Kuryer

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Примітка

Відображення 153 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

Tfycbodzicc niedzielępodredakcjąprof.Mieczystawa Dąbrcwskieac.

Dr WŁADYSŁAW BOGATYNSKI.

Wdziesięciolecie zaślubinPolski z morzem

Odrodzona Polska dociera do morza,

na Bałtyku zamiast Polski.

Kraków, 9 lutegu.

Dziesięć lat mija, gdy wskrzeszona Polska

Jozszerzyła na mocy traktatu wersalskiego

swe granice aż po morze Bałtyckie (10/11

1920). Ledwie z martwych powstała, poszła

nad morze, by oprzeć się o jego bezpieczny

brzeg, by zapewnić sobie oddech do dalszego

życia i wybić okno na szeroki świat. Ruszyła

do morza śladem swych królów dawnych,

Piastów i Jagiellonów, co parli doń i o nie

walczyli, oceniając ogromną jego wartość.

I jeśli już wówczas znano w P olsce wartość

morza, choć je nie doceniano, cóż dopiero

teraz po wielowiekowem smutnem doświad

;ezeniu.

W dawnej Polsce nie miał należytego zro

zumienia dla znaczenia morza sam naród

szlachecki, oddany mieczowi i pługowi, któ

remi fundował potęgę na lądzie, na. Wscho

dzie, na olbrzymich obszarach' litewsko-rus -

kich. O morze nie dbał, bo do niego pociąga

przedewszystkiem handel, a ten przecież ubli

żał klejnotowi szlacheckiemu Polaka. Nie

popierał taki naród usiłowań niektórych

swych monarchów, którzy wskazywali na

konieczność polityki morskiej, nie słuchał

bystrzejszych swych statystów i pisarzy,

wierzył tym co mówili, że "łabędziowi orać,

Polakowi pływać — jedna rzecz" lub "może

nie wiedzieć Polak, co to morze — gdy pil

nie orze".

Nic więc dziwnego, że dawna Polska, nie

umiejąc należycie ocenić znaczenia morza,

pozwoliła wyróść Gdańskowi na potęgę han

dlowy i polityczną, dążącą do udzielności

i promieniującą naokół kulturą niemiecką.

I to się zemściło na Polsce. Gdańsk, bowiem

- posiadając najlepszy na wybrzeżu polskiem

port, paraliżował niejednokrotnie akcję Pol

ski na morzu. Wobec takich przeszkód, do

których należy jeszcze dodać b rak środków

pieniężnych, nie mogli monarchowie nasi,

nieraz najlepszemi chęciami ożywieni, zor

ganizować spraw morskich, których podsta

wą musiało być stworzenie floty.

A jednak króloicie nasi, mimo niesprzyja

jących warunków, bronili interesów polskich

na morzu Baltyckiem. Zygmunt August, osta

tni Jagiellon, dążąc do stworzenia narodo

wej floty uciekł się na razie do kaprów, tj.

prywatnych posiadaczy statków w charak

terze uprawnionych korsarzy i uczynił z nich

obrońców morza polskiego przeciw wrogom

politycznym i szkodnikom handlowym. P ie r w

szym takim kaprem królewskim i pierwszym

marynarzem polskim, zarazem twórcą kaper

stwa polskiego był Wacław Dunin Wąsowicz,

który, walcząc pod królewską banderą na

(11. II. 1920 - 11. II. 1930).

Dawna Polska nie doceniała wartości morza.

—

Polityka morska naszych królów.

—

Gdańsk panował

Historja powtarza się.

—

Dziesięciolecie rozumnego władania odrodzonej Polski nad morzem.

Komandor Jerzy Unrag,

dowódca floty wojennej

Rzplłej.

Okręt admiralski floty polskiej, która

odniosła decydujące zwycięstw o nad

flotą szwedzką w bitwie morskiej pod

Oliwą w r. 1627,

Komandor J. Świrski,

szef kierown. marynarki

wojennej.

Pierwszy polski wojenny krążownik "Władysław IV", płynący do Polski kanałem Kiłoński,

Bałtyku u wybrzeży inflanckich duże oddal

królowi usługi.

Pomyślnie rozwijające się kaperstwo poi*

skie, zastępujące marynarkę polską, z głów*

ną siedzibą w Pucku, upadło ze śmiercią Zy

gmunta Augusta, głównie z powodu wrogie*

go stanowiska Gdańska, no i akcji innych

państw bałtyckich, zaniepokojonych dąże

niem k róla do "dominium maris". Ale choć

brakło wielkiego króla, k tó ry jeszcze u schył*

ku swego życia zdołał zbudować pie rw szy

okręt polski, żaglowiec dwumasztowy, po*

została idea, którą propagowali powiernicy

króla w sprawach morskich: Stanisław Karm

kowski, Jan Kostka, Dymitr■ Solikowski,

lo też ożyła ona za następców Jagiellonów,

Stefana Batorego i Wazów. Zygmunt 111 Wa

za, prowadząc wojnę ze Szwecją o tron oj*

czysty, stworzył nawet zawiązek floty pol

skiej, która odniosła chlubne zwycięstwo nad

Szwedami w bitwie morskiej pod Oliwą 28

listopada 1627 r.,

tracąc niestety przytem'

swego wodza, admirała Dickmanna.

Ale i ta flota narodowa polska przepadła,

gdy ją łatwowierny król posłał w r. 1632 na

połączenie się z cesarską przeciw Szwedo m ,

Władysław W , mając ciągle na myśli sprawę

odzyskania tronu szwedzkiego snuł w dalszym

ciągu plany morskie Wazów. Za jego sprawą

Belgijczyk Pleitner budował nowy port, do

stępny dla wielkich okrętów naprzeciw Pucka

w zatoce półwyspu Helskiego, a Niemiec Get

kant i Eljasz Arciszewski fortyfikowali wy*

brzeże, pierwszy w Pucku, drugi nad Wisłą,

Nowego portu miały.strzec warownie Wlady

slawowo (dzisiaj Cejnowa) i Kazimierzowo

(na wschód od Kuźnicy). W tak obwarowanej

przystani znalazła się wkrótce flota, przero*

biona z kupieckiej pod okiem "K omisji Okrę

tów Królewskich" czyli Admiralicji z Gerar

dem Dónhoffem na czele. Żywo interesowali

się sprawą bałtycką hetman Stanisław Koniec

polski i Jerzy Ossoliński, wojewoda sando*

mierski, późniejszy kanclerz. Niestety wrogie

stanowisko^ Gdańska i Danji pozbawiło króla,

nie znajdującego zrozumienia i poparcia u

szlachty, dochodów z ceł morskich, co n a t u

ralnie rozwiało wkońcu marzenia króla o flo*

cie i panowaniu na morzu Baltyckiem. Utwo

rzona już flota, częścią zniszczała, częścią

wróciła do roli kupieckiej, obie zaś warownie

pozostały strażnicami nadmorskiemi, ale ule

gły zniszczeniu w czasie najazdu szwedzkiego

za Jana Kazimierza, który nie mając floty,

nie mógł ich bronić.

Tak więc dawna Polska została usunięta od

morza, wyręczał ją na niem wrogi i obcy

Gdańsk. Słusznie też dziwili się obcy, że Pol—

Charakierystyczny motyw wybrzeża nad polskiem morzem te czasie dużej fali.

Fot. E. Zotatiński.

Kutry rybackit u wybrzeżu helskiego.

1 з 12 • Strona 1

Kuryer Literacko-Naukowy :

➔

опис

Структура

Kuryer Literacko-Naukowy :

Ilustrowany_Kuryer_Codzienny

Kurier_Literacko_Naukowy

Kuryer Literacko-Naukowy :

Wiadomosci_Krakowskie

Схоже

Схожі публікації

Kuryer Literacko-Naukowy : bezpłatny dodatek do Nru 18 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 18-go stycznia 1926 r. R. 2, Nr. 3.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 235 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go sierpnia 1936 r. R. 12, Nr. 34.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 50 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go lutego 1930 r. R. 6, Nr. 9.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 83 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 23-go marca 1936 r. R. 12, Nr. 12.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 251 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 10-go września 1934 r. R. 10, Nr. 37.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 85 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 31-go marca 1930 r. R. 6, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 317 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 16-go listopada 1931 r. R. 7, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 28 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 28-go stycznia 1929 r. R. 5, Nr. 4.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 100 "I. K. C." z dnia 12-go kwietnia 1937 roku. R. 13, Nr. 16.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 340 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 7-go grudnia 1936 r. R. 12, Nr. 49.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 351 "I. K. C." z dnia 20-go grudnia 1937 roku. R. 13, Nr. 52.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 314 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 12-go listopada 1934 r. R. 10, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 145 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 27-go maja 1935 r. R. 11, Nr. 21.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 87 "I. K. C." z dnia 28-go marca 1937 roku. R. 13, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 177 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 29-go czerwca 1931 r. R. 7, Nr. 26.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 36 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 10-go lutego 1930 r. R. 6, Nr. 7.

Оцінювати публікації можуть тільки зареєстровані користувачі. Увійти

0 оцінок

Деталі

Приналежність до колекції

Коментарі (0)

Завантаження метаданих

Завантаження оцифрованих файлів

VIAF/NUKAT

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку