Czas.

Мірадор - viewer

Czas.

Примітка

Відображення 684 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

Rocznik LXV.

Wydanie popołudniowe.

Uchwała o Chełmszczyznie.

Śpieszyło się trzeciej Dumie ze sprawą cliełm

ską. Raz wypadło z tem skończyć, by zlikwido

wać okres stołypinowski. Sesya jest na ukoń

czeniu ; !’A)stano wiono copręuzej uprzątnąć z dro

gi wniosek chełmski. Wiodący rej w Izbie pa

ździermko"u;y, wahali się nieco, a rozbieżność

ich pogląiló ujawniła się nawet w głosowaniu

końcowem. Większość atoli była zdai ia, że Izba

jest zbyt skrępowana poprzedniem swojem za

chowaniem się w sprawie chełmskiej, by mogła

dziś na nowe wkroczyć tory. Nie zaszkodziłoby

to może wobec wyborców, ale mogłoby wśród

innych czym ików wpływowych wywołać wraże

nie, że centrum wstępuje w znaki opozycyi, że

zdradza nastroi rewolucyjny. Tak tu pomieszały

się pojęcia, tak pogmatwały się stosunki, że po

dejrzliwość najmniej uzasadniona, porasta bujnie

na całym obszarze życia społeczno-politycznego.

Nikt uie wierzy nikomu — i w tem tkwi dra

mat moralny Rosyi w spółczesnej.

Ostatnie rozprawy nad wnioskiem chełmskim

odbyły się onegdaj. Nie ostatnie właściwie, bo

kemibya ledakcyjna będzie jeszcze miała nieco

roboty nad wynalezieniem nowego nagłówka

wniosku, oraz nad ułożeniem paru ustępów, go

dzącem je ze ścisłem brzmieniem uchwał Izby.

Przyjętym dla pospiechu obyczajem nie rozwa

żano poprawek poszczególnych, lecz tylko ustę

py koleiue, nad którymi zabierali głos posłowie

polscy Dymsza, Harusewicz i Parczewski. Pierw

szy zaznaczył, że uchwalenie wniosku wykopie

przepaść pomiędzy narodami polskim i rosyjskim;

drugi, że ziemia chełmska była i pozostanie pol

ską; trzeci, że wmosek jest zaprzeczeniem pra

wa i zapoczątkowaniem nowego okresu ucisku

wyznaniowego.

Większość nie cbciała słuchać nikogo. Zamy

kała uszy na słowa posłów polskich, uśmiechała

się z posłowaniem nad melodramatyczną dekla

macyę archireja Eulogiusza, nie dla niej bowiem

bynajmniej głosowano za wnioskiem, ale z wyłusz

czonyeh powyżej powodów. Byle skończyć i po

zbyć się wn? isku, pozbawionego nagłówka i tre

ści, której zresztą i to najgorszej nie omieszkają

dostarczyć z czasem zastępujące w Rosyi ustawę

okólniki i zarządzeń a administracyjne.

Z nagłówkiem cały kłopot. Br:miał on pier

wotniew sposób, podkreślający oderwanie Chełm

szczyzny od Królestwa. Izba to brzmienie od

rzuciła. Uchwaliła, że gubernia Chełmska wyj

muje się z pod władzy jenerał-gubernatora war

szawskiego, a me wyłącza z granic Królestwa,

jak chcieli nacyonaliści. Nie można tedy o tem

wyłączeniu w nagłówku pisać.

—

Komisya waha

się także, czy pisać, że nową gubernię wyjmuje

się z pod władzy jenerał gubernatora, bo to jest

władza niejako osobisla i tymczasowa. Dziś jest,

jutro jej niemu, zwłaszcza, że Izba pragnie znie

sienia urzędu jenerał gubernatorów w ogólności.

Ale tak napisać trzeba, bo to jedynie będzie

zgodiii;m z uchwałą Izby.

W każdym razie niebawem wniosek znajdzie

się w Radzie państwa.

Losów jego tu w tej

chwili przesądzać niemożna. Odegra zapewne ro

lę Wink vOV, Oben, jak odegrał oto w sprawie

zapowiadanego przesilenia gabinetowego, które

skończyło się na niczein.

Może zresztą gotują się jakieś niespodzianki.

Jedna już zaszła — usunięcie ze stanowiska jen.

Poliwanowa, zastępcy ministra wojny. Powody

są nieznane, ale zastanawia okoliczność, że spo

dziewał.o się raczej ustąpienia ministra, który

ma najprzód kompromitującą przykrość osobistą

procesu o krzywoprzysięstwo i fałszowanie świa

dectw w sprawie rozwodu swojej małżonki z

pierwszym jej mężem, a powtóre, który zbyt

często i długie odby wa podróże. Pozostał także

na stanowisku minister sprawiedliwości p. Szcze

głowitow. Zachwiał się był w urzędzie

zdrowiu, ale wiedząc, że klimat Krymu powo

łudniowego ratuje jedno i drugie, wybrał się i

siedział, :lopóki i zdrov

I stanowiska nie po

krzepił. Piastuje w dalszym ciągu tekę ministra

spraw wewnętrznych p. Malarów, umiał bo

wiei: wykazać, że nawet pażdziernikowcy libe

ralniejsi lie cieszą się jego sympatyami i że po

lerać ich przy wyborach do czwartej Dumy nie

będzie.

ektórjy! upatrują w tem wszystkiem pora

żkę p.

kowcowa, którego zapewne nikt o zby

tni liberalizm podejrzewać nie może, ale które

mu nacyonaliści zarzucają brak uczuć ,,patryo

tycznycb", wątpi bowiem o pożytku przeciwsta

wiania się państwa wszystkiemu, co nierosyjskie

i uciBkn pezWzględnego wyznaniowego i naro

dowościowego. Bardzo może stać się, że te za

rzuty w końcu premiera obecnego obalą, ale na

razie mowy o tem niema, bo wszelka stanow

czość w tym czy owym kierunku jest tu wyklu

czoną. Natomiast; miewamy niespodzianki, uro

zmaicające życie z dnia na dzień, które płynie

łożyskiem przypadkowem, ale w tempie przy

ś eszonein, nawet gorączkowem, jak zwykle w

okresach, gdy społeczeństwa mają prawdziwe

czy chorobliwe przeczucie jakichś zbliżających

lę wstrząśnień dziejowych.

Bh. K.

Petersburg 11 maja.

Demonstracje we Lwowie.

Wiadomo, że we Lwowie wytworzyła się gru

pa lud , która pracuje nad wywoływaniem cią

głego wrzenia, ciągłego niepokoju, aby przyspo

sabiać grunt pod szalone zam ysły, jakie zrodzić

się mogą tylko w głowach bezkrytycznych lub

nawiedzonych manią wielkości. Grupa ta rozw’ja

agitacyę wyłącznie wśród młodzieży i skutkiem

tego staje się niebezpieczną, gdyż niekrytyczne

i zapalne młode serca łatwo chwytają wszelkie

hasła i dają sie im porywać. Fod wpływem tej

agitacyi zawiązało się już nawet we Lwowie

przed niesnełna półtora rokiem wś^ód młodzieży

akademickiej Towarzystwo ,,Kuźnica", które na

zyw a siebie niepodległościowem. Nie liczy więcej,

jak kilkudziesięciu członków, Z początkiem gru

dnia z r. wystąpiło ono ,,czynnie", grając głó

wną rolę podczas pamiętnej demonctracyi chełm

skiej, zakończonej krwawem starciem z policyą.

Wtenczas Towarzystwo to rozwinęło po raz pierw

szy swój amarantowy sztandar z napisem: ,,Niech

żyje niepodległa Polska".

Ci zapaleńcy, którzy

przed tygodniem, podkradłszy się późnym w ie

czorem pod gmacli namiestnictwa, wybili tam

parę szyb, rekrutowali się głównie z tego To

warzystwa. Sama ,,Kuźnica" jest jednak grupką

ludzi tak matą, że nie stać jej na większy ,czyn",

jak w;ybicie paru szyb. Posiłkują ją jednak, a

prawie też zawsze nad nią przewodzą: Towa

rzystw o akademików postępowych (czytaj socya*

]istycznych) ,Snójnia" i Towarzystwo akademi

ków, przeważnie żydowskich wprosi już przy

znających się do socyalistów, ,,Życie". Członko

wie tych towarzystw, chociaż dla innych celów,

pracują także nad wywoływaniem ciągłego wrze

nia i nad rozbudzeniem gorączki w sferach mło

dych i szerok’ch.

Naturalnie i za jednymi i za drugimi stoją za

kulisami ludzie, którzy niby reżyserowie całą

agitacyą kierują Przyłącza się do nich zawsze

p Dąbski, dziś już pułkownik frondy ludowco

wej, którego p. Wysłouch wychowywał aa na

stępcę p. Stapińskiego. Nie zbyt dawno temu

notowaliśmy w Czasie artykuł p. Dąhskiego,

który wydedukowawszy, że on sam i naród znajdu

ją się obecnie w okresie bohaterskim, propago

wał nie mniej ni więcej tylko wypowiedzenie

wojny trzem mocarstwom zaborczym. Wszystkie

te czynniki razem wywołały wspomnianą wyżej

demonstraeyę na ulicach Lwowa dnia 8 grudnia

z. r., a jak nam dziś donoszą ze Lwowa wywo—

Prenumeratę przyjmują: Adminiitrsey*C?.-isu^ Krakordt 1urrdypoc7»own Ml«j»coWą pre *

n u m e r a tą księg. S. A. Krzyżanowskiego, handie: St. Karlińbkiegi trafika w Sukiennicach, biur* dsien.

Hopcasa i Salomonowej, Ot Trafika fft Lwowie ,,Cza»11 jesf do ?.bycia w biurach zles. A. Blazuwaklap,

8. Sokołowskiego, K. Buchataba, aa »tacwch kolejowych w Tarnowie, Rze zowie, Jaśle, iłowym Sączu u p a rnia

w księgarni kolejowej, tudzież ua Innych główniejszych stacyacb n portyerów kolejowych.

Ceny ogłoszeń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., zi każdy następny po 15hal. układ tabe

laryczny. cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal., nas,tępny po 15 hal N ad esła ne i I ekro logla

od miejsca wiersza drukiem petit. 60 hal. za każdy raz. Gł 3s y p u b lic z n o ś c i po 2 ker.; ftbmKllkatf handlowi»

po kronice i po dziale ekonomicznym; komunik?lyj y w itn e, śluby, zaręczyny itp. po 1 kor. t d miejsca wiernsa.

Ogłoszenia i prenumeratę przyjmują we Lwowie biura dzienników L. Piołun, A. Olszowskiego,

5t.Sokołowskiego, K. Buchstaba; w]a-csławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Po uralski w Przt 1

myślu A. Ju.,zyaski księgarnia E. Sillet; w R zeszo wie M. Weintraub. w Stanisławowiet Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rocka ,n, O. Haut; w Tarnopolu Kon aniewbki; w Paryżu wyłączni«

p. W. Raczkowski, 14 Citś do Trevise: w W iedniu Haasenstein fi Vo^ior, R. Fosse (także

szy»t

kich filiach): i Schalek, M. Dukes. E. Braun, J. Uanneberg, Bock f i HerMe l, H. Friedl (tylko pre

numeratę H. Goidachmidt fi Gomp.} , w Frankfurcie n. M. G. L. Daube fi Comj w Pra za cz*,y

ikiej Fr, t worka. Listy z pieniądzmi \ przekazy pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuL przyj

muje Administracya Czasu w Krakowie. Rehlamacye nLopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

LM ów nieopłaconyc h nie przyjmuje aię. Ź?(koplsói" nadsyłanych nie zwraca się.

Za każdą aia nj notesu dopiact sin 40 sal.

ADRES REDAKCYI:ul.św. TomaszaNr32.

Telefon Nr 50.

a**mmmmmm

lały zupełnie taką samą demonstraeyę, smutniej

tylko zakońezcną w sobotę wieczorem. Poniżej

Dodajemy sprawozdanie naszego korespondenta

i relacyę Biura korespondencyjnego, od siebie

zaś dodajemy, że z powodu tej sobotniej denion

stracyi powtórzyć musi ny to wszystko, cośmy

powiedzieli z okazyi demonstracji dnia 8 gru

dnia z. r .: że ci, którzy podobne demonstraeyę

wywołują, źle służą i sprawie i narodowi, oraz

że społeczeństwo nie może dopuścić do niepoko

ju i rozgorączkowania umysłów, czy niemożli

wemi dziś do spełnienia pragnieniami, czy fanta

styczną ideologią.

Nasz korespondent pisze;

LiWOW 12 maja.

W sobotę rano rozrzucono we Lwowie wśród

młodzieży szkól wyższych i średnich anonimowe

kartki, wzywające do zebrania się o godz. 7

wieczór pod kolumną Mickiewicza celem ,,zama

nifestowania w sprawie ehełmsKiej". O oznaczo

nej godzinie zgromadziło się około 800 osób,

przeważnie młodzieży akademickiej. Na stopnie

pomnika wszedł p. Dąbski i w bardzo gorących

słowach w zyw ał do założenia protestu przeciw

wyłączeniu Chełmszczyzny. Potem w podobnym

duchu przemówił p. Loewenstein, przew Tow. rŻy

cie", dodał jednak wyraźnie, że przemawia w imie

niu socyalistów.

Zgromadzeni odśpiewali kilka

pieśni patryotycznych, potem uszykowali się w po

chód i ruszyli pod teatr. Stamtąd nawrócili i szli

z powrotem przez ulicę Karola Ludwika. Policya

nie przeszkadzała, gdyż idący na czele pochodu

zapewniali, że nie zamierzają urządzać żadnej

awantury, a w szczególności zapewniali, że nie

pójdą pod konsulat rosyjski. Gdy jednak w po

wrotnej swej drodze przez ulicę Karola Ludwika

znaleźli się u wylotu ulic-y Kopernika, zwrócili

uagle w nią i przyspieszonym krokiem, prawie

biegiem, pospieszyli w górę. Zaraz było jasnem,

że postanowili iść pod konsulat rosyjski. Przy

łączyło się do nich jeszcze przechodmów, znowa

prawie wyłącznie młodzieży, lecz teraz iuż. ręko

dzielniczej i ze szkół średnich. Tłum urósł do

jakich 1500 głów.

W połowie jednak ulicy Andrzeja Potockiego,

przy której mieści się konsulat rosyjski, natknął

się tłum na silny oddział policyi. Siedmdziesię

ciu policyantów, ustawionych w trzech szere

gach, zamykało ulicę oó jednej ściany domów

do drugiej. Tłum przystanął i odśpiewał ,,Boże

coś Polskę".

Stał potem chwilę wahając się,

lecz naraz rozległy się okrzyki: towarzysze, na

przód ! i zaraz potem grad kamieni i cegieł po

leciał z tłumu na poiicyę. Równocześnie ci,

którzy stali z tyłu zaczęli przeć na stojących

na przodzie i tłum runął na poiicyę. Podniosły

się laski, a w tej chwili i policvanci, bez osob

nego rozkazu, tylko czyniąc, co im regulamin

nakazuje, dobyli szabel i rozpoczęta się straszna

w ściśniętym tłumie walka. Na kilka sekund

tłum rozerwał nawet kordon policyjny i kilka

naście osób przedostało się na diugą stronę.

Kordon jednak zwarł się zaraz, a tych kilkuna

stu demonstrantów znalazłszy się odciętymi i

mając przed srbą drugi oddział policyjny przed

domem kons?ila, uszli boczną ulicą Lenartowicza

do miasta Tymczasem i walka się skończyła.

Tłum cofnął się kilkanaście kroków, rannych po

obu stronach pozbie-ano i zaraz odwieziono do

miasta. Tłum stai naprzeciw oddziału policyjne

go jeszcze jakie dwie godziny, śpiewając pieśni

oaprzemiau narodowe i socjalistyczne, potem

powoli się rozszedł.

Równocześnie mała grupa oderwała się od

tłumu i udała się na plac Chorążczyzny pod

dom, gdzie mieści się redakcya russofilskiej Pry

karpackiej Rusi. Ale i tu stało kilku policyan

tów.

Skończyło się na poturbowaniu jednego

policyanta i na wybiciu kilku szyb.

Rannych policyantów jest 14, w tem trzech

ciężko; jednego przewieść musiano do szpitala

Wśród demonstrantów jest rannych kilkunastu;

dwóch ma być poważnie i ciężko poranionych.

Niektórych opatrzono w pobliskiej aptece, nie

których na stacyi ratunkowej.

Na miejscu starcia policya nie aresztowała

nikogo, przed redakcyą Prykarpacl icj Rusi zaś

- »resztowi.no jednego technika, ale po odebraniu

od niego iegityinacyi pozostawiono go na wolnej

stopie.

Biuro korespondencyjne komunikuje:

Lwów 12 maja.

Wczoraj przed południem pojawiła się w k o

łach młodzieży szkół wyższych i średnich ode

zwa, wzywająca do zebrania się o godz. 7 wie

czorem przed pomnikiem Mickiewicza, celem Bza

manifestowania w sprawie chełmskiej." O ozna

czonej porze zebrało się u stóp pomnika około

800 młodzieży, przeważnie uniwersyteckiej i te

ehnickiej. Do zebranych przemówił redaktor Ku

ryera, Lwowskiego, Jan Dąbski, protestując prze

ciw oderwaniu Chełmszczyzny. Po krótkiem prze

mówieniu akademika Lowensteina, imieniem u

miwersyteekiej młodzieży socyalistycznej, od

śpiewano pieśni patryotyczne.

Licząc się z nastrojem tłumów umieszczony

w pobliżu oddział policyi nie wkraczał i mani

festacyom tym nie przeszkadzał. Policya nie

przeszkadzała również, gdy następnie tłu.n, któ

ry wzrósł do przeszło 1000 osób, ruszył wśród

śpiewów pieśni patryotycznych i socyalistycz

nych pochodem ulicami miasta. Komisarza po

licyi, który na czele oddziału policyi towarzy

szył pochodcwi, idący na czele zapewnili pod

słowem honoru, że nie mają zamiaru nigdzie

urządzać demonstracyi, a w szczególność nie

inają zamiaru podążać przed konsulat rosyjski.

Mimo tego, gdy tłum obszedłszy ulicą Karola

Ludwika, Jagielońską. Mickiewicza, Marszałkow

ską, Trzeciego Maja, Kościuszki, Sykstuską i na

powrót Karola Ludwika, znalazł się u wylotu

ul. Kopernika, na dane hasło, biegiem puścił sie

w górę z zamiarem dotarcia przed konsulat ro

syjski. W ul. Andrzeja Potockiego zagrodził tłu

mowi drogę silny oddział policyi pieszej i kon

nej. Tłum stanął na chwilę i odśpiewał j"dną

zwrotkę ,,Jeszcze Polska nie zginęła". Następnie

rzucił się tłum na kordony policyi, usiłując gwał

tem otworzyć sobie przejście, przyczem obrzu

cono poiicyę gradem odłamków cegieł. Gdy me

dając posłuchu wezwaniom i napomnieniom u

rzędników policyi, tłum nie ustawał w atak-ach,

które stawały się coraz natarczywsze, a kilku

żołnierzy policyjnych odniosło kontuzye lub po

kaleczenia, wówczas oddzał policyi bez wezwa

nia ze strony urzędników, postępując w myśl

-egulaminu, dobył szabli i odpieraiąc ataki roz

proszył demonstrantów. W tein zamieszaniu od -

niosło około 10 osób, przeważnie młodzież szkół

wyższych, lżejsze i cięższe pokaleczenia. Poka

leczonych opatrywano w sąsiedniej aptece

gmachu politechniki, gdzie zjawiio się zaw ez

wane pogotowie stacyi ratunkowej. Z żołnierzy

policyjnych jest 13 kontuzyonowanyeh i mniej

lub więcej ciężko rannych; jeden z powodu po

ważniejszej rany w okolicy skroni, odstawiony1

został do szpitaia garnizonowego. Po rozprosze

niu tłumów, udała się garstka, okoio 100 osób

przed lokal redakcyi Prykarpackiej Rus i tu

usiłowała wtargnąć do lokalu redakcyjnego. Po

gotowie policyi odparło demonstrantów, którzy

obrzucili poiicyę gradem kamieni, przyczem je

den żołnierz odniósł poważniejsze kontuzye.

W lokalu redakcyjnym wybito kilka szyb. Je

den z demonstrantów, słuchacz politechniki, zo

stał przytrzymany, a po sprawdzeniu identycz

ności i przesłuchaniu na inspekcyi policyjnej,

pozostawiony na wolnej stopie.

t o aMitai ,,Sławapotóiw1.

Sprawa stronnictwa narodowo-demokrŁiyczne

go, wszczęta znsnym jego komunikatem, powo

duje dzienniki do uwag obszernych, a pełnych

oburzenia.. W ostatniej akcyi nar. demokracyi

odróżnia prasa tezy momenty.

P-zedewszystk,em szłoby o stwierdzenie, w jaki

sposób deklaracya p. Długosza, o którą darem

nie zapytywał w r. 1008, znalazła się w r. 1912,

obecnie, gdy nadarzyła się sposobność zrobienia

z niej użytku. Głos Narodu określa sytuacyę

w sposób następujący:

Zarząd słronnictwa N. D . odpowiedział w r. 1908

za pośrednictw em p. Wol.skiego p. Długoszowi, że p.

Długosz nie należy do stronnictwa narodowo-demo

kratycznego.

Tjmczasem w r. Iyl2 »znaleziono"(!)

w archiwum list p. Długosza

zr.1907,w

którym

p. Długosz zgłasz.a] swój akie? do N. D. Czyżby ten

list nie znajdował się w r. 1908 w archiwum? Jest

to nieprawdopodobnem.

Zarząd N. D

wychodzi tu

bardzo nieładnie.

Ho dlaczegóż w roku 1908 mówił,

że p. Długoaz nigdy nie należał do N. D ., a

w roku

1912 twierdzi, żc ni.leżnte Dlaczego w r. 1908 okła

mał p. Długosza?

Wyjaśnienia, jakich udzieli! ministrowi Długo

szowi p. Wacław Wolski, ograniczają się do

wzmianek o »nieporządkach" w archiwum par

tyjnein itd. Naprzód nie waha się twierdzić, że

»wszechpolscy skrupulatnie schowali »nr wszelki

wypadek" Ust p. Długosza«. Ta sprawa oczywi

ście nigdy wyjaśnioną nie będzie; ocena iej za

leżeć musi od poglądu, jaki kto posiada na me

tody stronnictwa narodowej demokracyi.

Drugie pytanie tyczy się taktyki, jaką zasto

sowała narodowa demokracya, wysyłając dwóch

swoich posłów do ministra Długosza na wiado

mą »rozmowę".

Z komunikatu stronnictwa w y

nika, że szło w niej o zagrożenie ministrowi re

welacyami, na wypadek, gdyby ire poddał się

»decyzyi" egzekutorów. Rewelacye te wspierać

się miały na rzekomej sprzeczności między ze

znaniami p, Długosza w procesie przeciw naro

dowo-demokratycznej Ojczyźnie, a jego listem.

Tymczasem ostrze ich było z góry złamane lista

mi p. Wacława Wolskiego do ministra Długosza,

listami, o których istnieniu zarząd stronnictwa

nad.-dem. musiał wiedzieć. Gazeta ,tńcczorna pi

sze też:

W chwili, gdy hr. Skarbek przystępował do mini

stra Długosza, aby, grożąc mu bezpośrednio czy po

średnio skandalem, zażądać sprzeniewierzenia nię dc

tychczaaovsemu kierunkowi politycznemu, zarząd stron

aictwa wiedział dobrze o tem wszystkiem, co dziJ

rano ogłoszone listy p. Wolskiego zawierają. W i e

dział zarząd stronnictwa, że tak poważny członek za

rządu stronnictwa i tak klasyczny, niezawodny znaw

ca i świadek całej sprawy, jak p. Wolaki uznaje

w całej pełni dobrą wiarę ministra Długosza. W i e

dział, że nieporozumienie, uparte o błahostki i for

malizmy, o zawieruszenie się papierów w biuize

stronnictwa nie daje najmniejszej podstawy do izuca

nia na człowieka nieposzlakowanego poszlak kłam

stwa i krzywoprzysięstwa. O tem wszystkiem w i e

dział zarząd stronnictwa i mimo to wysłał hr.

Skarbka do p. Długoszu z prnpozycyą, której eynizm

odsłania całą otchłań znieprawienla — z propozycyą,

brzmiącą w istocie rzeczy: ,zostań pań naszem

narzędzie m, a damy ci spokój — inaczej

skandal".

Pod innym kątem widzenia analizuje ,rozm o

wę" posłów narodowo-demokratycznyeh Dzien

nil polski. Wiadomo, że według komunikatu na

rodowo - demokratycznego, delegatom, niosącym

p. Długoszowi ,decyzyę" stronnictwa nie szło o

,głowę p. Długosza".

Szło im o ,sanacyę mo

ra!nj ch stosunków w Kole".

Komunikat prze

milcza cnotliwie, iaką ta sanacya być miała i na

czein miałaby polegać. Wynika zeń tylko, że

dymisyi p. Długosza delegaci sobie nie życzyli.

DYMITR MEREŻKOWSKI.

Aleksander I.

PRZEKŁAD KONRADA RAKOWSKIEGO.

(Ciąg dalszy).

Cesarz i jego towarzysze

zachwycali się

w szystkiem.

Ależ Ekseelencya rozpieści tych chłopców -

załamał ręce Dybicz, gdy zobaczył na piecach

żelazne amorki, wieńczące Bię nawzajem

żami.

Na obiad we wszystkich domach podawa «o

tak tłusty rosół i tak suto omaszczoną kaszę, że

jenerał major Ugriumow, pokosztowawszy po

trawę, oświadczył uroczyście:

Nektar i ambrozya !

Gdy zaś w dodatku jeszcze ukazało się pie

czone prosię, wszyscy byli tego zdania, że chłopi

mają istny raj na ziemi

Czegóż im jeszcze potrzeba

Istny karnawał!

Wiek złoty!

Królesfw o Boże !

Jenerał Szkurin miał łzy w oczach, a drew

niana twarz Kleinmichela tak się zmieniła od

promieniejącego w niej zachwytu, jakby oglądał

nie wieś chłopską Ps .; Garby, lecz samą niebie

ską Jeruzalem.

Zwiedzono następnie szpital kolonii w ojsko

wej. Tam znowu urządzenie miejsc ustępowych,

wprawiło w zachwyt leib-chirurga Tarasowa.

—

Urządzenie prawdziwie carskie! — zdał

raport Aleksandrowi, nie nazbyt zręcznie.

Inaczej tu być nie może — zauważył ce

sarz nie bez pewnej chełpliwości i wyjaśnił, że

urządzenia te na wzór angielski, po raz pierw

szy zastosowano w Rosyi właśnie w kolon ach

wojennych.

Arakczejew na chwilę wyszedł. Korzystając

z tego jeden z chorych po cichu wstał z łóżka,

podszedł do cara i padł mu do nóg.

Był to miody człowiek z obłąkanemi oczyma

i zastygł) m wyrazem przerażenia na twarzy.

Spuszczone powieki i rozdzielona broda z doł

kiem czyniły go podobnym do Arakczejewa.

—

Wstań — nakazał cesarz, który nie zno

sił, by mu padano do nóg. Kto jesteś? Jaką

masz do mnie prośbę?

Kapiton Alitujew, poddany hrabiego Arak

czejewa - malarz. Ochron mię, zlituj się nade

mną, w ybaw mnie, carze, ojcze najmiłościw

szy!...

—

zawył pełnym rozpaczy głosem. Za

milkł potem zaraz i trwożliwie obey:zał się na

drzwi, któremi wyszedł Arakczejew. Widząc, że

go nie ma, począł bełkotać coś niezrozumiałego

o obrazie Matki Boskiej i o drugim obrazie sa

mego hrabiego Arakczejewa; o biesach, które

się za nim, Kapitonem włóczą i z pewnością tej

jeszcze nocy zabiją go na śmierć; o tajemnych

zbrodniach Arakczejewa, ,szatana w ludzkiern

ciele", którego jednak, niewiadomo dlaczego, na

zywał także ojczulkiem.

Cesarz poczuł, że dochodzi od niego zapach

wódki.

Ależ on pijany?

Tak jest, Najjaśniejszy Panie — odpowie

dział felczer, także nie bardzo trzeźwy, jait mo

żna było wnosić z mocno zaczerwienionej twarzy.

Nie przyszło na myśl carowi zapytać się, skąd

mogła wziąć się wódka w szpitalu.

WszyBcy zmieszali się nieco, jak gdyby cień

przesunął się po szczęśliwości złotego wieku

Psich Garbów.

Wszedł Ai akczejew i zobaczywszy Kapitona

Alitujewa, także nieco się zmieszał. Ale po chwili

dał znak, na który natychmiast schwytano cho

rego i przeniesiono gc- do i m ego oddziału.

Alitujew broni! Bię, co miał sił.

Dyabli, dyabli, dyabli wszystkich was tu

wyplenią! I ciebie oiczulku!

Wytłómaczono carowi, że jest to pń’ak w przy

stępie ataku deliryum. Car polecił Tarasowowi

by zbadał chorego i udzielił mu pomocy le

karskiej.

Dymitr Klementjewic,z Tarasów pochodził sam

z j ostego ludu. Był synem ubogiegi popa ir ei

sk;ego.

Znał też lud dobrze, kochał go i umiał

się z nim porozumieć. A chłopi także mieli do

niego zaufanie, czuli, że to ,swój człowiek",

i chętnie odpowiadali na jego zapytania.

Zostawszy w szpitalu po odjeździe cara, Tara

bow dowiedział się rzeczy wcale dziwnych,

Kapiton Alitujew wychowanek grużińskiego

protojereja, ojca Fedora Malinowskiego, jak rr 5

wiono, naturalny syn Arakczejewa, oddany zo

stał w chłopięcych jeszcze latach do hrahkiej

Izby czeladnej w Gru:anie. Uczył się malai -

stwa a także zdejmowania planów i rysowania

map u inżyniera wojennego, Batieukowa. Malo

wał jednocześnie na rozkaz Arakczejewa, świę

te obrazy dia soboru i nieprzyzwoite rysunki

dla jednego z pawilonów’ w gruzińskim parku.

Bj’ł bardzo pobożny i od dziecka sposobił się

do klasztoru. Rysowanie nieprzyzwoitych obra

zków uważał za grzec,h nieśmiertelny. Zamęczy

ły go wyrzuty sumienia: począł pić i doprowa

dził się do ataków deliiyum. Chciał się utopić.

Wydybyto go z wody i skazano na straszliwą

chłostę. Począł pić jeszcze więcej. Kiedyś w a

taku szału pokrajał nożem nieprzyzwoite rysun

ki, wykonano na rozkaz Arakczejewa. Spotkała

go nowa za to chłosta.

,Wychłostać go nale

życie a potem pokazać" — polecił Ar?kczeiew.

Znaczyło to: pokazać plecy, czy chłosta była

odpowiednio surowa. Oprawcy ulitowali się nad

mm i natarli mu plecy krwią zarżniętej kury,

iakto nieraz robili w podobnych wypadkach i

tem oc,alili go od śmierci, Ale i tak napół mar

twego po egzekucyi, odstawili do szpitala.

Dowiedział się Tarasów jeszcze innych rzeczy o

wojennych koloniach.

Szpital duży i dobrze urządzony, a wszędzie

po wsiach panują epidemiczne choroby, od któ

rych ladzie mrą jak muchy. Posadzki wyczj sz

czone i świecące, ale chorzy nie śmieją po nich

chodzić, by ich nie powalać i wj skakują z łóżka

przez okna. Trzydzieści sześć paragrafów, odnoszą

cych Biędo wychowania dzieci, a iedna z matek

dziecko sw e zabiła: jeśli zabierają dzieci m ai

kom, lepiej niech ;ch w cale nie będzie.

Czystość w domach rzeczywiście zdumiewają

ca, ale na to, by do niej przyuczyć mieszkań

ców, zużywane są całe wozy rózeg. Chłopi za

miatąją aleje, a wjpolu żyto sj pie się z kłosów:

drzewa strzyże się pod miarę, a siano na łąkach

gnije. Piece ozdobione żelaznymi amorkami, a palić

w nich nie ma czem. Na obiad podają prosię pieczo

ne; jeden z carskich fligeladjutantów odciął prosię

ciu ucho w pierwszej izbie i przystawił mu je w pią

tej : gdy cesarz przechodził z domu do domu po

ulicy, prOBię przenoszone było przez podwórza.

Karc.zmy zamknięte, a wódkę rozwozi się w pę

cherzach. W szyscy piją do upadłego, a kto nie

pije — *raci zmysły lub sam na siebie rękę pod

nosi. Całe rodziny uciekają w lasy i błota, i tam

umierają z głodu i wycieńczenia. Gdyby zebrać

w szjslkich zabitych, zachłostanych n i śmierć i

samobójców, to spełnićby się mogło to, czem

kiedyś groził car ,,ojciec najmiłościwjzy" — mu

żnaby zasłać trupami drogę z Petersburga do

Czudnwa.

,,Ochroń, Najjaśniejszy Panie, naród ehrześciań

ski przed Arakczejewem !" — gotów był powtó

rzyć Tarasów, słysząc te opowiadania. Kochał

cara, wiedział, że Aleksander ma naprawdę do

bre serce, i nie rozumiał jak mógł tak dać się

oszukiwać. Albo też ma racyę Kapiton, mówiąc

że to wszystko ,,szatańska sprawa" i że kie

dyś dyabli wszystkich wyplenią?

A cesarz wjeżdżał do Gruzina z tem uczuciem,

ktorego zawsze doznawał w tych miejscach. Jak

znużony podróżnik, gdy po latach tułaczki po

wraca do ojczyzny: tu o wszystkiem zapomni,

tu znajdzie ciszę i ukojenie. ,,Gdy jestem u cie

bie - czuję się, iakb)Tm był u Chrystusa w go

ścinie" — m awiał do gospodarza

A z tem łączyło się inne jeszcze uczucie rów

nież kojące : rozmyślając nad ,rajem ziemskim"

koloni) wojennych doznawał jedynej pociechy,

która mu pozostawała w życiu: sam był nie

szczęśliwy, a czynił inpyeh szczęśliwymi.

Z ią iryślą zasnął i spał tak spokojnie i bło

go, jak już oddawna nie pamiętał.

(Ciąg dłiiMf sasŁ)

,C Z A S w y c h o d z i x wyjątkiem dn. po niećzi li i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mlanewieUi

o godz,me 6t ao i ogodzinie3południu.

Numer wieczorny 10 ii?!,, ranny 4 hal.}

PRENUMERATA WYNOSI:

w Krakowie r Htelam

lna cał" rok na kwarteł na 1 mięsiw

yy Ara rewia w mi ,sen

................................................. |

30 koroB

7kor50

2 kor

J°

irl

*°°1*

.................................. I 36 k o r o n

9kor. _

3kor. _

poczt§ w państwie Austryackiem .....

I ot? tnrnn

oirnr

o«

w ysyłką ^ zt,,w ą ..........................i!!!,* | 42 koron

10kor.’50 h. 3 kor 50 haL

f0C*^Hteh ^

j , e m ................................................... i 42 o r o n

10kor.50 :. 3

50 h?i

’?ł

Pfóidw, i alb;ących do związku pocztowego f 48

koron 12kor._

4 kor_

. : u»tw«, roK js,.,em (abonamentprzez urzędypocztowe) i 16rb.20k . | 4rb. 05k . 1 rb. 45kon

h nam

pi*Hi r

yCh’ J?a« cych debit w pańitwi

rosyjskiem

Mnekwn.

ci?J/’ i

,ą r 4dyP°" . °we: w Petersburgu, W arszawie, Kijowie; Wilnie,

JftOhmwfa . U aesic, » nnych miast

vsi można prenumerować Czas, posyłając poczta nalażvtn*4

de urzędu pocztowego najbliższego . powyżej wymienionych więLzych S t

EwI?J;!,!SL

przyjmują: w W a izawie biuro ogłoszeń Ungra, L. 1E. Metzl i Svn

Międzynarodow e

aro oglorzeń _ v Kijowie księgarnia L. Idzikowsl go _ w Vilnie biuro

dźiesTiików K. Tauoera.

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Czas.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку