Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 645 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner 276.

Kraków, Sobota 1 Grudnia 1888.

Rocznik XLI.

CZAS

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłka pocztową w państwie

Ausiry ackiem n a Grudzień .

złr. 2 -50

Od 1 Grudnia do końca Marca . .

8-—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem na G rudzuń

marek 6

Od 1 Grudnia do końca Marca

Prenumerata Iicxy się tyllto

otl pierwszego do ostatniego dnia

w miesiącu.

Od Administracyi ,,Czasu".

1JP. Prenumeratorowie Czasu mogą nabywać

w Administracyi Czasu kompletne, ozdobnie opra

wne w angielskie płótno ze złotemi wy-ciskami

dzieła Juliusza Słowackiego w 6 tomach

i ,,Ramoty" Augusta Wilkońskiego, naj

znakomitszego humorysty polskiego, w 6 tomach,

razem za 5 złr.; zaś dzieła Adama Mickie

wicza pięknie oprawne w 4 tomach za 2 złr. i

dzieła Wincentego Pola w 10 sporych tomach

za 10 złr. 50 ct.

Przegląd Polityczny.

Kraków 30listopada.

Na dzisiejszem posiedzeniu Pzby załatwioną za

pewne zostanie już cała ustawa o włościańskich

działach spadkowych. Jak donoszą Narodni L i

sty, w parlamentarnej komisyi prawicy zapowie

dziano, iż dziś wuiesionem będzie w Izbie przedło

żenie względem prowizoryum budżetowego na

pierwszy kwartał r. 1889, gdyż trudno przypuścić,

aby przed marcem budżet w Izbie został załatwio

ny. Jutro obradują obie Izby Rady państwa.

Węgierski dziennik rządowy Nemzet zwraca się

w znaczącym artykule przeciw pólurzędowym enun

cyacyom Koln. Ztg co do podziału sfery intere

sów na półwyspie bałkańskim między Austro-Wę

gry i Rosyę. Monarchia uie dlatego powiększyła

swą siłę zbrojną, aby przyjmować takie rady i

aby zgadzać się ua taki podział. Nie potrzebuje

ona tego, a jeżeli Koln. Ztg sama twierdzi, iż

rada ta ani w Austro-Węgrzech, ani w Rosyi mi

łą nie jest, to nie można zrozumieć, dlaczego

bywa ona zawsze powtarzaną. Jeśli prasa nie

miecka sądzi, iż przez to służy Rosyi, to od

daje się illuzyi. Austro*Węgrom zaś nie czy

ni przez to żadnej przysługi, owszem wskutek

tego obudzoną zostaje nieufność i zazdrość u po

łudniowo-wschodnich sąsiadów. A jedu ak od prasy

sprzymierzonego państwa można oczekiwać, iż

będzie oua miała i na to wzgląd, a także pewna

część uieinieckiej prasy powinna w końcu zaprze

stać mówić o wypadkach ua Wschodzie z tą zwie

rzchniczą apatyą, jakoby te wypadki zupełuie nie

obchodziły Niemiec; to stanowisko bowiem wy

wołało już raz w całej monarchii, a szczególnie

w Węgrzech niezadowolenie. Dlaczegóż prowo

kuje Koln. Ztg to samo raz jeszcze. I dlaczego

ta część niemieckiej prasy patrzy zawsze na

Wschód przez niemieckie okulary, a nie popatrzy

nań choć raz przez okulary swego sprynńerzeńca.

Do wywodów zaś Nordd. Allg. Ztg zauważa

Nemzet, iż także innym niemieckim dziennikom

uie szkodziłaby większa przezorność. Pisane w j ę

zyku węgierskim dzienniki, których w Berlinie

naturalnie nie czytają, respektują wszystkie mię

dzyuarodowe puukty widzenia, jakie wypływają

z sojuszu. Poparłoby to znacznie powodzenie po

lityki gabinetów, gdyby c. ś podobuego uiożua

dostrzedz w organach niemieckiej opinii publi

cznej. Austro-Węgry uie chcą się aui z Rosyą,

aui z kim innym ua półwyspie bałkańskim dzie

lić i uie chcą zapewniać sobie żadnych szczegól

nych praw, ani uprzywilejowanego wpływu. Są

cme zdecydowane bronić swoich interesów i trak

tatów z całym naciskiem na całej linii.

W dalszym ciągu rozpraw ogólnych nad bu

dżetem w parlamencie niemieckim, zabrał głos

socyalista Liebknecht. Mowa jego trąciła przesadą

właściwą stanowisku jego stronnictwa, ale była

w n iej, o ile obecny stan rzeczy krytykowała,

niejedna myśl tratua. Ganił on najpierw prasę

kartelową o niepotrzebne rozsiewanie rzeczy nie

pokojących. Wydatki państwowe dochodzą już mi

liarda. Zdradza to niezdrowy stan rzeczy. Wyglą

da to prawie na to, jakby państwo, które siłą

złączono, siłą też tylko utrzymać można. Takie

przekonanie zdaje się panować u fcóry. W ża

dnem ucywilizowanem państwie niema takiego

prześladowania stronnictw, które się odrazu na

wszystko, czego rząd pragnie, nie zg adzają, jak

w Niemczech, a w dodatku zarzucają im jeszcze

brak patryojtyzmu. Traci przez to tylko na uroku

siła Niemiec, bo wobec niesłusznie obudzonego

mniemania, że połowa Niemiec grzeszy brakiem

patryotyzmu, wz’asta szowinizm francuski. A tak

się rzecz niema, przynajmniej o ile się to ma ty

czyć stronnictwa, do którego mówca należy. W ra

zie bowiem zaczepki Niemiec przez Francyą, nie

brakłoby w szeregach brouiących Niemiec aui je

dnego socyalisty uzdolnionego do boju. Niemiec

zgodnych banoby się też bardziej za granicą, niż

Niemiec uzbrojonych do boju, ale rozdartych roz

terkami niepotrzebnie wywołaneini. Po cóż prasa

kartelowa niepokoi kraj i drażni zagranicę. Po

wiedzą nam może, że to nie są urzędowe enun

cyacye, ale któż wiedzieć może, kiedy np. w enun

cyacyach znanego pisma kończy się Pindter, z któ

rego drwią sobie w kraju i za granicą, a zaczyna

inna osoba. Z tej to przyczyny właśnie wyrastają

niepokoje.

Po co też drażnić Francyę, a umizgać się Ro

syi. Ostatnia, jako państwo despotyczne, dąży do

podbojów, demokratyczna Francya pragnie, mimo

zabiegów Boulangera, pokoju. Z nią łatwiejby u

trzymać można dobre stosunki przez rozsądne po

stępowanie. Ale w Niemczech panuje nerwowa go

rączkowość we wszystkich kierunkach. Rządy oso

biste starają się wzbić do szczytu, na jakim stały

za czasów Ludwika XIV. Ciągle wszczynają ja

kieś hece, to przeciw żydom, to przeciw Angli

kom, to przeciw Angielkom i wyżej jeszcze poło

żonym osobom. Gdyby się prasa demokratyczna

dopuścić była miała takich wycieczek przeciw ce

sarzowi Fryderykowi, jakie czytaliśmy w prasie

kartelowej, autorowie artykułów tych byliby już

ua setki tysięcy lat kozy zasądzeni.

Zamiast zbroić się do przebycia Czerwonego

morza rozstrzygającej wojny, czemu wpływowi lu

dzie uie próbują raczej środków pojeduawczych,

połączonych z celem ogólnego rozbrojenia. Huma

uitarność jest najlepszą polityką w świecie, trzeba

tylko umieć stosownie w uią uderzyć.

Zastosowywanie jej do drugiej, a może zupeł

nie bezkorzystnej polityki kolonialnej niema seusu.

Zamiast losem niewolników afrykańskich, niech

się rząd zajmie lepiej szczerze losem robotników

w k raju, niech zniesie cła zbożowe, podrażające

chleb, oszczędzi wydatków, podnoszących uciążli

we podatki. Ale rząd woli ustawami przymusowe

mi przysposabiać z góry żywioły wojuy domowej,

jakoby takie wzuiecauie jej sił państwu dodać

mogło. Wobec takiego rządu pozostać musimy

przy swem haśle: ,,Dla takiego systemu nie po

święcać ani jednego człowieka i ani jednego gro

sza."

Odpowiedź ministra Boettickera zwróciła się

głównie przeciw uiepraktyczuości poruszania już

teraz myśli ogólnego rozbrojenia.

W dalszej dyskusyi sprawiło w kołach parla

mentarnych niemałe zdziwienie, że Bennigsen, głó

wny przywódzca stronnictwa norodowo-liberaluego,

wynurzał swe wątpliwości co do potrzeby nagłego

podnoszenia sił marynarki niemieckiej.

Na tem zakończono dyskusyę ogólną, a budżet

przekazano komisyi budżetowej.

Bulanżyści wstrzymają się w dniu 2 grudnia

od wszelkich manifestacyj, co się przyczynić może,

iż pochód odbędzie się bez zajść drażliwych.

We francuskiej Izbie deputowauych zanosi się

z powodu wniosku, jaki zamierza uczynić mini

ster sprawiedliwości, aby Gillemu w obronie obra

żonych członków Izby wytoczyć proces, na bardzo

burzliwe posiedzenie.

W poniedziałek odbyło się w Sal!e Petrelle

anti-boulanżystowskie zgromadzenie pod przewo

dnictwem deputowanego Anatołe de la Forge, se

natora Songeon i Artura Ranc. Zastanowiono się

nad środkami zwalczenia boulanżyzmu i przyjęto

w końcu następującą rezolucyę:

Zebrani d. 26go b. ra. republikanie potępiają

kampanię rozpoczętą przez Boulangera przy po

mocy prawicy i wzywają obywateli, aby w nie

dzielę przez udział swój w pochodzie do grobu

Baudma zaprotestowali przeciw gwałceniu praw

republikańskich."

Tymczasem psuje Radu municypalaa paryska

wrażenie, jakieby pochód ten mógł był sprawić,

jako czysto-republikańska manifestaeya, za iuicya

tywą Rady municypalnej przedsięwzięta, przez to,

że jej ta sama Rada nadaje poniekąd charakter

dążenia do komuny dalszem swem postanowieniem,

aby jenerałowi komuny Eudes wystawić grobowiec

na cmentarzu Pfere-Lachaise.

Jak donosi Ajencya Havasa, zgodziły się Fran

cya z Anglią ua to, aby spór swój o granice swo

ich posiadłości w Guyanie poddać pod sąd roz

jemczy, który zapewne Rosyi powierzonym zo

stanie.

W Serbii nabiera stan rzeczy bardzo wątpliwe

go charakteru. Przez gwałty, jakich się radykalni

w czasie wyborów dopuszczali, byliby osiągnęli

własną większość w skupczynie. Wiadomo już, że

król Milan skasował dokonane prawybory i naka

zał rozpisanie nowych z niodyfikacyami, które już

nam wyczerpująco podał telegram wczorajszy

z Belgradu.

Stronnictwo liberalne (Risticza) rozpadło się na

dwie części, z których młodo-liberalna zawarła

kartel wyborczy z radykałami. Wobec tego za

warła reszta liberałów podobną umowę z postępow

cami, na których czele stoi Garaszauin. Donoszą

też dzienniki o zupełnem pogodzeniu się Garasza

uina z Risticzem, niewiadomo tylko w jakim du

chu i z jakiej strony właściwe poczyniono u

stępstwa.

Bf.jLumwj!W U .PI i.-" I H.Wi-t

Projekt ustawy o przemyśle budowlanym.

ii.

Projekt utrzymuje w inocy dotychczasowy po

dział przemysłu budowlanego na przemysł budo

wniczego i przemysł majstra murarskiego, kamie

marskiego, ciesielskiego i studniarskiego, wprowa

dza jeduak obok tego nowe kategorye przemysłu tj.

przemysł t. zw. koncesyouowanego murarza, kamie

niarza i cieśli. Zdaniem komisyi należało stwo

rzyć nowe te kategorye zawodów przemysłowych

z tego powodu, że w wielu miejscowościach niema

rzeczywistych majstrów, oraz, że bywają roboty

drobniejsze, które bez obawy takim niezupełnie

ukwalitikowauym rzemieślnikom powierzyć można.

Przedstawimy najpierw zakres uprawnienia wy

mienionych zawodów przemysłowych, następnie

zaś wymogi uzdolnienia, jakie ustawa dla każde

go z nich przepisuje.

Najżywsze rozprawy wywołał w komisyi prze

mysłowej przepis określający zakres uprawnienia

budowniczego. Większość i mniejszość przy

znaje budowniczemu obok kierownictwa budową

nadto we wszystkich miejscowościach prawo wy

konywania robót murarskich za pomocą własnego

personalu, bez posługiwania się majstrami murar

skimi, wzbrania mu natomiast bezwarunkowo wy

konywania robót, wchodzących w zakres t. zw,

przemysłu pomocniczego (stolarzy, ślusarzy, szkla

rzy, lakierników itp.). Różnica zdań objawiła się

dopiero odnośnie do uprawnienia wykonywania

robót, należących do zakresu innych rzemiosł bu

dowlanych tj. robót kamieniarskich, ciesielskich i

studniarskich.

Podczas gdy bowiem mniejszość z dep. tyrolskim

Zalliugerem ua czele żąda, ażeby budowniczy wszyst

kie powyższe roboty bezwarunkowo wszędzie wy

konywał zapomocą uprawnionych majstrów, — wię

kszość komisyi ograniczyć pragnie ten przymus

jedynie do większych miast, pozostawiając budo

wniczym dotychczasową wolność samodzielnego

wykonywania wszystkich tych robót w miejsco

wościach, które nie są ani siedzibą politycznej

władzy krajowej, ani nie zostaną uznane przez

ministerstwo za miejscowości wyłączone (ansge

nommene Orte). Większością komisyi powodował’

tutaj wzgląd na tę okoliczność, iż po wsiach i

mniejszych miastach zawody budowlane nie są do

tychczas ani liczebnie, ani pod względem kwali

fikacyi dostatecznie reprezentowane, że więc roz

ciągnięcie powyższego przymusu na te miejsco

wości spowodowałoby ostatecznie podrożenie i obni

żenie dobroci robót budowlanych.

Zakres uprawnienia majstra murarskiego

zależy również od liczby mieszkańców danej miej

scowości. W miastach większych może wykonywać

majster murarski jedynie roboty murarskie należące

do jego zawodu, niema jednak uprawnienia do pro

wadzenia samodzielnie budowli, w których objęte

są roboty, należące do różnjch przemysłów budo

wlanych. W miejscowościach niewyłączonych po

siada on te same uprawnienia co budowniczy,

z tem ograniczeuiem, iż roboty wchodzące w za

kres innych zawodów budowlanych i zawodów

pomocniczych wykonywać musi za pomocą odno

śnyck majstrów, oraz, że władzy budowniczej służy

prawo przy szczególnie truduych budow]ach na

kazać prowadzenie takowych przez budowniczego.

Majster kamieniarski i ciesielski są uprawnieni

bez uszczerbku dla jednolitego kierownictwa, które

jest wymagane w przypadku współdziałania ró

żnych przemysłów budowlanych, wykonywać wszel

kie roboty należące do ich zawodów. Majster cie

sielski jest nadto uprawniouy wykonywać samo

dzielnie roboty, które w sw-ej istocie są konstrnk

cyami drewnianenii.

Koncesyonowany murarz, kamieniarz i cie

śla są upraw-nieni wykonywać samodzielnie

tylko takie do ich zawodu uależące roboty, w. ględem

których nie potrzeba według przepisów ustaw bu

downiczych, ani osobnego kierownika budowy, ani

specyaluego pozwolenia władzy budowniczej. W u

dzielaniu odnośnych koncesyj należy się jednak

ograniczyć na rzeczywiste potrzeby danego okręgu

przemysłowego. Wyjątkowo może Namiestnictwo

po wysłuchaniu Wydziału krajowego w okolicach,

gdzie chwilowo liczba budowniczych tudzież maj

strów murarskich i ciesielskich jest niedostateczną,

uprawnić powyższych rzemieślników na pewien

czas do samodzielnego prowadzenia budowy zwy

kłych budynków mieszkalnych i gospodarskich.

Celem uzyskania koncesyi na wykonywanie

przemysłu budowlanego, potrzeba się wykazać do

wodem uzdolnienia. Obejmuje on zwyczajnie trzy

warunki, t. j . dowód wyuczenia się przemysłu,

praktyczne wykształcenie, wreszcie egzamin fa

chowy. Jedynie do wykonywania t. zw. koncesyo

uowanych rzemiosł nie potrzeba żadnego teorety

cznego egzaminu. Ministerstwo oznaczy w rozpo

rządzeniu wykonawczem przedmioty tego egza

minu, oraz ustanowi, czy i w jakim stopniu ta

kowy zastąpionym być może świadectwami studyów

politechnicznych.

Jako dowód wyuczenia się przemysłu służyć

może l) świadectwo fachowej szkoły, połączonej

z warsztatem wzorowym, 2) list wyzwolin wzglę

dnie dodatkowa dwuletnia praktyka ponad prak

tykę zwyczajną, 3) sześciomiesięczna, względnie

jednoroczna praktyka zawodowa, jeżeli kandydat

ukończył studya techniczne względnie oddział bu

downictwa w państwowej szkole przemysłowej.

Czas praktyki wyDosić ma na budowniczego i

majstra murarskiego 6 lat, z czego przynajmniej

2 lata jako podmajstrzy, na majstra kamieniar

skiego i ciesielskiego 4 lata, na majstra stndniar

skiego 3 lata, na t. zw. koncesyonowanych mu

rarzy, kamieniarzy i cieśli 4 lata. Czas praktyki

skraca się o trzy, względnie dwa lata dla kandy

datów, którzy posiadają dyplom względnie świa

dectwo ukończenia studyów technicznych. Kan

dydaci, którzy ukończyli szkołę fachową, odbywać

będą w zawodzie kamieniarskim i ciesielskim je

dynie jednoroczną praktykę.

Ażeby obecnym majstrom zapewnić dalsze wy

konywanie rzemiosła, przyznaje projekt majstrom

murarskim, ciesielskim i kamieniarskim bez wzglę

du na ich uzdolnienie, prawa powyżej określone,

pozwala nadto Namiestnictwu udzielić obecnym

majstrom murarskim, którzy są osiedleni w wię

kszych miastach, koncesyą na budowniczych, j e

żeli poddadzą się egzaminowi, jaki w drodze roz

porządzenia zostanie ustanowiony, względnie wy

każą się wykonaniem takich budowli, które mogą

służyć za dowód teoretycznego i praktycznego

uzdolnieuia.

Celem zapobieżenia częstym dzisiaj nadużyciom

koncesyi, ustanawia projekt kary pieniężne od

200—1000 złr., ewentualnie karę odebrania kon

cesyi na tych, którzy koncesyą swą osłaniają oso

by nieuprawnione do wykonywania przemysłu bu

dowlanego.

Sąd o nowej ustawie wypaść musi w ogólności

przychylnie. Projekt określa trafnie, stosownie do

rzeczywistych potrzeb zarówno szerszej publiczno

ści, jak kół rzemieślniczych zakres uprawnienia

poszczególnych zawodów, chroni dostatecznie maj

strów od zbytniej konkurencyi budowniczych, usu

wa dotychczasowe dyspensy od egzaminów, które

prow-adziły często do nadużyć, ustanawia wreszcie

dla reszty rzemiosł ostrzejsze warunki uzyskania

koncesyi t.j. dłuższą praktykę i fachowy teorety

czny egzamin, co wpłynąć musi korzystnie na

podniesienie poziomu wykształcenia całej klasy

rzemieślniczej.

Zarzuty przeciw projektowi możnaby podnieść

z tego powodu, że wymogi teoretycznego wy

kształcenia budowniczych nie są dostateczne, że

należałoby wymagać bezwarunkowo ukończenia

studyów technicznych, co najmniej zaś ukończe

nia oddziału budownictwa w szkole przemysłowej.

Drugi zarzut odnosi się do wymogów uzdolnienia

t. zw. koncesyonowanych murarzy, którzy mogą

mieć wyjątkowo prawo prowadzenia samodzielnie

budowy domów mieszkalnych. Należałoby konie

cznie wymagać od takich kandydatów tych sa

mych egzaminów teoretycznych, co od majstrów

murarskich. Wreszcie nie możemy się zgodzić na

postanowienie ustawy, które pozwala władzy kra

jowej udzielić dzisiejszym majstrom murarskim

w większych miastach koncesye na budowniczych

jedynie za wykazaniem się z przeprowadzenia bu

dowli bez żadnego teoretycznego egzaminu.

KORESPONDENCYA ,,CZASU11.

U li-d c u 27 listopada.

!,Dyskusja nad u stawa o niepodzielności gruntów wło

ściańskich śie d n l j wielkości. — Opo y ya wobec ustawy

wojsko * ej. -

Budżet).

(?) Dotychczasowa dyskusya nad projektem usta

wy o niepodzielności gruntów włościańskich śre

dniej wielkości na wypadek beztestamentarnego

zejścia właściciela wykazała, że projekt w mowie

będący nie posiada ani zasadniczych nieprzyja

ciół, ani zasadniczych przyjaciół. Mówcy lewicy

uderzają na pojedyncze postanowienia — nie z prze

konania — ale dlatego, że projekt nic wyszedł

z łona ich partyi; mówcy prawicy znowu bronią

ustawy, chociaż z wielu postanowieniami niczu

pełuie się zgadzać mogą. Przyczyną tego zjawi

ska jest po prostu charakter ustawy. Chodzi

tutaj o próbę, o experymeut. Nikt nie może

obecnie powiedzieć, czy ustawa przyniesie pożą

dane skutki, czy nie, bo wprowadzenie jej w ży

cie zależy od woli samych włościan. Jeżeli wło

ścianie nabędą przekonania, że ustawa jest dla

nich korzystna, to wstrzymają się od robienia t e

stamentów. Jeżeli nie, to i ustawa w niczetn ich

nie ogr.miczy, albowiem przez robienie testamen

tów wstrzymują moc ustawy. Ten fakt, że posta

nowienia ustawy wchodzą w życie jedynie w ra

zie beztestamentarnego zejścia właściciela gruntu,

odejmuje ustawie charakter ograniczenia wolności

włościan do dysponowania majątkiem. W tym

charakterze ustawy leży także najlepsza odpowiedź

na twierdzenie niektórych dzienników, że przed

wniesieniem tej ustawy wypadało zapytać lud o

jego zdanie. Cała ustawa jest rodzajem zapytania

pod adresem ludu. /yczy sobie lud, ażeby ona

weszła w życie, to wstrzymuje się od robienia

testamentów; nie życzy sobie tego, to robi testa

menta.

Po ukończeniu rozpraw nad wzmiankowaną u

stawą rozpoczną się niezawodnie rozprawy nad

ustawą wojskową. Referent hr. Kińsky referat ukoń

czył, komisya wojskowa go przyjęła, a staraniem

rządu jest, ażeby rozprawy in pleno jak najprę*

Z Akademii Francuskiej.

(Dokończe nie;.

Nie będziemy w ślad mówcy przywodzić wszy

stkich bohaterstw cnoty, przesuwających się w te

gorocznem sprawozdaniu. Znalazł się tam i kapłau,

współzawodnik Dom Bosk a, który od lat dwudzie

stu pięciu cale pokolenia opuszczonych chłopców

przygarnia, kształci w różnych rzemiosłach i ra

tuje od zepsucia i zagłady. Dalej marynarz z chrze

ścijańskiej Bretanii, który sam jeden z kolei oca

lił życie trzydziestu trzem osobom. Jak zwykle

w tej okazyi, snują się bezstronnie postacie i na

zwiska świeckie i duchowne; mężczyzn i niewiast,

młodych i stary ch, najwięcej jed nak ludzi ubo

gicb, którzy bez środków wateryalnyck, z dźwi

gnią własnego tylko zapału dokazali cudów miło

sierdzia. Poeta i pisarz z pewną pokorną zazdro

ścią wymienia liczny poczet tegorocznych laurea,—

tów. ,,Dzieła te wiele mają nad naszemi wyższości.

A naprzód, nie wymagają uprzedniej i powolnej

inicyacyi: szlachetność otiaruej duszy prz,yrodzo

nym bywa darem. Podczas gdy umysłowe twory

pozostają niedostępnemi dla prostaków, pozbawio

nych doświadczenia i wykształcenia, dzieła ser

cem natchnione, w sercach też znajdują gotowy

odgłos i źródło niewyczerpane. Z innej strony pię

kno przyrody, nauki czy sztuki, budzi w nas za

chwyt pełen smętku, uwydatniając wszystko, czego

uaui niedostaje, i niedościgłość pełności piękna.

A tymczasem moralne piękno zaspakaja wrodzoną

potrzebę sprawiedliwości i dobrego, człowiek od

czuwa całą własną wartość, a ztąd widok piękno

ści moralnych czynów dostarcza nam niczem nie

zamąconej rozkoszy, spełnionego i urzeczywistnio

nego na ziemi ideału."

1 znów podobnie jak na początku mówca rzecz

swą zamyka jednaką uwagą, ciesząc się, iż mu

się udało spotkać i odsłonić zespolenie ideału mo

ralnego i ideału estetycznego w pięknych, bo do

brych uczynkach. nJeśli gdzieindziej dwa te idea

ły rozłąezonemi nam się być zdają, to dlatego, iż

dobre wymaga otiary, podczas gdy piękuo bu

dzi tęsknotę za najwyższem szczęściem. Ale ta

sprzeczność jest tylko pozorną, albowiem szczę

ście o tyle tylko jest prawdziwie ludzkiein , o ile

różni się od dobrobytu, poczuciem szacunku oso

bistego i godności własnej. Zaszczytem stoicy

ziuu było oildauie szczęścia w opiekę tej goduo

ści, pierwszem wyzwaniem rzuconem boleści przez

hartowną ludzką wolę. Ale ztąd ołtarz starożytnej

litości bynajmniej się nie rozszerzył. Nikt o uldze

nieszczęśliwych uie pomyślał. Niezaprzeczonem do

brodziejstwem chrześcijańskiego miłosierdzia po

zostanie zawsze dokouauy przez uią cud, gdy po

trafiła każdemu zalecić poddanie, nad wszystkiemi

rozciągnąć swe litościwe skrzydła, a nareszcie

uświęcić cierpienie podniesieniem onego do zna

czenia próby i zadatku wiekuistej szczęśliwości.

Wbrew postępowi teoryi i praw ekonomicznych,

ten naiwny środek, leczący w nieszczęściu i roz

paczy, nie został dotąd powszechnie zdyskredyto

wanyrn. Dziś jeszcze nowe tu stanęły przykłady

i dowody, że to, eo najrzewniejsze, w uwieńczo

nej przez Akademię zasłudze, jest dziełem chrze

ścijańskiego miłosierdzia".

Żywe oklaski temu domówieniu odpowiedziały.

Ta atirmacya chrześcijańskiego w duszach pier

wiastku w dzisiejszym ustroju świata nosi cechę

wyznawczej odwagi. Żaden zwrot polityczny nie

znalazł się w mowie obecnego dyrektora Akade

mii lraneuskiej. Polityka odbije się natomiast so

wicie za to pominięcie przy najbliższem święcie

nieśmiertelnych, gdy na duiu 13 grudnia w ich

koło wstąpi br. d fłaussonville, podobnież szermierz

miłosierdzia, ale zarazem i badacz kwestyi społe

czuej, biorący zbyt żywy udział w bieżących prą

daeh i zdarzeniach, aby nie potrącić o stan umy

słów i rzeczy w obecnej chwili. Nie omieszkamy

pochwycić odgłosów tej niedalekiej uroczystości,

a tymczasem wspomnijmy jeszcze główne nagrody,

przyznane na zebraniu z dnia 15 listopada pisa

nym księgom, nietylko osobistego poświęcenia

dziełom.

Największy p ri x Gobert został wręczony p. A.

Sorel, za pommnową jego pracę, zatytułowaną:

L ’Europę et ta i evolution franęaise. Dwie z kolei

nagrody uwieńczyły badaczy prototypu romauso

pisarzy nowoczesnych, Balzaka. Wieńce poezyi

odznaczyły całkiem nieznanych wieszczów: hr. Bo

lel!i, p. Plessis i Emila Pej refort. Osobny fundusz

niewieście talenta publicznym hołdem wynosi.

Królowej rumuńskiej a raczej książeczce zatytu

łowanej: Myśli królowej, p. (Jarmen Sylva dostał

się wielki zloty nic(Ll. Zaslużauo lo uznanie

dla długiego szeregu prawdziwie pięknych i głę

bokich aforyzmów, wśród których pobrzmiewa

smętkiem rozczarowania i złagodzenia zachodu ży

cia to złote zdanie: nMłodość sądzi — starość roz

grzeszą". W chwili, gdy czytelnicy dwóch świa

tów zostają jeszcze pod wrażeniem świetnego por

tretu Krystyny Szwedzkiej, zamieszczonego w j e

dnym z ostatnich zeszytów Reoue des d t u x mon

des, nieobojętną będzie wiadomość, że dawniejsze

wizerunki niewieście, pióra pani Arvćde Barine,

zasłużyły sobie na przyznanie im zaszczytnej

wzmianki i hojnego funduszu.

Nie skończylibyśmy prędko, chcąc wymieniać

wszystkie książki odznaczone nagrodami. Wierna

swej trądy cyi, aka_ieuiia osobnemi zachętami wy

różnią bogatą literaturę dla wieku dziecięcego —

i znów cały szereg czytań dla młodego wieku

przeznaczonych hojne otrzymał zachęty. Drgająca

myśl odwetu natchnęła zapewne wynagrodzenie

dzieła barona Vatry o teoryi wielkiej wojny. Ks.

Bibesco doczekał się chwalebnego odznaczenia

wspomnień z wojny meksykańskiej w 1862 roku.

P. Lemonnier zdobył zasłużoną nagrodę za wy

czerpujące studyum położenia wyzwoleńców w pier

wsz.ych wiekach rzymskiego cesarstwa. Czułość

niezapomnianej metropolii dla utraconych kolonij

zniewoliła akademię do uwieńczenia kanadyjskiej

książki ks. Casgraiu, zatytułowauej: Unpelerinage

au pays d’E u^ njćline , nieco pretensyonaluym zwro

tem do arcydzieła Longfellowa.

Wśród dzieł wyróżnionych nagrodami uderza

nas mnóstwo specyalnych studyów, poświęconych

jednej postaci, jednej chwili dziejowej, jednej

miejscowości lub osobistości francuskiej. Szczęśli

wy kraj, w którym niebrak rąk, umiejętnie znoszą

cych pojedyncze cegiełki do odbudowania prze

szłości i przysposobienia przyszłości!

Jak tedy widzimy, ostatnie zebranie publiczne

akademii francuskiej niezmiernie było pełne i oży

wione. Sekretarz jej dożywotni, p. Kamil Doucet,

odczytał sprawozdanie z rozdzielonych literackich

nagród i wywołał nazwiska uwieńczonych auto

rów i książek. P. Sully Prudhomme wygłosił po

chwałę cnoty i cnotliwych, nareszcie p. Halćvy

dał poznać ustępy panegiryku Balzaka, pióra p.

A. Cabata, któremu przyznano najwyższą nagrodę

wymowy, i to w sumie 4000 franków. Mimo tak

urozmaiconego programu, pałac Mazarin nietyle

się wypełnił, co przy innych okazyacb. Ale ho

publiczność paryska nad bezwzględność pochwały,

nad dzień nagród hojnie rozdawanych, przekłada

zręczną szermierkę dwóch stawających naprzeciw

siebie mówców, którzy zwykli pod kwiatami re

toryki ukrywać żądło nieraz jadowitej krytyki i

ostrze ateńskiej ironii. Wystarczyło nam jednak

posiedzenie z 15go listopada, aby nas przekonać,

iż niesmaczna napaść p. Alfonsa Daudet na nnie

śmierteluych" nie wstrząsnęła podwalinami pałacu

Mazarin, odbiła się od jego progów, które po d a

wnemu wiodą najwybrańszych do przystani do

brego smaku, wytwornego sądu i szlachetnych

w piśmiennictwie czy życiu dążności.

, C z a s " wychodź, cod zie nnie wieczór, wyjąwszy niedziele i dni świąteczne

Oddzielne Nra Czasu, o de zapas starczy, w Krakowie po 10 c,, we Lwowie lub z p rzty Tką pocztową 12 c

Prenumerata wynosi:

Pocztą w państwie a u s t r y a c k i c m .................................

na ,f?ty rok na kwartał jjna 1 miesiąc

ni emie ckie m ......................................

’

fj, zfr -

3 wr.

||2zlr.50ct.

do Wioch, Francyi, Anglii, Belgii. Szwajc aryi,Tur’cyi

r" I 3złr’

i innych państw należących do związk u poc ztowego . .

32 złr

Prrnuineraie przyjmuje się tylko od i

a«"

zir -

l - i - t y z pieniadzini i przekazy pieniężne na prenumerato ? .!!r? J ? ! ! * ?

* ° dnia w miesiącu.

franco do Adininistracyi Czasu w Krakowie .

Listu w i-/S

" la (inseraty) uprasza się nadsyłać

opłacie poc ztowej.

Listów

nieopieczętowane nie podlegają

Rękoplsmóiir nads(bnych nie zwraca się.

Prenumeratę przyjmują:

Administracya ,CZASU" w K rakow ie i urzędy pocztowe, miejscowa p renum eratę księgarnia

S. A. Krzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń M. Silbersteina

plac Maryacki 1. 9, handel Bajera przy ul. Grodzkiej, trafika Kuklińskiego w Sukiennicach, g!ówna trafika

róg Rynku i ulicy św. Ja na.

—

Ogłoszenia (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza

drobnym drukiem (petit.) za pierwszy raz 10 cent,, za każdy następny po 5 cent. STadesłaae (na

3 s ’ronię) od miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cent. za każdy raz.

«»głoszenia I pre

numeratę przyjmują: we Lwowie Ajencya ,,CZASU" w głównym składzie tytoniu Nr II ulica

Trybunalska L. 4; w Pa ryżu wyłącznie p. Adam, Rue des Saints-Póres 81, (prenumeratę p. W. Ra

czkowski, Courbevoi pod Paryżem, Rue du Chemin de fer 4 1); w W iednia pp. Ilaasenstem A Wigier

(także w Hamburgu, Frankfurcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, R. Moses

(także w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Schalek, M. Dukes, J . Danneberg A. Herndl,

M. Stern, (tylko prenumeratę pp. H. Goldschmidt A C.): w F rankfurcie n. SI. G. K. Daube A C.

W Warszawie pr zyjmują ogłoszenia pp. Roichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Sen atorskiej.

1 of 4 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Struktura

Gminne Nowiny :

Similar

Similar publications

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 21, Nr 6 (31 marzec 2013) ꞊ Nr 783.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 18, Nr 23 (5 grudzień 2010) ꞊ Nr 725.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 19, Nr 6 (20 marzec 2011) ꞊ Nr 732.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 18, Nr 17 (5 wrzesień 2010) ꞊ Nr 719.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 18, Nr 21 (7 listopad 2010) ꞊ Nr 723.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 16, Nr 13 (29 czerwiec 2008). Dodatek.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 16, Nr 10 (18 maj 2008) ꞊ Nr 660.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 17, Nr 4 (22 luty 2009) ꞊ Nr 680.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 17, Nr 5 (8 marzec 2009) ꞊ Nr 681.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 17, Nr 15 (26 lipiec 2009) ꞊ Nr 691.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 21, Nr 12 (28 lipiec 2013) ꞊ Nr 789.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 21, Nr 10 (30 czerwiec 2013) ꞊ Nr 787.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 21, Nr 14 (29 wrzesień 2013) ꞊ Nr 791.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 21, Nr 9 (26 maj 2013) ꞊ Nr 786.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 17, Nr 10 (17 maj 2009) ꞊ Nr 686.

Przeczytaj

Gminne Nowiny : dodatek bezpłatny do Tygodnika Rodzin Katolickich "Źródło". R. 18, Nr 20 (24 październik 2010) ꞊ Nr 722.

Ocenianie publikacji możliwe jest wyłącznie dla użytkowników zalogowanych. Zaloguj się

0 ocen

Details

Przynależność do kolekcji

Komentarze (0)

Pobieranie metadanych

Pobieranie plików zdigitalizowanych

VIAF/NUKAT

Mirador viewer