Kuryer

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Примітка

Відображення 254 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

DODATEK DO NRU 188 »I. K. C.«

ROK

XVI

Z DNIA 10-go LIPCA 1939 ROKU

WYCHODZI CO NIEDZIELĘ POD REDAKCJĘ PROF. MIECZYSŁAWA DĄBROWSKIEGO

WACŁAW PAWLAK (Łódź).

TYSIĄCLETNIE SĄSIEDZTWO.

Dobiega tysiąc lat od chwili, kiedy na

ród polski zetknął się bezpośrednio — twa

rzą w twarz — z swym zachodnim sąsia

dem — Niemcami. Zetknięcie to poprzedzo

ne zostało ujarzmieniem przez Niemców

Słowian

zachodnich, przeprowadzonem

z germańską bezwzględnością w ciągu za

ledwie kilku stuleci.

Nasz nowy sąsiad napotkał naród polski

ujęty już w ramy organizacji państwowej.

Krystalizację form państwowych na naszej

ziemi przyspieszyły prawdopodobnie smu

tne doświadczenia pobratymczych plemion

Północne ramie niemczyzny na wschodzie

Europy przed bitwą grunwaldzką.

zachodnich, które niewolę swą zawdzięcza

ły wszak niezgodzie wewnętrznej i brako

wi jednolitej i silnej władzy.

Młode państwo piastowskie,

urządzone

przez Mieszka I, niemal u kolebki

swej napotkało przeciwnika, z którym pó

źniej, przez tysiąc lat swych dziejów zmu

szone było toczyć nieustępliwą

walkę

0 wolność i niezależność.

NACISK KULTURALNY.

Zetknięcie się niemieckiego obszaru ży

ciowego z polskim zapowiadało nieuniknio

ne starcie między nowemi sąsiadami, ze

względu na tendencje zaborcze Niemców.

Podówczas jednak Polska była jeszcze zbyt

słabem państwem, aby mogła przeciwsta

wić się orężnie państwu niemieckiemu.

Nie tylko jednakże zbrojna przewaga

Niemiec zagrażała Polsce. Niemniej bo

wiem niebezpieczną była ekspansja niem

czyzny w dwu innych kierunkach: kultural

nym oraz etnicznym.

Otóż w tych wszystkich sprawach Miesz

ko wykazał zadziwiającą orjentację: szukał

zgody z Niemcami, z drugiej zaś strony

zwalczał wpływy niemieckie, kościelne przez

szukanie bezpośredniego kontaktu z Rzy

mem. Uniknął w ten sposób ujęcia swych

ziem w ramy niemieckiej organizacji ko

ścielnej, a tem samem zaoszczędził naro

dowi swemu losu Słowian zachodnich. Jest

to zupełnie zrozumiale, jeśli weźmiemy pod

uwagę, że kościół niemiecki był już wów

czas awangardą niemczyzny na ziemiach

słowiańskich.

Następcy Mieszka szli nadal po linji

Przez niego wytkniętej, nawiązując śeiślej

sze stosunki z Zachodem, a zwłaszcza

2 Rzymem, z pominięciem Niemiec. Była to

Polityka mądra i przewidująca, albowiem

Uapór niemczyzny na Polskę, okresami

wręcz niebezpieczny dla jej oblicza narodo

wościowego, neutralizowała z powodzeniem

Przez szereg stuleci kultura rzymska.

Siewcami niemczyzny na ziemiach pol

sk'ch byli początkowo niemieccy duchowni,

y Późniejszym zaś czasie — mieszczanie

1 chłopi.

Właśnie kolonizacji niemieckiej zawdzię

czamy daleko posunięte zniemczenie Śląska,

Mielnicy ongiś całkowicie polskiej.

Kolonizacja niemiecka.

Napływ kolonistów niemieckich do Poł

yk* rozpoczął się już iw X II stuleciu, naj

^•łksze gaś natężenie osiągnął w XIII

i XIV w. Musiała byó to imigracja dosyć

pokaźna, skoro wpływ jej na polskie sto

sunki byl wcale znaczny. Zwłaszcza sporo

Niemców musiało osiąść w ziemiach pogra

nicznych: na Śląsku i w Wielkopolsce;

słabła zaś fala niemczyzny dalej ku wscho

dowi i chyba nie była zbyt obfitą, skoro

tylko na pograniczu zachodniem naszego

państwa utrzymała swój język i to tylko

do XVI stulecia, a pozatem bez śladów

wsiąknęła w polską ludność i to w ciągu

niedługiego lat okresu.

Silniej natomiast niemczyzna zapanowa

ła w miastach. W XIII i XIV stuleciu na

pływ Niemców do miast polskich był wy

bitny. Dzięki swej względnej liczebności

i sile ekonomicznej żywioł miejski nie

miecki odegrał nie tylko poważną rolę

w życiu miast, ale zaczął wywierać niebez

pieczny wpływ na losy państwa, zagraża

jąc mu rozsadzeniem od wewnątrz. Przy

pomnimy tu o "buncie miast“ przeciwko

Łokietkowi, pod wodzą krakow

skiego w ójta Alberta,

Zdradziecka postawa mieszczan niemiec

kich otwarła wreszcie oczy Polakom na

wewnętrzny, pokojowy najazd, dokonujący

się pod postacią kolonizacji niemieckiej.

Reakcja społeczeństwa polskiego spowodo

wała powolny, ale stały odpływ niemczyzny

z miast. Jnż w końcu XIV stulecia sporo

jest polskiego żywiołu po miastach, ale do

piero za Zygmunta I prąd ,polo

nizacyjny zwyciężył w patrycjacie miej

skim.

OKRĄŻANIE POLSKI.

Nacisk kulturalny ua Polskę oraz kolo

nizacja jej ziem żywiołem niemieckim nie

dawały więc mimo wszystko takich wyni

ków, jakich chcieliby spodziewać się wład

cy niemieccy. Podobnie podejmowane pa

rokrotnie próby orężnego podboju pań

stwa polskiego każdorazowo kończyły się

niepowodzeniem. To też Niemcy, chcąc zdo

być zaporę, jaką była Polska w ich dąże

niu na wschól, chwycili się innego sposobu.

Zastosowali oni metodę okrążenia Pol

ski od południa i północy. Już w połowie

XIII stulecia sięgnęli po Pomorze Gdań—

Iskie. Równocześnie na wschodzie założyli

państwo krzyżackie.

Przez zabór Kujaw

państwo to wdarło się od północy wgłąb

ziem polskich. Jeśli dodamy hołdowanie

od r. 1327 książąt śląskich przez wchodzące

w skład Rzeszy Niemieckiej Czechy, otrzy

mamy zupełny obraz osaczenia Polski

przez Niemcy.

Szczególnie groźnem dla nas było pół

nocne ram ię niemczyzny, odcinało ono bo

wiem państwo polskie od Bałtyku. A Bał

tyk — to przecież rękojmia niepodległego

bytu Polski! Zrozumienie tego mieli wszy

scy wybitniejsi królowie polscy, to też całe

życie pracowali nad usunięciem niemiec

kiego ramienia z nad.Bałtyku i opanowa

niem ujścia Wisły.

Decydujący cios niem czyżnie nad Bałty

kiem zadał Władysław Jagieł

ło w bitwie pod Grunwaldem. Wpraw

dzie owoce tego zwycięstwa zebrali dopie

ro następcy Jagiełły, niemniej jednak bi

twa grunwaldzka była punktem przełomo

wym, od którego zaznaczył się powolny

lecz stały spadek wpływów niemieckich na

wschodzie Europy.

Grunwald wywarł także wielki wpływ na

przekształcenie psychiki narodu polskiego;

rozwiał on bowiem mit o potędze i uiezwy

ciężoności Niemiec i wrócił wiarę we wła

sne siły narodu. Państwo polskie, jak

i kultura polska silnie teraz przybrały na

znaczeniu, to też elementy obce łatwo ule

gały ich atrakcyjności i szybko się poloni

zowały.

Słabe już więzy, łączące kolonistów nie

mieckich z ich dawną ojczyzną, uległy zu

pełnemu rozluźnieniu z chwilą wprowadze

nia reformacji w Niemczech. Obok rozdzia

łu państwowego następował teraz rozdział

religijny: Niemcy w Rzeszy stali się bo

wiem w większej części wyznawcami L u

tra, podczas gdy koloniści

niemieccy

w Polsce pozostali w znacznej mierze przy

katolicyzmie. Na gruncie kościoła nastąpi

ła też wkrótce całkowita polonizacja osa

dników niemieckich.

Tak więc, dzięki Grunwaldowi i reforma

cji religijnej w Niemczech, pierwszy okres

niemieckiego "Dążenia na W schód" zakoń

ezył się eałkowitem niepowodzeniem.

POWTÓRNA KOLONIZACJA.

W czasach nowożytnych nastąpiła pow

tórna kolonizacja Polski przez chłopów

niemieckich. Kolonizacja ta spowodowana

została wyniszczeniem ludnościowem kra—

Po zapowiedzianej sztuce o hormonach, ma podobno Ciaojdziński napisać sztukę

z życia mikrobów.

=> Prawda, że. ten zielony mikrob ara świetnie!*,

Południowe ramię niemczyzny na wschodzie

Europy przed rozbiorem Polski.

ju, jakie nastąpiło po wojnach szwedzkich.

Dla porównania podajemy, że gęstość zalu

dnienia Polski w owym czasie była prawie

czterokrotnie niższa od gęstości zaludnie

nia Niemiec.

W nowej akcji kolonizacyjnej wziął tym

razem przeważny udział niemiecki żywioł

protestancki, jako bezpośrednio graniczą

cy z Polską. Znacznie mniejszą część imi

grantów

stanowili

katolicy

niemieccy,

przybyli z zachodnich prowincyj Rzeszy,

a w szczególności z arcybiskupstwa bam

berskiego i elektoratu bawarskiego.

Część osadników, jak ludność bamberska

pod Poznaniem, uległa niebawem polouiza

cyjnemu wpływowi otoczenia. Większość

jednakże — przeważnie ewangelicka — do

dziś zachowała swój niemiecki charakter.

Znaczną część osad niemieckich nad Note

cią i w zachodnich powiatach Wielkopolski

zawdzięczamy właśnie kolonizacji osta

tnich stuleci.

POSTĘPY GERMANIZACJI

W ZACHODNIEJ POLSCE.

Niezależnie od kolonizacji niemieckiej

w Polsce właściwej odbywało się osadzanie

niemieckich osadników na ziemiach nie

wchodzących w skład państw a polskiego,

etnicznie jednak do Polski przynależnych,

fttamy tu na myśli Śląsk, Pomorze i Prusy

W schodnie. W prowincjach tych Fryde

ryk Wi elki osadził ponad sto tysię

cy kolonistów.

W ślady Fryderyka W. poszli jego na

stępcy, obok akcji osadniczej prowadząc

systematyczną germanizację pogranicza

polsko-niemieckiego. Ukoronowaniem tych

zapędów germanizacyjnych był zabór za

chodnich ziem Polski.

W zagarniętych prowincjach rozpoczęli

Niemcy walkę z polskością odrazu na dwa

fronty: przez osadzanie elementu niemiec

kiego i przez wynaradawianie Polaków.

Ucisk narodowościowy doprowadził do te

go, że ludność polska rozpoczęła masową

wędrówkę z ziem zaboru pruskiego do za

chodnich prowincyj Rzeszy. W latach

1895—1910 wyemigrowało z zachodniej tul

ski blisko pół miljona ludzi. Na opróżnio

ne miejsca przybywali Niemcy, nadając

polskiej dotychczas ziemi charakter naro

dowościowo mieszany. Ten wysoce niebez

pieczny dla polskości proces, dzięki usil

nej akcji światlejszych Polaków, został na

szczęście na czas powstrzymany.

Podobnie jak w zaborze pruskim, a k c ję

osiedleńczą Niemcóiw prowadzono i to. za

1 з 16 • Strona 1

Kuryer Literacko-Naukowy :

➔

опис

Структура

Kuryer Literacko-Naukowy :

Ilustrowany_Kuryer_Codzienny

Kurier_Literacko_Naukowy

Kuryer Literacko-Naukowy :

Wiadomosci_Krakowskie

Схоже

Схожі публікації

Kuryer Literacko-Naukowy : bezpłatny dodatek do Nru 18 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 18-go stycznia 1926 r. R. 2, Nr. 3.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 235 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go sierpnia 1936 r. R. 12, Nr. 34.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 50 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go lutego 1930 r. R. 6, Nr. 9.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 83 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 23-go marca 1936 r. R. 12, Nr. 12.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 251 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 10-go września 1934 r. R. 10, Nr. 37.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 85 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 31-go marca 1930 r. R. 6, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 317 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 16-go listopada 1931 r. R. 7, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 28 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 28-go stycznia 1929 r. R. 5, Nr. 4.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 100 "I. K. C." z dnia 12-go kwietnia 1937 roku. R. 13, Nr. 16.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 340 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 7-go grudnia 1936 r. R. 12, Nr. 49.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 351 "I. K. C." z dnia 20-go grudnia 1937 roku. R. 13, Nr. 52.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 314 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 12-go listopada 1934 r. R. 10, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 145 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 27-go maja 1935 r. R. 11, Nr. 21.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 87 "I. K. C." z dnia 28-go marca 1937 roku. R. 13, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 177 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 29-go czerwca 1931 r. R. 7, Nr. 26.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 188 "I. K. C." z dnia 10-go lipca 1939 r. R. 15, Nr. 28.

Оцінювати публікації можуть тільки зареєстровані користувачі. Увійти

0 оцінок

Деталі

Приналежність до колекції

Коментарі (0)

Завантаження метаданих

Завантаження оцифрованих файлів

VIAF/NUKAT

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку