Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 672 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 189

Kraków, Piątek 26 Kwietnia 1912.

Rocznik LXV.

mwwnja

(Numer poranny)

Iheaaswatą prryjnmją: ttw iuam y«Cmamw Krakowi«i

pwatwt. MitjMevąar«—

SMMSMratą k"ię*. A A. KrzytaiKrwcki***, WwdU- St. Kjrhtiaki***«. »rotfika w Snktessicaek, Me*« a ś w

gb y ea i Sclernt-no -wej. G). Trafika. V i Lwowie ,,C(a*- jest łH *akycte * klerach drtea. A. k)a w

* Bicktlzka, u r)acyach k*ltj«wyi.łi * Tanowie, Rzenowtt, Jaiit, Aawy* Sącn aa |

w kj.;garnl Glejowej, hu(ileż u innych jł-jwoiejszjcli *tac/ach u pertyertw Glejowyck.

Ceny ogło szeń : ed wiersza petitem za pierwszy raz 20 hai., za każdy następny po 15hal,: nkład tabe

laryczny, cyfrowy, *komplikowany, pierwszy raz 10 hal-, następny po 15hal. N adesłane i Nekrologia

*4 aaiejęca wiersza drukiem patii.60 hal. za każdy raz. Głosy publiczności po2kor.;kamnikatyhandlowe

pokronicei podziale ekonomicznym;kanonikatyprywatne, śluby, zaręczyny itp.p oi kor. ad miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenumeratą przyjmują: we Lwowie biura dzienników L.Plohna, A.Olszewskiego,

Et.Sokołowikiego, K.Buchstaba; wJarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski; wPrze

m yślu A. Juszyńskiksięgarnia i E. Bi!let; w Rzeszowie M. Weintraub;wStanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

Ł W. Raczkowski, 14 Citć de Trevine; w W iedniu Haasenstein A Vogler, R. Mosse (także we wszyst

ek filiach): H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, .1 Danneberg, Bock A Herzfeld, H. Friedl (tylko pre

mimeratę H. Goldschmidt A Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L.Daube di Comp., w Pradze cze

skiej Fr. Hoyorka. Listy z pieniądzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę i egłoszeuia przy]

*a*ye Administracja Czasu w Krakowie. R eklam acye nieopieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nic przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

BłT* Zz każdą zniaię idretu dopłaca ii* 48 hal.

ADRES REDAKCYl: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

TOMA8YNĘ.

nuperfosfaty, sól potasową,kai

uit, saletrę

nabywać można na znanych, korzystnych wa

runkach w stowarzyszeniu:

SYNDYKAT ROLNICZY W KRAKOWIE.

Obrady Koła polskiego.

(Komunikat sekretaryatu Koła).

(Telefonem).

W iedeń, dn. 26 kwietnia.

Na w czorajszem posiedzeniu Koła polskiego

prezes Dr L e o złożył sprawozdanie z działalno

ści prezydyum Koła. W sprawie upaństwo

wienia szkół średnich T. S. L. od 1

września 1912 r., wpłynęło do Koła przeszło 200

petycyi z kraju. Rada szkolna krajowa uchwa

liła już przedłożyć wniosek o upaństwowienie

gimnazyum realnego w Białej, zaś w kwestyi

seminaryum nauczycielskiego ułożone zostały

przygotowawcze czynności celem korzystnego za

łatwienia tej sprawy tak dla Kęt jak i Białej;

w jednem z tych miast będzie seminaryum, zaś

w drugiem szkoła fachowa, co odpowie życze

niom konferencyi poselskiej odbytej podczas o

statniej sesyi sejmowej.

—

W przyszłym tygo

dniu przed drugiem czytaniem w Izbie przed

łożenia o pragmatyce służbowej od

będzie się dla tej sprawy posiedzenie Koła, na

którem pos. Stesłowicz imieniem komisyi złoży

szczegółowe sprawozdanie, poczem zapadnie u

chwała Koła.

—

Prezydent ministrów zawiado

mił prezesa Koła, iż z funduszów minister

stwa rolnictwa rząd wyasygnował

400.000 kor. na dalszą akcyę zapomo

gową celem zakupna paszy; nadto

przyrzekł rząd pomoc na naprawę dróg i budo

wę mostów uszkodzonych przez powodzie.

—

Prezydyum Rady N arodow ej donosi prezydyum

Koła, że komisya wykonawcza Rady uchwaliła

przyjąć propozycyę Rady Narodowej

czeskiej co do wspólnego rozpatrze

nia stosunków polsko-czeskich na

Śląsku Cieszyńskim i w tym celu wyznaczyła

4 delegatów do wspólnej z 8 członków składać

się mającej komisyi, która ma rozważyć, w ja

kich miejscowościach i w jakich spraw ach możli

we jest ugodowe załatwienie sporów. Na dele

gatów Rady wybrani zostali: Dr Ernest Adam

wiceprezes T. S. L.,

Dr Antoni Górski prezes

organizacyi obrony kresów zachodnich, X. Józef

Londzin i pastor Franciszek Michejda ze Ślą

ska.

—

Wydział krajowy na podstawie wyni

ków ankiety w sprawie projektu państwowej

ustawy o chorobach zakaźnych doma

ga się przeprowadzenia w projekcie odpowiednich

poprawek. Prezes wzywa członków odnośnej

komisyi, aby podczas obrad wpłynęli na zmianę

projektowanej ustawy.

—

Z takiem samem wez

waniem zwraca się do członków komisyi w spra

wie projektów ustawy o ochronnem

wychowaniu i o prawie karnem dla

młodzieży, zalecając uwzględnienie petycy

wniesionej do Izby przez krakowską sekcyę kra

jowego komitetu dla spraw ochrony dzieci Radj

opiekuńczej miasta Krakowa.

—

W kwesty

gospodarstwa drogowego w kraju

w szczególności budowy dróg konkurencyjnych

oraz konserwacyi i przebudowy dróg

powiatowych i gminnych I klasy, mus

Koło, zdaniem prezesa, wdrożyć odpowiednią ak

cyę, by część ciężarów przenieść ni

państwo, powiaty bowiem nie są w stani(

pokryć wzrastających w zatrważający sposól

wydatków drogowych. Sprawa posiada pierwszo

rzędne znaczenie nie tylko dla powiatów, al

również i dla całej akcyi uprzemysłowienia kra

ju, gdyż wygórowane dodatki do podatków u

trudniają niezmiernie zakładanie nowych, zwłasz

cza fabrycznych przedsiębiorstw przemysłowych.—

W końcu oznajmia prezes, że w sprawie z a ł o

żenią uniwersytetu ruskiego odbył

prezydyum Koła konferencyę z prezydentem m

nis tró w i ministrem oświaty. Rząd stwiei

dził ponownie, iż bez powozu mieni

się z Kołem tej sprawy, jak wogól

żsdnej sprawy dotyczącej stosur

ków polsko-ruskich załatwiać nie b(

d z i e. Komisya parlamentarna odbyła posiedź(

nie, w którem wzięli udział profesorowie un

wersytetu lwowskiego. Zapowiedzieli oni nad

słanie memoryalu do Koła. Parlamentarna kom

sya nie podejmie bez wyraźnej uchwały Ko

żadnych środków w sprawie uniwersytetu ri

skiego, w ażność jej bowiem wymaga, by zosta

rozpatrzona gruntownie i ze wszystkich strc

n a plensrnem posiedzeniu Koła.

W dyskusyi nad powyższem sprawozdanie

prezesa zabierali głos w spraw ie dróg posłow

G6tz, Korytowski, Abrahamowie z, K

złowski, Czaykowski i Rauch.

Minister Długosz wyjaśnia, iż uznając d

niosłość akcyi budowy dróg konkurencyjny

w Galicyi z ajął się nią gorliwie po objęciu nr:

dow ania, a obecnie ma nad zieję, że uzasadnio

żądania wydziału krajowego będą uchwalone

konferencyi, którą niebawem zwoła mimsterstr

robót publicznych na wypadek, gdy’by w droc

pisemnej nie można było u zyskać porozumieli

Na wniosek pos. G6t z a zapadła uchwała.

Koło polskie poleca prezydyum, aby wpływ

swoim wyjednało u rządu w najkrótszym czs

pełne uwzględnienie żądań wydzia

krajowego w sprawie budowy i utr

mania dróg konkurencyjnych.

Pos. Kozłowski dziękuje prezesowi za v

jaśnienia o stanie sprawy uniwersytetu ruskie

Mówca rozumie oświadczenie prezesa w ten s

sób, że zanim Koło poweźmie decyzyę, ani p rę

żydyum jako takie, ani komisya parlamentarna,

ani żaden z reprezentantów stronnictw do Koła

należących nie przesądzi sprawy założenia uni

w ersytetu ani co do miejsca ani co do czasu.

Pos. Dębski przyłącza się do tego oświad

czenia.

W dalszym ciągu odbyło się poufne posiedze

nie, na którem odrzucono wszystkimi

głosami przeciw’ 9 wniosek pos. Za

morskiego, zmierzający do wybrania

komisyi z 7 członków Koła, mającej

zbadać zarzuty podniesione w prasie

przeciw pos. SŁapińskiemu. W dysku

syi nad tym wnioskiem zabierali głos posłowie

Bojko, Korytowski, German i Kozłow

ski.

Potem przystąpiono do omówienia spraw bę

dących na p orządku dziennym w Izbie.

Na w niosek pos. Germana jednomyślnie

uchwalono gJosowaó w Izbie w spra

wie oficyantów i pomocników kance

laryjnych za ustawową regulacyą

stosunków służbowych tej kategoryi

funkcyonary u s zy , zgodnie z. wnioskiem ko

misyi opartym na referacie pos. Marclchla.

Po dłuższej dyskusyi przyjęto większością gło

sów wniosek pos. Sredniawskiego, aby

członkowie komisyi prawniczej Koła oświadczyli

się w komisyi Izbowej przeciw projektowi

nowej ustawy o pokątnem pisarstwie.

Najbliższe posiedzenie Koła wyznaczył prezes

na dziś na godz. 12 w południe w sprawie

zapowiedzianego ustąpienia marszał

ka kraju hr. Badeniego.

Autlyeiicya D ra Leo u cesarza.

W ie d eń . (B. kor.) Prezes Koła polskiego Dr

Leo przyjęty został wczoraj przez cesarza na o

sobnem posłuchaniu.

Wiedeń. (=)Jakkolwiek prezes Koła Dr Leo,

co się samo przez się rozumie, zachowuje wszel

ką dyskrecyę co do treści swojej audyencyi ul

cesarza, to sam fakt półgodzinnej audyencyi b u

d z i w kołach poselskich wielkie za

interesowanie.

Program prac Izby.

W iedeń. (B. kor). Pod przewodnictwem pre

zydenta Sylw estra odbyło się wczoraj posiedze—

I nie konwentu seniorów. Postanowiono, że w p rzy

szłym tygodniu odbędą się posiedze

!nia pełnej Izby tylko we wtorek i

!piąte k, zaś środa i czwartek pozosta

!ną dla delegacyi; jednakże i w tych obu

!dniach wedle możności obradować mają także

!komisye Izby. P orządek obrad Izby uzu

1pełniono następującemi spraw ami: Sprawozda—

Iniem komisyi gospodarczej o ustanowieniu

!fachowych sprawozdawców w kwe—

Istyach emigracyi i spraw ozdaniem komisyi

1prawniczej o utrzymywaniu prasdrukar*

Iskich o ustawie w sprawie ochrony znaku

!Czerwonego Krzyża. W końcu postawione

!będzie na porządku dziennym pierwsze czytanie

!ustawy o stowarzyszeniach zarobko

!wych z tem zastrzeżeniem, że gdyby tymcza

1sem wpłynęło do Izby sprawozdanie komisyi u—

Irzędniczej o pragmatyce służbowej, bę

iIdzie ono miało pierw szeństwo.

1Naro(lowidemokraciiludowcy.

I Wiedeń. (Tel. pryw.) W Kole polskiem po

dstaw ił pos. Zamorski zapowiedziany wniosek o

, I wybranie komisyi dla zbadania stosunku pos.

" I Stapińskiego w sprawie Szajowicza i motywował

Igo obszernie. N astępnie pos. Bojko imieniem łu

g) dowców oświadczył, że komisya ludowców już

!się tą sprawą zajmowała i doszła do przekona*

I nia, że pos. S tapińskiego w całej tej sprawie ża—

Iden zarzut nie trafia. Na to pos. Korytowski

1imieniem konserwatystów a pos. German imie

_ I niem demokratów oświadczyli, że opierając się

0 | n a orzeczeniu komisyi ludowców, głosować będą

!przeciwko wnioskowi pos. Zamorskiego. Pos.

!Kozłowski przemaw iał za wnioskiem, poczem

g I wszystkimi głosami przeciw 9 wniosek pos.

JZamorskiego odrzucono.

0 zniżki kolejowe dla nauczycieli.

I_I

- ----

i-1 W ie d e ń . (Tel. wł.) Deputacya nauczycieli hi

s”1dowych, która, jak już doniesiono, bawi w Wie

i-1dniu, udała się także do ministra kolei F o r

a 1stera z p rośbą o przyznanie nauczycie

ń-jlo m ludowym zniżek kolejowych, po

ła!dobnie jak urzędnikom. Minister przy

»u 1rzekł spraw ę życzliwie rozważyć.

Wybór sejmowy w Stryju.

ie1

° J Lwó w . (B. kor.) Namiestnik rozpisał wybó

0_1uzupełniający jednego posła do Sejmu w okręgi

chlm. Stryj n a 18 czerwca b. r.

tę-1

asHaEł»yposłów

na1

woj W ie d e ń . (B. kor.) W dalszym ciągu wezora.

lżejszego posiedzenia Izby posłów obradowano na

ia. | w nioskiem nagłym w sprawie reformy p odatk

Jdomowo-czynszowego. Następnie odbrady przei

em jw an o. Odczytano interpelacye i wnioski,

isiej Przy wyborze komisyi wodnej wyb n

łu)no z Galicyi posłów Angermana, Budzynowsku

2y.j go, Ceglińskiego, Czaykowskiego, Daszyńskiegi

Głąbińskiego, Hołubowicza, Kędziora, Lea, Ro

vy- nera i Zieleniewskiego.

»o.

Następne posiedzenie Izby dzisiaj.

po-|

Wybory w Wiedniu.

Zwycięstwo chrześciańsko-społecznych.

(Telefonem).

Wiedeń, dn. 26 kwietnia.

Przy wczorajszych wyborach ściślejszych w 11

okręgach czwartej kuryi wyborczej do Rady

miejskiej zdobyli chrześciaćsko-spoleczni 7

mandatów, soeyaliści 3 mandaty, wolno

m yślni 1 mandat. Z 21 mandatów czwar

te’j kuryi przypada na chrześciańsko

spnłecznych 11 mandatów, na socya

listów 9, na wolnomyślnych 1 man

dat.

W piątej dzielnicy pewien konduktor tram

wajowy, który agitował za kandydatem ehrze

ściańsko-społecznyra, uciekając przed goniącymi

go socyalno-demokratycznymi agitatorami, w sko

czył do wozu tramwajowego. Gdy goniący chcieli

wskoczyć do tegoż wozu, konduktor d a ł d w a

ślepe strzały rewolwerowe. Policya a

resztowała tego konduktora, oraz jeszcze dru

giego agitatora.

Wśród wybranych znajduje się dotychczasowy

r ad ny chrześciańsko - społeczny Kuntschak.

Dotychczasowy radny soc. dem. Wutschl prze

padł w XII dzielnicy przeciw kandydatow i chrze

śeiańsko-społeczneniu.

Zmiany w starostwach.

(Telefonem).

Lwów , dn. 26 kwietnia.

Na podstawie upoważnienia ministra spraw we

wnętrznych namiestnik przeniósł radcę dworu Bo

gusława Kieszko w skiego z Sambora do

Przemyśla i poruczył mu jako delegatowi namie

stnika inspekcyę starostw w Brzozowie, Strzy

żowie, Rzeszowie, Kolbuszowej, Nisku, Łańcucie,

Prz.eworsku, Jarosławiu, Cieszanoyie, Jaworowie

i Mościskach; radcę namiestnictwa Henryka hr.

Morstina z Rzeszowa do Sambora i poruczył

mu jako delegatowi namiestnika inspekcyę sta

rostw w Krośnie, Sanoku, Lisku, Dobromiłu, S ta

rym Samborze, Turce, Drohobyczu, S tryju, Sko

leni, Żydaczowie i Rudkach ; wreszcie radeę n a

miestnictw a Macieja Biesiadeckiego z Białej

do Lwowa.

Namiestnik przeniósł starostów Zygmunta Ret

tingera z Rohatyna do Białej i Romana Ż u

rowskiego z Bobrki do Rzeszowa, starszego

komisarza powiatowego Wilhelma Gawroń

skiego z Mielca do Lwowa, komisarzy powia

towych Ludwika Osuchowskiego z Czortko

wa do Złoczowa, Edwarda Jakóbschego ze

Złoczowa do Cieszanowa, Emiliana Kulczy

ckiego z Cieszanowa do Lwowa, Stanisław a

Matusińskiego z Zakopanego do Tarnowa,

Aleksandra Wysockiego z Rzeszowa do Brze

sk a; koncepistów namiestnictwa Ludwika Frein

dła z Tarnowa do Mielca, a praktykanta kon

ceptowego Franciszka Bubeniczka ze Lwowa

do Czortkowa.

Namiestnik poruczył komisarzowi powiatowemu

Stefanowi Grabczyńskiemu funkcye dele

gata namiestnictw a komisyi klimatycznej i in

spektora zdrojowego w Zakopanem, uwalniając

równocześnie od pełnienia tych funkcyj komi

sarza powiatowego S tanisława Matusińskiego.

Rozwiązanie Rady m. Gracu.

G r a c . (B. kor.) Radę miejską wczoraj

rozwiązano.

Aresztowanie wspólników Bonnota.

Paryż . (B. kor.) Policya a resztowała

!trzech anarchistów Roulota, Dubosa

li Boucheta, oraz przyjaciółkę Limentowa

iMaryę Bess, jako wspólników bandy Bonnota.

Echa katastrofy ,,Titanica44.

i Waszyngton. (B.kor.)Piąty oficer ,,Titanica*

lLowse zeznał, że w łodzi ratunkowej

!czekał około godziny, póki nie zamil

!kły wołania tonących o pomoc. Potem

(wrócił na miejsce wypadku i zabra!

I kilku rozbitków do łodzi. Wracać pierwej byłoby

!jego zdaniem szaleństwem, gdyż byłby się do

| stał w samo mrowie tonących.

I Waszyngton. (B. kor.) Jednego z ofice

!rów ,,Titanic a*, k tóry chciał wrócić do An

|glii, odprowadzono pod eskortą z No

’)wego Jorku do Waszyngtonu. Także

j Ismaya i F ranklina, którzy prosili o pozwolenie

’ )powrotu do Nowego Jorku, zmuszono do pozo

’ )stania w Waszyngtonie.

Skutki bombardowania Dardanelów.

J R z y m . (Tel. pryw.) Tribuna donosi, jakob;

r | skutek bombardowania fortów dardanelśkich by

II )o wiele donioślejszy, jak turecki rząd przyznaj

)i twierdzi, że o k o1o 600 tureckich żoł

Jnierzy zostało rannych.

R z y m . (Tel. pryw.) Giornale d’Italia donos

)z Aten, że podczas bombardowania Dardaneló’i

- )znajdow ał się u wejścia grecki parowiec. Kapi

d | tan nie mogąc z powodu podwodnych min wtć

u)cić, dał rozkaz puszczenia okrętu pełną parą

- ) w ten sposób przejechał bez szkody» pomiędz

) walczącymi,

i-) R z y m . (Aj. Stefani). Różne dzienniki podał

i-1 wiadomość o obsadzeniu przez Włoch ó(

5,)wysp na morzu Egejskiem, zwłaszcz

s-JLemnos i Tenedos. Wiadomości te, pocht

dzące bez wyjątku z Konetantynopi

la, są nieprawdziwe.

Ks. Ludwik Radziwiłł.

W ied eń . (Tel. wł.) Na przedmieściu więdeń

skiem Neustift zmarł wczoraj nagle na udar ser

cowy ks. Ludwik Radziwiłł. Książe, który liczył

65 lat, wczoraj dopiero przybył z Gmuiiden do

Wiednia.

Z sali koncertowej.

zapału przyjęcie dzieł i wykonania.

,,Monę Li

zę11 musiano powtórzyć w podziękowaniu za

oklaski, którymi obecny na sali p. Różycki dzie

lił się z p. Fitelbergiem.

Witold Noskowski.

’L TEATRU.

Dwa koncerty muzyki polskiej: orkiestra Wiener

Ko)izertrerein pod batutą p. Grzegorza Fitelberga;

aranżowane przez dyrekcyę koncertów krakowskich.

Wieczór pierwszy.

Z dwóch zapowiedzianych produkcyj pod ba

tutą p. Fitelberga, pierwsza przyniosła jak gdy

by repetitoryum symfoniki polskiej najnowsze}.

Z wyjątkiem Szymanowskiego, który otrzyma ju

tro osobny wieczór, na programie znaleźli się

naczelni jej reprezentanci: Karłowicz z ,,Oświę

cimami", Różycki z ,,Bolesławem Śmiałym11

,.Moną Lizą", Fitelberg z ,Pieśnią o Sokole".

Same poematy symfoniczne o inniej lub więcej

konkretnie sformułowanym programie: rodzaj

twórczości właściwy młodej symfonice polskiej,

przez nią dopiero napraw dę obdarzony indyge

natem. Starsze pokolenie trzymało się zawsze

,fo rm y ", począwszy od ,,Morskiego Oka" i ,,Ta

trów ", a skończywszy na ,,Stepie" i ,Z życia

narodu".

Młoda Polska — zachow ajmy dla skrócenia ten

wątpliwy termin — weszła przed niewielu laty

w naszą kulturę muzyczną krokiem energicznym,

jaki przystoi wszelkiemu nowatorstwu, jeśli po

siada przekonanie o swej misyi i poczucie swej

wartości. Na sztandarze niosła Chopina, jako

drogowskaz, przeoczony przez ,,starych"; pod

pachą Wagnera, Straussa i Regera, w tornistrze

zapas najcenniejszy : talent i dobrą, ,starą" wie

dzę muzyczną. Zwiedzono obce kraje, przysłu

chano się nowinkom i czerpano z nich. Odzwier

ciedliło się to nasamprzód w technice grania na

orkiestrze, która błysnęła kaskada barw. Oprócz

Zachodu, nie zapominano i o Wschodzie, o gwieź

dzie Czajkowskiego, a nawet o gwiazdkach w ro

dzaju Skriabina. Tak gruntowne studyum współ

czesności dało młodej plejadzie to, co się nazy

wa ,,opanowaniem nowych środków wyrazu"

w harmonii, orkiestracyi i kontrapunkcie.

Te ,środki wyrazu" stanowią w muzyce, jak

wiadomo, problem najdelikatniejszy, gdyż z sa

mym wyrazem zrastają się bardzo ściśle. Nic

łatwiejszego, jak zabrać wyraz razem ze środ

kami, choć tylko tych ostatnich się pragnie.

Wtedy już krok tylko do rzeczy wtórnych, do

, m u zyki kapelmistrzowskiej", do kompilacyi, któ

ra od dawnej tego samego typu różni się tylko

,środkami" i jest równie jak tamta nieszkodli

wem świadectwem oczytania i pracowitości. Ska

la talentów Młodej Polski chroni ją przeważnie

przed takiem sklasyfikowaniem. Talent, jak ka

mień filozoficzny, zamienia wszystko w złoto.

Nawet wówczas, gdy odcyfrowujemy wspomnie

nia z podróży po wielkich p artyturach współcze

snych, naw et wówczas rozmach talentu, jeżeli

jest, pozwala myśleć tylko o w pływach, nie o n a

śladownictwie.

W tym sensie trzeba najczęściej interpretować

to, co słyszy się np. ze Straussa w Różyckim,

lub z Wagnera w Karłowiczu. Trzebaby nie znać

Szekspira, aby nie dojrzeć go w Balladynie;

podobno Lemattre, po przedstawieniu amator*

skiem francuskiem w Paryżu, odezwał się: il

connaissait hien son Shakespeare... Ale skala

twórcza Słowackiego oddala chyba myśl ,p la

giatu" . Zresztą warstw y głębsze, samorodne ta

lentu wychodzą na wierzch w miarę rozwoju

Między wczoraj słyszanym ,Bolesławem Śmia

łym" Różyckiego, a ,Anhelłim " leży właśnie taki

dystans kilku lat uświadamiającej się samodziel

ności.

Młoda Polska swem zjawieniem się wydobyła

opinii dyssonanse, jaskrawsze od swoich wła

snych. Okres ten minął. Ustąpił miejsca radości

grona talentów silnych, żywotnych, zdolnych

do rozwoju. Udział w tein gronie p. Grzegorza

Fitelberga otwiera perspektywy rozgłosu euro

pejskiego. Młody teu kapelmistrz jes t urodzonym

wirtuozem na orkiestrze, Wiedeń powinien stać

się tylko etapem w jego karyerze, a muzyka

polska pociągnie jej ,śladem. Energia i subtel

ność, temperament i równowaga artystyczna skła

dają się w proporcyonalnych dozach na tę wy

bitną indywidualność kapelmistrzowską. Wieczór,

w którym artysta taki rozporządza instrumentem

w rodzaiu orkiestry Wiener Konzerlverein, mo

że dostarczyć wrażeń pierwszorzędnych.

Znane już w Krakowie ,Pieśń o Sokole" i

,Oświęcimowie" wywoływały całymi ustępami wra

żenie nowości, dzięki pałeczce p. Fitelberga.

Z nieznanych, ,,Bolesław Śmiały", daje w yraź

ne wskazówki co do wpływów, jakim w pierw

szych latach ulegała bujna natura Różyckiego,

ząjętego zwłaszcza Czajkowskim i Straussem;

ale mieści już wszystkie prawie zadatki bliskie

go rozw oju: rozpęd twórczy, nastrój poetycki,

inwencyę harmoniczną, poczucie orkiestry. ,,Mo

na Liza" — a ntrakt z opery Meduza, napisanej

do tekstu Cezarego Jellenty i już zakwalifiko

wanej do W arszawy na sezon jesienny — przed

stawia te zasadnicze wartości w formie czystszej

i doskonalszej, acz na przeciwnym biegunie w y

razu. Program (z Leonarda da. Vinci, Mereż

kowskiego) ma rolę zgoła drugorzędną wobec

treści czysto muzycznej, k tóra ujmuje poezyą

melodyki, przejrzystością i szlachetną prostotą

Z urywku tego płynie spokój i zaduma, może

aż nieoczekiwane po indywidualności tak krw i

stej i pełnej temperamentu, rozkochanej w kon

trastach energicznych i nastrojach burliwych.

Sala mogłaby zapełnić się jeszcze szczelniej

zapełniłaby się niezawodnie przy nieco inten

zywniejszej reklamie. Nie w płynęło to na pełne

Wczoraj odegrano w teatize miejskim Balla

dynę, Był to zarazem gościnny występ p. Sie

maszkowej. A rtystka rozwinęła przed nami bo

gactwo swego talentu, dając kreacyę o silnych

rysach tragicznych, przeprowadzoną z wysoką

umiejętnością i opanowaniem sztuki aktorskiej.

Scenę uczty zamkowej odegrała p. Siemaszkowa

z niepospolitą siłą.

Wczorajsze przedstaw ienie było też drugim de

biutem p. Ady Radwanówny (rola Skierki). P . Rad

wanówna wnosi ze sobą na scenę znaczną inte

ligencyę, temperament artystyczny, pomysłowość

i ruchliwość sceniczną.

Intcrpretacya innych ról w Balladynie była

już omawiana krytycznie na tem miejscu, ni«

będziemy więc tej analizy powtarzać.

Natomiast nie od rzeczy będzie przypomnieć

niezaprzeczoną niediiałość, jakiej winna je s t re

żyserya naszego teatru. Rzadko można widzieć

pod tym względem coś bardziej irytującego jak

scena uczty zamkowej. Podczas tragicznych scen

rozdzierających sumienie Balladyny na strzępy,

podczas przekleństw matki, bicia piorunów i ha

lucynacyi grafini, siedzi przy stole dziewięciu

statystujących aktorów tak spokojnie, jakby my

śleli o dawno już przeszłej indigestyi. Przez

kró tką chwilę p. Senowski usiłuje zrobić gest,

wyrażający w sztuce gestów zdziwienie, ale spo

tyka się z zopełną apatyą sąsiada. Może być,

że je6t to satyrą reżyseryi na słowiańskie leni

stwo i nieruchawość, ale s atyry tej nie życzył

sobie poeta — przynajmniej w tem miejscu. Nie

będę wspominał o kwestyi dekoracyi, gdyż spra

wę tę poruszano już poprzednio.

Zygmunt Stefański.

KRONIKA*

KL’aków, piątek, dn.

Dziś:

26 kwietnia.

Kalendarzyk kościelny: N.M.P. Dóbr. RadyiMarcel.

Kalendarzyk astronomiczny: Wschód słońca o go*

dżinie 4-28, zachód o godzinie 6-49; długość dala go

dzin 14-21

Teatr miejski: ,,Oficer gwnrdyi*.

Teatr Maryonetek przy ulicy św. Jana L.8, codzien

nie przedstawienie od godz. 5 po południu do 7 wieczór.

Odczyty: ,,Podatek od przyrostu wartości z uwzglę

dnieniem projektu krakowskiego" Dr Karol Krzetnski

godz. 6 wieczorem w Tow. prawniczem i ekonomicz

nem w auli Coli. novum .

Projekt utworzenia kursu prnktykantek* w Tow.

naucz, szkół wyższych o godz. 6 wieczorem w Coli.

novum.

,Zadanie Sodaliski studentki* p. Teresa Jankowska

o godzinie 7 wieczorem w Sodollcyi studentek (Staro

wiślna I.. 3.

Aro. Karol Franciszek Józef w Kra

kowie. Wczoraj wieczorem przejeźdźnł z Wiednia

przez Kraków do Kołomyi arcyksiążę Karol Franci

szek Józef. O godz. 8 minut 14 pociąg zatrzym ał się

w Krakowie, a arcyksiążę, korzystając z 30-minuto

wego postoju, w towarzystwie swego adjutanta zwie

dził część miasta. Arcyksiążę oglądał Bramę Floryań—

Rką, Rondel, następnie Sukiennice, kościół Najśw. Ma

ryi Panny i wieżę ratuszową, poczem dorożką wró

cił na dworzec kolejowy.

Wystawa prac kobiet pol.skich w Pra

dze . Przez dwa ubiegłe dni toczyły się w Stow.

nauczycielek obrady delegatek komitetów, warszaw

skiego, poznańskiego, lwowskiego i krakowskiego

nad urządzeniem

wystawy prac kobiet polskich

Pradze. Rozbieżną akcyę postanowiono prowadzić

jednolicie, uchwalono program pracy, niektóre dzin

wystawy powierzono pojedynczym komitetom, i

tak: komitetowi lwowskiemu poruczono zebranie i

usystemizowanie działu ratrospektywnego, komiteto

wi krakowskiemu działu artystycznego, warszawskie

mu powierzono zebranie danych co do pracy kobiet

w wyŻBzyeh zakładach naukowych. Postanowiono wy

dać katulog wystawy w języku polskim, którego

przelłómaczeniem na język czeski zajmie się komitet

Pradze. Komitety wykluczyły w urządzeniu wysta

wy wszelką ingerencyę komitetu czeskiego.

Muzeum etnograficzne w Krakowie.

Wczoraj odbyło się pierwsze walne zgromadzeni*

Tow. Muzeum etnograficznego w Krakowie. Następu

jących kilka dat świadczy o rozwoju Muzeum: Tow.

liczy 57 członków, posiadało w roku ubiegłym do

chodu 3500 K,, 2500 zabytków muzealnych. W roku

ubiegłym nabyło nowych zabytków 448, gdy tymcza

sem analogiczne muzeum wiedeńskie, subwencyono

wane przez kraj i rząd, nabyło 409 zabytków. Fre

kwencj-a w Muzeum krakowskiem doszła do cyfry

1705; w wiedeńskieni do 1787. Muzeum

założyło

darów bibliotekę etnograficzną, liczącą obecnie 100

tomów. Z Muzeum korzystało grono nauczycielek ro

bót ręcznych i artystów dekoracyjnych, oraz praco

wnie kilimów Wiele odbitek wzorów dostarczono

stowarzyszeniom etnograficznym w Londynie.

Zgromadzenie uchwaliło starać się o pomieszczeni*

powiększających się zbiorów muzealnych w budynku

poseminaryjnym na Wawelu (obok archiwum dyece

zyalnego). Postanowiono także starać się o subwen*

cyę ze strony kraju.

Zgromadzenie Stowarzyszenia nauczy

cielek. Onegdaj odbyło się 39-te walne zgromadze

nie Stowarzyszeniu nauczycielek w Krakowie pod

przewodnictwem prezesowej p.Joanny Pogonowskiej. Na

wniosek pp. Ullman, Szafrańskiej i Rybczyńskiej zgro

madzenie jednogłośnie zamianowało p, Pogonowską

dożywotnią prezesową w uznaniu zasług położonych

dla Stow-arzyszenia. Następnie przez aklam acyę doko

nano wyboru dwóch wiceprezesowych i połowy ce!oo

*"ł«" « *

k,__

Numer wieczorny 10 hal, ranny 4 hal.}

PRENUMERATA WYNOSI:

!”iTKs

F_4 wpri,t.il

"°" °

.........................

St°"°

Jt» -

8t”:—

:::::::::: 1F :śr;i K

n* «A7 vitiri*k

e d c i e m ...........................................

42 koron j]10kor. 50 n. 8 kor 50h«l

WratowS

^ * * l°y ch do związku pocztowego 48 koron «12kor._

4kor

wZu_T(abonament przez urzędy pocztowe) S16rb.20k. J 4 rb. 05k. 11 rb. *45 ko*

?yk*ZB Pism zagranicznych, mających debit w pań stwie rosv1skiem

ifctoS lÓ 7 « W U,ą « «ędYpocztowe: w Pel.-sburgu,Warszawie.KiiowiiyWiin^

*eSICWłe 1 Odes,e . 1 innych miast i w« można prenumerować Czas, posyłająe pocztą należyto«

* **** pocztowego najbliższe** z powyżej wymie_ioeych większyeh mtamt

przyjmują: w Warszawie Woro *glon«* Uugra, L. i Ł Me»id i lw_

Węd.yrarod.w* Kar*

wKijowiek,ięgan,i.KldScewaJ^_ wWhSl%Ł

dzienników Ł Taubers.

1 of 2 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Структура

Kuryer Literacko-Naukowy :

Ilustrowany_Kuryer_Codzienny

Kurier_Literacko_Naukowy

Kuryer Literacko-Naukowy :

Wiadomosci_Krakowskie

Similar

Similar publications

Kuryer Literacko-Naukowy : bezpłatny dodatek do Nru 18 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 18-go stycznia 1926 r. R. 2, Nr. 3.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 235 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go sierpnia 1936 r. R. 12, Nr. 34.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 50 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 24-go lutego 1930 r. R. 6, Nr. 9.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 83 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 23-go marca 1936 r. R. 12, Nr. 12.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 251 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 10-go września 1934 r. R. 10, Nr. 37.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 85 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 31-go marca 1930 r. R. 6, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 317 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 16-go listopada 1931 r. R. 7, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 28 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 28-go stycznia 1929 r. R. 5, Nr. 4.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 100 "I. K. C." z dnia 12-go kwietnia 1937 roku. R. 13, Nr. 16.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 340 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 7-go grudnia 1936 r. R. 12, Nr. 49.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 351 "I. K. C." z dnia 20-go grudnia 1937 roku. R. 13, Nr. 52.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 314 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 12-go listopada 1934 r. R. 10, Nr. 46.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 145 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 27-go maja 1935 r. R. 11, Nr. 21.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 87 "I. K. C." z dnia 28-go marca 1937 roku. R. 13, Nr. 14.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 177 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 29-go czerwca 1931 r. R. 7, Nr. 26.

Прочитайте

Kuryer Literacko-Naukowy : dodatek do Nru 40 "Ilustr. Kuryera Codziennego" z dnia 9-go lutego 1931 r. R. 7, Nr. 6.

Оцінювати публікації можуть тільки зареєстровані користувачі. Увійти

0 оцінок

Details

Приналежність до колекції

Коментарі (0)

Завантаження метаданих

Завантаження оцифрованих файлів

VIAF/NUKAT

Mirador viewer