Czas.

Мірадор - viewer

Czas.

Примітка

Відображення 695 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

N" 452

(Cena 10 li!.)

Kraków, Poniedziałek 1 października 1917.

Rocznik LXX.

Dalsze chmury.

Wiedeń 29 września.

(= ) Pisałem w ostatnim liście, że sprawa uła

skawionych’ posłów do Izby przybiera obrót dla

spokoju w Izbie groźny. Ale nie jedyna i nie naj

czarniejsza to chmura na nieboskłonie parlamen

tarnym.

Miarą usposobienia w Izbie jest już uchwalenie

w komisyi budżetowej nieufności dla komisyi kon

troli długu państwowego. Niema dwóch zdań, że

ta komisya postąpiła nieprawidłowo; ale z dru

giej strony trudno zaprzeczyć, że działała pod m o

ralnym przymusem, a w,łaściwa wina spada na

rząd hr. Stilrgkha. lir . Stilrgkh stanowczo posta

nowił w czasie wojny parlamentu nie zwoływać.

Kiedy przet,o okazała się potrzeba pożyczek wo

jennych, poradził sobie w sposób aż do naiwno

ści prost,y. Nie wolno bez zezwolenia Izby zacią

gać długów, któreby państwo »trwale« obowiązy

wały. R ząd zaciągnął przet,o pożyczkę, płatną do

lat czterdziestu, podsuwając wyrazowi *trwa

le* znaczenie: »wiecznie*. Wieczyst,ej renty nie

wypuszczał, ale czterdziestoletnie obligi, jego zda

niem, odpowiadają postanowieniom konstytucyi.

Komisya nadzorująca długi państwowe opierała

się temu : ale armia nie mogła czekać, zaś nie

możliwość zwołania parlament,u uchodziła w cią

gu ery hr. Stiirgkha za ,dogmat. Komisya więc

kapitulowała.

Uchwalenie nieufności — na razie tylko w ko

misyi budżetowej - było aktem rzeczowo uspra

wiedliwionym, ale ze względu na stosunki wojen

ne szkodliwym. Przez taką uchwałę budzi się

za granicą podejrzenie, jakoby pożyczka w o

jenna nie była dostatecznie poręczoną, a naw et

jakoby posłowie w ten sposób oświadczyli się

przeciwko dalszemu prowadzeniu wojny. Człon

kowie komisyi chcieli też natychmiast złożyć man

daty, wstrzymali się jednak aż do uchwały w peł

nej Izbie.

Jeszcze hardziej groźną jest sp raw a budżetu.

Tymczasowy budżet upływa z końcem paździer

nika, a w Izbie nie widać dotąd większości dla

jego przedłużenia. P rzeciw budżetowi stanowczo

oświadczyli się Czesi; przyłączyli się do nich Sło

weńcy ; Koło polskie większością głosów powzię

ło podobną uchwałę, a i Rusini nie chcą za bud

żetem głosować, względnie, jak wieść niesie, żą

dają za to ustępstwa, na które ani ten ani, inny

rząd bez największego dla p aństw a niebezpieczeń

stw a zgodzie się nie może. Go więc będzie? Zmia

na rządu nic na to nie pomoże. Więc chyba

znów odroczenie parlamentu i nowe rządy z §

14, bo przeciw zupełnemu usunięciu parlamentu

przemawiają daue światowe warunki.

Bywały już podobne trudności, i bywało, żel

można je było pokonać. Ale tym razem tło jest

bardzo poważne, a opozycya ma u niektórych

grup także podkład zasadniczy. Nie jest już dla

nikogo Łajnem, że dwie wielkie grupy w Izbie,

z powodów zupełnie przeciwnych, dążą wręcz do

usunięcia parlamentu.

Pierwsza grupa, to Czesi. Nie nam wydawać

sąd o celach polityki, jak je przedstawjli posło

wie czescy. Życzymy narodowi czeskiemu naj

większej pomyślności politycznej, jednak nie są

dzimy, by wybrana do celu droga była dobrą.

Czesi postawili program maksymalny i stawiają

wszystko na jedną kartę. A że ten program nie

m a w Izbie i poza Izbą widoków powodzenia,

więc i parlanient niema dla nich wartości. Całe

ich działanie skierowanem jest dziś ku wywoła

niu trudności wewnętrznych i chaosu.

Z drugiej strony Niemcy, zjednoczeni w Związ

ku, nie mogą zapomnieć nadziei, jakie prysły

ze śmiercią hr. Stiirgkha. Według ich umowy

z rządem, cała odbudowa Austryi miała się do

konać pod osłoną wojny, z wykluczeniem parla

mentu, tak, że po wojnie parlament zastałby już

stosunki zupełnie zmienione. Ostra opozycya Cze

chów rozbudziła na nowo nadzieje wśród Niem

ców. Wobec tak daleko, bo aż za drugi brzeg

Pilawy, sięgających roszczeń czeskich, sądzą Niem

cy, że uda się im znów nie ten, to inny rząd po

zyskać dla. planów hr. Stiirgkha i urządzić Austryę

według recepty niemieckiej. Związek więc w pier

wszym rzędzie jest interesowany w zerwaniu p ar

lamentu. Już gwałtowna mowa pos. Wolffa i za

chowanie się jego przyjaciół dostatecznie to udo

wodniło. Pos. Wolff nie jest tak namiętnym mó

wcą, jak się z pozorów wydaje ; a umie nawet być

bardzo łagodnym. Mówił namiętnie po dojrzałym

namyśle, bo szło mu o sprowokowanie Czechów,

o zaostrzenie położenia.

Musimy zdać sobie jasno sprawę z sytuacyi:

dwa wielkie stronnictwa wewnątrz Izby pracują

nad jej rozbiciem i aczkolwiek sobie wrogie, na

wzajem sobie w tej robocie pomagają. Tu już nie

0 żaden dawniej praktykowany handel parlamen

tarny idzie, tu nie pomogą ustępstwa, bo i jedno

1 drugie dążenie m a podkład zasadniczy. Na wzmo

cniony napór czeski odpowiadają Niemcy w ten

sposób, że od parlamentu odwołują się do samo

władnego rządu Posłowie żądają zniesienia kon

stytucyi. Mówiąc o Niemcach, m am na myśli

związkowców, chociaż nie wiadomo jeszcze, czy

i chrześćiańsko - społeczni nie przyłączą się

do nich. Ale i związkowcy mają dość siły, aby

zerwać parlament, szczególnie skoro z fanatyczną

konsekwencyą pomagają im w tej robocie Czesi.

Nad parlamentem więc ,zawisły ciężkie chmury.

Kanclerz a wszechniemcy.

W kołach, które oczekiwały od mowy kancle

rza zapowiedzi pokojowej na blizką odległość,

deklarncye dra Michaelisa i sekretarza stanu

Ktihlmana, musiały wywołać uczucie rozczarowa

nia; aby jednak ocenić ich polityczne znaczenie, trze

baby dokładniej poznać zakulisowe zajścia, wpły

wające pośrednio na bieg niemieckiej polityki.

Mowę kanclerza przyjęto w Niemczech ogólnie

jako ustępstwo wobec nacjonalistów, najdrażliw

szych pod względem przyszłości Belgii, o której

też dr. Michaelis zamilczał; nadto Kuhlman wy

raźnie i z naciskiem oświadczył, że przypuszcze

nia, jakoby istniała jakaś odrębna nota w s p ra

wie belgijskiej — są błędne, a znany arty kuł

Neueste Miinchner Nachrichłen dowodzący, że

kwestya przywrócenia belgijskiej niepodległości

jest przesądzona, nie pochodzi z półurzędowego

źródła. Cała więc spraw a jest poniekąd na nowo

otwarta, a chociaż nawet Vorwarts dodaje do

mowy kanclerza łagodny i pobłażliwy komentarz,

trudno oprzeć się wrażeniu, że wpływy wszech

niemieckie współdziałały przy układaniu jej

treści.

Potwierdza to przypuszczenie ogólne zebranie

*Niemieckiego stronnictwa ojczystego*, które sta

nowi poniekąd główny sztab nacjonalistycznego

obozu i gdzie w zarządzie zasiadają ludzie o tak

zdecydowanym politycznym kierunku, jak admi

rał Tirpitz, jeneralny dyrektor Kapp i osławiony

burmistrz Pohl, który do niedawna rządził w zna

ny sposób Wilnem. Najcharakterystyczniejszem

znamieniem zebrania była mowa admirała Tirpi

tza, którego zatarg z poprzednim kanclerzem miał

w swoim czasie rozgłos międzynarodowy i który

obok jen. Ludendorf!a uchodzi za duchowego

przywódcę niemieckich aneksyonistów. Jego ber

liński występ był pierwszym od czasu spensyo

nowania i był też energicznym protestem prze

ciwko wszelkim pokojowym dążeniom.

Tirpitz wygłosił wielki ak t oskarżenia prze

ciwko Anglii, Belgii i większości parlamentu,

któ ra uchwaliła zmienić rozolucyę pokojową. Zda

niem jego *los Belgii jest zasłużony, co trzeba

jasno i wyraźnie powiedzieć*. Belgia nigdy nie

była neutralną; był to angielski przyczółek mo

stowy; odtąd protektorat nad tym krajem mu

szą wykonywać Niemcy nie Anglia. »Koniec tej

wojny powinien nareszcie wykazać wszystkim in

nym ludom, że Anglia nas nie zwyciężyła. Zwierz—

Wydame wieczorne.

Ceny ogło azefl: od wiersz* petitem *a pierw*xy r»i 80 hal,, ta kaidy następny po 15 hal.; okład

tabelaryczny, cyfrowy, *komplikowany, pierw*zy raz 40 hal,, następny po 15 hal. N ade słan o I Nek ro

logia od miejsca wiersza drukiem petitowym 80 hal,, za każdy raz. Głoay publiczn ości po 8 kor.

komunikaty h andlowe po kronice i po dziale ekonomicznym, komunikaty prywatne, i!uby saręctyny i t. p,

po 1 koronie od miejsca wiersza.

Ogłoszenia 1 prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników St. Sokołowskiego A. Ol

szewskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu PoturaUki; w P rz e m yślu

A. Juazyćski księgarnia i E. Bi!let; w Rzeszowie M, Weintraub; w Stanisławowie Jasielski i Sp

w Tarnowie M. Rockach, O Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie p. W. Racz!

kowski, 14 Citó de Trevise; w W ie d n iu Ilaasenstein A Yogler, R. Mosse (tak ie we wszystkich filiach)*

H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, Bock A Herzfeld, H, Friedl (tylko p renu meratę H GroM-’

schmiedt A Comp.), M. Per!es; w Frankturole n. M. G. L. Daube A Comp.; w Pradze czeskiej

Fr. Hovorka, L isty z pieniądzmi i przek azy pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuia przyjmuje Admi*

aistracya *Czasu« w Krakowie. RekUmacye nieopieciętowsne nie podlegają opfacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nio przyjmuje cif. Rękopisów nadsyłanych nie *wraca się.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 40 hal.

ADRES REDAKCYI: ul. św. Toniasza Nr. 82. -

Telefon Nr. 50.

ehnictwo nad Belgią jest niezbędne dla naszej

wajskowej i ekonomiczuej egzystencyi. Któż po

wojnie może wierzyć, że papierowe traktaty po

trafią nas obronić? Tylko w Niemczech są lu

dzie, którzy przypuszczają, że jakaś międzynaro

dowa konferencya zapewni nam należne miejsce

w słońcu; tych zaś, którzy gotowi są dla par

tyjnych celów Niemcy zaprzedać, przeklną nasze

wnuki. Pokój, jaki sobie ułożyła większość p a r

lamentu, byłby w gruncie rzeczy porażką Nie

miec i zwycięstwem anglo-ainerykańskiego kapi

talizmu«. Wogóle - zdaniem Tirpitza — i w toRi

zdaje się zachodzi zasadnicza różnica pomiędzy

nim i Ludendorlfem — głównym nieprzyjacielem

jest Anglia. Stosunki na wschodzie ułożą się po

myślnie; Anglię natomiast trzeba koniecznie po

konać.

W tym duchu przemawiali jeszcze inni mówcy,

między którymi był także Kapp, który skorzy

stał ze sposobności, aby rozprawić się z hr. Beth

man-Hollwegiem i jego polityką; dalej znany pu

blicysta i satyryk monachijski Tiioma, którego

udział w tem zgromadzeniu, złożonem z nieprze

jednanych przedstawicieli *reakcyi«, był w każ

dym razie niespodzianką. P rzemawiał także gło

śny liberalny pastor Traub, jeden z przywódców

stronnictwa postępowego, który miał dawniej

chwilę rozgłosu wskutek swego konfliktu z urzę

dowym protestanckim kościołem. Jego liberalizm

nie przeszkadza mu teraz występować z szero

kiemi aneksyjnemi żądaniami i łączyć się z naj

skrajniejniejszymi konserwatystami, których do

tychczas bardzo żarliwie zwalczał, aby wspólnie

z nimi napadać na większość parlamentu, do któ

rej należy jego własne stronnictwo.

W każdym razie nacyonalizm ujawnił obecnie

swoje główne pokojowe, a raczej wojenne cele,

wraz z żądaniem, jeżeli nie aneksyi Belgii, to

przynajmniej protektoratu nad tym krajem. Jeżeli

się zważy, że do *ojczystego stronnictwa« należą

najwyżsi dostojnicy cywilni i wojskowi, a propa

gandę jego programu prowadzą jawnie koła urzę

dnicze, zrozumiemy do pewnego stopnia wstrze

mięźliwe stanowisko kanclerza i jego ustępliwość

wobec nacyonalizmu.

Nie wynika stąd oczywiście, aby rząd niemiecki

identyfikował się z programem wszechniemieekim

i podzielał jego zaborcze dążenia; ale ten prąd,

który zarówno w g!ównem dowództwie armii,

jak w kołach dworskich i wyższej biurokracji,

liczy tylu i tak potężnych zwolenników, repre

zentuje siłę, z którą każdy kanclerz poważnie się

liczy. Dlatego lo, zapewne w ostatniej mowie Dra

Michaelisa, zabrakło podobno w ostatniej chwili

ustępu o Belgii i przyszłości tego kraju.

cji IBJ.

W moim powiecie, rohatyńskim, jest 20 000

morgów roli, przygotowanej już pod siew. Osta

tnia już pora zasiewać, a dotąd mimo wszelkich

przyrzeczeń ziarna na zasiew nam nie dostarczo

no. Około 80.000 morgów zaś leży odłogiem.

Przysłano wprawdzie kilka pługów motorowych,

ale z powodu rozmaitych braków, czy też nieso

lidności wykonania, pługi te, zamiast orać, w cią

głej są naprawie. Zachodzi więc niebezpieczeń

stwo, że 20.000 już wyoranych morgów z powo

du braku nasienia, a 80.000 morgów z powodu

braku siły pociągowej, nie wydadzą w przyszłym

roku żadnego plonu. Dlatego pierwszą rzeczą

jest: bezzwłoczne dostarczenie przez Wojenny Za

kład zbożowy ziarna dla obsiania ozimin a na

stępnie dostarczenie potrzebnej ilości koni i mo

torów dla orki pod zasiewy wiosenne.

W powiecie rohatyńskim ostała się jeszcze ma

ła ilość folwarków niezupełnie zniszczonych. Po

zostały na nich niektóre budynki gospodarcze,

,nieco inwentarza żywego i martwego, tak że

przy małych stosunkowo wkładach mogliby wła

ściciele tych folwarków uruchomić gospodarstwo

rolne. Właściciele jednak, zrujnowani trzema wo

jennemi latami, nie m ają już, zwłaszcza po ze

szłorocznym wysiłku, przez drugą inwazyę rów

nież zniszczonym, żadnych zasobów na nowe in

westycje i dlatego musi się im pomódz przez do

starczenie kapitału obrotowego, lecz nie w for

mie pożyczki, ale zaliczki na odszkodowanie wo

jenne.

Powyższe zarządzenia, które uważano za naj

konieczniejsze na dziś, muszą też dziś nastąpić,

jeżeli rzeczywistą pomoc przynieść mają, Cały

alembik biurokratyczny musi być uproszczony;

nadzwyczajne stosunki, w jakich żyjemy, wyma

gają natychmiastowej decyzyi i natychmiastowego

działania.

Dodam tylko jeszcze, że po smutnych doświad

czeniach, jakie nam dały rezultaty prowadzenia

gospodarstwa przez ludzi nam zupełnie obcych

i niefachowych, nikt nie może już mieć wątpli

wości, że gospodarzyć na roli mogą tylko ludzie

z tą rolą związani, ze stosunkami zżyci i przed

społeczeństwem odpowiedzialni.

Powiat rohatyński ,mimo że rowy strzeleckie

przecinały §o przez połowę, jest ogromnie znisz

czony, równie po tej, jak i tamtej stronie rowów.

Na razie jednak wstrzymuję się od wszelkich re

kryminacyj, od opisywania spustoszeń, krzywd,

szkód, bezwzględnego traktowania ludności, w prze

konaniu, że odpowiednia na to chwila jeszcze

nie nadeszła.

Józef Cieó ski.

,,Ukraiński kraj koronny".

Główny organ ukraiński I ) ’do występuje prze

ciw programowi prezydenta ministrów dr. Seidle*

ra, wygłoszonemu na pierwszem posiedzeniu Izby

posłów, a proponuje

mu rozwiązanie kwestyj

narodowościowych w Austryi przez utworzenie o

kręgów narodowościowych w granicach dotych

czasowych krajów koronnych. P o dłuższym wstę

pie, sięgającym historyi od r. 184-9, pisze 7)do :

*Nasz naród, chociaż na swojem historycznem

terytoryum tworzy większość, przez złączenie u

kraińskich i polskich obszarów, nabytych przez

Austryę przy podziale Polski, w jeden kraj, stał

się w tym kraju polityczną mniejszością, oddaną

pod wszechwładne polskie pandwanie. Przypuśćmy,

że na naszem historycznem terytoryum powstanie

szereg okręgów, w których nasz naród będzie

miał większość. Czy w następstwie tego państwo

wo-prawne położenie naszego narodu zmieni się

tak, że nie będzie on już podlegał polskiej wię

kszości, a uzyska w państwie jednakie z Polaka

mi równouprawnienie? Zgoła me. W okręgach

będzie mogła ukraińska ludność mieć większość i

wedle swojej woli rozstrzygać sprawy, przekaza

ne kompetencyi okręgowej reprezentacji i admi

nistracyi. Ale ponad okręgami stoi kraj, a w kra

ju i w krajowym sejmie Polacy pozostaną nadal

w większości, a Ukraińcy w mniejszości. A więc

tam, gdzie my na naszem historycznem teryto

ryum tworzymy większość, tam my i w przy

szłości nie będziemy mieli możności występowa

nia jako państwowo-prawna całość, tylko będzie

my podzieleni na okręgi, w któfych nasza ludność

każdego okręgu będzie miała ograniczony miej

scowy samorząd. Występować zaś jako całość

będziemy mogli tylko w galicyjskim sejmie, a

więc tam, gdzie wobec polskiej większości two

rzyć będziemy mniejszość.

»Z tego wynika jasno, że okręg nie będzie or

ganem narodowościowej autonomii całego narodu,

tylko organem miejscowego samorządu tej części

narodu, która zamieszkuje ten okręg. Mając w

okręgach większość, ukraińska ludność będzie m o

gła obronić się przed polską krajową większością

i z tego względu okręgi stanowiłyby do pewnego

stopnia zabezpieczenie narodowościowych praw

krajowej mniejszości. Ale w kraju, my, jak byli

byśmy tak pozostaniemy mniejszością.

»Naszem dążeniem w tem państwie jest nie

ochrona naszyc!i p r aw , jako narodowościowej

mniejszości, ale osiągnięcie narodowościowej auto

nomii wymaga, aby cały naród na swojem hislo

rycznem terytoryum tworzył prawno-państwową

jednostkę, równouprawnioną zinnemi analogiczne

mi jednostkami, z jakich państwo się składa. Osią

gnąć to możemy tylko wtedy, jeżeli państwo, li

cząc się z historyczną narodowościową odrębnością

naszej ziemi, utworzy z niej odrębny auto

nomiczny kraj. Dla celów miejscowej admi

nistracji ten kraj będzie mógł już być podzielo

nym na okręgi. Ale przedewszystkiem musi być

utworzony ukraiński kraj, jako wyraz narodowo

ściowej autonomii ukraińskiego narodu w Austryi.

Programowi Dr Seidlera utworzenia okręgów w gra

nicach dotychczasowych krajów koronnych prze

ciwstawiamy program utworzenia ukraińskiego

koronnego kraju. 1 tylko ten rząd może

liczyć na nasze poparcie, który len nasz program

za swój przyjmie. Rząd, który chce utrzymać

dotychczas kraj Galicyi, chce tem samem utrzy

mać polskie panowanie nad naszym narodem. Taki

rząd my w obronie naszego narodowościowego

prawa musimy zwalczać*.

Zjazd przemysłowy.

Trzecie pełne posiedzenie zjazdu odbyło się

w auli Collegii novi pod przewodnictwem pp. Sa

wińskiego i Szymańskiego. Obowiązki sekretarzy

pełnilf pp. Strassburger, oraz inżynier Maeiołow

ski. Zebranie było liczne; wedle ustalonej osta

tecznie listy członków brało w zjeździe udział

4A;l uczestników.

Na wczorajszem zebraniu pierwszy referat p. t :

*Przyrodzone podstawy górnictwa w Królestwie

Polskiem* wygłosił prof. Dr J. Morozewicz ; drugi

wykład *Elektryczność jako czynnik rozwoju prze

mysłu« inżynier Gabryel Sokolnicki, docent poli

techniki lwowskiej; trzeci wykład *Podstawy

przyrodzone przemysłu galicyjskiego* prof. Dr

Franciszek B u j a k. Na zakończenie dyrektor Ban

ku przemysłowego Dr Marcin Szarski mówił

*O zasadach polityki Banków przemysłowych«. Re

ferat Dra Artura Benisa pt. *Dotychczasowa za

leżność przemysłu galicyjskiego od zachodnich

prowiucyj Austryi« przekazano komisyi zjazdu

do rozpatrzenia, zużytkowania i ogłoszenia dru

kiem. Obradom popołudniowym przewodniczył

prezes Izby handlowej krakowskiej p. T, Epsteiu.

P. E. Hauswald wygłosił referat p t.: *Szkolni

ctwo zawodowe w Galicyi,« poczem uczestnicy

zjazdu udali się pod gmach Collegium n o ru m ,

gdzie dokonano wspólnego zdjęcia fotograficznego.

Po podjęciu obrad przewodniczący przedłożył

do uchwalenia, podane w nr. 450 Czasu, wnioski

komitetu organizacyjnego, w sprawie utworzenia

stałej delegacji galicyjskich zjazdów przemysło

wych, a po porozumieniu się z organizacjami in

nych dzielnic wspólnego polskiego Związku go

spodarczego. Wnioski po krótkiej dyskusji uchwa

lono, jak również i zasady statutu polskiego

Związku gospodarczego. Według statutu *Polski

Związek gospodarczy* ma za zadanie: a) groma

dzenie materyałów do przyszłego ustawodawstwa

gospodarczego i do traktatów handlowych pol

skich, b) reprezentację interesów gospodarczych

polskich w sprawach i warunkach, wykraczają

cych poza ramy życia gospodarczego poszczegól

nych dzielnic. W tym celu polski Związek gospo

darczy : a) podejmuje inicjatywę w kierunku je

dnolitego wyświetlenia analogicznych spraw go

spodarczych w różnych dzielnicach; b )przeprowa

dza porozumienia między przedstawicielami tych

samych interesów gospodarczych w różnych za

borach; c) zajmuje stanowisko wobec podejmowa

nych przez obcych projektów urządzania spraw

gospodarczych polskich; d) wydaje organ poświę

cony zagadnieniom polskiej polityki gospodarczej.

Zarząd główny P. Z. G. znajduje się w War

szawie; w poszczególnych dzielnicach is’nieją

ST. ROSTWOROWSKI.

Z cyklu: ,,Te, które zostały"..

W służbie księcia Jozefa.

W pogodny jesienny dzień zabrał mnie rot

mistrz do swego powoziku na przejażdżkę w Ale

je Ujazdowskie. Wypoczęte szpaki kłusowały ży

wo, lak, że ino bruk drewniany dudniał im raz

w raz z pod kopyt.

Rotmistrz cieszył się zdrowiem koni, jak wła

snem. Wczorajsza parada pułkowa przyniosła jego

szwadronowi pochwałę, a przed samym wyjazdem

na spacer ordynans wręczył mu list. nadesłany

przed godziną z miasta. Treści jego naturalnie nie

znałem, ale zauważone na adresie pismo kobiece,

ładny format koperty i mimowolny uśmiech rot

,mistrza przy czytaniu listu dowodził dostatecznie

o tem, że taka epistoła musiała być mile wi

dzianą.

Konie zdrowe, chłopaki się popisały, ona cze

ka, a w każdym razie pamięta, słońca moc do

koła, jakże tu więc nie mieć złotego humoru ?

Miał go też rotmistrz istotnie. Roił plany na

przy.szłość, obecne trudności i narodowe troski

szły w drzazgi, a najbliższe dnie miały przynieść

wielkie i decydujące zmiany na lepsze.

Ujechaliśmy już pół drogi do Belwederu. Po

lewej stronie alei snuł się tłum ludzi, jak zwy

kle w ezas południowy świątecznego dnia. Pełno

tam było p ensjo narek, studentów, naszych żołnie

rzy, zawzięcie flirtujących z warszawskiemi p an

nami, podstarzałych emerytów, bon a nianiek z

wózkami i dziećmi. W szystkie były zajęte, . » cho

dnikami płynęła barwna, gwarna i strojna fala

ludzka.

Po prawej za to stronie alei było jak zwykle

prawie pusto. Jakiś dziwny a cichy układ W a r

szawiaków zostawia ten boczny chodnik do uży

tku samotników. Zawdzięczając tej właśnie oko

liczności, zauważyłem już z daleka idącą w na

szą stronę osobę, której w tłumie innych byłbym

pewno nio dostrzegł.

Osobą tą była młoda, wysoka a przystojna pa

ni, ubrana w skromną, ale ładnie skrojoną czarną

suknię. Żałobny strój dziwnie odbijał od pukli

złotych włosów, wysuwających się do słońca z

pod ciemnego ronda kapelusza i od jasnych oczów

i białej, może zbyt bladej cery.

O kilka kroków za nią szedł pięcio lub sześcio

letni chłopczyk, z główką zadartą do góry, gdzieś

pewno za ptakami na gałęzie drzew, a przez lo

potykający się co chwila o nierówności chodnika.

Ubrany był w biały stroik, spięty amarantowym

paskiem ze świecącą, jakny oficerską klamrą.

Roi mistrz zauważył również tę grupę, ale wi

dać nie była mu obcą, bo z nagła, w pół słowa

urwał, szarpnął się na siedzeniu i głębokiem ukło

nem ją przywitał. A czarna pani już widać z da

leka poznała mego komendanta, gdyż równocze

śnie z jakimś delikatnym choć półsmutnym uśmie

chem odpowiedziała na ukłon.

W tej wymianie grzeczności z obu stron tkwi

ło coś więcej, niż zwykła towarzyska formalność.

Rotmistrz wyglądał poważnie zmięszany, zaciął

usta i milczał.

Pod wrażeniem świeżei, wesołej rozmowy po

zwoliłem sobie na przelotną uw agę.

Oj, rotmistrzu ! Widzę, że i w Alejach m.i

coś rotm istrz na swojem sumieniu.

Skąd to pytanie?! W szak nie znasz tej

historyi? — odpowiedział mi cierpko.

’Jam do licha, wybrałem się widać nio w po

rę z docinkami — pomyślałem sobie.

—

Nie tylko nie znam, ale gdybym wiedział,

że wogóle jaka była, tobym cicho siedział i nie

wyrywał się źle skierowanymi żartami.

—

Ależ nie — cóż znowu — nie myśl, żeś

mnie uraził. Zresztą aż zbyt widoczne było moje

zachowanie, więc uwaga twoja zrozumiała. Ale

sądząc z tonu, jesteś na złym tropie — choć nie

—

i na dobrym. Czy mam co na sumieniu? To

pytanie zadaję sobie i ja blisko od roku. Spać

mi ono spokojnie nie daje, gdy o niej myślę.

Czuję, żem nie winien, ale — zresztą opowiem

ci całą historyę. Mnie to ulży, a ty *chyba mi

raeyę przyznasz.

Jeszcze raz się obejrzał za siebie. Odwróciłem

i ja głowę. Złotowłosa pani stała zwrócona do

n»s i tłomaczyła coś malcowi. Drzewa przysło

niły nam ich znowu.

—

Michał! Jedź stępa! - krzyknął rotmistrz

do powożącego żołnierza.

—

Niech szpaki wy

tchną.

W net dudnienie kopyt ustało, a zastąpił je

nieprzeszkadzający w rozmowie, miarowy tupot

powolnego kroku.

—

Wiesz, kto ta pani ? — zagadnął mnie rot

mistrz po chwili milczenia.

—

Nie wiem.

—

To żona porucznika Z —F!!

—

Naszego Władka ?!

—

Tak. To wdowa po nim.

—

Do kroćset — wściekle żal mi się kobiety

zrobiło.

—

A więc to ona?! Znałem ją z jego opowia

dań. Nie wiedziałem, że taka młoda. No i śliczna.

A ten chłopak, to pewno Marek, którego on tak

kochał. Tam, do pioruna, to dramat dopiero!

—

To dramat — przerwał rotmistrz — który

i mnie srodze w życiu zaciężył. C!ioć winy tu

mojej niema. Zwykły los komendanta. Zresztą

posłuchaj i sam osądź :

—

Mniej więcej rok temu, wracając z urlopu,

zatrzymałem się po raz pierw.szy i to na krótko,

w Warszawie. Już w sam dzień mojego wyjazdu,

w godzinach południowych melduje mi służący

hotelowy jakąś panią, która pyta się, kiedy będę

mógł jej chwilę rozmowy poświęcić. Po obiedzie

miałem już zajęte, wiec ogarniam się co prędzej,

każą na gwałt robić porządek i proszę tę panią

do saloniku.

Wchodzi osoba, którą przed chwilą widziałeś,

a z nią ten mały berbeć — tylko, że był wówczas

jeszcze znacznie mniejszy.

—

Ach, żebyś był ją wówczas widział! W jasnym

stroju wyglądała jak panna na wydaniu, a nie

jak żona porucznika i lo jeszcze matka takiego

chłopaka. Przytem widać było, że wizytą u mnie

jest mocno zmięszana, co podnosiło jeszcze urok

jej młodości.

Zacinając się co słów kilka, zaczyna mnie prze

praszać, że mnie nachodzi i do tego rano, ale

dowiedziała się przypadkiem, że jestem w W ar

szawie i że dziś już wyjeżdżam na front... więc chcia

ła,. więc przyszła mi podziękować za to, że jej mężowi

dałem miesięczny urlop zaraz po zajęciu W arsza

wy. Taka mi jest za to wdzięczna... bo przecie

rozumiem, że rok niepewności... rozłąki... braku

wieści, to było ciężko przetrwać — i to jeszcze,

gdy się nie jest samym, gdy takie maleństwo, jak

Marek...

—

Odpowiedziałem jej naturalnie, że to W ła

dek sam na urlop sobie nieprzerwaną służbą

w linii zasłużył, że z mej strony to był tylko

obowiązek sprawiedliwego dowódzcy puścić go na

dłuższy pobyt do odzyskanego domu rodzinnego —

i kończę pytaniem, czy obecnie nie m a jakiego

życzenia.

Ona zastrzegła się zaraz, że teraz o urlop d!aj

męża prosić nie chce, bo przecie wie, że wyjazdy

idą kolejno, że na froncie mąż jej jest potrzebny.

Ale przyszła tylko z prośbą, Dym zechciał list do

niego zabrać i bym jej powiedział, kiedy mniej

więcej na powiórny przyjazd męża liczyć m oże.

—

Bo, panie rotmistrzu - mówiła — czekać

można, można długo czekać, ale lżej jest, gdy się

wie o jakimś terminie, gdy można liczyć tygodnie

i dnie i cieszyć się, że każda godzina termin ten

przybliża... Teraz kończy się październik, niech

wiem, że na święta urlop znów z kolei na niego

wypadnie. To mi już wystarczy. A tak mi na

tem zależy, by Marek ojca nie zapominał. Takie

dziecko musi się za każdym razem c!o Władka, jak

do obcej osoby przyzwyczajać...

Uspokoiłem ją, że choć kolej urlopu może być

odległa, lo jednak przyślę porucznika Zet na

kilka dni służbowo do W arszawy już w najbliż

szych trzech tygodniach. Są tu sprawy mundurów

dla szwadronu do załatwienia, a on jako tutejszy

da sobie radę najlepiej.

Trzeba było widzieć, jak n a tę wieść pojaśnia

ła cała z radości, wzięła chłopca za rękę i ka

zała mu *panu rotmistrzowi pięknie się ukłonić«.

Uścisnęła mi dłoń mocno i wraz z synem wyszła.

I czy uwierzysz, że wówczas po raz pierwszy

zrobiło mi się żal, że nie jestem żonaty. Zawszeć

to rzecz miła, że ktoś tak1 wytrwale na przyjazd

z wojny czeka. No - i taki mały źrebak też coś

wart...

Na to czekanie, teraz, po tein, co zaszło, za

patruję się inaczej, ale na chłopaczka przecież

lak samo...

W róciłem do szwadronu z mocnem postano

wieniem, że Władka już za kilka dni do W ar

szawy odkomenderuję.

Los chciał inaczej. Właśnie w owych dniach

na fronrie było gorąco. Szwadron nasz przerzu

.CIAS"

»*T

»»o.W

» ,,fcbi.6 ,,.T T T^i.ini. »

Numerwieczorny

10 hal,, ranny

10hal! ,

a przeay/ką pocztowy

* \ wieczorny *S2 hal,. rsnnv "63 hal

PRENUMKR ATA WYNOSI:

,nŁ rm,

ywU

w K r a k o w i e w m i e j s c u ..............................................................

,«.

,«*.

nalmiesiąe

zodnoszeniemdodomu

i,a

80h.10kor.20h. 3kor.40h.

Pocztą w Austro-Węgrzech

48»Z

19w

’

\t”*" i!’

Pocztą 1 dwukrotną wysyłką

55kor 20hl!

an * lu°r’7n

w państwie Niemieckien»

’

80* *kor. 60 h.

*y innych państwach

!!5I8 fc2

If0\JS’Bh

«»*-«*r-»w*«.P

ilopcasa 1 Salomonowej, Hupczyc ulica Jagiellońska, G?ówna Trafika H mpZ u ^ len?lcaclli Biuro dzień

».Lwowie ,Czas* jest d’, nabycia w biurach dzień. S. Sokołowskiego S A , S «

,?’k K" » elickt

kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jasie, Nowym Sączu na peronie

w ’ksleaarni kolelnwe?i-h

ł,*c,ae*

główniejszych stacyach u porfyerów kolejowych, księgarniaPodhalańska Z a g n a n a l?? a”! J!C?

Safidomerz, Główna c. k. fr*fłka lublin, Główna c. k. trafika Radom

ł«i i

»fi

_______

*Blce. ksiągareiaJ«2S5Wc"ti.’chfw9 ""

*"" Klal”b"*

____

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Czas.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку