Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 663 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 61

Kraków, Piątek 13 Marea 1908.

Rocznik LX I.

Zakład kredytowy urządników/)

Wszelki kredyt, nie przeznaczony na cele pro

dukcyi, jest kredytem niezdrowym, a jako taki

nie zasługującym na poparcie. Ponieważ kredyt

urzędniczy w największej części wypadków jest

kredytem czysto konsumcyjnym, zatem nietylko

nie powinno się go organizować, lecz wprost

przeciwnie uzyskanie jego utrudniać. T ak uczy

teorya. Przypatrzmy się teraz, czego nas uczy

życie? Oto pokazuje nam ouo wyraźnie, że do

chody urzędników nie zawsze stoją w stosunku

do koniecznych potrzeb, z czego w ynika, że uzu

pełnienie tych dochodów w drodze kredytu, jest

niejednokrotnie jedynym środkiem doraźnej po

mocy a nawet ratunku. Z tego punktu widzenia

kredyt urzędniczy, jako kredyt konieczny, wyma

ga bez względu na jego charakter konsumcyjny

organizacyi, a to tem więcej, że rozchodzi się tutaj

w przeważnej części o jednostki ekonomicznie

najsłabsze, których wyzyskanie kredytowe jest

wobec tego najłatwiej szem.

Problem organizacyi kredytu urzędniczego na

trafia jednak na ogromne trudności, wynikłe wła

śnie z konsumcyjnego charakteru tego kredytu.

W kredycie produkcyjnym wierzycie], oprócz re

alnego zabezpieczenia, rozporządza bezpieczeń

stwem ekonomicznem t. zu. liczyć może na to, że

kapitał przezeń udzielony w procesie wytwórczym

zreprodukuje się z n a d w yż ką, wskutek czego

dłużnik z łatwością wypełnić będzie mógł swe

zobowiązania. W kredycie konsumcyjnym kapitał

pożyczony ginie bezpowrotnie, wskutek czego

dłużnik tylko z uszczupleniem bieżących docho

dów spełnić może swe zobowiązania. Z tych to

powodów kredyt urzędniczy jest po stronie wie

rzyciela zawsze ryzykiem, które zmusza go do

oparcia całej tranzakcyi wyłącznie i li tylko na

realnem bezpieczeństwie. Czynniki te podrażają

kredyt urzędniczy w tak wysokim stopniu, że

kredyt ten, nawet udzielany przez organizacyę

stworzone a d hoc, nie różni się czasem wiele od

kredytu kupieckiego. Wszelka organizacya kr e

dytu urzędniczego dążyć musi zatem przede

wszystkiem do zniżenia ceny kredytu, o ile to

wobec natury tego kredytu i przy obecnym u

stroju kapitalistycznym jest w ogóle możliwem

Osiągnięcie tego rezultatu przyniosłoby korzyści

podwójne; raz ułatwiłoby zamianę istniejąc-ych

ju t długów urzędniczych na długi niżej oprocen

towane (konwersya w celu oddłużenia), powtóre

otworzyłoby urzędnikom nowe i tanie źródło kr e

dytu.

Cena kredytu zależy przedewszystkiem — jak

każda cena — od kosztów produkcyi t. j . od kosz

tów połączouych z uzyskaniem potrzebnych kapi

tałów. Ażeby zatem zniżyć cenę kredytu, trzeba

przedewszystkim postarać się o tani kapitał. N aj

tańszym kapitałem jest oczywiście kapitał, który

nic nie kosztuje. Ponieważ jednak takiego kapi

tału niema, zatem rozchodzi się o to, by zań naj

mniej zapłacić. Doświadczenie uczy, że kapitał

udziałowy t. j . pracujący jako przedsiębiorca, nie

zadawaluia się zwykłem oprocentowaniem, lecz

dąży do zysku, z czego wynika, że kapitał taki

nie może być tanim, Pozostaje zatem tylko kapi

tał lokacyjny t. j . kapitał pożyczony, którego ce

na spada w miarę udzielonego zabezpieczenia.

Prócz ceny kapitała odgrywa jednak przy organi

zaeyi kredytu w ielką rolę i jego ilość, gdyż nie

dostateczny przypływ kapitału udaremniłby oczy

wiście wszelkie plany dobrej organizacyi. Obu

tym wymogom odpowiada najlepiej kredyt emis

syjny t. j . emissya obligów, jednak tylko pod

warunkiem, że obligacye te posiadać będą chara

kter papierów papilarnych. Albowiem tylko wtedy

miałyby one na równi z rentami, listami zastaw

’ ) W ważnej akcyi, wdrożonej celem *oddłużenia

urzędników", zamieszczamy niniejszy artykuł facho

wego pióra, znawcy stosunków finansowych i urzę

dniczych.

nymi i t. p. wielki targ, łatwy zbyt i wysoki

kurs, czyli stałyby się doskonałym środkiem uzy

skania taniego i dostatecznego kapitału.

Zastosowanie systemu emissyjnego dla celów

organizacyi kredytu urzędniczego, natrafia jednak

na nadzwyczajne trudności, i to tak ze stanowiska

ustawodawstwa pozytywnego, j ak i ze stanowiska

polityki i policyi kredytowej. Co się tyczy pierw

szych, to wiadomo, że ustawa o obligacyach ban

kowych, dozwala emisyę obligacyj tylko na pod

stawie wierzytelności przeciw państwu, krajom

lub korporacyom publicznym (gminom, powiatom

i t. p .), do których wierzytelności urzędnicze, ja

ko prywatne, nie należą. To pierwsza trudność —

którą jednak da się usunąć, jeż eli obligacye nie

będą się opierały na samych pożyczkach, udzie

lonych urzędnikom, lecz na poborach urzędniczych,

cedowanych bankowi emissyjnemu w wysokości

udzielonych pożyczek. Konstrukcya ta wymagana

przez ustawę ogranicza tem samem zakres dzia

łania banku wyłącznie na udzielanie kredytu urzę

dnikom państwowym, krajowym, gminnym, powia

towym; kredyt urzędników prywatnych nie daje

się mobilizować w drodze *missyi.

Druga trudność polega na tem, że pobory urzę

dnicze są wierzytelnościami warunkowemi, zawi

słemi od trwania stosunku służbowego, który nie

tylko gaśnie wskutek śmierci, lecz także w razie

wydalenia że służby, dobrowolnej rezygnacji it.p.

Zasady polityki emisyjnej nie pozwalają zaś na

kreowan e zapisów długu, opartych na tak niepe

wnych wierzytelnościach. Usunięcie tej przeszko

dy nie jes t tak łatwem, j ak pokonanie pierwszej,

gdyż rozchodzi się tutaj o zabezpieczenie wierzy

telności na wszelki wypadek jej zgaśnięcia,

a więc nietylko na wypadek śmierci. Sama ase

kuracja na wypadek śmierci nie jest zatem wy

starczającą, a instytucje asekuracyjne, zajmujące

się zabezpieczeniem wierzytelności na wypadek

oddalenia ze służby, rezygnacji i t. p. nie istnie

ją dotychczas. Jednak i ta trudność nie jest nie

pokonalną, gdyż otwarcie wspomnianych działów

asekuracyjnych jest samo przez się możliwem.

Atoli nawet w razio usunięcia i tej przeszkody,

emissya obligów nie przydałaby się dopiero na

wiele, gdyż obligi emitowane na tej podstawie

nie byłyby papierami papilarnymi, a bez pupilar*

ności nie ma z niżki ceny kredytu. Wspomniana

wyżej ustawa obligacyjna nadaje bowiem charak

ter pupilarności tylko tym zapisom długu, które

się opierają na bezwarunkowych wierzytel

nościach przeciw państwu lub krajom łub też wie

rzytelnościach gwarantowanych przez pa "ł

atwo lub kraje, czyli innemi słowy w zastosowa

niu do naszej kwestyi, obligacye oparte na cedo

wanych poborach urzędniczych tylko wtedy mogą

być papierami pnpilarnymi, jeżeli zabezpieczone

będą asekuracją dłużników (urzędników) na w y

padek śmierci, oddalenia ze służby łub rezygna

cji, a gwarantowaną w każdym razie

albo przez państwo albo przez kraj. Po

uieważ zaś gwarancja państwowa jest wykluczo

ną, zatem pozostaje tyko gwarancya kraju, która

ze względu na brak zakładów asekuracyjnych

o gwarancji krajowej, wymaga oczywiście oso

bnej uchwały sejmowej, zatwierdzonej przez ce

sarza. (§ 20 statutów krajowych). Wobec tych

wszystkich trudności — a szczególniej wobec osta

tniej - zdawaćby się mogło, że projekt w yzy

skania wielkich korzyści kredytu emisyjnego dla

celów kredytu urzędniczego pozostać musi tylko

pimn desiderium.

Tymczasem tak nie jest. Projekt ten wejdzie

bowiem niebawem w życie, a twórcą jego jest

Dr Philipp, sekretarz centralnej Kasy oszczędno

ści m. Wiednia, który głównie dzięki wielkiej

życzliwości, jaką okazuje p. minister Korytowski,

ilekroć rozchodzi się o polepszenie bytu urzędni

ków, uzyskał już tymczasową koneesyę rządową

na założenie odpowiedniego banku.

II.

Bank ten pod firmą: »Pierwszy austryacki za

kład kredytowy dla urzędników" (Ersle ósltrr.

(Wydanie wieczorne).

Prewwrneratęprzyjmują:AdnmnstraeyaCzasunKrakowieioraędyportowe. Miejscowa ere.

* u m e rs tę ksifj^S . A . Krzyżanowskiego, handle: St. Kariińskiego, U,Kretschmera, Binro dzień Hopcaiw

i Salomonowej, Gł. trafika We l wewie ,,Czas" jest de rtabjcU wbiurach dzień A. (litewskiego, S. Ssksłowjfcego

8. Bechstaba, na »tac,ach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Kowym Sącza na peronie w ksieoani ko1.—

jowej, tudzież na inn,ch jtowniejsz,eh »tac,ach o port,eriw kolejow,ch.

Ceny ogłosze ń: od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny no ]O h:i! - układ tahe.

laryczny, eyłrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal,, następny po 10 hal. N ad e słano i N e k r o l n n i a

od miejsc* wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz Głosy publiczności po 2 ku, T , ! , !

kiepryw atne ko munikaty po kronice i po dziale ekonomicznym i t. p. po i kor od miejsca wiersza

?Sł°a z e tiai prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego

bt. sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzieuuików: w Podgórzu Poturalski* w P rio.

Duszyński księgarnia,D. llesze)ea; w R zes zow ie M. Weintraub; w Stanisławowie Jaau*l

«r fi"’ ?

ar nowty?

R°ekach, 0. Haut; w Tarnopolu Komaniewski: w Paryżu wyłącznie

P", l ",s,ra?howski, 14 Citó de T revis e; w Wiedniu Haasen3tein A Vogler, R. Wosse (także we wszvat—

L,j

Schaiek, M, Dukes, E. Braun, J , Danneberg, H. Friedl (tylko prenumeratę H. »""*old

schsuat ft Cemp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube A Comp., w Pradze czeskiej Fr. Hovorka

Listy z pieniądzmi i p r ze kaz y pieniężne na pr enumeratę i ogłoszenia przyjmuje Admini

s tr acya C z a s u w Krakowie. Rekiu mac.ye nieopieczętawane nie podlegają opłacie pocztowej. Listów u e -

spłaconych sie przyjmuje »ię. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

Ża każdą zmianę adres» dopłaca sią 40 ’hal.

ADRES REDAKCYI s ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

Beamten - Kredit - AmtalC) będzie Towarzystwem

akcyjnem, o początkowym kapitale 1 5 miliona

koron, podwyższalnym do wysokości 6 milionów

koron. Siedzibę będzie miał w Wiedniu. Zakres

działania obejmuje całe państwo, a więc nie ogra

nicza się tylko na udzielanie pożyczek urzędni

kom wiedeńskim lub dolno-austryackim. Prawo

emisyi obligów przyznanem zostało bankowi do

wysokości 120 milionów koron. Obligi będą

papilarnym i, gdyż sejm dolno-austryacki uchwa

łą z dn. 1 października 1907 r. upoważnił wydział

krajowy do zawarcia układu gwarancyjnego z ban

kiem, mocą którego kraj gwarantuje bankowi wy

pełnienie wszelkich zobowiązań, wynikłych z kon

traktów asekuracyjnych, zawartych przez bank.

VV zamian za to bank obowiązanym będzie za

wierać wszystkie asekuraeye życiowe w dolno

austryackim zakładzie rentowym i ubezpieczeń na

życie. Asekuraeye dłużników na wypadek rezy

gnaeyi lub wydalenia ze służby, nie należą wpraw

dzie do zakresu działania wspomnianego zakładu;

mimo to kraj gwarantuje i ten rodzaj asekura

cyi, pod warunkiem, ie bank utworzy z premij

asekuracyjnych osobny fundusz, którym zarządzać

będzie wspomniany już zakład krajowy. Obliga

cye banku będą się zatem opierały zawsze na

wierzytelnościach gwarantowanych przez kraj.

—

Bank będzie udzielał pożyczki urzędnikom: a )

państwa, b) krajów koronnych i c) korporacyj

publicznych i to tak cr.ynnym, j ak i pensyono

wanym. W zarządzie banku będzie zasiadał jeden

reprezentant rządu. W razie, gdyby dywidenda

akcyi przewyższyła 6°/0 od wartości nominalnej,

dłużn cy banku będą częściow o partycypować w do

chodach banku. Oto ogólny zarys organizacyi.

Korzyści tego projektu są jasne. Nasamprzód

ban* uzyska z łatwością tani i dostateczny ka

pilał. Papilarne obligacye, przynoszące 4n/0 przy

lepszej konstelacyi targa pieniężnego, mogą łatwo

osiągnąć pari- , 4 7 s% netować będą z pewnością

powyżej p a r i. Cena kapitału wynosić będzie za

tem mniej więcej 4 1/4°/t , podczas gdy dzisiejsze

konsorcja urzędnicze, udzielające kredytu głównie

z udziałów procentowanych po 5 - 6 % , płacą za

kapitał o l - l ’/a% więcej.

Oprócz tej ważnej korzyści bank projektowany

przyniesie i inną, a mianowicie: tanią asekn

racyę. Jest to właściwie don całego projektu,

a polega na wprowadzeniu krótkiej asekuracji

życiowej, t . j . asekuracyi trwającej tylko

do umorzenia poży-crki, przy której kwota

asekurowana zmniejsz» się rok rocznie w miarę

spłaty dlngu (_kurze, falle nde Yersicherung).

—

Oczywiście premia asekuracyjna jest w tym w y

padku znacznie niższą, niż przy normalaem za

bezpieczeniu na wypadek śmierci i wynosi pra

wie ósmą część tej ostatniej. Oto przykład: Urzęd

nik w sile wieku zaciąga potyczkę 10.000 k na

lat 10 i zabezpiecza się w tym celu na wypadek

śmierci; premia wynosi 4 % , t. j . 400 k. rocznie.

Po umorzeniu pożyczki, t.j. po 10 latach, łączny

wydatek na asekuracyę wyniesie 4000 k. Według

projektu D ra Pbilippa tenże sam urzędnik przy

zaciągnięciu pożyczki 10.000 k., spłacalnej w cią

gu lat 10, zapłaci odrazu premię w kwocie około

600 k. (Einm alpro,mie), tj. oszczędzi 3400 k.!

Zabezpieczony nie otrzymuje wprawdzie za te

600 k. żadnego innego ekwiwalentu, jak pewność,

że w razie śmierci przed całkowitą spłatą poży

czki będzie ona umorzoną i nie będzie obciążać

jego spadku. Lecz niepodobna pieniędzy, w yda

nych na taką aseknracyę — j ak to czynią prze

ciwnicy projektu — nazywać wyrzuconym gro

szem, gdyż w takim razie pieniądze, wydane na

każdą inną asekuracyę od przypadków, nazwaćby

należało także wyrzuconym groszem, a asekura

c ja , projektowana przez D ra Philippa, w istocie

nie jest aseknracyą życiową, ale elementarną.

Wreszcie niepodobna pominąć milczeniem faktu,

że przy zwykłej asekuracyi na wypadek śmierci,

zawartej w celu zabezpieczenia pożyczki, dłużni*

jey po zapłaceniu długu, chcąc się uwolnić

«od wydatków, ciążących wtedy właściwie bez ko

(niecanej potrzeby na ich budżecie, zwykli storno

WINCENTY KOSIAKIEWICZ.

Z POWROTEM.

Pamiętnik współczesnego człowieka.

(M)

(Ciąg dalszy).

Wymagało to pewnej akcyi dyplomatycznej.

1 to podwójnej: z mojej strony wobec rodziny,

głównie matki, ze strony Doroty wobec jej m§

to. Obie poszły gładko zresztą.

Matka bardzo pragnęła mnie zobaczyć. btę

*kniła się naprzód. Potem byłaby rada czegoś o

Moich studyach się dowiedzieć. Kiedy skończę

je? Trwają już dość długo... I kiedy stanę do

pracy w fabryce naszej? O tem, żem porznci,

wszelkie systematyczne, a zwłaszcza, żem zerwa

*wiązki ostatnie z praktycznem wykształceniem,

nikt w domu nie wiedział.

0 moich stndyach pisałem bardzo ogólnikowo,

*upewniając tylko m atkę, że czasu me marnuję,

»le te jeszcze się niczego naprawdę nie

Jem. Kie wtajemniczałem nikogo z rodziny

je sprawy, naprzód przez poczucie niezależność ,

P?tem i dlatego, że te sprawy byłyby dla nich

niezrozumiałe; wreszcie było w tein troc _ę*

Portunizmu, obawiałem się pewnych ° 19 ?

tokryminacyj, które wołałem ustnie, w zy J

’°°wie usunąć. Rozumiałem, iż potrzeba mi po

kolenia matki na prowadzenie nadal takiego

wolnego życia, jakie wiodłem, ale to pozwolenie

uzyskać obiecywałem sobie przy okazyi widzenia

się. Obecnie, ponieważ matka piliła, abym wrócił

na wakacyc do domu (poprzednich w domu nie

byłem), napisałem do niej kilka długich i wymo

wnych listów, dowodząc, że wakacye zanadto ro

zerwą ciągłość i systematyczność moich studyów,

z któremi »raz trzeba przecie skończyć".

Iza

cenę tego przyobiecanego niedługo końca mogłem

zestać na letnie miesiące zagranicą.

Pozycya Doroty była w pewnej mierze identy

czaą. I ona chciała ,r az z tem skończyć" I ona

tego samego argumentu o ciągłości i systematy

czności studyów użyła wobec swego męża. Ale

u niej było to bez porównania szczersze, aniżeli

u mnie; ona istotnie kończyła, formalnie przynaj

mniej, swoje studya, które ja ledwie że napoczy*

nałem. Po za tem miała i ona do uczynienia,

przy widzeniu się z mężem, pewną eksplikacyę,

a ta byla o wiele trudniejszą, aniżeli moja. Nasz

stosunek był tymczasowym. Przyrzekliśmy sobie

miłość i przywiązanie na całe życie i byliśmy przez

uroczystą wolę naszą sobie poślubieni. Należało

jednak rozwiązać małżeństwo Doroty z doktorem

Kratkowskim. Powierzyć to korespondencji ? W y

dawało nam się nie dość pewnem, me dość prak

tycznem i bezpiecznem, a zanadto okrutnem.

Dlaczego jednak rozwiązania tej sprawy me

uważaliśmy za pilniejsze od wszystkiego?

O tem decydował wyłącznie mój egoizm.

Było mi naprzód zupełnie dobrze tak jak było.

Żyliśmy w Paryżu, gdzie obyczaje me są oddane

pod kontrolę każdego sąsiada i przechodnia, gdzie

sprawy miłości są sprawami prywatnemu Kochać,

być kochanym i posiadać kobietę kochaną i ko

chającą — uważałem to za jedyne, najwyższe i

,najdoskonalsze uregulowanie naszego stosunku,

j A nawet inne uregulowanie wydało mi się połą

czonem z formalnościami, które stanowiły proste

i czyste kłopoty, co mi nie było wcale pilno

1wprowadzić do swobody i spokoju naszego sto

sunku. Ożenić się z Dorotą? Gotów byłem każ

’dej chwili. Pragnąłem tego szczerze i gorąco.

Ale pragnąłem tego w formie prostego aktu woli,

ot, przez bezkłopotliwy spacer do kościoła, nie

poprzedzony zwalczaniem tysiącznych przeszkód,

jak opór Kratkowskiego, zabiegi rozwodowe w kon

systorzach i Watykanie, przekonywanie mojej

matki...

Oto dlaczego uczyniłem z kwestyi egzaminu

Doroty sprawę donioślejszą i ważniejszą od ure

gulowania jej stosunku z mężem.

Musiałem zresztą użyć w tym celu całego mo

jego na Dorotę wpływu. Skrupuły w niej niemal

nie milkły nigdy. Pomimo wszystkich moich ko

mentarzy filozoficzno-etycznych, których nie umiało

biedactwo odeprzeć argumentami równej warto

ści, ani na chwilę nie przestawała się czuć stra

sznie winną wobec swego męża; chwilami zaś

popadała w rozpacz prawdziwą, która milkła do

piero wobec mojego gniewu i groźby udanej po

rzucenia jej natychmiast. Jednak ta groźba zu

żyła sie i Dorota odrzekła mi na nią pewnego

razu:

Może to byłoby lepiej...

Musiałem wtedy wymyślić nową, jeszcze melo

dramatyczniejszą: groźbę odebrania sobie tycia.

Nasza miłość stanowiła dla niej w gruncie

wać police, czyli innemi słowy, dłużnicy, chociaż

ubezpieczeni na wypadek śmierci, jnż dzisiaj

w większej części przypadków są właściwie za

bezpieczeni tylko na czas trwania pożyczki, z tą

tylko różnicą, że płacą za asekuraeye ośm razy

więcej, jak według projektu Dra Philippa. Oprócz

tej premii dłużnicy będą zobowiązani do płacenia

premii za asekuraeye na przypadek utraty pobo

rów wskutek oddalenia, dobrowolnej rezygnacyi

itp.; premia ta jednak będzie nadzwyczaj niską i

nie przeniesie nigdy ł/4- l/s% od pożyczki.

Wszystkie koszta, połączone z zaciągnię

ciem pożyczki, oblicza D r Philipp w sposób na

stępujący:

Żabezpieczenie, oprocentowanie i amortyza

cya pożyczki w kwocie 1000 kor,, zaciągniętej

przez urzędnika w sile wieku ( 3 5 - 40 lat), ko

sztować będzie rocznie przy 10-letniej amortyza

cyi 140 k., a przy 15 letniej 110 kor. Annuitet

wynosi zatem przy 10-letniej amortyzacyi 14 proc.,

a przy 15-letniej 10 proc. Cyfry to na pozór w y

sokie, w istocie jednak skromne, gdyż mieści się

w nieb nmorzenie długu, a okazuje się to

z następujących cyfr: z 10-letuiej 14-proeentowej

rocznej raty przypada 10 proc. na amortyzacyę,

a 4 proc. od początkowego dłngu na opro

centowanie i zabezpieczenie; te 4 proc. od po

czątkowego długu równe są 63/4 proc. od każdo

razowego stanu długu niezapłaconego. Z 15-letniej

11 procentowej raty rocznej pr ypada 6 ’/3 proc

na amortyzacyę, a 4 ’/s proc. od początkowego

długu ua oprocentowanie i asekuraeye; te 47* pr.

od początkowego długu równe są 7’3 proc. od

każdorazowego stanu nieumorzonego długu. Z po

równania tych cyfr wynika, jak bardzo podraża

cenę kredytu dłuższe zabezpieczenie (15-letnie

w porównaniu do lO-letniego). Jak dalece system

projektowany przez Dra Philippa przyczyni się

do obniżenia ceny kredytu urzędniczego, dowodzi

fakt, że najtańsze konsorcja urzędnicze (wiedeń

skie) liczą od pożyczek tytułem procentów i ko

sztów bez amortyzacyi 14 proc,, podczas gdy

w banku D ra Philippa urzędnik za te same pie

niądze — a względnie przy 15-letniej amortyza

cyi za 11 proc. — zabezpieczy, oprocentnje i umo

rzy swój dług.

Bezsprzecznie nawet ten tani kredyt jest za

wsze jeszcze bardzo drogim. Niepodobna jednak

zapominać - o czem zresztą mówiliśmy na po

ezątku — że kredyt urzędniczy jest kredytem

czysto konsumcyjnym, a taki kredyt w ustroju

kapitalistycznym, wobec bezwzględnej konieczno

ści nzupełnienia zabezpieczenia kapitału kontra

ktem asekuracyjnym, może być jedynie albo

lichwiarskim, albo tylko drogim.

Ostatnie posiedzenie.

W iedeń 12 marea.

( - ) Dzisiejsze końcowe posiedzenie delegacyi

austryackiej miało pozory bardzo uroczyste. D e

legaci pojawili się w wielkim komplecie, a i ga

lerye były szczelnie obsadzone. Przed tygodniem

zdawało się, że delegaci zbiorą się w komplecie,

żeby odrzucić węgierskie renuncyum, sytuacja się

zmieniła a komplet służył tylko dla demonstracji,

w innym, o wiele wytrawniejszym kierunku.

Nie brak jednak głosów, które zbyt silne zaan

gażowanie wspólnych ministrów uważają za krok

nierozważny. Baron Aehrentbal i jenerał Scbón

aich pod naciskiem delegacyj związali swój los

polityczny ze zwołaniem na maj sesyi delegaeyj

nej. Dziś już kolportują pogłoskę, jakoby mini

ster Wekerle oświadczył się przeciw sesyi majo

wej. Być może, że pogłoska jest tendencyjną, ale

samo pojawienie się jej nasuwa przypuszczenie,

że Węgrzy starać się będą o wyzyskanie przy

musowego położenia ministrów na swoją korzyść.

Bardzo nie w porę wystąpił na dzisiejszem po

siedzeniu delegacyj p. Romańczuk z rekrymiua

cyami o wybory galicyjskie. Widocznie p. Ro

mańczuk wiedząc, że ukraińcy ponieśli klęskę

jedynie w walce przeciw moskalofilom, nadał

we własnym umyśle całej walce konstrukcyę mię

dzynarodowego zatargu pomiędzy »Ukrainą" a

Rosyą — i z tego tytułu uznał kompetencyę

delegacyj. - W mowie jednak rzucał się na

rząd krajowy i na Polaków, nie zważając na

upomnienia prezydenta, który wreszcie zniecier

pliwiony oświadczył, że pomiędzy węgierskiem

renuncyum a wyborami galicyjskimi istnieje chy

ba taki związek, jak pomiędzy spodniami a obu

wiem. Przyjaciele pana Romańczuka wyczuli w tem

drastycznem porównaniu obrazę i zażądali od pre

zydenta Fuchsa wyjaśnienia, zadowolnili się je

dnak oświadczeniem, że D r Fucbs nie miał za

miaru wystawienia p. Romańczuka na pośmie

wisko.

Tak zakończył się prolog kampanii, w której

Rusiui pobici przez moskalolilów szukają odwetu

na rządzie krajowym. Dalszy ciąg odbyć się ma

w Izhie poselskiej.

Dziś jednak termin zwołania Izby stał się ju t

całkiem wątpliwym. Baron Beck wszelkimi spo

sobami wpływa na komisyę budżetową, żeby przed

zebraniem się Izby ukończyła swe prace. Zwa

żywszy, że dziś jnż, nawet przy dobrej woli,

ukończenie dyskusyi budżetowej do 23 b. m. nie

wydaje się możliwem, sądzą dość powszechnie,

ze Izba zbierze się dopiero po świętach wielka

nocnych, a więc pod koniec kwietnia. Do tego

czasu komisya bez wytężenia mogłaby dyskusyę

budżetową ukończyć i zostałoby jeszcze zapewne

cokolwiek czasu dla ukonstytuowania się nowo

wybranych sejmów krajowych. Z dziwnie dobrem

usposobieniem posłów spotykają się zapowiedzia

ne żądania rządu na korzyść obrony krajowej.

Z rozmowy z delegatami i posłami przekonać się

można, że pod wpływem zatargn z Węgrami wię

’ Szość Izby poselskiej przyjmie wszystkie kredy

ty, potrzebne na pomnożenie i ulepszenie »cesar

skiej armii austryackiej".

A że węgierska prasa

sygnalizuje analogiczną akcyę dla honwedów,

w przyszłości ukazuje się faworyzowana armia

ta cesarska, tam królewska obok z dwóch stron

atakowanego wspólneg* -

Kopciuszka.

Nadużycia wojenne.

Petersburg 10 marea.

,Ministerstwo Cuszimy". — Wrażenia interpelacyi. —

Wikers et Comp.

—

P. Zacharów.

—

Torpedowce

Niksona.

—

Układy z firmami.

(S.) Interpelacya, wniesiona w dniach ostatnich

w Dumie państwowej, porusza kwestyę nadużyć,

jak e popełniono przed wojną i podczas wojny

rosyjsko-japońskiej. Nazwano rosyjskie minister

stwo marynarki »ministerstwem Cuszimy" i ni*

bez racyi. Na nadużycia te zwracała nwagę prasa

opozycyjna, ale głosu jej nie słuchano w tem prze

konaniu, że opozycya a natury i istoty swojej

wszędzie widzieć będzie złe, co tylko bylo dzie

łem dawnego rządu. Lecz dziś postać rzeczy się

zmieniła. Nadużycia wykryła kontrola państwowa,

a więc »niewiernych Tomaszów" już być nie może

nawet na skrajnej prawicy. U wierzył nawet kniaź

Mieszczerskij, żyjący tradycyą dawnych, dobrych

rządów z wieku Katarzyny I I i Mikołaja I ! —

W zdumieniu, wywołanem temi odkryciami, sę

dziwemu redaktorowi G ra ida n in a »włosy sta

nęły na głowie", a dla scharakteryzowania ich

jakości i ilości wyraził się, iż »niedawno zakoń

czona sprawa Hurko Lidwall jest bagatelką" w po

równaniu z tem, co się działo w ministerstwie

marynarki.

Cóż się zatem działo w tem ministerstwie, co

zresztą nie działoby się w innych minister

stwach rosyjskich? Nadużycia w niem — j ak dziś

wyszło na jaw — graniczyły poprostu ze zdradą

państwa. Ministerstwo marynarki zaszczyciło swem

szczególniejszem zaufaniem firmę angielską Wik

kers et Comp., która znowu była związana ukła

dem z Japonią, że udzielać będzie tej ostatniej

wszelkich tajemnic wojenno morskich, jakie tylko

firmie tej będą znane. Tajemnice zatem mary

rzeczy ledwie kompensatę jej lęków i niepokojów

i nie dawała jej tyle szczęścia, co mnie. Zresztą

same te skrupuły, które zjadały jej tyle radości,

tem mi ją właśnie droższą, tem cenniejszą czy

niły. G!ównem jej zmartwieniem było nie wiaro

łomstwo wobec zobowiązania kościelnego i spo

łecznego; z tych więzów oboje byliśmy wyeman

cypowani ; ale złożyła ona mężowi zapewnienie

wierności, a przynajmniej przyrzeczenie postępo

wania otwartego, bez odrobiny kłamstwa, przy

rzeczenie dobrowolne, złożone pod w, ływem

wdzięczności za tyle najpiękniejszego przywiąza

nia z jego strony, za tak delikatne zrozumienie

jej natury i potrzeb najsubtelniejszych, za tę swo

bodę, którą dał jej pierwej zanim go o nią po

prosiła — a czyżby śmiała poprosić o nią nawet?!

Aby to przyrzeczenie złamać, nie wystarczyła na

wet wielka miłość, jakiej była oto pełną. Nie

mam wątpliwości, iżby się jej oparła była, w tym

gołębiu bowiem nie brakło ani stanowczości, ani

męstwa. Potrzeba b) ło akcyi skombinowanej uczu

cia z deprawującym i rujnującym wpływem filo

zofii wieUu, która, niby woda rwąca i podmywa

jąca fundamenty budynków wzdłuż niej sterczą

cych, podważała i wywracała każde pojęcie stałe,

przedewszystkiem zaś te, w których się kryła

cząstka jakakolwiek elementu moralnego. Bez tej

pomocy, jaką mi dawał duch czasu, duch ponury,

o ile nie byłem szyderczym, nie zwyciężyłbym

Doroty.

Za te jej skrnpuły, za tę walkę, jaką musiałem

prowadzić z Dorotą już po zwycięstwie, kocba

łem ją tysiąckroć mocniej. Taka, taka właśnie

kobieta była moim typem. Uczciwość?! Odpowie

dzialność?! Wierność słowu?! Były to dla mnie

chimery, o ile się nad tem zastanawiałem. A je

dnak kobiety bez uczciwości, bez poczucia odpo

wiedzialności, kłamczyni zimnej, obłudnicy prze

wrotnej kocbaćbym nie mógł, przynajmniej nie

byłbym zdolny kichać jej tak duszą całą, bez

jednego zastrzeżenia, jak kochałem Dorotę.

Pojechaliśmy więc z początkiem lipca do Dol

nej Bretanii, nad piękną plażę, gdzie przy wie

czorowym sp: cerze zastawaliśmy morze codzień

w innem miej»cu, w bliskości malutkiego staro

żytnego miasteczka z pięknym kościółkiem ro

mańskim i smutną strażnicą morską.

Sezon ledwie się począł; o mięso było trudno;

żywiliśmy się ostrygami, homarami i rybami.

I pracowaliśmy jeszcze więcej, aniżeli w Pa

ryżu.

Wtedy to właśnie, w tej rozkosznej samotności

we dwoje, w małym domeczku, nazywanym tu

szaletem, z desek zbitym, wpośród ubożuchnej zie

leni anemicznych pinii, począłem sobie zdawać

sprawę z generalnego rezultatu tego roku całego

pracy myślowej.

Uczyniłem jeszcze krok jeden naprzód. A tym

krokiem wyszedłem z tego koła jałowego, niepo*

chwytnego i ironicznego psychologizmu, który rok

temu wydał mi się »nową prawdą".

(Ciąg dalszy nastąpi).

-------

*«

«-oi»TZC

numer wieczorny 10 hal,, ranny 4 hal } * pn»yaą pocztową:

prenumerata

y n o’s??7t2ba!"raTmy3hii

W K r a k o w i e w m i ej s c u .............................................

** ca ły ro!t na kwartał IIna1miesiąc

* odnoszeniem do dom« . ,

...................

j’to”*

5«k18tor. 58h*t.

Pocztą w państwie Austryaekiesn .

f° koron 9 kor. -

§3kor. -

Z dwukrotną wysyłka pocztową .

"° koron i9kor. -

83 kor. -

Peestą w państwie Niemieckiem

................................................... !

42 koron 10 kor. 50 h.g3kor. 50 hal.

^1^^ai-po;,i,»^ !

tlIZ’°

2^^,^^50bal^

w^aata w ternie państwie cesa prenumeraty"" C z a s u ^ w r a * ^ 05011

w Państwie rosyjskiem,

10Ł;pdtreesaie8 rb. JOk.;es3 mieeiaj4rb (Kk L°

.P^^esyłką pocztową : rocznie 16 rb.

1^..^

4rD"m

** 2 miesiące 2 rb. 75 k.; miesiącenie 1 rb.45k

no, a mianowicie: w Petersburgu? ^arsasLLjT

Pańsłwa rosyjskle*

Z iseyrk miast i wsi można orenuin«ruwaA

Kijowie, Wilnie, Moskwie i Odeśle. -

Spowyżej wyigffit* jffk%jffSg* * *«*%*”**«**

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку