rozszerzy

masę odbiorców, obejmując także i

tych. którzy są jeszcze ślepi } głusi

na piękno i urok kultu/ry _ bo nie

znając liter, nie znają wartości sło

w’a.

Mickiew icz w Rosji

Lenlngradzkl historyk literatury,

Józef Bekker, zakończył trwającą

od 7 lat pracę nad książką _Mi

ckiewicz w Rosji".

Do napisania

tego dzieła Bekker

wykorzystał

nieznane dotychczas materiały, od

kryte przez uczonych radzieckich

w archiwach ZSRR.

W pierwszej części książki autor

omawia lata uniwersyteckie pol

skiego poety, zw racając szczegól

ną uw agę na ruch narodowościowo

wyzwoleńczy studentów wileńskich

i udział w tym ruchu Mickiewicza.

W drugiej części przedstawia sto

sunki Mickiewicza z pisarzami ro

syJSsWBiŁ w trzeciej pod?je niezna

ne materiały o poecie,

7 tł7fruny Kongresu ZJednoczenlo.

Ł wego padło wiele ważkich wy

powiedzi, dotyczących spraw rozwo

ju (kulturalnego i wytyczających im

określony s/połecznie, jasny ł prosty

kie/runek. Słyszeliśmy: ,,Demokracja

ludowa, rozwijając 4 e do socjałbr

urn. dokonać mu,si również zasadni

czych przemian w dziedzinie kultnr.

ralnej, musi przejąć wielki dorobek

postępowych twórców wszystkich

dziedzin kultury polskie.j, musi na

wiązać do tradycji materialłstycz

nych, humanistycznych i demokra"

tycznych istniejących w naszej kuła

turze... Dla spełnienia tych zadań

demokracja ludowa musi zwalczać

w kulturze narodow’ej

wszelkie

wpływy elementów wstecznych, nrn

si rozwijać kulturę, naukę, sztukę^

z/wiązaną z dążeniami mas ludo

wych, odzwierciedlająca ich p:ag4

n!enia, wychowującą naród w dtu

chu humanizmu, demokracji i to

ć,j;r,I!zmu. W ten sposób powstaną

przesłanki do rozwoju kultury so

cjalistycznej w Folsce".

Jest to najiistotn:ejsze okireSłen’a

celów. Do ich osiągnięcia potrzeba

Polsc:e potężnego ładunku pracy,

wysiłku, pewności poczynań. Podej

mujemy dzieło na skalę dotychczas

u nas nieznaną — ilość i wartość

włożonej w’To dzieło pracy mus!

być proporcjonalna do jego wielko

ści.

Podjęcie takiego wysiłku jest w

tej chwili najpilniejszym zadaniem

tak rzeszy pracowników oświaty i

kultury, to jest nauczycieli, bbłio

tekarzy, kierowników świetlic -

jak i twórców: pisa/rzy, muzyków,

plastyków, artystów — którzy, ma

jąc pełnię swej t/wórczej swobody,

mus/zą pamiętać o ciążącym na nich

obowiązku — pamiętać o długu na

rodowym, jakj zaciąga każdy twór

ca samym faktem przynależności do

postępowego społeczeństwa 1 jaki

swą twórczością spłaca. Bo — jak

powiedział wicemin. K ultury i Sztu

ki ,Sokorski: _Możemy organizować

i planować bazę materialną i nową

bazę socjalną, a na/wet sam trudny i

złożony proces zamówienia społecz

nego oraz formy masowego udziału

w procesie budowania kultury arty

styczne( Związków Zawodowych i

Samopomocy Chłopskiej, natomiast

n!a możemy i nie ma,my zamiaru

organizować ani planować samej

produkcji artystycznej ani nawet

samej tematyki".

Jest więc pole do po/p’su. Ogrom

n e pole — rozległe jak powier’zchnią

naszych gruntów uprawnych. Każdy

twórca ma w ni/m wiele, wiele pun

któw. w których może umayscowió

Siebie 1 swą miłość — swoje dzieło.

Rzecz w tym, by nie zapominał, że

patrzą na niego z najw’iększą uwa

gą — nie zblazowane ,,wyższe dzie

sięć tysięcy", lecz miliony szcze

rych ludzi. Służba im - to cel, a

droga do nich — ,to nurt, to kieru

nek. Jaki? Posłużmy się znów okre

śleniem Sokorskiego: ,,Tym nurtem

artystycznym jest w pierwszy m rzę

dzie realistyczna postawa twórcy

wobec przedmiotu własnego dzielą

j samego procesu twórczego, ą wtęc

przeciwstawienie się mistycyzmu,

wi, irracjonalizmowi j wszelkiego

rodzaju zwyrodnieniom fomiaiisty.

eznym".

łowo wolne, wo!n jo

objawione, z ow o

ców przez prawo są

dźone”...

Wielka Jest mądrość

tych słów M’ickiewicza, za

wartych w jego programie politycz

nym Leg.ionu Polskiego.

_Z owo

ców"... W/ielka jest wagą słowa ’"—

Orawo do jego osądu wykorzystają

r’Cikof"rta : aądstć będą surowo.

Olgierd ?orleafeł

1 з 8 • Strona 1

Мірадор - viewer

Dziennik Literacki. 1949, nr 4 (23 I) ═ nr 99.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu