Kuryer

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Примітка

Відображення 239 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

WYCHODZI CO NIEDZIELĘ POD REDAKCJĄ PROF. MIECZYSŁAWA DĄBROWSKIEGO.

wwwiiBWBBMWBWwwwwwwwwwwi^iiBiiiWMiwii^ii^iiii^iiiiininTwiiniiM(iiimiiiiiiiiiiiini)nuiiiiniiiiiiifiiHHwwtintitnMiiiiiw

Dodatek do Nru 317-go ,,ILUSTROWANEGO KURYERA CODZIENNEGO" z dnia 16 listopada 1931 r.

B i Władysław !BogatyAski (J(wkiw).

(V} 850 Cat ząm u ffiatestawa Śmiateąo 1081—1931).

Wybilna postać isto’tycm a biota, fega cfiaxafctei i panowanie. ^ Upadek k%Ma.

Sp%awa iw. Stanisława.

SBotestaw S m iaty w Cite%atwize naszej.

Kraków, 13 listopada.

Do najświetniejszych czasów w dziejach

naszych należy niewątpliwie okres trzech Bo

lesławów w dobie Piastowskiej: Chrobrego,

Śmiałego i Krzywoustego. Ma on nawet pe

wien jednolity charakter przez swą ideologję,

streszczającą sią w walce z Niemcami o byt

polityczny niezależny i w dążeniu do morza,

tego bytu gwarancji najlepszej.

Drugi zkolei Bolesław zwany Szczodrym

htb Śmi-ałym (1058-— 1079), który 850 lat te

mu życia dokonał na wygnaniu, ożywioną

rozwinął działalność anlyniemiecką, by zno

w-u przywrócić Polsce niezależność, utraconą

przez dziada, Mieszka Ił.

Rysy charakteru Bolesławowego sprzyjały

działaniu tego monarchy obok wybitnych

zdolności, r

,.Usposobienie nawskróś rycerskie, pełne

upodobania w hazardzie, graniczącego z lek

komyślnością,^ am bicja, poczucie godności

ł majestatu wygórowane, wreszcie dzikość,

porywczość gwałtowna obok rozrzutnej, nie

okiełzanej hojności" i).

Korzystając ze sprzyjających warunków

w sąsiednich Polsce krajach,, popierał przeci

wników Cesarza Henryka IV. Na Węgrzech

Wmieszał ;się w walkę dwóch braci o tron,

popierając skutecznie Bele przeciw Andrze

jowi, a potem jego synów przeciw synowi

Andrzeja, a zarazem szwagrowi cesarza, Salo

monowi. ’W Czechach znów wspomaga! prze

ciw stronnikowi cesarza, W ratyslawowi jego

brata młodszego. Jednem słowem , gdzie mógł,

starał się osłabić wpływ Niemiec, a swój wy

wierać. Od r. 1073, t j. początku ponlyfika.

tu Grzegorza VII i wybuchłej wkró’ce walki

z cesarzem Henrykiem IV stanął Bolesław

otwarcie po stronie wrogów cesarza, dążąc

do uzyskania niezależności. Uznał się więc

trybutarjuszem Stolicy Apostolskiej, posiłko

wał Sasów, powstałych przeciw swemu cie

miężcy, cesarzowi, a w chwili, gdy tenże jako

pokutnik śpieszył do Katiossg. koronował się

królem w Boże Narodzenie 1076 T,, wskizesza

jąc tradycję pierwszego Bolesława i jego syy

na, swoich przodków.

Odnowił też Bolesław wpływ Polski na Rusi

w dwóch wyprawach na Kijów w interesie

ks Izasława (l°69 i 1077), przyczem wróciły

do Polski Grody Czerwieńskie.

Tak świetne panowanie Bolesława skończy

ło się nagle jego wygnaniem Wybuchną! bo

wiem bunt, którego nie zdołał opanować

Bolesław i wraz z żoną i nieletnim synem

Mieszkiem schronił się na Węgry do króla

Władysława, gdzie życia dokonał w r. 1P81

lub w r. 1082. Pierwsza z tych dat podana

przez rocznik kapitulny została przyjęta przez

większość uczonych. Podanie, znane od końca

XIV w. głoszące, że umarł w klasztorze w

Ossjaku. w Knryntji, jako pokutnik, niema

potwierdzenia naukowego, podobnie, jak gro

bowiec pokazywany w Ossjaku, mający rze

komo kryć prochy Bolesława.

Wspomniana w podaniu pokuta króia wią

że upadek jego i koniec życia z głośną spra

wą zatargu króla z biskupem krakowskim,

Stanisławem Szczcpanówskim. zakończonego

śmiercią ostatniego, z ręki czy z woli króla.

1 ta sprawa jest dotąd niewyjaśniona i nigdy

wyjaśnioną nie będzie. Nie znamy treści za

targu i nie wiemy nawet czy i w jakim

stopniu pozostawał w związku, z upadkiem

króla.

Jakkolwiekbądź było, zatarg nie był w każ

dym razie punktem zwrotnym w dziejach, ani

epizodem, który w rozwoju narodu lub pań

stwa naszego zaw-ażył. Nie mniej jednąk bu

członków. Ta zemsta królewska nie była

jednak ani początkiem ani powodem wygna

nia Bolesława, tylko zaszkodziła mu w walce

z przeciwnikami, zakończonej dla niego klę

ską.

Przeciw hipotezie W ojciechowskiego, w

szczególności zarzutowi zdrady biskupa kra

kowskiego, wystąpił szereg uczonych w gło

BOLESŁAW

ŚMIAŁY.

dził zawsze interes history-ków, pragnących

uchylić rąbka zasłony z tajemnicy. Posypało

się mnóstwo hipotez, z który.ch jedna widzi

w św. Stanisławie obrońcę swobód Kościoła

wobec króla autokraty, a inna właśnie w- kró

lu widzi pioniera reform gregorjańskich. któ

rym opierało się duchowieństwo polskie ze

względu na celibat i miało się łączy-ć z prze

ciwnikami króla, do których należał brat jego,

Władysław Herman i biskup krakowski Naj

głośniejszą tezę rozwinął Wojciechowski w ro

Hu 1901 3), jeszcze przez Czackiego zaznaczo

ną. Na podstawie odpowiedniej interpretacji

kroniki Galla-Anonima, jedynego źródła do tej

sprawy, przyjął udział biskupa w zmowie

brata królewskiego z księciem -czeskim, po

partym ,przez cesarza skierowanej przeciw

królowi Bolesławowi za co tenże kazał bi

skupa osądzić juko zdrajcę na okaleczenie

i) Roman Gródecki: Dzieje Polski do r. 1194,

Kraków 1926.

t) Szkice historyc zne KI wieko.

śnej swego czasu ankiecie na lamach ,.Prze

glądu Powszechnego" w r. 1909, dowodząc,

że wyrażenia Galla ,,zdrada" i ,,zdra]i a" są

pojęciami wzgiędnemi i mogą oznaczać każdy

zatarg i każdego, kto działa w-brew w oli, c/.y

intencji króla. Najnowsze poglądy history

ków są kombinacją tradycji i hipotezy lVo/

Ciechowskiego. St. Zakrezwski i R. Gródecki

stwierdzili, że zatarg biskupa z królem zakon

czyi się skazaniem biskupa na śmierć za czyn

skwalifikowany jako zdrada Ten zarzut ścią

gnął. na siebie biskup, zdaniem Zakrzewskie

go, występując w obronie rycerstw-a, karane

go przez króla za bunt na ostatniej wypraw-ie

ruskiej Zaczęto naw-et może uważać biskupa

za stronnika brata kiólew.skiego, Władysław a

Hermana ,będącego w opozycji do króla od

czasu jego koronacji G ródecki nie uw-aża za

pewnik związku rzec-zowego między spiskiem

brata królewskiego a zatargiem króla z bi

skupem,-wyw-ołanym może zarzutem króla

sprawstwa biskupa buntu rycerstwa na w y

prawie ruskiej. Obaj uczeni przyjmują, ża.

śmierć jednak biskupa mogła sprowadzić wy

buch buntu przygotowywanego przez opozycję

z bratem królewskim i magnatem małopol-i

skim Sieciechem na czele.

Obecnie znowu poruszył spraw-ę Bolesławą

Śmiałego i św. Stanisława na łamach ,P rze

glądu historycznego" Stanisław Kętrzyński

(,,Na marginesie Genealogii Piastów"), s

Stwierdzając zasadniczo niemożność rozjaśnie

nia tajemnicy, snuje autor interesujące roz

trząsania, godzące w hipotezę Wojciechow

skiego. Stosunek Władysława Hermana doj

bratanka Mieszka (t. j. syna Bolesława Śmia

łego), którego sprow-adził z Węgier do P ol

ski i ożenił, a własnemu nowonarodzonemu

synowi nadał imię Bolesława, wskazuje na

dobre stosunki obu gałęzi rodu, starszej

i młodszej.

—

,,Czyżby synowi zrodzonemu

z Czeszki dano imię stryja, do którego upad

ku przyczynili się C.zesi, co więcej, gdyby cl

Czesi przyłożyli rękę w ten czy inny sposób,

do zastąpienia Bolesława Hermanem?" — py

ta autor. Przyznaje jednak autor, i e skoro

przyjazny stosunek panował między braćmi

Bolesławem Śmiałym i Władysławem Herma

nem , to jak wytłumaczyć, że katastrofa nie

zmiotła takie Hermana i dlaczego ten nie

niósł pomocy bratu? Chyba — snuje dalój

autor przypuszczenie — w-alczyli obaj bracia

z buntownikami, Władysławowi Hermanowi

poszczęściło się utrzymać w kraju, a Bolesław

musiał ustąpić i nim zdołał postarać się o po

m oc i w-rócić, zmarł. Ten krótki czas między

opuszczeniem kraju a śmiercią świadczyłby,

że po zabiciu św. Stanisława nie nastąpiło

bezpośrednio w-ypędzenie króla, lecz trwała

dłuższa walka, zakończoną klęską Bolesława,

Chociaż nauka raczej przechyla się do roz

różnienia dw-óch spraw odrębnych: gotującego

się buntu przeciw królow-i i zatargu króla

z biskupem krakowskim, które chronologicz

nie zbiegły się, to jednak w tradycji i w lite

raturze pięknej występują ściśle związane

z sobą i w-końcu za zabójstwo biskupa kra

kowskiego spotyka króla kara: utracił tron

i na wygnaniu życia dokonał. Podstawą jest

legenda kościelna, króra ukształtowała się

około 1200 r., którą poda! kronikarz mi.strz

Wincenty Kadłubek, a za nim powtórzyły

pieśni i utwory dramatyczne w-ieków nas

stępnych3). Bolesław Śmiały przedstawiony,

został w-szędzie jako król tyran i okrutnik.

Takim go jeszcze w XIX w. przedstawił lVę

żyk. Dopiero w XIX w. w tragedji Antoniego,

Hoffmana p. t. ,,Bolesław Śmiały" kró! przed

stawiony jest jako silny i samodzielny dyna

sta, w ,,Mnichu" Korzeniowskiego, jako po

kutnik, a Słowacki w ostatnim rapsodzie

,.Króla-f)ucha" uzna) Bolesława ,,za potężne

go ducha kszlalciciela dziejów narodowych,

któremu upadek zgotowała zmysłowość, za

czerpnięta ze Wschodu". Ostatni Wyspiański

w trzech utw-orach przedstawił króla Bolesła

wa jako ostatniego rycerza Polski pogań.skiej,

zw-yciężonej przez chrześcijaństwo, upostacio

w-ane w św. Stanisławie 4),

3) A. E. Balicki- Bolesław Śmiały i św. Sta

nisław Szczepanowski w poezji pol.skiej. Kraków

1905 — daje przegląd i treść utworów.

r) -St. Windakiewicz: Dzieje Wawelu. Kras

ków 1925.

1 з 12 • Strona 1

Kuryer Literacko-Naukowy :

➔

опис

Структура

Kuryer Literacko-Naukowy :

Ilustrowany_Kuryer_Codzienny

Kurier_Literacko_Naukowy

Kuryer Literacko-Naukowy :

Wiadomosci_Krakowskie

Схоже

Схожі публікації

Kuryer Literacko-Naukowy : bezpłatny dodatek do Nru 18 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 18-go stycznia 1926 r. R. 2, Nr. 3.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 83 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 23-go marca 1936 r. R. 12, Nr. 12.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 50 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go lutego 1930 r. R. 6, Nr. 9.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 28 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 28-go stycznia 1929 r. R. 5, Nr. 4.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 100 "I. K. C." z dnia 12-go kwietnia 1937 roku. R. 13, Nr. 16.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 235 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go sierpnia 1936 r. R. 12, Nr. 34.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 251 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 10-go września 1934 r. R. 10, Nr. 37.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 263 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 21-go września 1936 r. R. 12, Nr. 38.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 9 "I. K. C." z dnia 9-go stycznia 1939 roku. R. 15, Nr. 2.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 340 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 7-go grudnia 1936 r. R. 12, Nr. 49.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 351 "I. K. C." z dnia 20-go grudnia 1937 roku. R. 13, Nr. 52.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 314 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 12-go listopada 1934 r. R. 10, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 145 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 27-go maja 1935 r. R. 11, Nr. 21.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 87 "I. K. C." z dnia 28-go marca 1937 roku. R. 13, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 177 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 29-go czerwca 1931 r. R. 7, Nr. 26.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 317 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 16-go listopada 1931 r. R. 7, Nr. 46.

Оцінювати публікації можуть тільки зареєстровані користувачі. Увійти

0 оцінок

Деталі

Приналежність до колекції

Коментарі (0)

Завантаження метаданих

Завантаження оцифрованих файлів

VIAF/NUKAT

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку