Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 708 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

Ner265.

Kraków, Niedziela 17 Listopada 1895.

Rocznik X LV III

Wrcw -*v

fioiiwnieirat% przyjjmwją:

AdministraoyaCzasuw Hrahowlsiurzędypocztowe. HleJnow^ pressoeratfksięgarnia

S. A. Krzyżanowskiego, h andel Niemojewskiego w Sukiennloaoh, biuro dzi enników Herza, h and el Ba

jora, głó wna trafika, handel Kretaohmers, biuro dzienn. Bopoasa i Salomo nowej, biuro Mańkowskiej

(Sukiennice).

—

O f lo r . s e a i a (inseraty) przyjmuje się za opłat% od miejsca wiersza drobnym dru

kiem (petitem) sa pierwszy ras 10 ont. , za każdy następny po 6 ont.

—

Sade,tane (na3stronią)

ed miejsca wiersza d rukiem drobnym po 30 ont. t a każdy raz.

—

O(foaieala tprenan

-tą

przyjmuj%: w e L w o w i e biuro dzienników ulioa Karola Ludwika 1. 9, centralne L:uro ogłoszeń ulic*

Kopernika 1. ll; w P a r y ż a wył%omie p. Adam rue de Vaionne 38, (prenumeratę p. W. Ł(ączkowski

Courbevoi pod Paryżem rue du Chemin de fer 44); w W i e d n i a pp. Haasenstein A -MóglOr (także

w Hamburgu, F rankfu rcie n. M.. Berlinie, Lipsk u, Bazylei i Wrocła wiu), A. Oppelik , R. Mosse (takżo

w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymberdze), H. Sohalek , M. Dukes, J . Danneberg, H. Friedl

(tylko prenumeratę pp. H. GłoldsohmidAComp.); w rraalifaHlc m. WI.O .L . DaubeAComp

Wa obozu ruskiego.

(K) Zakaz wiecu ruskiego we Lwowie, ,,wszech*

ludowego," Die potrzebuje uzasadnienia dla tych,

którzy czytali odezwę, podpisaną przez p. Romań

czuka i jego radykalnych i moskalofilskich przy

jaciół. Takby się wszystkim zdawało, że oprócz zna

mion rozmaitych wykroczeń, przewidzianych w usta

wie karnej, nie potrzeba już nic nadto. A wszakże

Diło czuło się w obowiązku dodać jeszcze jedno

słowo, które w przekonania każdego nieuprzedzo

nego jeszcze silniej uzasadnia stanowczy krok

rządu. Oto bowiem, co pisze ten szacowny organ

w numerze 243.

, ,Jak obliczają komitetowi, by

łoby się zgromadziło na wiec ten najmniej pięć

tysięcy ludu."

—

Bagatela!

Czy zastanowiło się Diło, co napisało? czy za

stanowili się nad tem, co czynią, owi komitetowi,

obliczający liczbę uczestników, których usilną agi

tacyą mieli ściągnąć do Lw owa? Pięć tysięcy

ludu ściągniętego po to, by wysłuchać pustych mów

żalących się bankrutów, odciągniętego od pracy,

w epoce biedy powszechnej, pod hasłem: nkrzy

w d a!1*, aby ofiarom brachu politycznego bić okla

ski, krzyczeć: ,,sławno!" i wrócić do domu po

utracie wielu dm czasu i pieniędzy z wrażeniem

jakiejś ,krzywdy," która i nadal w pracy na

cbleb przeszkadzać będzie.

To szalona zaiste agitacya wśród szerokich

warstw ludności, którą każda władza tamować

musi i powinna w interesie tejże samej lndności.

Ludność ta, jeśli ponosi krzywdę, to głównie ze

strony owych agitatorów , którzy, przegrawszy

wszystko, dzięki własnej nieudolności, pragDą za

slonić swoją przegraną i swój upadek tysiącami

nieświadom ego t!umu, które umieli podniecić.

Niejednego już wiecu byliśmy świadkami i wie

my, co znaczy głos tłumu, spędzonego środkami

rozmaitemi. Znamy również te środki. Kto chce

przekonać się naocznie, niech pójdzie na wiec taki

i niech pierwszego lepszego uczestnika w siermię

dze zapyta, dlaczego woła: ,,sławno!" albo: ,hań

ba!" Z odpowiedzi przekona się, że na stu woła

jących zaledwie jeden zdaje sobie jaśniej sprawę

z tego, na co go wezwano. Powiedziano mu, mó

wią mu ciągle, że dzieje się jakaś ,,krzywda" —

a że każdy niemal śmiertelnik pragnie poprawy

swego losu, więc i on sądzi w naiwności swej,

że tym krzykiem los swój poprawi. T ak mówił

mu agitator, a przemawiać umiał; tak mówił mu

czasem, niestety! ten, co się niebardzo po polsku,

ale ładnie ,,duszpasterzem" nazywa— tak wreszcie

w yczytał w Hałyczaninie lub Dile, organach gło

szących na wszelkie tony, że Rusinom dzieje się

okrutne ,,oskorbłenje", że pozbawieni są wszel

kich praw i że jedynym na to ratunkiem jest

krzyczeć na wiecach.

A niema nikogo, któryby umiał przedstawić tym

prosiaczkom, że tracą daremnie pieniądze i czas,

który jest także pieniądzem; że nie działa się

ludowi ruskiemu żadna krzywda przy ostatnich

wyborach, w czasie których wystąpiła przeciwnie

z całą zaciekłością agitacya rozmaitych politycz

nych bankrutów, agitacya tak jaskrawa i nieprze

bierająca w środkach, że władza nie byłaby chyba

w ładzą, gdyby mogła na nią patrzeć spokojnie.

Ruski bankrut polityczny, jakkolwiek z zasady

antysemita, ma przecież coś semickiego w sobie.

Podobnie jak żyd - bije i krzyczy. Wierny i spra

w iedliwy bistoryograf ostatnich wyborów sejmo

w ych, mógłby dać liczne ilustracye do powyższe

go twierdzenia. Agitatorowi zdaje się, że mu

w szystko wolno. Wolno mu rzucać kalumnie, wolno

podburzać, wolno wywoływać ekscesa, a gdy wre

szcie władza w imię społecznego porządku chwyci

za kołnierz niesumiennego agitatora, wówczas on

chroni się po za — ustawę zasadniczą o wolności

osobistej. I krzyczy dalej: że władze autonomi

czne i rządowe postępowały nielegalnie, że krę

powały swobodę (sic!) wyborców, że żandarme

rya .była w ruchu itp. Bo dla pewnych ludzi wol

ność polega na wolności popełniania bezprawiów,

a wsz?lkie krępowanie takiej wolności, nazywa

sieunich

nielegalnością. Na tej podstawie o

niera się ccła polityka bankrutów bóbreckich -

z tego stanowiska należy oceniać całą walkę wie

cową. Nic łatwiejszego, jak wciągnąć do tej walki

niższe warstwy społeczne pod hasłem : ,,krzywda1*

nic łatwiejszego, jak osięgnąć sukces, obiecując

tym warstwom złote góry, które nic nie kosztują

mówiących, inaugurując Bborbę1* przeciw wyższym

klasom społecznym, przeciw owej ,,kaście, " o któ

rej jest m owa w odezwie wiecowej, przeciw owym

,,cudzym," czyli Polakom, o których ciągła jest

mowa w organach ruskich, przeciw każdemu z Ra

sinów, który nie popiera polityki Bborby" i roz

stroju.

Trudno jednak, aby jakakolwiek władza zgo

dziła się na to. I takim panom Romańczukom

grozi to, iż wiecznie będą w opozycyi przeciw

wszelkiemu rządowi, jakikolwiek on będzie. Źa

den bowiem nie zgodziłby się na tego rodzaju

koncesye, albo na kupowanie przywódców kosztem

tek ministeryalnych, mandatów i t. p. Kupić je

dnego -

dobrze. Ale po tym jednym następują

inni. Posad ministeryalnych i m andatów chybaby

nie wystarczyło..

Jeżeli wam idzie o dobro waszej narodowo

ści — rzekł przed laty namiestnik hr. Badeui —

bądźcie raz jasnymi w waszej polityce. Po

wiedźcie, kim jesteście: Rusinami, czy między

narodowymi radykałami socyalistycznymi, czy mo

skalofilami. Narodowości waszej nikt gnębić nie

chce; i rząd i Polacy gotowi przyznać jej wszystko,

co się jej należy, stosownie do jej potrzeb i sto

pnia kultury. Ale popierać dążenia antyspołeczne

lub antypaństwowe i antypatryotyczne, na to nie

zgodzi się żaden rząd, nie mogą zgodzić się wierni

swym trądycyom Polacy.

I na dłagie czasy będzie to jedyny program

ruskiej polityki szczerych Rusinów i nasz program

wobec Rusinów. Nie damy nastraszyć się żaduy

mi programami wiecowymi, ani pokryte cni legal

nym pozorem niebezpiecznemi dążeniami. Kraj i

rząd potępią je bezwzględnie i odpowiedzą na

nie tak, jak odpowiedział namiestnik ks ątę San

gnszko na program wiecowy — zakazem.

nNikt się tego nie spodziewali" — w ołają organa

ruskie. Ż!e jest, żeście się tego nie spodziewali

panowie agitatorowie. Albo zaślepieni jesteście,

albo sądzicie, że inni oczu nie mają. W szak ja

snem jest, do czego dążycie i czego pragniecie.

Krępować tego rodzaju tendencye, to nietylko

prawo, ale i obowiązek władzy. A ks. Sanguszko

postępując tak wobec was, postąpił nietylko w imię

prawa, lecz w imię swego rodowego hasła: nZ prze

konania!"

Przegląd polityczny.

Kraków 16listopada.

Powrotnem zjawiskiem jest w kronice ostatnich

gabinetów we Francyi, że upadają niespodzianie,

przy k w estyach najmniejszej wagi, formalnego

znaczenia, a przetrzymują głosowania najbardziej

groźne i najbardziej niebezpieczne interpelacye.

Interpelacyą, wniesiona na czwartkowem posie

dzeniu Izby, należała do najdrażliwszych; mimo

to gabinet Bourgeoisa, z gabinetów najsłabszy,

przetrwał ją pomyślnie, niem al bez trudu. Inter

pelacya radykalisty Julien Dumasa podniosła kw e

styę zniesienia ustaw o anarchistach. Ustawy te,

uchwalone w r. 1894, pod wrażeniem świeżych

zamachów Vaillanta i Caseria, wśród długich i

burzliwych rozpraw, przekazują szereg przestępstw

politycznych sądom zwyczajnym, uchylając je zpod

kompetencyi trybunału sądów przysięgłych. Z obe

cnych ministrów pro głosowali: Bourgeois, Ricard,

Viger i Combes; contra Doumer, Lockroy i Ber

thelot; inni byli nieobecni w sali. Po wniesieniu

interpelacyi zażądał prezes mioistrów bezzwłocz

nego otwarcia dyskusyi. Zabrał głos Dumas : In

terpelacya ta obejmuje całą ogólną politykę rządu.

Osobiste sympatye muszą zamilknąć wobec naj

wyższego interesu obrony wolności. Ustawy o

anarchistach pow stały w okolicznościach, nigdy

niezapomnianych. Prezydent powiedział wówczas

piękne słow a: ,,Posiedzenie trw a dalej!" chcąc

przez to wyrazić, że nie przestaje pracować dla wol

ności i reformy. Mężowie, którzy dzisiaj stoją u

stera, przez ośmnaście miesięcy zwalczali ustawy

o anarchistach. Gabinet winien ustawę tę znieść

Jeśli z powodu tej kwestyi upadnie, lepiej dla

niego, niż gdyby, jak poprzedni, upadł przy kw e

styi kolei południowej. Czy nie lepiej upaść dla

sprawy, w której idzie o wolność? - Prezes mi

nistów Bourgeois: Czy rząd może proponować

zniesienie ustaw z r. 1894? Nie! To są ustawy

wyjątkowe, które nie mogą wiecznie trwać. Przyj

dzie chwila, w której rząd wniesie ich uchylenie.

Przed zamknięciem jeszcze tego okresu prawoda

wczych prac zbada rząd ustawy o anarchistach,

ale obecnie zniesienie lub zmiana ich jest niemo

żliwa. Interpelacyą ta jest tylko pozorem dla po

znania ogólnej polityki rządu. Jeśli Izba chce

długiej, zasadniczej dyskusyi, niech ją otworzy.

Rząd prosi Izbę o wyrażenie zgody na jego o

świadozenia. (Żywe oklaski radykalistów i socya

listów).

—

Hr. B e r ni s (konserwatysta) wyraża

zdumienie, że rząd taa konserwatywuie broni u

stawy, którą obecni ministrowie zwalczali i nazy

wali zbrodniczą.

—

Goblet oświadcza, że jest

przeciwnikiem ustawy, głosuje jedn ak za rządem,

w którego rękach ustawa ta nie jest szkodliwą.

Millerand składa w imieniu socyalistów oświad

czenie, że nie można obalić gabinetu, który zajął

się oczyszczeniem parlamentarnych stosunków.

—

Przed głosowaniem Dumas cofnął swój porządek

dzienny, poczem Izba uchwaliła porządek dzieu

ny Sarriena, zatwierdzający oświadczenie rządu

347 głosami przeciwko 87.

—

Za porządkiem

dziennym głosowali umiarkowani, radykaliści i so

cy aliści .

Na wstępie obrad tego samego doia przedłożo

ny został Izbie zapowiedziany i oczekiwany pro

jekt ustawy, orzekającej, że mandat do Izby lub

senatu nie może być piastowany równocześnie ze

stanowiskiem członka rady nadzorczej towarzystw,

otrzymujących snbwencyę lub związanych stosun

kami z państwem. Ustęp ten jest najważniejszy,

ma bowiem położyć kres udziałowi członków par

lamentu w syndykatach finansowych. Mandat se

natora lub deputowanego nie może być pogodiony

z udziałem w przedsiębiorstwach, zajmujących się

dostawą lub przewozem dla państwa. Członkowie

parlameotu mają w przeciąga dni ośmiu oświad

czyć, czy zatrzymują mandat, czy powyższe sta

nowiska.

—

W razie nieterminowej opcyi nastę

puje utrata mandatu.

—

Nadto zawiera ustawa

przepisy karne przeciw państwowym funkcyona

ryuszom, którzy pośrednio lub bezpośrednio biorą

udział lub ciągną korzyści z przedsiębiorstw, u

trzymających stosunki z państwem. —

Izba prze

kazała projekt komisyi do sprawozdania.

Prawosławny chrzest ks. Borysa bułgarskiego

zdaje się być rzeczą nieodwołalnie postanowioną

i stanowczo rozstrzygniętą. Znana jest insceniza

cya zapowiedzianej urzędownie ,,konwersyi."

—

W dniu otwarcia sobrania 31 października, uczy

nił książę Ferdynand pierwsze przyrzeczenie, o

świadczając ministrom Stoilowowi, Petrowowi i

Naczowiczowi, że ,,spełni życzenie narodu." Adres,

zawierający odpowiedź na mowę tronową, pono

wił ,,życzenie narodu," a książę w zamian wyra

źnie potwierdził obietnicę i postanowienie, ,,zale

żące jedynie od usunięcia istniejących trudności."

Brak więc tylko daty dnia, w którym katolicki

książę odda scbyzmie syna, w którym poświęci

sumienie dla interesu, uczucia religijne dla wą

tłych rachub politycznych, sacra pogwałci profa

ni s. Od roau sprawa była poruszaną i omawianą,

lecz zawsze w formie niewiarogodnych pogłosek ;

jest zaś tak monstrualna, że nawet teraz, oficyal

nie obwieszczona, nie przestaje budzić w prasie

i opinii głosów niedowierzania i powątpiewania

i budzić ich nie przestanie zapewne tak długo,

dopóki nie stanie się faktem dokonanym , dopóki

się nie spełni odszczepieństwo formalne nieletnie

go syna, moralne ojca, na którego spada wina

i odpowiedzialność. Wątpliwości te panują dotych

czas także w Zofii, jak stwierdza korespondent

wiedeńskiej Polit. Corr., otrzymującej informacye

z ambasad i poselstw.

,,Urodziny księcia Borysa

18 (30) stycznia oznaczane są wielostronnie jako

dzień, w którym odbędzie się ceremonia chrztu.

Nie jest atoli rzeczą bynajmniej pewną, czy książę

przyjął w tym względzie zobowiązanie; ustalenie

zaś terminu jest podwójnie niepewne wobec prze

szkód, wspomnianych przez samego księcia. Koła

rządowe zapewniają, że przewidywania daty są|dyty

przedwczesne, a w ybitne osobistości z partyi rzą

dowej w sobraniu, zachowują w tym punkcie ró

wną wstrzemięźliwość. Wobec stanowiska, zaję

tego przez księcia przy adresie, rozw iązanie kilka

tygodni wcześniej lub później, można uważać za

nieuchronne. Zadziwiającym jest jednak objaw,

że niemało znajduje się żywiołów, niczem nie da

jących się zachwiać w przekonaniu, że wogóle

nie przyjdzie do chrztu następcy tronu według

prawosławnego obrządku, trudności bowiem, które

książę ma do pokonania, okażą się niemożliwe

do zwalczenia-"

Jakie są te trudności? Nie ma podstawy do

ich rzędu zaliczać Btwardyoh wewnętrznych walk,"

któremi tłómaczył książę przed deputacyą swoją

zwłokę w decyzyi ,,tak bolesnej przy niezachwia

nej wierze w wieczyste prawdy katolickich do

gmatów."

Postanowienie już zapadło, a jego pu

blikacya jest dowodem zwycięstwa nad rozterką

niepokojem. Z większem nierównie prawdopo

dobieństwem można przypuszczać opór ks. Lu

dwiki i jej rodziny. Zaślubiny ks. Ferdynanda

poprzedziło zapew nienie wolności religijnej na

stępcy tronu osobnym nowym artykułem konsty

tucyi. Książę wobec ,,życzeń narodu" i sobrania,

nie powołuje się wprawdzie teraz na art. 38,

uchwalony przez naród i sobranie; nie zmieniły

się jednak wpływy, z których inicyatywy zmiana

konstytncyi wzięła podnietę i początek. Względy

przytoczone niewątpliwie działają; ale główną

rolę odgrywają z natury rzeczy kombinacye par

lamentarne i polityczne.

Prawosławie ks. Borysa jest jawnem ustępstwem

dla politycznych korzyści; ua targu zatem korzyści

politycznych rozstrzygnie się, od hausss lub baisse

na tej giełdzie zależeć będzie, czy i kiedy przyj

dzie do skutku odstąpienie następcy tronu schy

zmie. Stawką jest pozyskanie partyi rusofilskiej

i nadzieja uznania księcia przez Rosyę. W sytu

acyi parlamentarnej zjednanie stronnictwa rusofil

skiego na razie ułatwi niewątpliwie rządy gabine

towi Stoiłowa; idylla ta jednak zawsze niepewna,

bo zależna od kierunku agitacyi i napływu pie

niędzy rosyjskich. Zresztą Stambułów dał dowód,

że w Bułgaryi można rządzić nietylko bez, ale i

przeciw partyi rusofilskiej. Dla Rosyi cały fakt

ma jedynie znaczenie niskiego komplementu, zło

źonego sile caratu. Celem dążeń Rosyi w Bułgaryi

nie jest nawracanie potomstwa Koburgów na pra

wosławie, ale realne i stałe przygotowywanie te

renu n a półwyspie bałkańskim. Chrzest ks. Borysa

nie należy też do zdobyczy, godnych ceny uzna

nia tronu ks. Ferdynanda; może być zaledwie mo

ralnym w stępem do dalszych rzeczywistych ustępstw

zapewniających Rosyi pozytywne korzyści nie bez

uszczerbka samodzielnego rozwoju Bułgaryi. Bo

dla państw bałkańskich Rosya jest nieprzyjacielem,

który tylko szkodzi, a przyjacielem, który dusi

Galicya w budżecie na rok 1896.

III.

(Dr M. S.). Prócz wymienionych już dotąd kre

dytów, mamy jeszcze w oddziale szkół ludowych

do zanotowania dwa specyalne kredyty dla Gali

cyi, a mianowicie snbwencyę państwową do fua

duszu szkół ludowych w okrągłej kwocie 55,000

zlr. i snbwencyę dla szkół wojskowych (niemiec

kich) w Przemyśla, Jarosławia i w Krakowie. Tak,

jak w poprzednich oddziałach, tak też i w od

dziale szkół ludowych wstawiono większe kredyty

ryczałtowe, przeznaczone na wspólne potrzeby

wszystkich krajów korouuych. Najwyższą kwotę,

bo 100,000 złr., przeznacza budżet na stypendya

dla kandydatów nauczycielskich, następnie 14,000

zlr. n a kursa dla nauczycieli szkół wydziałowych,

9,000 złr. dla kursów gospodarczych przy szko

łach ludowych, wreszcie 4,000 złr. na dodatki do

płac nauczycieli w seminaryach.

W ostatnich tytułach budżetu oświaty prelimi

nuje rząd różne subwencye, które ze względów

techniki budżetowej nie podpadają pod inne roz

działy, jako to: wydatki na stypendya dla uczniów

akademii terezyańskiej z Galicyi w kwocie 19,000

złr. (19 stypendystów z Galicyi), następnie kre

ryczałtowe na cele naukowe, między który

mi szczególniejsze i dla naszego k raju posiada

znaczenie kredyt w kwocie 20.000 złr. n a podróże

naukowe. Ostatni wreszcie tytuł budżetu oświaty

zajmuje się admiuistracyą i zarządem funduszów

naukowych. Do preliminarza budżetu oświaty do

łącza rząd kilka wykazów statystycznych, między

którymi na szczególniejszą uwagę zasługuje wy

kaz sprzedaży książek dla szkół ludowych. Z od

nośnej tablicy dowiadujemy się, że w roku 1894

sprzedano 547,758 egzemplarzy książek szkolnych

polskich, a 224,205 egzemplarzy książek ruskich,

czyli że kraj nasz w jednym roku spotrzebował

772,000 książek elementarnych. Suma ta jest

wcale wysoką, jeżeli się porówna ilość egzempla

rzy książek elementarnych czeskich, lub nie

mieckich, które nie są o wiele wyższe od naszej.

Kończąc te luźne uwagi o budżecie ministerstwa

wyznań i oświaty, wyznajemy szczerze, że dla

oświaty i nauki wiele byłoby jeszcze do zrobie

nia, ale równocześnie sądzimy, że to, co w gra

nicach możliwości finansowej dotychczas Da tem

polu zdziałano, wydało i w naszym kraju stosun

kowo obfite owoce. W porządku, zachowanym

przez budżet, następują teraz preliminarze mini

sterstwa finansów i handlu. Ze względu jednako

woż na doniosłość wstawionych tam wydatków,

a jeszcze więcej dochodów, pozostawiamy omó

wienie obu tycb budżetów na sam ostatek i prze

chodzimy teraz do budżetu ministerstwa spra

wiedliwości. Zwyczajne wydatki na admiuistracyę

sprawiedliwości wynoszą łączną kwotę 4.337,200

złr., z której 1.612,700 złr. przypada na okręg

sądu wyższego w K rakowie, a 2.704,500 złr. na

okręg lwowski. Na koszta budowli gmachów są

dowych preliminuje ministerstwo sprawiedliwości

razem 147,974 złr. W porównaniu z budżetem na

rok bieżący wzrosły wydatki na sądy galicyjskie

150,500

złr., z powoda projektowanego powię

kszenia personala sędziowskiego i m anipulacyjnego.

Budżet projektuje następujące uowe posady: je

dnego rewidenta, jednego asystenta, jednego ofi

cyała rachunkowego i jednego praktykanta dla

departamentu rachunkowego sądu wyższego we

Lwowie; jednego radcy sądowego, jednego sekre

tarza Rady, dwóch adjunktów, jednego adjunkta

kancelaryjnego, jednego urzędnika hipotecznego

i jednego kancelisty dla sądu okręgowego w K o

łomyi ; dwóch zastępców prokuratora dla sądów

okręgowych w Samborze i Stanisławowie; dwóch

radców sądu krajowego, jednego sekretarza Rady,

jednego adjunkta, dwóch adjunktów dyrekcyjnycb,

trzech urzędników hipotecznych i trzech kan ce

listów dla sądu krajowego w Krakowie; jednego

zastępcy prokuratora dla sądu okręgowego w Rze

szowie i jednego kancelisty sądu powiatowego.

Personal służbowy ma być w roku 1896 również

powiększony przez utworzenie posad: czterech

woźnych w Kołomyi, pięciu woźnych w K rak o

wie i jednego woźnego dla sądu powiatowego.

Wreszcie podwyższono k redyty Da dy urna, na po

trzeby kancelaryjne i t. p. Z kredytów na budo

wle gmachów sądowych lub karnych wyszczegól

niamy: siódmą ratę na koszta budowy pałacu

sprawiedliwości we Lwowie w kwocie 60,000 złr.,

na budowę przy zakładzie karnym w Tarnopola

w kwocie 15,000 złr., n a budowę sądu powiato

wego w Kossowie w kwocie 10,000 złr.,

na za

kupno gmachu sądowego i więziennego w Jaśle

dziesiątą ratę w kwocie 25,000 złr.

Koszta utrzymania zakładów więziennych: w Wi

śniczu , we Lwowie, w Stanisławowie preliminuje

budżet na 520.000 złr.; budżet ten w porównaniu

z rokiem przeszłym nie wykazuje ważniejszych

zmian prócz podwyższenia wydatków nadzwyczaj

nych wskutek nabycia kilku parcel gruntowych

w Wiśniczu dla zakłada więziennego.

Charakterystyczną cechą budżetu ministeryum

rolnictwa na rok 1896 jest nadzwyczaj wyso

kie podwyższenie kredytów na cele bezpośredniego

materyalnego popierania rolnictwa i gospodarstwa

leśnego. Rząd zgodził się na te wydatki ze wzglę

du na opłakane położenie materyalne tego działu

gospodarstwa społecznego, które, jakby się to

w pierwszej linii należało, nie doznając należy

tego poparcia ze strony krajów i powiatów, w chwi

lach krytycznych uciekać się musi do pomocy

państwowej. Ponieważ jednak skarb państwa nie

*QUOYADIS".

Powieść z czasów Nerona.

(88)

przez

Henryka Sienkiewicza.

(Ci%g dalszy).

Słowa Petroniusa czyniły zwykle silne na Ne

ronię wrażenie, lecz tym razem sam Petronius me

łudził się iż to, co mówi, jest środkiem ostate

cznvm który może wprawdzie w szczęśliwym wy

padku ’ uratować chrześcian, ale jeszcze łacniej

może zgubić jego samego. Nie zawahał się jednak,

gdyż sflo mu zarazem o Viniciusa, którego ko

chał i o hazard, którym się bawił. ,Kości są rzu

cone -

mówił sobie -

i zobaczymy, o ile w m ał

pie strach o własną skórę przeważy nad miłością

dla ^ wyuszy nie wątpi}} że jednak przeważy

Tymczasem po słowach jego zapadło m»lcz^ iep

Poppea i wszyscy obecni patrzyli jak

ęj?

w oczy Nerona, ów zaś począł podnosić wargi

w górę, zbliżając je do samych nozdrzy, jak

zwykł był czynić, gdy nie wiedział, co począc,

wreszcie zakłopotanie i niechęć odbiły się wido

cznie na jego twarzy.

-—

Panie! — zawołał, widząc to, Tigellmus -

pozwól mi odejść, bo gdy chcą wystawić na zgubę

twą osobę, a przytem zwą cię małodusznym ce

zarem, małodusznym poetą, podpalaczem i korne

dyantem; uszy moje nie mogą znieść takich słów.

—

Przegrałem — pomyślał Petronius.

Lecz, zwróciwszy się do Tigelłina, zmierzył go

wzrokiem, w którym była pogarda wielkiego pana

i wykwintnego człowieka dla nędznika, poczem

rzekł:

—

Tigellinie, ciebie to nazwałem komedyan

tem , albowiem jesteś nim nawet i teraz.

Czy dlatego, że nie chcę słuchać twych

obelg ?

Dlatego, że udajesz miłość bez granic dla

cezara, a przed chwilą groziłeś mu pretoryanami,

co zrozumieliśmy my w szyscy i on także.

Tigellinus, który nie spodziewał się, aby Pe

tronias ośmielił się rzucić na stół podobne kości,

pobladł, stracił głowę i oniemiał. Ale było to osta

tnie zwycięztwo arbitra elegancyi nad współzawo

dnikiem, gdyż w tej chwili Poppea rzekła;

—

Panie, jak możesz pozwolić, by nawet myśl

taka przeszła przez czyjąś głowę, a tembardziej,

by ktoś ośmielił się wypowiedzieć ją głośno wo

bec ci ebie.

—

Ukarz zuchwalca - zawołał Witelius.

Nero podniósł znów wargi do nozdrzy i zwró

ciwszy na Petroniusa swe szkliste oczy krótko

widza , rzekł:

—

Tak że to wypłacasz mi się za przyjaźń,

którą dla ciebie miałem?

—

Jeśli się mylę, dowiedź mi tego -

odpo

wiedział Petronius — lecz wiedz, że mówię to,

co mi nakazuje miłość do ciebie.

—

Ukarz zuchwalca! - powtórzył Witelius.

—

Uczyń to! — ozwało się kilka głosów.

W atrinm zrobił się szmer i ruch, albowiem lu

dzie poczęli się odsuwać od Petroniusa. Odsuną)

się nawet Tullius Senecio, jego stały towarzysz

przy dworze i młody Nerwa, który okazywał mu

dotychczas najżywszą przyjaźń. Po chwili Petro

nias został sam po lewej stronie atrium i z uśmie

chem na ustach, rozgarniając dłonią fałdy togi,

czekał jeszcze, co powie lub pocznie cezar.

Cezar zaś rzekł:

—

Chcecie, bym go ukarał, lecz to mój towa

rzysz i przyjaciel, więc chociaż mi zranił serce,

niech wie, że to serce ma dla przyjaciół tylko...

przebaczenie.

—

Przegrałem i zginąłem...

—

pomyślał Pe

tronius.

Tymczasem cezar wstał — narada była skoń

czona.

ROZDZIAŁ II.

Petronius udał się do siebie, Nero zaś z Tigel

linem przeszli do atrium Poppei, gdzie czekali na

nich ludzie, z którymi prefekt poprzednio rozma

wiał .

Było tam dwóch ,,rabbich" z Zatybrza, przybra

nych w długie uroczyste szaty, z mitrami na gło

wach, młody pisarz, ich pomocnik, oraz Chilon.

Na widok cezara, kapłani pobledli ze wzruszenia,

i, podniósłszy na wysokość ramion ręce, pochylili

głowy aż do dłoni.

—

Witaj monarcho monarchów i królu kró

lów -

rzekł starszy -

witaj władco ziemi, opie

kunie ludu wybranego i cezarze, lwie między

ludźmi, którego panowanie jest jako światłość

słoneczna, i jako cedr libański, i jako źródło, i

jako palma, i jako balsam jerychoński!..

—

Nie nazywacie mnie bogiem?— spytał cezar.

Kapłani pobledli jeszcze mocniej, starszy znów

zabrał głos :

—

Słowa twoje, panie, są słodkie, jako grono

winnej macicy i jako figa dojrzała, albowiem Je

howa napełnił dobrocią serce twoje. Lecz poprze

dnik ojca twego, cezar Caius, był okrutnikiem,

a jednak wysłańcy nasi nie nazywali go bogiem,

przekładając śmierć samą nad obrazę Zakonu.

—

I Kaligula kazał ich rzucić lwom?

—

Nie, panie. Cezar Caius uląkł się gniewu

Jehowy.

I podnieśli głowy, albowiem imię potężnego

Jehowy dodało im odwagi. Ufni w moc jego, śmie

lej już patrzyli w oczy Nerona.

—

Oskarżacie chrześcian o spalenie Rzymu? -

spytał cezar.

—

My, panie, oskarżamy ich tylko, że są nie

przyjaciółmi Zakonu, nieprzyjaciółmi rodu ludzkie

go, nieprzyjaciółmi Rzymu i twymi, i że oddawna

grozili miastu i światu ogniem. Resztę dopowie ci

ten człowiek, którego usta nie skalają się kłam

stwem, albowiem w żyłach jego matki płynęła

krew wybranego narodu.

Nero zwrócił się do Chilona:

—

Kto jesteś?

—

Twój czciciel, Ozyrysie, a przytem ubogi

stoik ...

—

Nienawidzę stoików — rzekł Nero — nie

nawidzę Trazeasa, nienawidzę Musoninsa i Kor

nuta. Wstrętną mi jest ich m owa, ich pogarda

sztuki, ich dobrowolna nędza i niechlujstwo.

Panie, twój mistrz Seneka ma tysiąc stołów

cytrusowych. Zechciej tylko, a będę ich miał dwa

iroć więcej. Jestem stoikiem z potrzeby. Przybierz,

o Promienisty, mój stoicyzm w wieniec z róż i

postaw przed nim dzban wina, a będzie śpiewał

Anakreonta tak, że zgłuszy wszystkich epikurej

czyków.

Nero, któremu przypadł do smaku przydomek:

Promienisty", uśmiechnął się i rzekł:

Podobasz mi się!

Ten człowiek wart tyle złota, ile sam w aży__

zawołał Tigellinus.

Chilo zaś odpowiedział:

Dopełnij, panie, mojej wagi twoją hojnością,

gdyż inaczej wiatr uniesie zapłatę.

Zaiste, nie przeważyłbyś Witeliusa - wtrą

cił cezar.

Eheu, Srebrnołuki, mój dowcip nie jest

z ołowiu.

Widzę, że twój Zakon nie zabrania ci zwać

mnie bogiem?

O , nieśmiertelny! mój Zakon jest w tobie’

chrześcianie blużnili przeciw temu Zakonowi i

dlategom ich znienawidził.

Co wiesz o chrześcianach ?

Czy pozwolisz mi płakać, boski?

Nie, -

rzekł Nero -

to mnie nudzi.

I. potrzykroć masz słuszność, albowiem oczy

które cię widziały, powinny raz na zawsze oschnąć

z łez. Panie, broń mnie od moich nieprzyjació!ł

(Ciąg dolny nastąpi).

wychodzi codziennie wieozór, wyj%wazy niedziele i dni iwi%tcozne.

o!dzielne Nr» Czasu, o ile zapaa atarozy, w Krakowie po 10 ont., z przesylk% pooztow% 12 oentów:

wa Lwowie po 19 cootiw da oobycii w biono dzlanoikiw, przy olicy Karolo Łodwlka T, 9.

l*ir«nomtrat« wynosi:

Na cały rok na kwartał na1 miesiąc

ł f miej e o n ......................... .......................................................

20 złr.

5 złr.

1złr. 80ot

Poozt% w p ań stw ie a u s t r y a o k i e m ............................................

24 złr.

6 złr.

2zh.50 et.

n i e m i e ek ie m ..................................................

28zh.

7zh.

3 złr.

do Włoch, Francyi, Angin, Belgu, Szwajoaryi, Tur

syi i innyoh państw, należ%oyoh do zwi%zkn pocztowego

32 zh.

8 zh.

3 zh.

rrezamerat% przyjmuje się tylko od 1 do oitatulezo dnia w miesiącu.

—

l.isty z pie

ni%dzmi i p rzek a zy pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

Jo Administracyi Czasu w Krakowie.

—

Listy reklamacyjne nieopieczętowane nie podlegaj% opłacie

ęooztowej. — L istów niefrankowanych nie przyjmuje się. —

Rękopismow nadsyłanyoh nie zw raca się.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction