Kuryer

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Примітка

Відображення 262 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

XIII

NR.

Wychodzi co niedzielę pod redakcją prof. Mieczysława Dąbrowskiego.

Dodatek do Nru 291 "Ilustrowanego Kuryera Codziennego44z dnia 19 października 1936 r.

7tlqx A ttdize i Jiiadzlński IJCtakóid).

W daroczne święto patrona Uniwersytetu Jagiellońskiego i mlodziezy szkolnej•

BIBLJOGRAFJA.

Ś\yietlana postać Jana Kantego, pa

trą na narodu polskiego i patriarchy uni

w ersytetu krakowskiego, posiada bardzo

■rozległą literaturę. Dotyczy ona życia i cu

dów tego świętego, tudzież procesu beaty

fikacyjnego i kanonizacyjnego. Nietknięta

jednak lemieszem nauki dziedzinę stano

wi, bodaj czy nie najciekawsza sfera jego

działalności,

mianowicie działalność

profesorska i obfita spuścizna naukowa

wielkiego patrona Kęt. Jego rękopisy, za

wierające ciekawą i charakterystyczną dla

ówczesnej filozofji scholastycznej egzegezę

Pisma św. i Ojcóio Kościoła, nie zostały

jeszcze ogłoszone d ru

kiem, ani opracowane

naukowo. Pominąwszy

..liczne biografje Jana

Kantego od XVI do

połowy X IX w., jako

w późniejszych mono

grafiach

zużytkowa

ne, za najwybitniejszą

uznać musimy

nie

wielką rozmiarami, a

nader sumienną pracę

dra W. Wisłockiego p.

t.: "Jan z Ket Wacie

ga“ (ogłoszoną w Spra

wozd. Akad. Umiej.,

wydz. histor. filozof,

r. 1890). Ten zasłużony

historyk przestudio

wał wytrwale dostęp

ne mu w Krakowie rę

kopisy św. Jana Kan

tego, i głównie na tej

niezawodnej podsta

wie oparł swe wnikli

we dociekania nauko

we. Wyniki tej pracy

rozpatrzył krytycznie

ks. dr Bukowski (tam

że), podając nieco od

mienne zapatrywania

na najhardziej ciemne

i wątpliw e kwestje.

JOHANNES

CANTIUS

CZYLI Z KĘT,

CZY JOHANNES

MALEUS

t.j.zMALCA?

Do czasów ogłosze

nia rozprawy dra W.

Wisłockiego tradycja

i eommunis opinio za

miejsce urodzenia J a

na Kantego podawały

Kety. Wszak wskazy

wano, że kaplica temuż świętemu ufundowa

na w Kętach przez Sykstusa Lubomirskiego

w r. 1648, postawiona została na miejscu

domu jego urodzenia, który miał znajdo

wać się na cmentarzu okalającym kościół

harafjalny, jako miejsce pomieszczenia dla

kościelnego probostw a kęckiego, a więc

także i Stanisława, ojca św. Jana. Trady

cję tę możemy stwierdzić już w pierwszej

Połowie XVII w.,

skoro księgi radzieckie

kęckie z tego czasu, poświęcając kilka

Swych k a rt zabiegom o w ybudowanie tej

kaplicy, wyraźnie notują, iż kaplica błog.

Jana Kantego ma stanąć "in loco eius na

*ivitatis“.

Nie wykorzystano wprawdzie

^ literaturze tego szczegółu, ale musi on

^stąpić jako stosunkowo późny, innym

''■ródłowym

wzmiankom,

zużytkowanym

hrzez autora wyżej cytowanej pracy. D r W.

°Parł swe wywody na dwóch ciekawych,

a dla laik a małomówiących wzmiankach,

a mianowicie na tem, iż Jan podpisywał

się czasem i występował jako: Johannes

Mąleus albo Johannes de Martha. Wywo

dzi z tego

słuszny wniosek, że Jan

Kanty urodził się w Malcu, inaczej także

Martą zwanym. Jest to niewielka wioska

o 2 i lA km. odległa od Kęt, współcześnie

Liebenwerde zwanych, a jej część zwie się

po dziś dzień Martą. Ale słusznie — zda

wałoby się

mógłby ktoś przeciwstawić

się temu, twierdząc, iż zaledwie kilkakrot

nie dodany do imienia Jana: Maleus czy

de M artha nie przesądza jeszcze kwestji

miejsca urodzenia w ielkiego świętego, sko

ro znacznie wcześniej nazywano go i sam

przeżył dzieciństwo i la ta młodzieńcze,

i stąd prawie w dwa wieki później poka

zywano n a domek kościelnego Stanisława,

jako ten, w którym ujrzał światło dzienne

Kanty, a co w r. 1648 dało pochop do ucz

czenia Ja n a kaplicą, wystawioną w rze

komym "locus eius n a tivitatis “.

DWÓCH JANÓW KANTYCH.

Nie będę się tutaj zajmował dalszem ży

ciem i działalnością Kantego, wyliczaniem

jego cudów, które tak pięknie opiewa

w swych "Legendach o św. Janie Kan

tym “ Wincenty Pol. Pragnąłbym jednak

zwrócić uwagę n a pewien, mało znany

Statua św. Jana Kantego, stojąca na rynku w Kętach.

Kaplicaśiv. Jana Kantego z 1618r. przy kościele paraf.w Kętach.

Sztychy Edwarda Grabowskiego.

dano szerzej poza kołem wtajemniczonych,

wkrótce już o tem odkryciu Rzym został

powiadomiony i zażądał wyjaśnień.

Nie mało to sprawiło kłopotu uniwersy

tetowi, jednakże

niebawem

znaleziono

dowcipne i wcale nie pozbawione pieprzy

ka sensacji wyjście. Oto jednemu z teolo

gów krakowskich nawinął się pod rękę

w samą porę pergaminowy rękopis z pierw

szej połowy X V I w., który zawierał spis

profesorów teologji w X V w. na uniwer*

sytecie krakowskim. W tej liście profesor

skiej -odkryto w dwóch różnych miejscach

dwóch Janów, Kantych (de Kanthi). Nie

było więc lepszego w yj

ścia, jak tylko przy

pisać autorstwo trak■*

tatów heretyckich owe

mu drugiemu Janowi

de Kanthi, nie zaś bło

gosławionemu Janowi.

W krótce też odrzuco

no niektóre z kodek

sów rękopiśmiennych

błog. Jana, co do któ

rych nie wiedziano,

czy autorem jest na

pewno błog. Jan. Od

rzucono więc jeden

z rękopisów, gdyż p i

sał go jakiś inny Jan,

skoro pisany był przez

"Johannes de Mar

tha“, inny rękopis do

znał tego samego lo

su, gdyż jego autorem

był nieznany rektor

szkoły miechowskiej

"Johannes M aleus

alias de Kanty". Tłu

maczenia uniwersyte

tu o dwóch Janach

Kantych nie trafiły

jednak

całkiem

przekonania kongre

gacji obrządków, prze

prowadzającej kano

nizację. Dopiero

kilkadziesiąt łat póź

niej, po

wymarciu

przeciwnych kanoni

zacji członków kon

gregacji świętych ob

rządków, sprawa kano

nizacji ruszyła z miej

sca i w r. 1767 błog.

Jan Kanty został ogło

szony przez papieża

Klemensa X III świę

tym .

się podpisywał i świadkował na dokumen

tach jako Johannes Cantius czyli z Kęt.

Nie wspominam tu już o tradycji, która

go zawsze mieni Janem K antym . Dodatek

Cantius m a swoje głębsze uzasadnienie,

choć w rzeczywistości urodzi! się Jan

w Malcu. Oto ojciec św. Jana, Stanisław,

osiadły w Malcu, otrzymał wkrótce po

przyjściu syna na świat (r. 1389 lub 1390),

zapewno skutkiem zabiegów krewnych żo

ny Anny, pochodzącej z Kęt, stanowisko

kościelnego przy p ara fji w Kętach. Domek

kościelnego, znajdujący się na cmentarzu,

okalającym kościół, stał się stałą siedzibą

bogobojnej rodziny. T utaj też swe mło

dzieńcze lata spędził Jan Kanty i tu po

bierał pierwsze początki nauki w miejsco

wej szkole parafjalnej. A kiedy po śmier

ci rodziców wywędrował do Krakowa

w r 1413, przymknęła do Niego tradycja

pochodzenia z Kęt jako miasta, w. którem

szerszemu ogółowi szczegół z czasu proce

su kanonizacyjnego J a n a Kantego. Kler

i katolickie społeczeństwo polskie*, uzy

skawszy w r. 1680 uznanie znakomitego m i

strza błogosławionym, nie zadowoliło się

tem i dążyło do zaliczenia blog. J a n a w po

czet świętych. Z różnych powodów proces

kanonizacyjny przewlekał się, aż wreszcie

utknął, gdy w r. 1725, kiedy sprawa zda

wała się być na dobrej drodze, pękła bom

ba. Odnaleziono właśnie w tym czasie rę

kopis blog. Jana, co do którego początko

wo mniemano, że będzie jeszcze jednym

zpośród wielu atutem

do przyspieszenia

kanonizacji. Po bliższem jednak zaznajo

mieniu się z treścią świeżo odkrytego ko

deksu, okazało się, że zawiera on traktaty

i mowy z czasów soboru bazylejskiego,

W /m nn zwycięstwie ostatecznem pry m a

tu papieża nań soborem, zostały uznane za

heretyckie. Chociaż fi tem nic rozpowia

POKŁOSIE KANONIZACJI.

Dla rozwiania mogących się nasunąć wąt

pliwości w związku z odszukaniem krytycz

nego rękopisu w r. 1725, należy podkreślić,

iż — jak badania wykazały — rękopis ten

nie jest oryginalnem dziełem Jana Kan

tego, lecz-tylko skryptem jego jako słucha

cza teologji, zawierającym zebrane mowy

i traktaty za i przeciw tezie koncyljarnej.

Są więc one jedynie odzwierciedleniem

w pierwszej linji demokratycznych poglą

dów ówczesnych teologów krakowskich,

przechylających się raczej na stronę tezy

w yższości soboru nad papieżem.

Jakkolwiek było, w niczem nie przynosi

to ujmy czcigodnemu i świątobliwemu pro

fesorowi, zmarłemu w 84 r. żyeia( 24 XII

1473) "in opinione sanctitatis". W poglą

dach swych postępowy,

otoczył nietylko

aureolć], sławy uniwersytet jagielloński, ais

1 з 16 • Strona 1

Kuryer Literacko-Naukowy :

➔

опис

Структура

Kuryer Literacko-Naukowy :

Ilustrowany_Kuryer_Codzienny

Kurier_Literacko_Naukowy

Kuryer Literacko-Naukowy :

Wiadomosci_Krakowskie

Схоже

Схожі публікації

Kuryer Literacko-Naukowy : bezpłatny dodatek do Nru 18 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 18-go stycznia 1926 r. R. 2, Nr. 3.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 235 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go sierpnia 1936 r. R. 12, Nr. 34.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 50 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go lutego 1930 r. R. 6, Nr. 9.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 83 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 23-go marca 1936 r. R. 12, Nr. 12.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 251 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 10-go września 1934 r. R. 10, Nr. 37.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 85 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 31-go marca 1930 r. R. 6, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 317 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 16-go listopada 1931 r. R. 7, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 28 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 28-go stycznia 1929 r. R. 5, Nr. 4.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 100 "I. K. C." z dnia 12-go kwietnia 1937 roku. R. 13, Nr. 16.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 340 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 7-go grudnia 1936 r. R. 12, Nr. 49.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 351 "I. K. C." z dnia 20-go grudnia 1937 roku. R. 13, Nr. 52.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 314 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 12-go listopada 1934 r. R. 10, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 145 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 27-go maja 1935 r. R. 11, Nr. 21.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 87 "I. K. C." z dnia 28-go marca 1937 roku. R. 13, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 177 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 29-go czerwca 1931 r. R. 7, Nr. 26.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 291 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 19-go października 1936 r. R. 12, Nr. 42.

Оцінювати публікації можуть тільки зареєстровані користувачі. Увійти

0 оцінок

Деталі

Приналежність до колекції

Коментарі (0)

Завантаження метаданих

Завантаження оцифрованих файлів

VIAF/NUKAT

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку