Czas.

Мірадор - viewer

Czas.

Примітка

Відображення 698 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

" N”I 279

10 hai,

Kraków, Sobota 3 Czerwca 1916.

Rocznik LXIX.

W’f l.". I « ! O!!iLf»"

Wydanie wiepiorne.

ą»i

Bitwa i i i morzu Półoocnem

P,itwa morska, stoczona przy zachodniem wy

brzeżu Jutlandyi, była jednein z tych wielkie]j

ftarć, które zostają w historyk Straty angielskie

ogłoszone przez niemiecką admiralicyę są nie

mniejsze, jeżeli się zw aży rozmiary zatopionych

okrętów — jak straty floty rosyjskiej pod Cu

sziroą. Angielskie naddreadnoughty mają poje

mno^ trzech pancerników rosyjskich lej floty,

która w alczyła w wojnie japońskiej.

Zatopienie statków ,W arspite", «Queen Mary"

i rIndefatigalłlea jest dla marynarki angielskiej

stratą niepowetowaną. Budowa bowiem statków

wojennych o pojemności 20 do 30.000 ton, trwa oo

najmniej dwa lata, w ])leżącej zatem kampanii

Anglia nie może naw’et myśleć o powetowaniu

tego ubytku. Główna zaś siła floty angielskiej

polega na tych olbrzymach, które za pomocą

swych dalekono;śnych dział panują prawie niepo

dzielnie na europejskich morzach. Pierwszy to raz

w’ tej w’ojnie przyszło do bitwy morskiej z udzia

łem naddreadnoughtów , gdyż podczas dardancl*

ekiej w’yprawy używali Anglicy statków starszej

konstrukcyi i mniejszych rozmiarów.

Bliższe szczegóły o tem , w’ jaki sposób do bi

twy przyszło i dokąd się cofnęła flota angielska

oic nadeszły jeszcze do wiadomości zarządu ma

rynarki. Prawdopodobnie eskadra angielska za

mierzała sforsować przejazd na Bałtyk, aby tam

przynajm niej ua m orzu doponaódz rosyjskim sprzy

mierzeńcom. Podczas podroży przez duńskie cie

śniny nastąpiło spotkanie z flotą niemiecką, któ

re przyniosło Anglikom bardzo dotkliwe straty.

Bitwa morska w d. 31 maja rozegrała się po

m iędzy cieśniną ’%kagerrak a R om s Riff. T amlejsze

wody należą do najniebezpieczniejszych w Euro

pie. W alki toczyły się od południowego wybrzeża

Jutlandy i aż po polud. w’ybrzeża Norwegii. Przed

zachodniem wybrzeżem Danii, zw’anem .,Żelaznem

wybrzeżem " , leżą niebezpieczne ław y piaszczyste

utrudniające przystęp do prawie zupełnie pozba

wionego portów wybrzeża, o które uderzają gwał

towne burze. Szereg raf biegnie aż ku cyplgwi

przylądka Sk;;ctio . Horn zwsmcga ,.cmentariwin

okrętów " . S kalisty cypel przylądka oddziela burz

liwy fckagei rak od spokojniejszych wód Kalte

gaiUu. Na tych wodach rozbija się corocznie prze

ć,iętnic około 200 okrętów.

Widow nia bitwy morskiej leży bezpośrednio na

zachód od zachód’iego w ybrzeża Jutlandyi. Ska

gerrak jest odnogą morza Północnego, wciskającą

się na półtiocnyrn-wschodzie pomiędzy Norwegią

i Danią. Korna Riff Leży trochę dalej ua południe,

nieco na zaeliód od wybrzeża Jutlandyi w miej

scu, gdzie Jutlandzki półwysep w kształcie ostrogi

wdziera się w morze. Całe wybrzeże jest tu

piaszczyste, gdyż prądy znoszą m asy m ułu i piasku,

które toczy Elba i Wezera, jako też zwały pia

skowe, zmywane falami od wysp północno-fryzyj

skich. Tuż koło wybrzeża morze jest płytkie.

Bitwa w każdym razie toczyła się w znacznej

odległości od wybrzeża na głębinie 20-30 me

trowej.

Pierw-sza bitwa morska w obecnej wojnie świa

tow ej miała miejsce 1 listopada 1014 roku koło

Coronet koło w ybrzeży chilijskich. Skończyła się

zniszczeniem dwóch wielkich angielskich okrętów

wojennych ,Morimouth* i ,Good Hope".

W dn.

8 grudnia 1914 rozegrała się bitwa koło wysp

Falklandzkich, w której niemiecka eskadra krą

żowników floty transatlantyckiej uległa przewa

żającym siłom. W dn. 24 stycznia 1915 przyszło

do potyczki w zatoce helgolandzkiej, w której

zatonął niemiecki parowiec ,,Blllcber" i dwa razy

w iększy angielski parowiec ,,Tiger".

Siła angielskiej floty z końcem r. 1914 i w

1915 według program u, to znaczy, jeżeliby

wszystkie projektowane budowy ukończono i gdy

by nie stracono żadnych okrętów, była następu

jącą:

1013 1914 1915

Naddreadnoughty (tj. okręty

uzbrojone w dz,iała 13*5 ca

łoweiwiększe, jako też krą

żow’niki bojowe)

Dreadnoughty (i krążowniki

bojowo

Starsze okręly wojenne

40% 40

Krążowniki

Lekkie krążowniki

Torpedowce kanonierki

Kanonierki

Kontrtorpedowce

228

248

2G2

Łodzie torpedow’e

100

Łodzie podwodne

Zatopiony naddreadnougrit ,,W arspite*, należy

do grapy pięciu okrętów, których budowę uchwa

lono w’ r . 1912 13. Pojemność icb wynosi 28 500

ton ; uzbrojone są w osiem 15 calowych i dwa

naście 6 calowych dział; najwyższa ich chyżość

wynosi 25 węzłów. Do tej klasy należy także

Gueen Elizabeth"", wspominamy często podczas

walk w Dardanelach Naddreadnoughtem jest ró

wnież zniszczony kiążownik bojowy .Queen Ma

ry"*. Należy do tej samej, pięć okrętów obejmu

jącej grupy, co ,Audacious*, jest jednak większy.

Pojemność jego wynosi 28.500 ton, podczas gdy

reszty 24.800 ton; chyżość 28 węzłów (reszty

21 węzłów); natomiast uzbrojenie miał słabsze,

bo tylko osiem 13 i pół cal. dział (tamte liczą

dziesięć takichże dział).

Krążownik bojowy wIndefotigable*, jest drea

dnoughtem starszym, o pojemności 18.750 ton,

cbyżości 27 węzłów; uzbrojony w osiem 12 cal.

dział. Ciężko uszkodzony naddreadnought ,M arl

borough"* m a pojemności 25.000 ton; chyżość 21

w ęzłów; uzbrojenie, składające się z dziesięciu

13 i pół cal. i dwunastu G cal. dział. Pancerz

je*t niezwykle silny: 13 (?)cali Klasą BAchilles"* —

Anglicy nazywają ten typ nWarrior* — obejmo

wała cztery krążowniki pai.ceme, każdy o poje*

juności 13.500 ton, i chyżości 22 i pół węzła.

iMMM .111 H tanIUl8tX^lCVlii"*to"’

-*w*-*

f t , r Lontach cMmlm wych

Zajęcie grup fortyfikacyjnych Arslero i Asiago

i przejście wojsk austryackich na południowy

brzeg Posiny, stanowi poważną klęskę Włochów

w południowo - wschodnim tyrolskim wycinku.

W sprawozdaniach Cadorny, bardzo optymisty

cznie zabarwionych oba te punkty figurowały

stale, jako -główne oparcie włoskiej obrony, na

wet w’ ostatnim biuletynie można było wyczytać,

że *nasze w’ojska umocniły się. w silnej pozycyi

Arsiero*. Obecnie warownia ta znajduje się w rę

kach austryackich, podobnie jak cały obszar Sette

Communi, a włoskie najbliższe oparcie strategi

czne leży już na nizinie w linii mniej więcej

Schio-Bassano. Włosi zostali wyparci z całej prze

strzeni alpejskiej od górnej Fosiny do wscho

dniej części Val Sugana, a rosnący popłoch wśród

ludności miast położonych w znacznej stosunkowo

odległości od linii bojow’ej, dowodzi najlepiej, jak

są oceniane we Włoszech sukcesy austryackie.

Z południowo-wschodniego terenu wojny uad-l

chodzą wiadomości o bardzo znamiennych poru

szeniach wojsk tam operujących. Bułgarzy wkro

czyli przez dolinę Strumy do wschodniej greckiej

Macedonii i obsadzili miasta Demirhisar i Scres,

podczas gdy inna ich grupa, skoncentrowana

w Xanthi, wyruszyła w kierunku Kawali. Jedno

cześnie przedDie straże w ojsk angielsko-francus

kich posunęły się na wschód ad Dojran i zaję

ły Poroj, stacyę kolei łączącej Saloniki z Demir

tlisar. W szystkie -te ruchy są prawdopodobnie

zapow’iedzią daw’no wyczekiwanego starcia po

między armią m tente, zgromadzoną na przestrzeni

Saloniki - Gewgheli - Dojian, a bułgarsko - niemie

ckiem wojskiem.

Wkroczenie Bułgarów do wschodnio - południo

wej Macedonii zostało wywołane względami stra

tegicznymi i politycznymi. Jak wiadomo, wojska

entente po zajęciu całej północnej greckiej granicy

od Dojrann i Gewgheli wr dolinie W ardaru, aż do

Floriny na drodze do Monastyru, zachow’yw’ały

się przez długi czas biernie, umacniając tylko

zajęte pozycy* i ściągając zwolna niedobitki

serbskie, przewiezione po pogromie Serbii na Kor

fti. Dopiero w ostatnich czasach mniejsze oddzia

ły francuskie zaczęły iść zwolna ku w’schodowi,

zbliżając się nieznacznie do doliny Strumy.

Konfiguracya zaś granicy bułgarsko - greckiej jest

na tej przestrzeni tego rodzaju, źe łańcuch Be

lasica H anina, dochodzącej 1.600 m. wysokości,

rozdziela oba kraje kamiennym wałem, przez

który nie prowadzą nawet przejścia dla pieszych.

Dopiero Struma w}łamuje sobie w tych przepaści

stych górach wąwóz, stanowiący jedyną linie komu

nikacyjną pomiędzy grecką Macedonii a południową

Bułgaryą. Dostęp do tego wąwozu zamyka od po

łudnia fort Rupel w’ybur)owany już po ostatniej

wojnie bałkańskiej i panujący nad drogą do De

mir-Hisar. Bułgarom chodziło zatem o to, aby u

przedzić Francuzów w dolinie Strumy i zabezpie

czyć się od możliwej inwazyi nieprzyjacielskiej

Wkroczenie do wschodniej Macedonią jest nieza

w"odnie naruszeniem greckiej neutralnośel, ale wi

nę tego kroku ponosi vMącraie entente, które nie

zważając na protesty Grecyi, utworzyło silną pod

stawę operacyjną na greckim terytoryum . Mocar

stwa centralne wraz z Bułgar}a, szanowały dłu

go pomimo tej prowokacyi

granice Grecyi, o

becnie jednak działają pod przymusem, gdyż chcą

uniknąć ewentualnego okrążenia przez wojaka

jenerała Sarailla.

U Bułgarów działają także pobudki polityczne.

Po wojnie 1912 roku i pokonaniu Turcyi cała

wchód nią Macedonia, która zresztą geografi(cznie

najeży raczej do l ’racyi) A etnograficznie jest tu

. eeko-kłowiańfekń, zcaS a Jfzytoana Bułgaryi, t .k

że granicę bułgarsko-serbską tworzyła dolina Stru

my aż do merza Egejskiego. Gały okręg Kawa!ła

Drama, Demir Hisar, słynny z najlepszego w E,u

ropie tytoniu, przypadł w udziale Bułgaryi, zo

stał jej jednak wraz z Macedonią wydart} po

nieszczęśliwej kampanii pr/eciwko sprzymierzo

nym Serbom i Bułgarom. Tej Btraty Bułgarzy nie

przeboleli dotychczas i nadzieja odzyskania Ka

walli nigdy ich nie opuszczała. Istotnie już po

wybuchu wielkiej wojny oa początku 1915 roku

Venizelos, wszechpotężny v.ówc .c minister gre

cki, ofiarował iin zwrot Kawalli za cenę dalszej

neutralności. Przyjęcie jednak tej oferty wyklu

czało odzyskanie daleko ważniejszej dl« Bułgaryi

Macedonii i ala!ego ten polityszny interes nie

przyszedł do skutku. Wolno przypuszczać, że Buł

garzy skorzystają teraz ze sposobności, aby wscho

dnią Macedonię zająć jako zastaw dla przy

szłych układów pokojowych, tembardziej, że i po

stronie Grecyi istnieje zamiar dokonania zamiauy

Kawalli za cenniejszy dla niej północny Epir.

Dlaatego to załogi greckie ustąpiły tak łatwo

z Rupel i Demir-Hisar, a rząd ateński ograniczył

się do krótkiego i spokojnego protestu, nio wy

1dając żadnych wojskowych zarządzeń.

,,Wielka Warszawa" przed wyborami.

Z Warszawy donoszą :

Z natury rzeczy przyszły samorząd miejski

stanowi w obecnej chwili w Warszawie główny

przedmiot powszechnego zainteresowania. Prasa

warszawska na ogół powitała przychylnie ordy

nacyę miejską, ogłoszoną przez władze niemie

ckie. Chodzi jednak teraz o wypełnienie tych

ram właściwem życiem, o w ybór osobistości, któ

reby należycie w’ywiązać się potrafiły ze swego

zadania. A zadanie to połączone jest z olbrzy

miemi trudnościami. Uprzytomnić sobie trzeba, ie

wielkie miasta zachodu, korzystające od dawna

z sam orządu, rozwijać mogły swe instytucye po

woli i stopniow’o. W W arszawie wszystko prawie

będzie trzeba budować od razu i to w czasach

uajranicj nadających się do pracy, a wymagają

cej przedewszystkiem nadzwyczaj wielkiego ma

teryalnego nakładu. Uwzględnić przy tem należy

brak ludzi, praktycznie obznajomionych ze spra

wami zarządu wielkiego miasta. Jest wprawdzie

w W arszawie pewua liczba urzędników dawnego

magistatu, ale jednostki te, przywykłe do metod

czynownictwa, przeważnie nie zbyt się nadają na

członków samorządu. Po za tem ma Warszaw’a

pewien zastęp wybitnych pracowników na niwie

tamorządu miejskiego; lecz są to wyłącznie pra

wie teoretycy, którzy nie mieli dotychczas sposo

bności nabrania niezbędnego praktycznego do

świadczenia. Trudności położenia zwiększa i to.

że przed niedawnym czasem przyłączono do

Warszawy znaczne części rozm aitszych gmin pod

miejskich. Gdy zaś sama W arszawa korzysta już

od dłuższego czasu z rozmaitych urządzeń wiel

komiejskich, jak kanalizacya, wodociągi, oświe

tlenie elektryczne, tramwaje i t. p.,

to gininy te

podmiejskie zaopatrzyć dopiero będzie trzeba

we ws ystkie te urządzenia. Co prawda z innych

względów przyłączenie to gmin podmiejskich do

stolicy Królestwa Polskiego i utworzenie tak zw.

wielkiej Warszawy powitać należy z uznaniem,

bo przyczynić się ono możo w znakomity sposób

do przyszłego rozwoju miasta.

Warszawa, wielkie miasto, z milionem mieszkań

ców, nie mogła się rozwijać prawidłowo, tj. tak, jak

tego wymagało dobro mieszkaiiców i całego kraju.

Granice miasta, przy milionie blisko mieszkańców,

zostały prawie takie same. jakie były wte

dy» gdy Warszawa posiadała połowę tej ilości lub

nawet «nniej ludności; skutki tego były następu

jące

wysokie ceny mieszkań; zabudowy

tęArae * ’yetkićh pTse-trzeoi, która powinny by

ły poz,óMac jako place, ogrody lub obsżerne pod

wórza, aby ludność miała dosyć powietrza; budo

wanie, przy wąskich nawet ulicach, wielkich gma

chów" w’ielopiętrow ych, aby na naimniejszym pla

cu wybudować jak najwięcej mieszkań. To w szyst

ko było nieprawidłowym rozwojem miasta, gdyż

miasta powinny się rozrastać wszerz, obejmować

okolice podmiejskie, zdobywać dla ludności prze

strzeń, powietrze, a co zatem idzie i zdrowie. W

innych krajach, gdzie miasta mają swoje samorzą

dy, gdzie nawet państwo dba o rozwój icb, mniej

sze nawet miasta od Warszawy zajmują przestrzeń

znacznie większa. Mają za to wiele placów, ogro

dów, skwerów ; więcej udogodnień komuuikacyj

aych, jak tramwai, omnibusów, kolejek, a prze

dewszystkiem tańsze mieszkania. To wszystko

przynosi dobro ludności. Tymczasem dotychczas

»!ziało się wręcz przeciwnie. Miasto nie miało sa

morządu, a wszelkie sprawy udoskonalenia były

załatwiane w Petersburgu, przez ludzi którzy nie

mieii pojęcia o potrzebach miasta, i nie dbali o

jego prawidłowy rozwój. Przyczem granice miasta

były zamknięte ramami fortów cyta»ieli warszaw

skiej, Pas gruntu naokoło miasta, szeroki na pa

rę wiorst, był granicą, zamykającą miasto kołem

placów i gruntów pustych, na których nie wolno

było budować. Warszawa rosła, ale do góry, ko

sztem swych placów i przestr/oni potrzebnych dla

powietrza.

7naw cy spraw miejskich zdawali sobie sprawę

z ińewłnściwego rozwoju miasta; zwracano się

wielokrotnie do władz rządowych o rozszerzenie

granic, o przyłączenie przedmieść i okolicznych

wsi do miasta, usiłowania te pozostawały jednak

bez skutku. Rząd rosyjski nie godził się na znie

sienie fortocy osławionej cytadeli, która, nie ma

jąc żadnego w’ojskowego znaczenia, była postra

chem dla ludności i symbolem niew oli’polskiej.

Po ustąpieniu władz rosyjskicL sprawh rozsze

rzenia granic miasta stała się przedmiotem narad

obywateli warszawskich i mieszkańców podmiej

skich gmin. Prawie wszystkie gminy podmiejskie

zgodziły się na przyłączenie do W arszawy, wi

dząc w tem korzyści ogólne. Mieszkańcy miasta

od dawna uważali tę sprawę za pilną i koniecz

nie potrzebną. Chodziło żalem o zgodę władz o

becnie decydujących: dnia 1 kwietnia jenerał*

gubernator Beseler w}’dał rozporządzenie, doty

czące rozszerzenia granic W arszawy. Dopiero te

raz Warszawa będzie mogła należycie poprowa

dzić swoją gospodarkę miejską, będzie mogła

stworzyć nowe dzielnice miejskie, odpowiadające

wymaganiom zdrowia, poreądku i wygody miesz

kańców. Powstaną nowe ulice, place i ogrody,

pełne powietrza i drzew; rozpocznie się budowa

nowych domów na dalszych krańcach miasta i

ludność W arszawy nie będzie płacić tak wielkiego

komornego, jakiego nie płacą mieszkańcy naj

większych miast n a całym świeeie. Okolice przy

łączone obecnie do W arszawy są nieraz odległe

od środka miasta o 7 wiorst. Otóż, aby ludzie

mogli korzystać z tańszych mieszkań na krańcach

miasta, a jednocześnie mogli pracować w śród

mieściu, będą pobudowano linie tramwajowe. Sło

wem przed Warszawą otwiera się wielka praca

dla dobra całej ludności. Zarząd miejski i przy

szła Rada miejska, powołana przez ludność z wy

borów, będą miały wiele pracy, aby gospodarkę

miejską pchnąć na nowo drogi i postawić stolicę

ua równi z innemi wielkicml miastami europej

skierai.

Znany ekonomista p. Henryk Radziszewski pi

sze w sprawie ,Wielkiej Warszawy"*;

Przesunięcie się życia ze wsi do miast, podo

bnie jak na całym zachodzie, znalazło sw ój w y

raz i w Królestwie. Jeszcze sto lat tem u ludność

miejska w Królestw’ie Polakiem stanowiła jedną

szóstą część całego zaludnienia, w połowie minio

nego wieku już około V*» 8 dziś */g część zalu

dnienia Królestwa Polskiego mieszka w miastach.

Ludność miejska w Galicyi stanowi około 22

proc. ,

w Poznańskiem 32 proc.,

w Prusach Za

chodnich 39 proc., w ohwodzie opolskim 57 pro.

Wszędzie wykładnik przyrostu ludnościowego

m iast w ostatnich latach kilkudziesięciu prześciga

znakomicie wykładnik przyrostu ludnościowego

całego kraju. Przyrost całej ludności Królestwa

Polskiego od r. 1872 do r. 1908 w}’raża się w

wykładniku 89 proc.,

a przyrost samej ludności

miejskiej w tymże czasokresie — w wykładniku

136 proc.

Warszawa w ciągu lat stu ostatuich, pomimo

wszystko, co przebyć musiała, stała się wielkiem

miastem. Liczyła w 1816 roku 81.000 mieszkań

ców ; jeszcze w połowie minionego wieku miała

166.000 mieszkańców, a dzisiaj zaludnienie jej

Jest dziesięćkrotnie liczniejsze, niż lat tem u sto.

Po przyłączeniu do W arszawy przedmieść, liczą

cych dziś z górą 204 tys. mieszkańców, miasto

stanie się już milionowem miastem, w którem ,

w nowych warunkach, skutecznie i pożytecznie

politytykę ekonomiczną w wielkim stylu prowa

dzić będzie można. Z terenu ciasnego, dusznego,

z terenu 3800 hektarów, stanie się Warszawa

miastem rozległem, pięknem, zamożnem i zdro

wem, liczącem 140 kim. kw. przestrzeni.

WŁADYSŁAW ORKAN.

Chorąży IV p. p . Leg. polskich.

Z DROGI CZWARTAKÓW.

— -"-W!-"—

Z, pozwoleniem wojenna]

kwatery prasowej.

W Katlmiarzawia W lesie pod Ktodaioą.

Wczesnem ranem, nazajutrz (21 lipca) pułk

z Ludwinowa wyruszył. Również miała opuścić

Ludwinów Brygada i posunąć się. naprzód. Mo

skale cofnęli sw oje pozycye.

Przy deszczu rosząc.ym zdążały od»iziały roz

raiękłemi polnemi drogami w kierunku naprzód

południowym, później z nagła wschodnim.

Przed południem stanął pułk w Kazimierzowie,

wsi nie dużej, na płaskowyżu ładnie położonej.

Tn naznaczono kwatery. Komenda pułku zajęła

izbę w domu schludnym, murowanym, jakoby

sołtysim.

Gospodyni domu, która W’arzyła mleko na bla

sze, gdyśmy w’eszli, na propozycyę, by nam je

ustąpiła, odrzekła, krasząc uśmiechem odmowę:

—

To dla babuśki. Ale mogę panom zwarzyć

jeszcze.

Poniosła garnek przez sień do drugiej izby,

Rozumieliśmy, że ta Bbabnśka° to najważniejsza

osoba w domu.

Rozgościliśmy się w izbie. Naniesiono tóomy

żytniej, roztoczono pod ścianami - miejsca było

dość, mimo żo piec duży zajął cały kąt. Izba

obszerna o trzech oknach — ławy, stół, stołki —

ściany i sufit bielone.

W jakiś czas później mleko, drugi raz warzo

ne, dostaliśmy, gdy każdy oddał się zajęciu sw e

m u lub w’ypoczynkowi, drzwi z sieni ustąpiły^

w"eszła kobieta stareńka, stuletnia może, chuda

ja!r skrzydełko.

Weszła — stanęła, wsparta na koszturkn —

i wzrokiem dziwnym potoczyła wokoło po izbie.

Co było w tym wzroku? Przychodził jakby

z dala i z iunego świat*». Rozświetlał się powoli

świadomością zobaczonych rzeczy i stanęło w nim

zdtimienie.

Słoma na ziemi, nieład — jacyś skądś niezna

ni ludzie, jak u siebie — siedzą, leżą na ziemi na

słomie — w tej izbie, której ona była przez lata

jedną władną gazdynią. Co to takiego?

Poruszyła bezdźwięcznie ustami. Jakieś słowa,

sobie samej rzeczone. I w’yszła.

—

Jak widmo.

To ta ftbabuśka"", dla której mleko gospodyni

warzyła, gdyśmy weszli. Wytrąciła i ją wojna

z normalnego trybu życia, rzuciła w niedogodę.

Kąta swojego spokojnego niema — ktoś wchodzi

w jej prawa — jakieś się rzeczy dzieją, których

nie może zrozumieć.

Rozpogodziło się. Bój armat się wzmógł. P uł

kownik z adjutantcm pojechał ku pozycyi.

Z otwartej przed wsią płaskowyżnej przestrzeni

obserwujemy ruchy rezerw wśród zbóż na opo

dalnem zboczu wyniesienia (linie pierwsze zachy

lenie skryw’a), przemykanie różańcem miedzami

kaw aleryjskich oddziałów i groźną czynność ar

mat. Tuż pod grzbietem wzniesienia, pod laskiem,

przyczaiła się ruchliwa baterya polna, sześć raz j

po razu dając w odstępach wystrzałów. Szukają)

jej fazrapnelc rosyjskie, co chwila wykwitają

dymki rdzawe nad laskiem i pobok Na dolo,

skryta za chałupą w osłonie drzew, pracuje

ciężko baterya haubic. Błyski uprzednie wybu

chów zdradzają tylko oczom źródło grzmotu.

Nio widząc skutków tycb niszczących działań,

mogło się odnieść wrażenie, że się jest w obliczu

manewrów. Lecz i skutki dość rychło dały się

nam widzieć.

_j’__jsj

Przejeżdżają wozy z raunvmL - ^ *m uę dluii, |

Na lewo i na prawo od tego skupiska płomie

ni wybłyskują nad ziemią bezgłośne rakiety —

zaświecają się w ciemności i gasną. Oczy pozy

cyi w noc ciemną, szukające wroga, baczące, czy

nie knuje jakiegoś podejścia.

Cisza wielka, cisza niezw’ykła, jak przed czemś

strasznem, co się zaczaja w ciemnościach, potę

guje grozę nastroju.

Wybłyskujące co chwila rakiety wyznaczają

pozycye nasze i wroga. Są one, jak widać, jnŁ

blizko o wiorstę.

Sanie tren milczącą karawaną W’prost w to nie

wiadome. Podnoszą się niespokojne pytania. T ak,

napewno omyłka. Łącznik stracony. Lecz —

rozkaz.

Zjeżdżają wozy z góry, w świetle pożaru wi

doczne. Zajaśniał, wykwitł ze środka ogniska ol

brzymi stos płomienia białego, niewiadomego

źródła.

Podjeżdża tren pod bramy onogo miasta ppża*

ru. Rakiety zaświecają się tuż przed oczyma. Da

lej trudno jechać. Oto na lewo droga boczna, ró

wnoległa do pozycyi. Zjeżdża tren na nią. Za ja

kieś chaty, drzewa. Staje.

Chwila jeszcze ciszy — i zaczynają w pobliżu

trzaskać, grzechotać karabiny. Zaczynają kule prze

noszące świstać w powietrzu.

Zajeżdżają przez zboże — dychać — arm aty

polne. U staw iają się w poDlizu.

Będzie tu wnet gorąco. Do świtu godzin dwie,

Tren musi zawrócić, nim brzask w stanie.

Rzecz niełatwa na wązkiej drodze — sto for.

Szczęśliwie jednak się udaje.

Gdy tren staje z powrotem przed parkiem, któ

ry przed godziną minął, nadjeżdża posłaniec a

pułku ze wskazaniem, w jakim kierunku tren m.i

jechać.

Brzask.

Zamazano jeszcze mrokiem r,bszary, dnośeią

trupią występują oczom,

,CZA»* wycttold dwa razy dzienni* a c ^ * n U ii * gsfeU!* Cn u I * fodsŁula Xpopeładał*

Numer wieczorny 10 hal., ranny 10 hal.

PRENUMERATA WYNOSI»

,.,t.i,. _

re* «* km utM natmOHtĄ*

W »rakswls w mlejs«* .

SB kam

flfcer. -

Sher. _

s odaoMsnlm

dema

......

43korca 10 fcor. 50 Skor 90

feeztą w Anetro - W ę g r z e c h ....................................................42 ko rc a

10kor.60b. 8kor. 99

Pocztą « dwutootną wysyłką ........... 48 korca 12kor. -

b. 4kor. -

ku.

W państw ie N ie n d o c k ł e i a .................................................* Skoro »

12kor. _

4kor. _ ket

państwach.»e,,,,,

CO koron 15 kor. -

5kor. -

Prenumeratę przyjmują» AdiDinfotraeya Czaro w K rakowie t ureędy pocztowe Miejscowa prą.

n u m e ratę kslęg. S. A. Krzyżanowskiego, handle; SŁ KarłiAskiego, trafika w Sukiennicach, Biuro diiem

Hopcara i Salom onow ej, h u pozyc ulica .fogielio6»ka, Gl Trafika, Bracia Hildowie u!. Kaarm ellcka

We Lwowie ,,Cza* je .! ta nabycisw Murach dzlsn. S . Sgksłowikłege, A. Slozewaltlega. It. EUchush* aa itacrech

telejowych w Tarciowi«, Rze§zowi«, i ) i l t , Nawyw S,-jezu na prraolt w ktl§garni koHjnwrl, tedzfeł aa innyih

|lt*Riej*zych etacyach n portyerśw kolejawyeh, ktieqarnfa Podhalańska Zakepsne, ktii;g;trula Ckoiaksw(kicfe

land c sltrz , Cł«wna c. k, tralik a Lubiła. Clowna c fc. trafika Radon, Ageacya śilcnaiUw Maryl Niska bezy K!al(a

ktitgarnla J. Maiłewekfcb (BleehOw.

’

Ceny ogłoszeńt od wteraza patttam ca ptarwny rai 20haL, ta krIdynanteme po15hsd.: układ tabe.

Ivyczny. cyfrowy, «komplikowany, pierwaty rai 40haL, następnypo 15h«L Nadesłane i Nekrologia

ea miejaca wieraza drukiem petit. 60 haL aa każdy rai. Głosy publiczn ości po 2kor.;kamanik)ty handlowe

pokronice! podetale *konouueuiyiu; kaaaalkatyprywatne, *luby, saręczyny itp. p oi kor. od miejsca wiare?a.

Ogłoszeni« i prenum eratą prty]mnją: we Lwowie binra diierm!kfiw St Sokołowskiego, A.

Olizewiinego, K. Buehataba; w Jarosław iu Biuro dzienników: w Podgórzu Poturakki; w P rz e

Ju»zy*«ki księgarnia I E. Blllet; w R zeszow ie Bd.Weintraub; w Stanisław ow ie Jaalel*

wd’IT

R° c5rt.cłx*

r JrarnoPC)lu Komaniewakk w Paryżu wyłącanie

/ 4,C*t4 de TreTiae; w W iedniu Haaaenateln A Yogler, R. Mona (laki* we wszyete

fach filiach); FL Schalek, 11 Duke«, E. Braun, J . D annebers. Bock A Herzfeld, H. Friedl (tylko p re -

numerate H.Goldachmiedt6 Comp.),M.Per!ea; wFrankfurcie n. M. G. L. Daube A Comp., w Pradz«

czeskie) Fr. Hovorka. Listy z pieniędzmi i przekazy pienięlne naprenumeratę 1ogłoar.enla przyj.

«jUje Ad a inil trącya Czmmu w Krakowie. RaklŁOUicyalutoplcczętowMntpla podlegają op a c it pooitowo^

LUtów nltepUcongch a i s przyjmuje aię. Rękopisów nadaytanTcłi n te sw raos eJę.

If" ZatiM|imlaayaJrariI0u tlę41bal.

’W

ADRES REDAKCYIt uL Iw. Tomasz« Nr 33. _

lelełon Nr BA

mmmmmmmĘRammmRammmmmmmammmmmmnKmm»jj *miim ssirw n mm

lVe wsi w dole mieści się stacya opatrunkowa,

stamtąd odwożą ich dalej - na tyły.

Na jednym z wozów znajduje się ranny Le

ęioni=tta z naszego pułku. Skąd ? jak ? co ? Gro

uada otoczyła wóz. Dowiadujemy się, że siedmiu

eh, nie mogąc się doczekać walki, gorącością

jorwanych, wymknęło się nocy ubiegłej na linię

z tych oto ten ranny; kilku poległo.

Po południu przeprowadzają koło nas partye

eńców z 750 ludzi. W arto przytoczyć okoliczno

iei, w ;akich tych jeńców dostano, a jakie nam

)dprow ldzający ich landszturmiśei z pułku 40,

}rzeszowskiego) z tryumfem opowiadają.

Stali owi Rzeszowiacy, jako rezerwa, w lesie.

Oficerowie poszli na obiad do wsi. Im się poczę*

o przykrzyć. Tedy przyszło im na myśl, że tam

za górą pod lasem stoi G en rosyjski Dobrać się

do togo trenu opłaciłoby się. Zanim oficerow’ie po

wrócą z obiadu oni już mogą być z powro*

em na stanowiskach. Nie długo radząc, bo prze

ciwników tej myśli nie było, pod dowództwem

podoficera ruszyli. I byłaby się im sztuka udała

”dyby niespodzianie nie nadeszły rosyjskie rezerwy,

^gniewani, rzucili się na nie i prawie bez walki

pojmali. Ale o trenie Już gadki nie było prze

strzeżony strzałami, już pewnie nie czekał. Wra

cali z jeńcami, już nie kołując, lecz na w;prost

brzegiem lasu. Na grzbiecie trafili akurat na skrzy

dło pozycyj rosyjskich, o las eię opierające.

Wywiązała się bitw’a krótka. Moskale z tyłu

napadnięci bronili się mimo to zaciekłe. *Twarde

;hłopcy przy bitce. Taki oficer od maszynowego

karabinu... Ja go kolbą po łbie, a ten nic, ino

strzela... Taki zbój* -

opowiada nam zgorszony

ikim oporem Rzeszowiak. Dobrali jeszcze jeńca

do wsi na dół przywiedli: razem 750 ludzi, o

’icerów kilku i karabin maszynowy, Tymczasem

zanim ich oficerowie obiad jedli. Nie wiedziano,

cajL jch. sądzić,

U ’ 4zieUtowjić.| Portali nagan§

»a te, / f bez rizkaru pcsilij h po(Srł^łe, źe jeń

ców przyprowadzili. ,W y praw a jednak nie udała

się: do trenu nie dotarli*.

Popołudnie w śród z-jęć obozowych przeszło.

Oddziały rozmieściły się wygodnie, po chatach i

stodołach, w nadziei dłuższego postoju.

Komenda pułku zaprosiła dowódców batalionów

z adiutantami ich na kolację, podaną w sporzą

dzonej prowizorycznie altanie. Jakiś oficer Polak

z sąsiadujących austryackich oddziałów przyniósł

krakowskiej kiełbasy, likieru — więc uczta. Hu

m ory niemal weselne. Kazano grać orkiestrze puł

kow ej. która dźwiękami zapełniła wieś, ściągając

gromady żołnierskie na plac koncertowy. W przer

wach wesołe pogwary, śpiewy, beztroski nastrój.

, Jak na majówce* — mówią ludzie.

Naraz depesza. Alarm.

Pułk dostaje rozkaz udania się na pozycyę.

Niezwłocznie zarządzony wymarsz.

Zmierzch zapadł.

Bataliony wyszły, wsiąkły w mrok.

Za nimi. coraz przyostając, podąża tren bojo

wy. Ciężko toczą się wozy po hłotnycb, zepsu

tych drogach. Wśród pustaći pól niewidnych, to

wśród majaków drzew, ogrodzeń, środkiem ja

kiejś wsi.

Noc ciemna. Jakiś zakręt, ledwie rozeznać tor

drogi.

Zdążają wozy pod górę. W"jazd jakiś szeroki,

niby do obejścia dworskiego.

A oto czarne ściany parku.

Droga przez park prowadzi. Przez park gro

źny, surowy, milczeniem objęty. Poprzed plac

jasny, oświetlony jarzącemi oknami pałacu, Sztab

dywizyi podobno tu stoi.

Za parkiem, przestrzeń _ noc, rdzawym od=

blaskiem przeszyta.

Na wprost olbrzymi pożar. Jakieś miasteczko

płonące. Borzechów?

Tątn tren ma jechać — droga tam prowadzi

jCzy *nie pomyłka?

1 з 2 • Strona 1

Мірадор - viewer

Czas.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu