Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 656 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N er 217.

Kraków, Niedziela 21 Września 1890

Rocznik XL1II.

]Picniiueifitffi trfsoii:

ts," sAiy rok «;s kwartał IIna 1 miesiąc

Poczt% w pań stw ie s u s t r y s c k i e i a ...............................................

24 mt.

* *lr.

|| 2ztr.50ot

!iemie okie m

................................

*lr.

sir.

I8 sir.

do Włoch, Francyi, Anglii, B elgii, Szwajcaryi, Tnreyi

innyoh państw, należ%oyoh do zwi%zkn pocztowego . .

32 złr.

8 złr.

|3złr.

łrannmetmt% pnyjnaje ilf tylko od 1-godo oatataU(o dnia w miesiącu.

M aty s pieniędzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia uprasza się nadsyłać franco do

Administraoyi C lasy w Krakowie. Listy reklamacyjne nieopieczftowane nie podlegaj% opłacie po

ostowej. Listów niefrankowanych nie przyjmuje się.

»ękoplsmadwF nadsyłanych nie *wraca się.

w yohodii codziennie wieczór, wyj%wszy niedziele i dni świąteczna.

Oddzielne Nr* Czara, o ile sapu starczy, w Krakowie po 10 o., z przesyłk% pocitow% 12 e.

LwowiepoIW o.do mabyala wBlunedilenothów, ml.HnrolnBndwlha1.B .

CZAS

IP* « wta nt « irwt ą pffsyjnijĄ:

Administracya ,CZASU* w Hjrokowto i urzędy pocztowe. BUoJssow«| pNaamamt% księ

garnia 8 . A . Krzyżanowsk iego, handel Bmidowioza w S ukien nioach, biuro d zie nników i og ł o

sz eń Ignaoego H ersa przy p!aou Maryaokim L 9 h»«d«! Bajer « p rzy nlioy Grodzkiej, główna trafika

róg Rynkn i nlioy iw. Jana. — Ok*«cmf.Sa (i-u/sb) prayjmcje się sa opłat% od miejsoa wierna

drobnym drnkiem (petit) sa pierwssy ras 10 aui^, za (taedy mwK/puy po 6 eent K ad esłaao (u

3 st ronie) od miejsca w iersza drnkiem drobnym po 80 c ent s a kazc!y raz — tsgrfascmamim I p N -

aem eni% przyjmuj%: wm Snrewla Binro dzienników clia* Korola Ludwika 1. 9; w Fary!«

wyt%cznie p. Adam, Bu e des Salnts-Póres 81, (prennmsratę p. W Kaczkowski, Conrbe roi pod Paryżem,

Bne dn Chemin de fer 44); w W lm dmlm pp. Haacenstem i Vcgltr (także w Hambnrgn, Frankfnrds

n, H., B erlinie , Lipsku, Ba z ylei i Wrocławiu), A Oppeiik, B. Musse (tak ie w Berlinie, Hambnrgn, Mo

nachinm i Norymberdze), H. Sobalek, H. Dukoe, J . Dannsfcerg (tylko prenumeratę pp. H. Goldsobmidt

hC.), w l?ranhraurcte o. S5. Q. L. Dasbe St 0. W WHrsauwtr przyjmij% ogłoszenia pp.

Belohman i Frondler, binro ogłos ze ń przy ni. Senato rskiej.

Kraków 20 września.

Piszą nam z Wiednia:

Różnicę między dotychczasowemi a obecnym

zjazdem monarchów Anstryi i Niemiec stanowićby

m ogła ta okoliczność, iż spotkanie w Rohnstockn

nastąpiło po npadkn ks. Bismarcka, twórcy nie

m ie ck o anstryackiego i potrójnego przymierza.

Że ten npadek w niczem nie osłabił związków

między dwoma cesarstwami środkowej Europy, na

to liczne i dobitne są dowody; czy nie wpłynie

na nieco inne ukształtowanie się stosunków w przy

mierza — trudno dziś jui przesądzać.

W każdym razie godnem jest uwagi, iż domnie

many organ byłego kanclerza zastrzega się i prze

strzega przed zmianą, zwłaszcza przed opuszcze

niem przez Niemcy bismarcko wskiego stanowiska

w spraw ach wschodnich.

Łatwo ztad wnioskować, że gdyby zajść miała

jak aś modyfikacya w treści i interpretacyi przy

m ierzą, dotyczyćby właśnie mogła tylko sposobu

traktowania spraw wschodnich przez Niemcy, od

nośnie do interesów Anstryi.

Zresztą bowiem w niczem położenie ogólne się

nie zmieniło.

Manewra w Równem i wycieczka cara do Po

czajowa, to przypom nienie świata, że Rosya trwa

w swoich dążeniach i że z tradycyonalną cierpli

wością zmierza k n swoim celom , przygotowując

siłę materyalną na usłngi zaborczego prawosławia.

Odpowiedź cara na powinszowania nadesłane zMo

skwy, w której zaznaczył monarcha rosyjski, że

głos dawnej stolicy jest głosem całej Rosyi, to

jakby streszczenie wewnętrznej i zewnętrznej po

lityki obecnego panowania, które dnmnie odłącza

Rosyę od wszystkiego, co nierosyjskie, nie zrze

kając się przecież żądz do tego, co nierosyjskie.

Toasta, zamienione podczas francuskich mane

wrów na cześć rosyjskiej i francuskiej armii, za

znaczyły znowu, że zawsze tę samą miarę przy

kładać należy do stosunków francnsko-rosyjskith

z jednej strony szowinizmu i przesady, z drugie!

wyrachowanego, obmyślanego i niezmienionego sy

stem u politycznego; to tylko godnem zapisania,

że tym razem toast francnski był szowinistycznym

n a rachunek rosyjski. Tymczasem zaś właśnie od

byte jednocześnie m anewra rosyjskie, oraz austry

ackie i niemieckie, wykazały — jnż choćby tylko

z powodn prochu bezdymnego — że nie wybiła

jeszcze godzina, w którejby danem było Rosyi

wedle wyrażenia, użytego przez francnskiego jene

rała, rozbijać koalicye m ocarstw, lepiej dotąd od

niej uzbrojonycb, a strzegących pokoju europej

skiego i granic swoich.

Zjazd wreszcie w Rohnstock jest dowodem, że

czujną jest straż sprzymierzeńców i chęć oraz wola

ich wytrw ania w raz przyjętym systemie.

Pod jego auspicyami ślimaczyć lnb rozwijać się

będą dalej wypadki, a rozumu i zapobiegliwości

rzeczą będzie nmieć je zużytkować.

Dopiero co odbyty zjazd mężów stann austro-wę

gierskich i serbskich, przy sposobności dokonania

ważnego dzieła, postawionego na kongresie berliń

skim, jest nowym dowodem, że rząd nasz i dyploma

cya nie zaniedbują niczego, aby w raz obranym kie

rn n k u postępować dla zapewnienia interesów mo

narchii, oraz idei i zasad które na Wschodzie ona

przedstawia. Te zasady i idee po wysadzeniu w po

wietrze Że-laznej bramy nowe torować sobie

będą drogi, n a których danem będzie Austryi zwal

czać uprzedzenia i podejrzenia, złowrogie wpływy

i nie dla niej tylko niebezpieczne dażenia, lecz

niebezpieczne przedewszystkiem dla ładów Pół

wyspu, następnie dla społeczeństw i cywilizacyi

środkowej Europy.

Przegląd polityczny.

Patentem cesarskim zostały tedy zwołane wszyst

kie sejmy krajowe na d. 14 października. Na

ten sam dzień zwołanym także został odroczony

sejm czeski, który obok załatwienia przedłożeń,

spowodowanych powodziami, będzie miał w dal

szym ciągu prowadzić dzieło ugodowe. W tem

dziele ważnym, a do pewnego stopnia dominują

cym czynnikiem jest: konserwatywna szlachta

w Czechach. Poglądy tej szlachty rozwinął one

gdaj w Pester Lloydzie jeden z jej reprezentantów.

Glos ten podajemy poniżej, a tu tylko zaznacza

my, iż streszcza się on w oświadczeniu, że kon

serwatywna szlachta dalej popierać będzie spra

wiedlwe żądania narodn, ale dla ideałów pp. Gre

gra, Herolda i towarzyszy entuzyazmu czuć nie

Wczoraj zebrała się węgierska rada mi

nistrów, aby obradować n ad przedłożeniami, od

noszącemi się do reformy administracyjnej.

Zjazdowi w Rohnstock poświęca prasa

niemiecka w dalszym ciągn sympatyczne artykuły.

Magd. Ztg pisze, iż zjazdy w Narwie i Rohn

stockn przyczynią się w każdym razie do przeko

nania rosyjskich polityków, iż Niemcy nie dadzą

się pozyskać do wywierania na anstryacką poli

tykę Da półwyspie Bałkańskim wpływa na rzecz

pożądliwości rosyjskich. Koeln. Ztg stwierdza, iż

sojusz mocarstw pokojowych przez zjazd w Rohn

stock zostanie jeszcze bardziej wzmocniony, mimo

wszelkich zabiegów panslawistycznych dzienników,

pragnących zasiać niezgodę między Anstryą a

Niemcami. Zjazd posłuży do tego, aby za pomocą

osobistej wymiany myśli między monarchami f

kanclerzami zastanowić się nad drogami i środ

kami, któreby zagraniczną politykę oba krajów

zasłonić mogły przed niebezpieczeństwami i bu

rzami, grożącemi pokojowi europejskiemu.

Uwagi godny, a według wszelkiego prawdo

podobieństwa inspirowany przez księcia

Bismarcka artyknł ogłaszają Hamburger

Nachrichten.

,,Trudno przypuszczać — czytamy

tam — jakoby w Rohnstock szło o przedłużenie

potrójnego sojuszu, końozącego się w roku 1892,

gdyż trójprzymierze opiera się na trzech rólnycb

traktatach, na różne termiua zawartych, a zresztą

do ich przedłużenia nie byłby stosowną formą

zjazd bez ndziału króla Humberta. Z drugiej stro

ny niepodobna wnioskować z nieobecności króla

Hnmberta na zjeździe, jakoby Włochy zamierzały

wystąpić z trójprzymierza. Wystąpienie Włoch ob

niźyłoby znacznie wartość sojuszu z Anstryą pod

względem militarnym, gdyż w razie wojny mu

siałaby Austrya trzymać w pogotowia jednę a r

mię przeciw Włochom. Na szczęście taka interpre

tary a zjazdn w Rohnstock nie ma najmniejszych

podstaw.u

W dalszym ciągu Hamburger Nachrichten tak

piszą: nNatomiast nie jest wykluczoną możliwość,

że w Rohnstock próbować będą, czy w interesie

pokoju nie dałyby się sprzeczności, zachodzące

pomiędzy Rosyą i Anstryą wyrównać, lub przy

najmniej złagodzić. Naturalnie o tem, czy cesarz

Wilhelm, obok pokojowo zabarwionych wrsżeń, ze

branych podczas swego pobytu w Rosyi, przed

stawi także pozytywne żądania cara, tak samo

trudno powiedzieć ccś pewnego, jak o tem, czy

słuszne jest przypuszczenie, że jeśli pomiędzy Ro

syą i Tnrcyą przygotowuje się pewne porozumie

n;e co do Bułgary’, byłoby w interesie pokoju

pożądanem , aby Austryę skłonić do wczesnego

przygotowania swej polityki na podobną ewen

tnslność."

Następnie, polemizując z Pester Lloydem, piszą

Hamburger Nachrichten: nAcz nie wiadomo pozy

tywnie , co się w Rohnstock stanie, wiadomo je

dnak na pew ne, co się tam nie stanie. N ’gdy

nie njrzą spełnienia pia desideria pewnych poli

tycznych konwentyklów, żądających, iżby Niemcy

z przyjaźni dla Anstryi, mimo że nie intereso

wane bezpośrednio w sprawie wschodniej, ze

chciały się mięszać do tej sprawy. Gdyby berliń

ska dyplomacya w błąd taki popadła, gdyby ze

chciała interesa Austryi na W schodzie, sprzeczne

z rosyjskiemi — traktować tak , jakby to były jej

własne — wówczas krucho byłoby z nadzieją na

utrzymanie pokojn. Niemcy oddawna trzymały

swą politykę wschodnią w ciasnych granicacb

własnego narodowego interesn, a tak samo nie

m ają powodu dzisiejsze sfery decydujące w Niem

czech do odstąpienia od tego punktu bismarckow

skiej polityki, jak Kalnoky do zażądania czegoś

podobnego od Niemiec. Iateresanci europejskiego

jokoju, a do nich, prócz członków trójprzymie

rza, należy w pierwszej linii car Aleksander III,

wiedzą bardzo dobrze, co czynią, jeźli opierają

się wytrwale wszelkim usiłowaniom wprawienia

w ruch sprawy wschodniej, a że dotychczas to

się nie stało, jest zasługą polityki niemieckiej i

w sferach decydujących z pewnością nie pomyślą

tem , aby na miejsce wypróbowanego sposobu

traktowania sprawy wschodniej, wdać się w po

!tykę, pożądaną może dla klientów Pester Lloy

da, ale niebezpieczną dla pań?twa niemieckiego."

Prawdziwie zabawną wiadomość przynosi Paix.

Oto cesarz Franciszek Józef rozwinąć miał wobec

cesarza niemieckiego ideęwciągnięciaFran

cyi do trójprzymierza. a Wilhelm II najzu

pełniej aprobował tę myśl. Równocześnie p rzem a

wia Figaro za tem , aby prezydent Carnot prosił

cara o pozwolenie wzięcia udziału w otwarciu w y

stawy w Moskwie.

Przesilenie w Portngalii jeszcze nieza

łatwione. Król Don Carlos nie mcże się zdecydo

wać n a powierzenie któremuś z wybitniejszych

polityków utworzenia nowego gabinetu. Utworze

nie zaś gabinetu pojednawczego pod prezyd?ncyą

jenerała Chryzostomo de Abren e Sonza, napo

tyka na wielkie trudności. Abren jest naczelni

kiem tak zwanej ligi patryotów, do której osta

tniemi czasy przystąpiło wielu oficerów armii. Or

gan bgi tej Diario popular wzywa energicznie

wszystkie stronnictwa Portugalii do wspólnego

,,bronienia zagrożonej ojczyzny," ponieważ trak

tatu angielsko-portugalekiego i teraz jeszcze ża

dną miarą przyjąć nie można. lane gazety, a

zwłaszcza i organa monarcbiczne, żądają uznania

przez rząd Rzeczypospolitej brazyl jskiej nabv

Portugalia pozyskała choć jednego sprzymierzeń

ca."

Republikańskie stronnictwo niezmiennie się

domaga wypowiedzenia wojny ADgiii i abd?kacy!

Don Carlosa. Rozgorączkowanie wielkie panować

ma we wszystkich dzielnicach kraju. Ze położenie

rządu mnsi być rzeczywiście krytycznem. to wy

nika z urzędowej depeszy z Lizbony, według kt)

rej król zwołał do stolicy w szystkich członków

Rady państwa, znaj dających się chwilowo na za

granicznych misyacb.

Kandydaturę p. Hermana Czecza, posła do Rady

państwa, na posła sejmowego z okręgu żywię

ckiego mniejszej własności, przyjętą i przedsta

wioną przez komitet powiatowy żywiecki, zatwier

dził komitet centralny przedwyborczy dla zacho

dniej części Galicyi i Krakowa i kandydatnrę tę

ogłasza.

W Krakowie 20 września 1890 r.

Przewodniczący Komiteta centralnego

Leon Chrzanowski.

KORESPONDENCYA ,,CZASU”.

Londyn 16wrze!nia.

(***) Nigdy pora wakacyjna nie była spokoj

niejszą. Świst urzędowy w rozsypce; świat parła

mentarny znużony przydlagą sesyą, a olbrzymie

łamy dzienników zapełnione są artykułami, w któ

rych polityka podrzędną tylko odgrywa rolę.

O politycznych planach i projektach rządu na

przyszłą sesyę nie wiele wiadomo. Można jedn ak

uważać, jako rozstrzygniętą, ważną i od rokn

będącą w zawieszenu kwestyą o mianowaniu

nowego politycznego leadera Izby gmin n a miej

sce zacnego, ale nieudolnego p. W. H. Smitta.

Jemu to powszechnie pr zypisyw ane były klęski,

poniesione przez gabinet, i jeżeli jego przenie

sienie do Izby lordów z dziedzicznym tytułem od

dawna było postanowione, to rozumiano powody,

które zmuszały lorda S alisbury do oględności.

Wybór miał pomiędzy dwoma członkami mini

sterynm i wahanie jego było więcej niż nspra

wiedliwione. Wprawdzie jego w łasny siostrzeniec,

Balfour, minister dla Irlandyi, udowodnił posia

danie tak pierwszorzędnych zdolności, że mn się

stanowisko leadera w Izbie gmin widocznie nale

żało, ale dlatego, że jest stosunkowo młody, że

jest nienawidzony przez radykalizm irlandzki i

dlatego nawet, le jest jego siostritńcem , nie roógi

być mianowany bez wywołania pewnych protesta

cyj. Drogim kandydatem był minister skarbu p.

Gojchen. Nie jest oa łubianym przez torysów,

którzy widzą w nim apostatę, jest wielce anty

patyczny z wielu względów, ale jako znakomity

fiaansista, je st jednym z filarów gabineta. Oprócz

tego reprezentuje on w nim skrzydło lewicy unio

aistycznej i pierw szy minister j est zobowiązanym

dać pierwszorzędae miejsce przedstawicielowi nie

zbędnych swych sprzymierzeńców.

Nie wiedziano, jak z tej alternatywy wyjdzie

pierwszy minister. D ecyzya, jaką powziął, daje

świadectwo o bystre ści jego umysłu, jako męża

stanu. Ofiarował on tę posadę p. Hicks-Beacb,

ministrowi handlu.

Teu mąż stanu jest ogóluie szanowany dla swych

sdolaości i charakteru, a chociaż nie posiada żt

duycb nadzwyczajnych, wyjątkowych zalet, to nie

ma wątpliwości, że będzie daleko właściwszy na

stanowisku leadera, aniżeli jego poprzedn k. No

minacya naturalnie nie nastąpi wcześniej jak przy

otwarcia sesyi parlamentarnej.

Jak wiadomo spraw y irlandzkie będą wyłącznie

ją zajmowały. Powrócić będzie trzeba do billn o

wykapie czynszowników, k tóry,tylko odroczony zo

stał, a potem stanie na porządku dziennym bi)l o

samorządzie administracyjnym i radach prowin

cjonalnych takich, jakie nadane zostały z kolei

Anglii i Szkocyi. Ale do tych oddawna z góry

przewidzianych spraw dołączyć się będzie m usia

ła inna, niedawno jeszcze całkiem niespodziewa

aa — kwestya głodowa. Ziemniaki zgniły prawie

aa całej przestrzeni Irlandyi, ale przedewszystkiem

w najuboższej jej zachodniej części od hrabstwa

Donegatu do Kerry. Po stracie tego głównego

środka żywność’, proletaryat rolniczy irlandzki wy

stawiony jest na śmierć głodową i można się o

bawiać strasznych katastrof dwóch ostatnich e

pidemij głodowych. T rzeb a będzie przedsięwziąć

środki ratnnkowe i to na wielką skalę, sypnąć

milionami i to nie czekając naw et zimy. Niema

wątpliwości, że ta klęska przyczyni się znowu do

rozdrażnienia stosunków pomiędzy Anglią a Irian

tiyą, które jnż nieco polepszać się zaczynały. Być

może naw et, że rząd będzie zmuszony zaniechać

sprawy wykupu czynszowników jako polegającego

na rocznych spłatach nowonabywców; przy bra

ku zbioru ziemniaków nie będą oni w stanie spła

cić raty amortyzacyjnej i nie można przewidzieć,

:aki obrót weźmie ta sprawa.

Tymczasem deputowani irlandzcy, których opo

zycya przeciwko rządowi jest ciągle nieprzebła

gana, zajm ują się pokrzepieniem swej pozycyi

względem niego. Jak wiadomo, emigracya Irlandz

ka, osiadła w Stanach Zjednoczonych, nie zerwała

solidarności ze swoją ojczyzną i pomiędzy Irla nd

czykami amerykańskimi znajdowała agitacya na

rodowa bez przerwy tę pomoc materyalną potężną,

która jedynie nmożliwiała walkę rozpaczliwą, ja

kiej jesteśmy świadkami. Proces Parnella wykrył

także tę okoliczność, że organizacya irlandzka

w Stanach Zjednoczonych należy przeważnie do

radykalnego odcienia i że fenianizmu morderstwa

i zamachy znajdowały tam grnnt wybornie r r zy

gotowany. Ale obecnie charakter agitacyi irlandz

kie! uległ całkowitej zmianie: z radykalnego, z de

magogicznego i rewolucyjnego stał się on kon

stytucyjnym i legalnym. Idzie teraz o to, aby i

stronnictwo irlandzkie za Oceanem taki przybrało

charakter, ażeby wspomagało ruch emancypacyjny

prawny i prawidłowy tak, jak dottd wspomagało

rewolucyjny. Ażeby organizacyę taką przeprowa

dzić i nie stracić olbrzymich sił moralnych i ma

teryalnycb, które tam czerpie, ciało parlamentarne,

złożone z deputowanych ,,Home Rnle," postarowiło

wysłać do Ameryki kilu u swych członków z p.

Dillonem na czele. Całe stronnictwo irlandzkie

oczekuje z tego źródła, pewnego odrodzenia.

J iżeli spraw y polityczne milczą, to ekonomiczne,

a raczej socyal styczne stanęły w tych czasach ca

pierwszym jUnie. Jako nsjważnie sze ich epizody

wynrenić należy kongres Tradec-Uaions w L ver

polu, zawieszenie robotv w dokach i w porcie

Soutbampton, otworzenie federaeyi właścicieli okrę

tów i r akoniec list kardynała Mannirga. O tych

sprawach w następnym liście.

Uprawy sejmowe.

Lwów 19wrześaia.

(X) Jeszcze w rokn 1888 dyrektor szp;tala św.

Łizarza w Krakowie wraz ze wszystkimi leka

rzami wnieśli, za pośrednictwem komitetu admini

stracyjnego, przedstawienie do Wydziału krajowe

go o prtrzebie rozszerzenia szpitala św. Ł azarza

przez wybudowanie pawilonu dla oddziału chirur

gicznego, przez co dostałyby też lepsze pomie

szczenie o!działy: sjfilityczno-skóruy i położniczo

g nekologiczny, oraz oddział chorób ocznych. u

nieszczoay z konieczności w suterenach. Wów

czas bndowano jednakże klinikę chirurgiczną i

Wydziel kraj wy miał nadz eję, że klinika ta

wpłynie na zmniejszenie frekweneyi na oddziale

chirurgicznym w szpitsla św. Łazarza. Nadto licząc

s ę z niekorzystnem położeniem finaDSowem kraju,

aie przedkładał Wydział krajowy Sa;mowi żadnych

wniosków, zwłaszcza że uważał na razie z% rzecz

pilniejszą postawienie budynk u dU pomieść cienia

chorych, dotkniętych chorobami zaraż ’iwemi.

W roku zeszłym wniosło kolegium lekarzy szpi

tala św. Łazarza w Krakowie w tej samej spra

wie petycyę do Sejmu, która jednak nie przyszła

pod obrady Is’ y.

Owóż obecnie Wydział krajowy, widząc nieuni

knioną potrzebę postawienia nowego pawilonu chi

rurgicznego, postanowił sprawę tę przedstawić

Sejmowi z wnioskiem o wyznaczenie n a ten cel

kredytu Koszta budowy pawilonu na 108 łóżek

wraz z wewnętrznem urządzeniem obliczono na

125 000 złr. Co do m’e,sca na Projektowany p a

wilon, to zgodnie z wnioskiem dyrektora szpitala

uważa Wydział krajowy za najodpowiedniejszą pa

ten cel ezęść grurtu ,,na B ichu”, odstąpioną w r.

1880 rząd iwi pod budowę klinik. P onieważ r ząd

wybudował klinikę chirurgiczną na innym gruDC e,

a budowa innych klinik nna Blichutt pra«dopod- -

bnie nie przyjdzie więcej d i skutkn, udał się Wy

dział krajowy do rządu z zapytaniem, czy by nie

zechciał na ten cel odstąpić przynajm niej części

darowanegi w r. 1880 przez Sejm gruntu. W tym

względzie nie nadeszła jednak żadna decyzya.

Wydział krajowy uchwalił odnieść się do S ej

mu z wnioskiem, ażeby tenże przeznaczył na bu

dowę pawilonu chirurgicznego przy szpitala św.

Łazarza w Krakowie i na wewnętrzne urządzenie

kwotę 125.000 złr . ,

płatną w 2 razowych ratach

z ogólnej pożyczki krajowej.

Przy sposobności uwiadomienia Wydziałn kra

owego o udzieleniu Najwyższej sank^yi p rojekto

wi ustawy, nadającej gmin’ę miasta Gorlic prawo

pobierania opłat od psów w obrębie gminy ntrzy*

BEZ DOGMATU.

POWIEŚĆ

(94)

P«e*

Henryka Sienkiewicza.

’Wua« Irieei.

(Gi%g dalszy)

Byiem z m», i - oiotk. n Apgelego. Dziś od

było się pierwsze posiedzenie, janą }a j^m i.

miałem słuszność, twierdząc, że ona jest jedną

z najpiękniejszych kobiet, jakie w życia spotka

łem, dlatego, że w jej piękności niema nic pospo

litego. Angeli wpatrywał się w nią z takiem upo

dobaniem, jakby patrzył na wysokie i szlachetne

dzieło sztuki. Wpadł w doskonały humor, rysował

z zapałem i nie nbrywał nam wcale powodów

swego zadowolenia.

—

W moim zawodzio — mówił — podobny mo

del jest rzadkością. Jak się ma taki wzór, to się

inaczej pracuje... Co za twarz! co za wyraz!

A wyraz był mniej zachwycającym, niż zwykle,

bo to nieśmiałe stworzenie cznło się zmieszane,

zawstydzone i z trudnością przychodziło mn za

chowywać twarz i postawę naturalną. Ale Angeli

to zrozumiał.

—

Na następnych posiedzeniach będzie coraz

lepiej — mówił — z tem, jak ze wszystkiem, trze

ba się oswoić.

I co chwila wykrzykiwał:

—

To powinien być portret!

Spoglądał on także z przyjemnością na ciotkę,

która ma rysy szlachetne, pełae charakteru, ener

gii, a zarazem dziwnej zamaszystości. Obejście

8,ę jej z Angelim było w swoim rodzaju czemś

jaiepor ównanem. Była w niem jakaś naiwna bez

ceremonialność wielkiej damy, będącej zawsze

w zgodzie z dobrym smakiem, ale nierobiącej so

bie nic z niczego. Angeli, człowiek przywykły do

hołdów, ale bardzo zarazem sprytny, poznał się

na tem, i widziałem, że go to bawiło.

Zdecydowaliśmy się na czarną jedwabną suknię,

nadzwyczaj zresztą wykwintną. Szczególniej figu

ra Anielki ślicznie się w niej wydaje. Widać jej

smnkłość i zarazem pełność. Nie mogę o tem ani

myśleć, ani pisać spokojnie. Angeli, mówiąc do

Anielki, użył wyrazu: nmademoiselle."

Kobieca

natura jest dziwna, choćby nawet była anielska.

Widziałem , że to mojemu kochanemu stworzenia

zrobiło przyjemność, a jeszcze większe zadowolę

Jiie ujrzałem w iei ślicznej twarzyczce, gdy Ao

geli, p oprawio ny pr/e-z ltBTlie, oflpOWlfcflżlgn ---------

.—

ja się będę ciągle mylił. Patrząc na pa

nią, niepodobna się nie omylić...

Rzeczywiście, z temi rumieńcami, bijącemi jej

na twarz, była tak zachwycająca, że mi się przy

pomniał

i przypomniał dokładniej, niż poprze

dnio

ów wiersz, który pisałem niegdyś, a któ

rego każda zwrotka kończyła się słowami:

nI dziwię się tylko, że kwiaty

Pod twemi stopami nie rosną,

Ty złoty mój ptaka skrzydlaty,

Ty maju, ty raju, ty wiosno!"

Wychodząc, gdyśmy oddalili się nieco od ciot

ki, szepnąłem jej do ncba:

Anielko, ty nie wiesz, ty nawet nie zdajesz

80bie sprawy, jakaś ty piękna!

Nie odpowiedziała nic, tylko spuściła powieki,

jak czyni w takich razach zwykle. Jednakże przez

cały dzień widziałem w jej obejściu się ze mną

mimowolny, leciuchny odcień kokieteryi. Słowa

Angelego i moje nastroiły ją w taki sposób. Czu

ła , że ją podziwiam z całej duszy i była mi za

to wdzięczną.

A ja nietylkom ją podziwiał— ale mówiłem so

bie w duszy, a raczej krzyczałem:

—

Niech djabeł porwie wszelkie układy ! Ko

cham ją bez ograniczeń i zastrzeżeń!...

Wieczorem byliśmy ua nFliegende H ollaader°

Wagnera. Zaledwie słj szałem cośkolwiek, albowiem,

inaczej mówiąc, słyszałem tylko uczuciem, rozu

miałem tylko przez moją miłość.

Zadawałem pytanie Wagnerowi: ,Jakie ty na

niej czynisz wrażenie ? czy twoja muzyka wnika

w nią, czy ją usposabia do kochania, czy ją prze

nosi w jakieś światy, gdzie miłość jest najwyż

gzem prawem?* To tylko mnie obchodziło.

Kobiety nie umieją chyba kochać tak wyłącz

nie. One zostawiają zawsze jakąś ezęść duszy dla

siebie, świata i jego wrażeń.

27 sierpnia. --------—

Ciotka objawi!a zamiar wyjazdu.

—

Pilno jej

do Płoszowa i powiada te — obecność jej tu ua

nic niepotrzebna — te nawet będzie lepiej, gdy

w yjedzie, bo się uie będziemy ua nią oglą

dali i zostaniemy tak d!ago, jak będzie wyma

gała robota portretu. Trocheśmy się wszyscy opie

rali temu zamiarowi, że względu na to, że osoba

w wieku nie powinna jednak puszczać się w dro

gę sama. Czułem się w obowiązku — choć przy

szło mi to niełatw o— powiedzieć ciotce, że jeśli

koniecznie chce wyjechać, to będę jej towarzy

szył.

—

Przyznaję, żem z pewnem drżeniem we

wnętrznem oczekiwał jej odpowiedzi. —

Na szczę

ście, moje poczciwe ciotczysko odpowiedziało

z wielką żywością:

—

Ani o tem myśl. Jak Celina będzie słaba,

albo zmęczona, to kto zaprowadzi Anielkę do pra

cowni? Sama przecie nie może tam iść.

Ta poczęła grozić Anielce i dodała z uśmiechem

na ustach, a marsem ua czole:

—

Zwłaszcza, że ten malarz patrzy ua nią wię

cej, niż robota portretu wymaga, a ona to widzi

i rada. Oho! trzeba ją zuać!

—

Przecie on już nie młody — odpowiedziała

Auielka, śmiejąc się i całując ciotki ręce.

Ciotka zaś poczęła mruczeć:

—

Ty przylepko, tyl Nie młody, ale kompli

menta gada. L eouie, pilnuj mi icb obojga.

Ja z rozkoszą ustąpiłem od jazdy do Płoszowa

wobec powodów, przytoczonych przez ciotkę. Pani

Celina poczęła namawiać ją, żeby wzięła przy

najmniej pannę służącą, która była z nimi w Ga

ś,einie. Ciotka opierała się z początku i temu , u

stąpiła jed n ak, gdy Anielka powiedziała jej , że

w b te!u dadzą sobie doskonale radę bez słu

żącej.

Zaraz kazała pakować swoje kufry. Ciotka lubi

wszystko prędko robić i chce jechać jutro rano.

Przy obiedzie drażniłem ją , twierdząc, że woli

swoje konie wyścigowe od nas i że to do nich

jej tak pilno. Powtarzała: ,ach, jaki niemądry!

cicho bądż!" — ale po chwili, zapomniawszy się,

zaczęła ze sobą głośną pogawędkę o stadninie.

Posiedzenie trwało dziś bardzo długo. Anielka

pozowała lepiej. Twarz jest już podmalowana.

28 sierpnia.

Ciotka wyjechała rannym pociągiem z Wie

dnia. Na posiedzenia byliśmy razem z panią Ce

liną, która njrzawszy twarz Anielki dopiero pod

malowaną, ledwie że zdołała powstrzymać okrzyk

oburzenia. Ona nie ma pojęcia o m alarstwie i

wszystkich fazach, przez jakie przechodzić musi

portret, sądziła więc, że twarz już taką zostanie

to jest i brzydka i nic nie podobna.

—

Musiałem

ją uspokajać; potem Angeli domyślił się także, o

co idzie, i śmiejąc się, zapewnił ją również, że to

co widzi, jest tylko poczwarką, z której się wy

lęgnie motyl.

Na pocieszenie rzekł sam w końcu:

—

Myślę, że to będzie jeden z najlepszych mo

ich portretów, bo dawno nie malowałem tak eon

amore.

Oby się jego słowa sprawdziły!

Po skończonem posiedzenia poszedłem po bilety

do opery. Gdym z niemi wrócił, zastałem Anielkę

samą - i nagle pokusy ogarnęły muie, jak hu

ragan. Pomyślałem , że gdyby ona chciała pójść

leraz w moje ramiona, to byłaby dobra chwila,

i na tę myśl uczułem, że blednę, że pulsa poczy

nają mi bić gwałtownie, te drżę na czUm ciele

i t"hu mi braknie. W pokoju był półmrok, firanki

uawpól zasłonięte. Czyniłem nadludzkie wysilę

u ia , by przezwyciężyć te siły niepohamowane,

które mnie pzrły ku niej. Zdzwało mi się, że bije

od niej ku mnie żar- i że takie parne myśli bu

rzą i jej duszę. —

Mógłem ją przecie porwać

przycisnąć do piersi, całować jej oczy, usta. Jakii

głos począł mi mówić: nChoćby potem zginąć!" -

Ona spostrzegła natychmiast mój stan niezwykły

w oczach jej mignął przestrach, lecz zaraz opa

nowała się i rzek!a spiesznie:

—

Musisz być moim opiekunem do powrotc

mamy, dawniej bałam się ciebie, a t?raz tak ci

ufam i tak mi z tobą dobrze...

Ja począłem całować ją po rękach i powtarzać

stłumionym głosem;

—

Żebyś ty wiedziała, żebyś ty wiedziała, c(

się ze mną dzieje!..

Ona zaś odrzekła ze współczuciem i sm utiiem

Ja wiem... i tem jesteś lepszy, tem szlachet

niejszy...

Chwilę jeszcze zmagałem się sam z sobą. wre

szcie rozbroiła mnie. Nie śmiałem.

Za to przez całą resztę dnia starała mi sie ti

wynagrodzić. Nigdy w jej spojrzeniu nie ezytałen

więcej przywiązania, nigdy nie była dla mni

tak tkliwa. Czy to jest może najlepsza dro?a, js

ką mam przed sobą? czy w ten właśnie spósó

uczucie najbardziej wzbierze w sercu Anielki

najprędzej ją zwycięży? - nie wiem i tracę gł(

wę...

Bo *drugiej strony, idąc taką drogą, poświęca:

na każdym kroku z miłości, sąmą miłość.

(Ciąg dalszy nastąpi),

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction