Czas.

Мірадор - viewer

Czas.

Примітка

Відображення 704 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

Nr. 257

Kraków, Sobota 9 Listopada 1929.

Neiełytośd pocztowa

opłacona ryc^Itcm .

Rocznik LXXXI.

KONTO P. K. O. KBAKÓW NR. 400.404.

Adres Redakcji 1 Admlnistrafi]i: Kraków, nl. św. Tomasza 12.

Telefon Redakcji 50. -

Administracji 1 Drakam i .*750.

Godziny t)inrowe: od 9-te] do 13-tej 1 od 15-tef do 13-tej.

t, E "T OGLOSSEfts

Jednorazowo ca jeden wiersz milimztrrwyj

Ogłoszenia *wyki. s

.................................. ,

s««i«ai»*I-020

Układ tabelai yczny, cyfrowy, k( mi’:’nowa?ły i t i .......................i iL 0 30

Ogłoszenia w ,,Nadesł!anych"

. . . , i ................................................... ..... U 40

Nekrologi

............................. i !? i i i ii ii i i i i iai A 0.35

Komunikatypokronice . i , ,t ^ , ,

zl 0.50

Ogłoszenia n a pierwssej stronie

s.s;,.«iiii»

« i «ł-0.60

Ogłoszenia w numerach świątecznych 2 f% drolej. e=’ Ogłoszenia samiej

»cove 25% drotej.

—

Za zastrzeżenie miejsca dolicza się Bi%.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zmiany w nagłówku

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie m iejscow e 1 za

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

,N upoal, łase. Czasopismo poświęcone dzie

jom polfki-ch walk wyzwoleńczych w dobie po

powstamowej. .Pod redakcją Leona Wasilew

skiego. Wydawnictwo instytutu badania naj

nowszej hisjtji polski. W ,arszawa,

,nakład

; ks»ęg. Hoesicka. Tom I. w 8 ce, str. 94

Równocześnie z ,,Insurekcjami" (które

to czasopismo ma być poświęcone dziejom

powstań) ukazuje się pierwszy tom czaso

nsma

,yManego w sposób okazały pod po

wyżej wskazanym tytułem. Zadaniem tego

pisma ma byc grpmadzenie materiałów i

opracowań, odnoszących się do w’alki o pol

ską niepodległość w okresie lat 1864-i9l4 .

śfifcłem tego słowa znaczeniu w

tych 6b latach nie było, ale istniały różno

rodne przygotowania do odzyskania bytu

państwowego. Tt przygotowa.nia i usiłowa

nia, o ii,; maję charakter rewolucyjny, pra

gnie uczynić redakcja pisma przedmiotem

swego zajęcia.

Zasiania z; ireśla więc sobie niesłycha

nie ciasno.

Valka o niepodległość i bvt

państwowy może mieć równie dobrze cha

rakter pracy organicznej, jak charakter

rewci cyjny. Równie dobrze może być jaw

ną, jak konspiracyjną. Równie dobrze mo

że«p )wadzić ją swojemi metodami Cavour

jak Mazzini; równie dobrze walczyli o byt

państwowy Lubecki, Wielopolski, Marcin

kowski, Gołuehowski czy Dunajewski, jak

Kościuszko, Łukasiński, Chłopi(ki. LangieT

wicz, 1 manowski czy Piłsudski. Bardzo

często działacz rewolucyjny przerzucał się

w organicznego przy zmianie stosunków

politycznych bez ujmy dła swojej duszy -

lub odwrotnie (Kołłątaj). Jeśli więc chce

się badać wyłącznie odruchy rewolucyjne

’inspiracyjne społeczeństwa w latach

1864 -1914, to należy porzucić wprowadza

jący w błąd tytuł pism a ,,Niepodl(egłość", a

nadać pism u zgodniejszy

z treścią tytuł

,,Rewolucja i konspiracja". W żadnym zaś

razie nie uchodzi nazywać

w’spaniałego

wyniku polskiej prasy organicznej w la

tach popuwstaniowycli

,,szamotaniem się

społeczeństwa w jałowych zabiegach u rzą

dów zaborczych",

jak to czyni redakcja.

Nie uchodzi, bo jest to fałszem historycz

nym i krótkowzroczną ciasnotą w ujęciu

całego tego problemu w życiu narodu.

Na treść I temu czasopisma obok rozpra

wek pp. Próchnika (w’arunki objektywnc

okresu popowstaniowego), Stacliiewicza

(Niem. plany organ, wojska podczas w’oj

ny), Wasilew’skiego (Stosunki polsko-litew

skie)— składają się wspomnienia dawnych

konspiratorów i rewolucjonistów’ z lat 1879

do 1905. Zygmunt Heryng opisuje obszer

nie swe uwięzienie w X Pawilonie; prof.

Krzywicki podaje charakterystykę Szym.

Dicksteina, jednego z pierwszych agitato

rów* socjalistycznych, który skończył, iak

wielu z pośród nich, samobójstwem (pseu

donim Jan Młot); p. Pietkiewicz opowiada

0 udziale Polaków’ w rosyjskich konspira

cjach zkońca XIX w.; Bron. Żukowski daje

pamiętniki ’bojow’ca rzucającego bomby i

mordującego policję z rew’olw’eru; są także

1inne drobniejsze przyczynk’ o podobnym

charakterze.

Wszystkim tym materjałom jest wspólne

przekonanie, że trzeba Polskę (wraz z Ro

sją) pogrążyć w chaos rew’olucji ,społecz

nej, jeśli m-a ona odzyskać byt polityczny.

Przekonanie to płynie do nas szeroką stru

gą z Rosji: pierwsi emisar usze są ucznia

mi konspiracji rosyjskiej (Dłu* ki przyby

wa z Odessy, Rodziewicz i Izbicki z Kijo

wa). Bardzo wielu z nich nawet popolsku

mówi źle (Waryński, Abrahamówicz, Da

niłowicz), a niektórzy z nich są na,wet tak

bardzo zrusyfikowani, że nie umieją wcale

po polsku (Cezaryna VIojna.owska). Ogro

mny wpływ wywiei a na emigracji na pol

skich socjalistów Bakunin (str. 87),Żukow

skij i inni emisarjusze rosyjscy w Szwaj

carji. Cała pryTicypialność rosyjska, poga

dadla nauki i kultury - które uważane są

przez rew’olucjonistów’ za objaw svbarj

tyzmu — wraz

z niechęcią do tradycji i

przeszłości, to trucizna stamtąd przesą

czona.

Piol. Ludwik Krzywicki, piszący o lyr i

okresie w sposób względnie oujel ty ’ y|

chociaż łączy go z nim uznanie symp( ji,

podnosi niejednokrotnie ujemne strony *j

skowania i emigiacji, które rozkładamy du

szę rosyjska i polską: ,,Przekleństwo

sze (str .’ 85) -

ciążące nad emigrację

stępuje w całej swej mocy: pustka staje się

przerażającą, zwłaszcza wśród Rosjan.

Wielu słabszych wolą rozpijało się i upa

dało moralnie" — dodajmy, że \vi,I prze

chodziło na służbę żandarmerji. Czytając

o zmarnow anem

życiu utalentowanego l

szlachetnego człow’ieka, jakim był p ’k

stein, nasuwa się jak ni gorętsze ubolewa

nie nad rozkładem wniesionym w tę duszę

przez pracę konspiracyjną.

Ale najsilniej

występuje zjawisko roz

kładu w ,,Pamiętnikach bojowca" Bronisła

wa Żukowskiego. Opisuje on preliminarja

manifestacji na placu Grzybow’skim (w

dniu 13 listopada 1904 roku), którą urzą

(lzało 60 uzbrojonych w rewolwery bojow

ców’. Odznaczył się tam chlubnie, wypro

w’adzajac lud warszawski pod strzały i sza

I)le policji, a mm zwiawszy

zręcznie ’na

czas z kościoła. Trupów’, ale nie bojowcow’,

było jedenaście, mnó’stwo pokaleczonych i

pua rusztowanych. Odznaczył się on jeszcze

F u )niej przy strajku powszechnym w ro

ku 1905; organizował zam achy na stójko

wych (kulą dum-dum), na Czertkowa, na

bar. Nolkena, a gdy Nolken na miejsce,

gdzie na niego czatowano, nie przyjechał,

,,po« ta now iliśmy zrobić z bombą próbę nie

na Nolkenje, lecz na kim innym" On i to

warzy’sze -dokonali tej próby rzeczyw iście,

zabijając przypadkowo spotkany’patrol po

licyjny: razem 12 ludzi!

,,Ani jeden poli

cjant nie wyszedł bez szwanku".

Opowiada o tem wszystkiem dawny bo

jowiec wesoło, raczej tonem łobuza płata

jącego figle, niz tonem żołnierza idącego

do walki. Ton ten przy krwawej i bolesnej

dla każdego uczciwego człowieka treści ra

zi jak zgrzyt, jak cynizm. Tak! niewola są

czy’ jad, co rozkłada duchów skład.

Książka cst bolesna, ale niesły’chanie po

uczająca. Dusza polska pod zaborom upo

dobniała się do rosyjskiej, zatracała cześć

ula kultury, wyłamyw ała się z więzów ety

ki chrześcijańskiej, barbaryzowala się i

orjentalizowała. Oczywiście dusza niektó

rych mniej odpornych na wschodnie wpły

wy jednostek, a -nic dusza narodu. T«a du

sza przechowywała dawne tradycje: pie

lęgnowala je rodzina polska silna i mocna

mimo prześladowania; rozwijała je szkoła

polska, choc potajemnie; uczyła ich polska

nauka, poezja i sztuka; fundament z gra

nitu budowała pł’aca nad dobrobytem mas,

a koronowała gmach wierność narodu dla

wiary katolickiej. Te to czynniki walczyły

dużo skuteczniej dla przyszłego umożli

wiania nienodległo.kl polskiej, aniżeli bo

jowiec z rewolwerem. A choć w szeregach

bojow’ców’ było z pewnością wielu ludzi

ideowych, ofiarnych swojem życiem i wol

ności% godnych czci i przypomnienia — to

jednak w’y’daje nam się rzeczą niesłychanie

fałszywą, aby wmaw’iać dziś w społeczeń

stwo, że ci biedni, niewolą zatruci ludzie,

wy’łącznie i bez reszty reprezentowali w

Polsce ów czesnej dążenie do niepodległości.

Sł L.

WojowniczG Prusy WsGhodjiie.

Wyni:ki

statystyczne

,,Volksbegehren"

Niemczech są ze ws-zech-miar pouczające, jo.śIi

się uwzględni rozkład głosów na po-szczegółne

prowincje za ustawą

,,przeciw

uciemięzan?u

Niemiec" w niesioną przez Iluggenberga., ęzyU

poprostu za niepłaceniem

odszkodowań i za

przygotowaniem wojny odwetowej przeciw Pol

sce i Francji. Okazuje się V ni-ch, że najsłabiej,

bo poniżej 10 proc. głosów wypow iedzi-aly się

za tem prowincje południowe i zachodnie oraz

pewne okręgi przemysłowe,

tj. tereny wpły

wów cen-trum i .socjalistów. Jest to więc Nad

renja,gdzie wbrew zapewnicn;om Huggenbergai

że ludność woli znosić jeszcze przez całe lata

okupację, uiż płacić cliocby feniga, wstrzy my

wano się od głosowania

za pozostaw,eniein

okupacji, dalej Bad’enfa, -Wurtembergja, prze

ważna cz.ę»ć Bawai’ji, Ilesja, V\ estfalja, Sakso

nja i Berlin oraz, co bardzo charakterystyczne,

Śląsk Opolski. Charakterystyczne to — powta

rza-my — dlatego, ze już okręg wrocławski, tak

że katolicki, ale j-uż niemiecki, dał 13 proc. gło

sów za Huggenbergiem. Trudno więc bardzo

argu-mentować nacjonalistom niemieckim, że

lA)iacy górnośląscy pałają patrjotyzmem

nie

mieckim. To także był pl’ebiscyt i to nie ze stro

ny jiolskiej urządzony.

Największe powodzenie wszakże m:ała akcja

Huggenberga w protestanckich, graniczących

z Polską okręgach, które są -domeną wpływóu

junkrów i nacji»nalistów’.

Najwięk-szy sukces

odniósł ,Huggenberg

Pomeranji (33 proc.

głosów’) oraz w’ Prusach wsch-odnich (24 i pół

proc.), potem we wschodniej Brandenburgu

(19 proc.), -a w reszcie w:Meklemburgji (21 proc.).

Co do Pom-o-rza, to jego reputacja polityczna

jest w Niemczech dość ustalona. ,,Der Pommer

ist (im V\inter noch dummer wie im Sommer"

—

- m owi przy’słowie, a właśnie zbhza się zima.

Nieco inaczej rzecz przedstaw ia się juz. z Pru

sami wschodniemi, gdzie zresztą wedle ostat

nich wiadomosci. steroryzowano znaczną częse

ubo’ższej ludności i zmus,zono do glosowania.

Jakkolwiek bądź jednak jest to bardzo z,na

inieTiny’ obj:aw wojowniczo-ści ze strony -miesz

kańców tej prow i.ncji, która ze w-zględu na swe

położenie najwięcej w’ razie wojny polsko-nie

mieckiej, której tak pragnie, ucierpiećby m u

siała. Może być, że wyobrażają S’obie tę wojnę

tak, .iż’na drugi dzień iio jej wypowiedzeniu

Niemcy ’wezmą Warszawę. Jeśli tak, to trzeba

przy’pominać, ze nietylko Polacy, ale i wielu

rozsądnych Niemców

zgoła inaczej to sobie

przed;staw ia.

Nie wchodząc jednak w’ te wojenne kombi

nacje, trzeba tymczasem rozważyć, co oznacza

ten Avymk plebiscytu w Prusach wschodnich

dla wewnęł: znej polityki niemieckiej. Oznacza

on, jeśli się nie mylimy, dalszy krok na polu

niekończących się nigdy żądań finansowania

beznadziejnie zapoczątkowanej polityki gospo

darczej Prus wschodnich, opartej o ideę tw’orze

nia pomostu do Rosji, której granice odsunęły

się o setki kilometrów, zamiast o ideę gospo

darczego współdziałania z Polską, z trzech

stron graniczącą z Prusami

O(L dziesiątek lat, już za czasów cesarstwa i

Złotych

750 tysięcy

m iłe każdy wygr;ć, tti zakupi

LOS LOTEBJI KLASOWE)

w słynnej ze szczęścia.

KOLEKTURZE

BRACI SAFIER

Kra:;t)y’, Rynek Gł. 6

Ponadto można wygrać zł.:

350 ECO. 250.000, 15U009,

100.000, 80 000, 75 000,

63.900, 50 4)00, 40 000,

25.000, 20.000, 15.0C0,

10.003 i t. d. (”-.’ i

Oźżlna suma wygranych

3?. mi?jon y złotych

Co drugi !os musi wygrać*

CIĄGNIENIE I. KLASY

ijui 14 i 15 listopada b. r

Ceny losów:

ćwiartka | połówka

zS %O

a*. *O.

raty los

ał. 40.

Zamówienia z.ałatwili ię odwrotną poe/,tą

W tem i io]scu w, e-.tąć

»zmł; ł Tiatn w «’ś ’:i«.

Kar.a znmćwfeń.

Bo Bli_CI SAFIEH

w Kra Mowie, RyneS Gł. L, 6. C,

Nimej izem zamawiam”.

losów ćw’iarlek po zl. 10 -

losów połówek po /I. S ,(i’

losów

ałyoh ) zl. 40

Należytość zł

uiszczę po

Ołrzymamu luzów blankietem na law cz,y rr

P K. (J Nr. 400.117 przez firmę załą- ’

;zony»n.

Imię i nazwisko

Adres :

-----

wspólnoj granicy z Rosją, Prusy znajdowały się

w bardzo ciężkiej gospodarczo sytuacji. W cią

gu okresu 1871—1905 ludność ich np wzrosła

tylko o 8 proc., podczas gdy równoczesny przy

bytek ludności w Niemczech wynosił 47 proc.

igdy w i 1871 ludność Prus wschodnich stano

wiła 5 proc. ludności Rzeszy, to w r. 1910 już

tylko 3,9 proc., czyli stawała się coraz to mniej

znacznym ułamkiem zaludnienia. Powodem te

go był przedewszystkiem fakt, ze 82 proc. natu

ralnego przyrostu ludności emigrowało,

nie

znajdując środków utrzy”mania na miejscu; w

szeregu powiatow i to czy sto niemieckich na I

morzem, ludności ubyło. Przybywało jej tylko

poważniej w pow"iatach polskich, sw adczy to

najlepiej o absurdalności zarzutów, że dopiero

]iow stanie Polski i ,,Korytarza" stworzyło dla

Prus wschodnich ciężką sytuację. Od dziesią

tek lat wielki przemysł niemiecki zabijał tam

swą konkurencją rozwoj miast i przemysłu, w

rezultacie czego Prusy stały się faktycznie ko

lonią Niemiec i rynkiem zbytu ich przemysłu.

Cyfry, jakie w tym względzie przy tacza dr. Wł.

Wakar (,,Rolnictwo

Niemiec powojennych*

Wars-zawa 1929, str 329 | nast.) są aż nadto

przekonywujące Mimo ustawicznych alarmów

0 zagrożonych rzekomo przez traktat handlowy

z Polską interesach rolniczych Prus, nawet

1udział ich w produkcji rolniczej niemieckiej

jest bardzo słaby i poza chowem koni, uprzy

w lejówanyin tu ze względów wojskowych, wy

starcza właściwie tylko na konsumpcję we

wnętrzną. Szczegółowy rozbiór bilansu handlo

wego Prus wschodnich przez dra Wakara pro

wadzi do wyniku, iżbilan.s ten jest w wysokim

stopniu ujemny, nawet w wyjątkowo korzyst

nymi roku. Przytem zaś — czytamy dalej

przywóz ma

w wysokim

stopniu

charakter

konsumcyjny. O ile wyrazimy bilans w warto

ści, to dokonyw ując go możliwie ostrożnie po

szezególnemi pozycjami przywozu i wywozu

osiągamy sumę wywozu równą okuło 180 miłj.

mk (20 milj. zyto, l(i milj konie, 58 milj, bydło,

(*3 miljony trzoda chlewna, 6 milj mk. mąka,

7milj. mk. sp:rytus i t.d.), natomiast przywóz

Truś w scliodnich wyrazi się liczbą nie mniej

szą, niż 380 milj. mk., a więc dwukro-tną. Racz

ny deficyt -Prus wschodnich z obrotu towaro

wego sięga tedy 100 mk na głowo ludności

Zachodzi pytanie, jakim sposobem jest po

t-łrtrtśrt*

rrtr

rvn

«I

rn *"m r*

krywany, Jak się zdaje, składają się na to dwa

główne źródła: jednern jest budżet Rzeszy i

1Prus, a więc pensje urzędników,

inwestycje

państwowe, subsyd.ia rządu i t. d.,

- drugiem —

sumy przesyłane rodzinom przez wychodźców.

Pieniądze te wracają doRzeszy za towary prze

mysłowe» Nie zmienia to fakiu, że stanowią one

stalą dopłatę Rzeszy na rzecz utrzymania przy

życiu Prus wschodnich

Nietylko więc pod względe-m politycznym i

lu’dnościowym, ale i pod względem gospodar

czym, nawet zwłaszcza pod względem gospo

darczym, Prusy wschodnie zarow no w obecnej,

jak w przedwojennej konfiguracjistanowią zj-a

wisko paradoksalne. Kraj ten pozbaw’iony jest

zd-olności w”ytworzenia środków dostatecznych

dla własnej koirsumcji W tych w arunkach po

litycznych musi pasorzytow ąJ — potrzebuje o

wych stałych dopłat Rzeszy. Nie st,anowi więc

kolonji Rzeszy, paradoks polega na tem, ze sto

sunek jest raczej odw rotny i historycznie w sa

mej rzeczy jest odwrotnym. I)oplaty te muszą

przyjść pizedew’szystkiem w postaci takich czy

*innych świadczeń skarbu: na rzesze urzędnicze,

na inwestycje rozmaitego rodzaju, łącznie z dro

gami, fortyfikacjami i t. p. Ażeby pobu-dzi(

państwo do tych świadczeń trzeba st-ale podkre

ślać swoje specjalne stanow”isko i specjalne po

trzeby. T u do -pew’-nego stopn-ia kryje się geneza

wojowniczości Prus wschodnich, gdyż płasz

czyk patrjotyzmu jest najdogodniejszy-m , naj

skuteczniejszym środ-kiem do uzyskiwania tego

stałego napięcia, prac państwa na terenie Prus

wschodnich, które wyrównywują ich bilans

płatniczy.

’Badając zaś z racji bilansu handlowego cc

ny, dostrzegamy, iż względem artykułów* roi

nych są one niższe, względem zaś przemysło

wych wyższe, niż w głębi państwa. C,óż więc

dziwnego, że rolnik wschodnio-pruski chętnie

yry.etio.si się tam, gdzie mu za iego produkt za

płacą drożej, ar-gd/do on za n-iezbędny m u towar

zapłaci mniej. Toteż osadnictwo idzie tu tępo,

wychod-źctw-o

- n atomia.st rośnie w sposób nie

przezwyciężony i to zwłaszcza ludnośc-i niemic

okieji, która przytem nie porzuca oj-czyzny i nń

pot-rzebn]e wysiłków przystosowawczych.

Te różnice -cen wynikają oczywiście z odle

głości rynków. Nie zaw-ierają w sobie te odle

głości wszakże zjawiska l’osowego, przesądzo

nego rac.zej -są wytworzo-ne sztucznie, Prusom

’ .chotirr.m bowiem , ich życiu gospo-ttarc;femu

nadan-o kierunek równoleżniKowy: obcują one

: p/eszą n-a zachodzie, a pragnie snę bez znacz

niej/ego powodzenia uczynićz nich pomost go

siKHiarc/y do Litwy i -Rosii W tym kierun-ku

slotn e odległości są. wielk ie. Ale właśnie jest

absurdem, że w pobliżu brzegu i portów ceny

rolno są niskie, pizemv-słowe zas wysokie Za

miast równoleżnikowego wyobraźmy sobie u

kształtowanie się stosunków’ gospodarczych po

łudni.kowe, wyobrażany sobie Prusy wschodnie

yje j-ako przeszkodę pomiędzy Polską a mo

rzem, lecz ich więź i pomost, a niewątpliwie

sprawy przerostu ludności, uprzemysłowienie,

cen i bilansu handlowego prowincji uzyskałyby

wygląd zgoła odmienny na gruzach dzisiejsze

go paradoksu geograficznego. Rolę taką speł

niały Prusy przez całe wieki gospodarczego .

politycznego w’spółżjcia

z l ’ols-ką, w czasach

przedrozbiorowych. Dopóki też is-toty swego po

łożenia nie zrozumieją, nie pomogą im żadne

nawoływania o rew’-anż, nie pomoże im nawet

zrabowanie Polsce Pomorza.

Będą się wyłu

fln-iać i będą ubożeć, co w końcu musi wyda

także i polityczne skutki.

do od-ważniejszej i więcej zdecydowane,i ofen

3 w’y.

Początek bowiem własnej obrony ziemiau

stwa w*pierw szem sześcioleciu odrodzonej Po-l

ski. nie był karta zaszczytną

Brak odwagi cywilnej objawiający się naj

jaKkrawiej tem, że pierwsza sejmowa uchwała

0 reformie rolnej miimo Obecności ziemian w

sejmie, zapadła jednak jednomyślnie, bez pro

testu z ich strony% pierwszy ten okres nie ro

kował nadziei, by ziemianie mogli się wogóle

zacząć bronić,

YY tym smutnym okresie zdawali sobie do

br.e sprawę z moralnego załainiania się z.ie

lnialistw a najbez,względniejsi j?go wrogowie i

najszkodli"wsi demagogowie, i to ośmielało ich

do ccraz nowych zamachów”. Ni-ektórzy z nich

mówili wprost ziemianom: ,,zginąć musicie,

bo się nie śmiieci-e naw”et bronić".

Okres obrony zaczął się dopiero po’ szesciu

latach w”nieśmiały eh próbach porozumiewania

się z ludnością miast i z Radami miejskiemi,

1wywoływaniu uchwał p-o miastach wobronie

ziemian jako żywicieli miast i wojska. Przeko

nano się wtedy, ze uzy.skiwanie takich uchwal

nie było trudnern i nabrano przecież trochę

ząufania we w łasne siły -i w -przyszłość.

Obrona nabrała więcej jeszcze śmiałości i roz

machu po przew-rocie .majowy.n . Newe pomajo

we rządy dążąc do zniszczenia sejmówlad’/.twa,

stały się pośrednio sprzymierzeńcami w tej o

hrorie. Ogromn-a większość ziemian poazu-ciła

wtedy zdradliwych endeckich sojusznikó’w

stanęła przy rządzie. Powoli nabierano odwagi

i zaczęto plan’owo i skutecznie wpiywać na o

pinję ogółu, prowadząc, ją do zrozum-ienia, ze

produkcja rolnicza jest w’ Polsce podstawową

i najważniejszą i że nisz,czenie ziemian jako

najwydatni,ejszych producentów ro-lnych, jest

niszczen,iem gospodarstwa narodowego, mo-żno

ści zwycięskiej obrony przed wrogiem w czasie

wojny i !zaprzepaszcza’niem

mocarstwowego

stanowiska Rzeczypospolitej w czasie pokoju.

Opinja :zaczęła się szybko zmieniać na ko

rzyść rolnictwa i ziemian, —

a pr/.yspieszyły

tę zmianę nieszczęs’ne błędy etatystycznej poli

ty-ki zbozowej, której opłakane następstwa sta

ły si-ędla szerokich ’kół przemysłowych i han

dlowych przykładem ,,ad oculos", ze niszczenie

ro-lnictw”a pociąga za sobą nieuchronnie upadek

przemysłu i handlu, i że Dolityka. taniego

chleba kosztem pozbawienia dochodów" ,rolni

kow — jest jedinem z najszkodliwszych

=złu

d-zeń.

Y\ chwili przygotowań do otwarcia P YY7.

K. w Pozna-niu ziemianie -o-dczu,li naoko-ło sie

bi-e

- przyjaźnicjszą, cieplej’szą atmosferę. Y\ięc,

mając na swem czele mądrych przewódcćw,

nie szcz.ędzili wysiłków, by ud-ział ich w !\ W

K okazał się jak najwy datniejszy,m.

To -się w całej pełni udało. Dział rolnirzy

wystawy był w ogrom:nej przewadze zieaniaii

skim.

I :z tą chw’ilą, pokaza-wszy szerokiemu ogó

łowi w" Polsce, czem są dla produkcji rolniczej

i rolniczo-przemysłowej polscy ’ziemianie, u

czyniono dalszy krok w rozpoczętej tak pię

knie ofensywie dla wywalczenia równoupr-a

wnienia dila ziemian i -lepszych warunków dla

produkcji (rolniczej

—

i wydano wspaniałą

istotnie książ-kę.

YYydano ją pod, hasłem ,,veritas vincit" w

uzasadnionej nadziei, że w ’związku ,z tem, co

poka’zano

ogółowi na wystawie,

zdoła

ona

przyczynić się do rozwiania reszty uprzedzeń

jakie w niektórych kołach lud/i dobrej wiary,

jeszcze =przecie pokutują.

Dr Ja n lini)!;a

Pod tym tytułem wyszła z druku książka,

ważka rozmiarami i treścią, a będąca uzupeł

nieniem i utrwaleniem tego, co z.iemianie uzy

skaliprzez swój mądrze pomyślany i doskonale

wykonany udział w Pow-szechnej Wystawie

Krajowej w Poznaniu.

Tam we wspaniałym pawilonie Związków

Z;emdan i w górującym udziele w wystawie

rolniczej zobraz.owane by-ły zasługi zieiriań

stwa. w ciągu dziejów dawnej Polski i. wśród

walk o niepodległość - i obecne jego znaczenie

dla w=krzeszonej Rzeczy’pospolitej. YY książ

ce tej umieszczono dziesięćpracomawających

losy i działalność ziemiaństwa od rozbiorów

Poiski az po dzień dzisiejszy. I debrze się sta

ło, ze niema tam ju-ż mowy o zasługach szlach

ty ziemiańskiej za czasów Król-ewskie] Rzeczy

pospolitej. "że zasługi te przypomniane z )stały

dyskretnie w* pawilonie Związ.ków ziemian

tydko przez trofea wojenne i pamiątki histo

ryczne.

To co było w pawilonie wystarczy.

YYspominanie o da-wnych dziejach i daw"nych

zasługach szlachty w książce, przywodziłoby

na pamięć nietylko za.sługi, ale też w ielkie wi

ny i błędy i byłoby dla ogolu mało przekony

wają« em ,

gdyż największe

nawet

zasługi

przodków martwe są, o ile ich nie ożywi wda

sna pełna pośw’ięcenia praca i zasługi potom

ków — a nie wszyscy potomkowie wielkich

przodków umrieją o tem pam-iętać.

Książka zawiera ty’lko zarys poro/biurowy ch

dziejów ziemiaństwa i zobra-zowanie obecnych

losów”i znaczenia dla Państwa. ,T-est ona wraz

z udziałem ziemiaństwa w P YY’. R. w Pozna

ni,u znaczący m czynem, jest punktem^ °\\rot

nyun. Jest widomym znakiem tego, że od tej

chwili w" odrodzonej Polsce ziemiaństwo w

walce o ”ycie podjętej

nie z egoistycznych

tylko, lecz głównie i państwowych pobudek,

przech-odzi od tchórzliwej z. pocz.ątku, słabej

:późni-ej i wogóle mało skutecznej defenzywy,

Wrażenia z podróży pa Włoszesh.

III

*’iężar przeszłości.

Jeśli uży-wamy wy’rażenia ,,historyczna ’Zie

mia włoska", to chcemy przez to tylko powie

lzieć, że we Włoszech historja -narzuca się -wi

dzowi na każdym kroku, nasuwa wieczne re

mini-scencje i budzi obrazy, które niegdyś wy

woływała w naszej fantazji na-uka historji w

szkole lub )niezliczone -po-wieści i nowele na

tlehistorji włoskiej osnute. Przejeżdżając Lom

bardję czyta)my i słyszy my nazwy stacyj przy

pominających napoleońską kampanję wioskę;

pociąg jed-zie szlakiem, który ciągnął niegdyś

Bonaparte —- na Me’djolan i dalej na Wie

deń, a jeśli Tuszymy dalej na południe w stro

nę Rzymu iNeapolu, to droga nasza prowadzi

przez te sanie okolice, ;przez które dążył na

Rzym najg,roźniejszy wróg jego, Hannibal.

Dziedzictwo dwudzies’tu kilku stuleci wyci

snęło swoje ślady na ziemi włoskiej, a ’Z po

śród tych stuleci najwspanialsze a zarasem

najcięższe

dziedzictwo pozostało po Rzymie

Cezarów’ i w’spaniały m renesan;sie wło’skim ..

Być mo,że, że subtytuł tego artykułu zadzi

wił ;niejednego czytelnika. ’Ciężar przeszłości?!

Wszak te ślady przeszłości to chluba Włoch,

a równocześnie źródło ich olbrzymich docho

dów od kilku stuleci. Jakże tu mówić o cięża

rze? Piawda że Włosi, a przynajmniej ogrom

na ich większość tego ciężaru nie rozumie, a je

dnak istnieje on i widoczny jest wr miastach

włoskich małych jak i najw’iększych

W ,małej, ;piowi;nc;nnalnej mieścinie Pizie

w’znosi się wspaniała biała katedra na ki;lku

d,ziesięciu kolumna-ch antycznych; po jednej

stronie ma ,również :białe ,,baptisterjurn",

drugiej białą słynną ’wierzę ipizańską; z tyłu

za kat,edrą mieści się słynne campo santo pi

zańskie. Ale iplac ka’tedralny zaniedbany jest

i’porosły trawą, w katedrze pusto i tylko nieli

-WAS,’

Jfefr

..«nu

Il-u ,

w Miy.

KUM] H POJEDYNCZY: 21 BROSZY,

W Krakowie

^ R A T A MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W nrarowie bez odnoszenia do domu

W Krakuwie z odnoszeniem do do m u

***

Na prowincję z przesyłką pocztową

Zagranicę z przesyłką pocztową

]]]

*;*f

Za każdą zmianę adresu dolicza si« zł ft n

Reklamacje Mezapieczetowan« n,%T T

6 *d5°7

l*.,

podlegają opłacie pocztowej.

Premiera,, t

pOC!tO,YO, We,zystSTZ o i c Z

miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Czas.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu