Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 643 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N" 386

(*«AA 19 fet!.)

Kraków, Środa 22 Sierpnia 1917.

Rocznik LXX

pip g

Shi

JllL

Wydanie wieczorne.

O realną polityką.

Droga, na którą wstąpił Głos narodu w arty

kule *Cele i środki8, prowadziła go do zwróce

nia się przeciw tym, którzy u nas postępują pod

hasłem »wszystko albo nic«, i pod tem hasłem

burzą zawiązki państwa polskiego. Głos narodu

jednak nie tylko nie utrzymał się na tej linii,

ale zaraz nazajutrz w artykule »R,ealna polityka«

zajął stanowisko »wszystko albo nic«, a zwraca

jąc się przeciw konserwatystom, politykę realną

przedstawił karykaturalnie. Twierdzi Głos narodu,

że zdaniem polityków realnych »polityka nie m o

że pozostawać pod żadnym warunkiem w zgodzie

z uczuciami narodu, uczucia zaś i rozum są zaw

sze sprzeczne«; albo też, iż polityka realna »za

realizacyą drobnych korzyści, zrzeka się możno

ści zrealizowania wielkich rzeczy* ; wreszcie, że

polityka realna polega w tem »aby pan minister

nie czuł się z nas niezadowolonym i na Koło polskie

się nie skrzywił«.

Daruje Głos narodu, że na takie zarzuty i na

takie teoretyczne określenia polityki realnej nie

odpowiemy. Kto prowadzi dziś politykę realną,

a kto nie, na to odpowiedź jasną i oczywistą da

je stanowisko jego wobec aktu z dn. 5 listopada,

tworzącego Polskę niepodległą, wobec Rady Sta

nu i powstającego z takim trudem rządu i woj

ska polskiego. Jesteśmy świadkami potwornych

z.aiste wysiłków socyalistów i narodowej demo

kracyi, aby rozbić Legiony i do wojska polskie’

go wnieść spisek i anarchię, jesteśmy świadkami

skandalicznego bojkotowania m arszałka i człon

ków R ady Stanu, aby ich do Rady rejencyjnej

nie dopuścić i powstanie Rady udaremnić i t. d.

My tej burzycielskiej robocie sprzeciwiamy się

w imię polityki realnej; Głos narodu w artykule

»Ciele i środki« szedł w tem z nami, w ostatnim

artykule nie czyni tego i nie zastrzóga *się prze

ciw burzycielskiej robocie narodowych demokra

tów i socyalistów, widocznie dlatego, aby dla

»realizacyi drobnych korzyści nie zrzec się mo

żności zrealizow ania wielkich rzeczy«. Czy chce

naprawdę przestawać z socyalistami i narodową

demokracyą i dopuszczać do tego, aby go według

tego przestawania sądzono ? »

Głos narodu przedstawia i zaleca program po

lityczny, który zapewne m a pogodzić uczucie z

rozumem. Program to na pierwszy rzut oka arcy

austryaeki, bo każe Polakom »oprzeć się o

Austryę i tylko o Austryę«, gdyż tylko Austrya

m a interes w odbudowaniu Polski, tradycye sto

sunku do Polaków, katolicki charakter i t. d.

Przy przeprowadzeniu trudnego dzieła odbudowa

nia Polski Austrya, według Głosu narodu, na

poparcie Polaków tak w Królestwie jak w Ga

licy może jednak liczyć tylko pod warun

ki em, jeżeli pomiędzy nią a Polakami zawarte

będą c!ara pacia, jeżeli Austrya »oświadczy wy

raźnie, jak myśli w sprawie polskiej postępować

i zapewni Polaków o możności urzeczywi

stnienia programu«.

Jaki program postawią w Austryi Polacy, te

go wyraźnie Głos narodu na tem miejscu nie

mówi. To pewne, że nie zadawalnia się rozwią

zaniem podanem w proklamacyi z dnia 5 listopada

i słowami cesarza wypowiedzianemi dnia 5 maja

w Krakowie, że »pragnie współdziałać przy bu

dowie nowo otworzonego państwa polskiego*. Nie

wiedzieć, czy dziś zgodziłby się Glos na rozwią

zanie, za którem oświadczyli się Polacy z dnia

16 sierpnia 1914 r. Jeżeli program ma zgodzić

się z »aspiracjami* narodu, Lo musiałaby Austrya

zagwarantować mu rozwiązanie takie, jakie uchwa

lono dnia 28 maja b. r. Gzy Austrya przy naj

lepszych chęciach może to uczynić, czy przebieg

wojny na obszarze ziem polskich sprawę polską

od jej tylko woli uczynił zależną, czy bez zgody

swego sprzymierzeńca może Austrya z chęci swo

ich głośno się spowiadać i Polakom zapewnienia

dawać, o to wszystko nie boli wcale głowa Głos na

rodu, zwolennika »polityki, uzgodnionej z aspira

cjami narodu* nie przestraszającego się wcale kon

fliktu *z rozumem *. Nie pytając się wcale o to,

co A ustrya może uczynić a czego nie może Głos

narodu z niespełnienia warunku przez Austryę,

które widocznie przewiduje, wyciąga zato kon

sekwencję, polegającą w tem, że w takim razie

Polacy w Austryi przechodzą do opozycyi a w

Królestwie odmawiają jej poparcia.

Świadomie czy nieświadomie Głos narodu wra

ca więc do polityki, której w r. 1914 w Naczel

nym Komitecie Narodowym trzymała się na

rodowa demokracya. Rozbiła ona Legion wscho

dni, bo Austrya nie mogła dać żądanej przez ni

gwaraneyi w polskiej sprawie. Ale wówczas za

narodową demokracyą mogło przemawiać to, że

nie istniał jeszcze akt z dnia 5 listopada 1916 r.

i że rozbicie Legionu wschodniego nie groziło ni

czem więcej, jak tylko biernein zachowaniem się

Polaków w wojnie światowej. Dziś dla narodo

wej demokracyi i dla Głosu narodu, stawiające

go Austryi warunki i żądającego gwaraneyi, spra

wa przedstawia się gorzej, bo istnieje już akt

z dnia 5 listopada i wśród ciężkich bólów orga

nizuje się już niepodległe państwo polskie, rząd

i wojsko. Dziś opozycya, cokolwiekby ktoś na

jej usprawiedliwienie przytoczył, staje się fakty

cznie opozycyą przeciw powstaniu państwa, rzą

du i wojska polskiego, dziś jest burzeniem aktu

z dnia 5 listopada a kto się na to porywa, kto

na ziemiach polskich chce stworzyć dziś fabuła m

rasam, ten czynić to może chyba tylko dlatego,

że lepszego rozwiązania sprawy polskiej spodzie

wa się od Rosyi rewolucyjnej i państw z nią

związanych.

Najserdeczniejsze wynurzenia, skierowane do

Austryi, najdalej posunięte zapewnienia lojalno

śc-i nie pomogą jej, jeśli są połączone z warun

kami nie leżącymi w jej mocy, jeśli są aż nazbyt

widoczni skierowane do rozluźnienia czy rozbicia

jej przymierza z Niemcami. Na takich wynurze

niach poznały się też wybornie sfery rządzące

i polityczne w Austryi.

Jeżeli więc Głos narodu myśli szczerze, co m ó

wi o Austryi, a nie chcemy w to wątpić, to niech

radzi Polakom, aby liczyli się z warunkami, z

którymi i Austrya musi się! iczyć i wśród których

tylko może się poruszać i działać.

Wśród dzisiejszej " wojny światowej największe

państwa stawiają byt swój na kartę. My, którym

na odzyskaniu utraconej ojczyzny zależy w woj

nie tej najwięcej, więcej niż Austryi, m usimy się

starać o jej poparcie nie mniej niż ona o nasze, mu

simy przyjąć od niej to poparcie, które ona na

szej sprawie dać może, a pracując wspólnie z

nią, musimy ponosić także i ryzyko, połączone z

każdą walką. Ryzykiem była uchwała z dnia 16

sierpnia 1914 r.,

ryzykował Komitet Naczelny i

Legiony, idące w bój a bez nich niepodległość pań

stw a polskiego nie byłaby wypowiedzianą. Popie

rając Austryę bez stawiania takich warunków,

których ona spełnić nie może, nie zrzekają się

Polacy niczego, lecz pracują w każdym razie nac

lepszą swoją przyszłością i zdobywają sobie głos

wpływowy we wspólnym, dobrze zrozumianym

interesie’ Polski i Austryi, który na fundamentach

aktu z*5 listopada może szersze i lepsze rozwią

zanie sp ra w y polskiej przyniesie. T ak zdaniem

naszem powinni działać i działają ci Polacy, któ

rzy sprawę narodową noszą tak głęboko w sercu, iż

dla niej gotowi poświęcić swoją popularność i nie

pójść za samem uczuciem, nie miarkowanem ro

zumem i doświadczeniem.

Przesilenie mieszkaniowe.

Wiedeń 20 sierpnia.

(= ) Wśród powodzi nie zawsze odpowiednich

rozporządzeń, wydanych przez poprzednie rządy

dla powstrzymania drożyzny, znajduje się jedno,

istotnie celowe. Mówię o rozporządzeniu dla

ochrony najemców mieszka:). W edług tego roz

porządzenia czynsz mieszkaniowy do wysokości

3000 k. nie może być podwyższony, a kontrakt

najmu — z wyjątkiem niektórych wypadków -

nie może być wypowiedziany. Rozporządzenie

pewnością surowe i jednostronne, jednak ko

nieczne. Surowe i jednostronne, bo pamiętać na

leży o tem, że właściciel domu za wszystko musi

płacić drożej, że każda napraw a kosztuje kilka

razy więcej, niż przedtem, że wreszcie jego oso

biste wydatki podwyższyły się ogromnie. W szak

że nie każdy »kamienicznik« jest milionerem;

większość właścicieli domów składa się z typo

wych »petit rentiers* i wydaje na życie właśnie

tyle, ile mu dom przynosi. Ci z pewnością są

pokrzywdzeni; jednak, powtarzam, rozporządze

nie było koniecznem, i zapewne jeszcze na długi

czas pozostanie w mocy. Wyobraźmy sobie, jak

bez tego rozporządzenia ułożyłyby się stosunki.

Nie ulega wątpliwości, że czynsze mieszkaniowe

byłyby poszły w ślad za cel;ami żywności, a ła

two sobie wyobrazić katastroficzne stosunki, któ

reby powstały, jeśli robotnik lub urzędnik mu

siałby płacić czynsz kilkakrotnie wyższy.

Ale naw et przy utrzymaniu dzisiejszych czyn

szów rysuje się już w przyszłości katastrofa mie

szkaniowa. Przedstawię po krótoe stosunki w Wie

dniu. W r. 1914 nie wykonano ani połowy pro

jektowanych budowli; w latach 1915, 1916 i 1917

ruchu budowlanego wogóle nie było; z góry prze

to brakuje całej ogromnej ilości nowych domów,

jakie w ciągu czterech lat byłyby powstały

w normalnych warunkach. Suąd zrodziły się sto

sunki takie: dziś 200.000 -250.000 mieszkańców

Wiednia jest w polu.

Ogromna liczba kobiet opuściła czasowo miasto

i bądź szuka tańszego pobytu na prowincyi, bądź

bawi przy mężach w etapach. Jak wielką jest

liczba tych emigrantek, dowodzi fakt, że wszyst

kie magazyny na menie (t. zw. »gardes meubles*)

są przepełnione i za żadne pieniądze mebli do

przechowania już nie przyjmują. Prawda? bawi

jeszcze w Wiedniu dość znaczna liezba wychodź

ców, ale ci, z bardzo nielicznymi wyjątkami, nie

mają własnych mieszkań i gnieżdżą się przy ro

dzinach, których ojcowie lub synowie są w polu.

Mimo tego ubytku niema w Wiedniu prawie

żadnych wolnych mieszkań. Znam ludzi, którzy

od tygodni obchodzą wszystkie dzielnice, redu

kują pretensye do minimum, a jednak mieszka

nia nie mogą znaleźć. Stosunki są takie, że jeśli

rano pojawi się ogłoszenie o wolnem mieszkaniu

do oglądania między 11 a 12, to już o 8 rano

przed bramą cały ogon rellaktantów. Bywają

wprawdzie mieszkania do oglądania, ale tylko

umeblowane, bo wyjazd kobiet na prowincyę i

w etapy trwa bez przerwy.

Co dopiero będzie po wojnie, co będzie, skoro

powrócą zmobilizowani, ich żony i rodziny ?

Właściciel największego garcle meubles w W ie

dniu zapewniał mnie, że ludzie chyba wręcz ko

czować będą na ulicach. A niema nawet mowy

o tem, aby ruch budowlany mógł zaraz po woj

nie zbyt się ożywić, bo na przeszkodzie stanie

brak wszelkich materyałów. Rząd słusznie zre

sztą obawia się też niezdrowej spekulaćyi, która

by ceny materyałów budowlanych mogła zanadto

wyśrubować i dla zapobieżenia tem u projektuje

daleko sięgające ustawowe ograniczenia, tak, że

już z tego powodu ruch budowlany rozwijać się

będzie tylko stopniowo. Przesilenie przeto mie

szkaniowe niechybnie dojdzie po wojnie do pun

ktu kulminacyjnego i stać się może równie dot

kliwem, jak dziś przesilenie aprowizacyjne.

Przy tej sposobności wolno mi może wypowie

dzieć bez wszelkiej skromności przestrogę pod

adresem Krakowa: W e Wiedniu ceny domów

prawie się nie podniosły. Ten na pozór dziwny

objaw ma zupełnie słuszne uzasadnienie. Ceny

domów oblicza się w edług wysokości czynszów,

przyezem we Wiedniu za podstawę służy czynsz

dziesięcio do dwunastoletni, stosownie do dzielni

cy i jakości budowy. Tutejsi kapitaliści liczą, że

mimo braku mieszkań, a raczej właśnie z powo

du tego braku, rozporządzenie o ochronie najem

ców otrzyma formę ustawy i trwać będzie wiele

lat po wojnie. Czynsze więc pozostaną niezmie

nione, a wydatki na konserwacyę będą wyższe.

To są powody, które wpływają na to, że targ

realnościowy nie wykazuje żadnej zmiany. W gó

rę idą i lo fantastycznie, tylko zbytkowne wille

i pałace dla milionerów, bo tych namnożyło się

jak grzybów po deszczu i nic nie jest im za dro

gie. Przeciwnie w Krakowie powstała istna go

rączka realnościowa; ludzie przepłacają domy

bez względu na dochód, licząc na konjunkturę,

która, wątpię, by przyszła. Także brak mieszkań

w K rakowie wydaje mi się raczej przejściowym.

Ma swoje źródło w pobycie ogromnej liczby ofi

cerów, dalej w zapotrzebowaniu licznych domów

na szpitale i instytucye wojskowe, wreszcie także

na rozmaite centrale. Na tej więc podstawie opar

te obliczenie rentowności okazać się musi bardzo

zawodnem i raczej słuszność mieć będą ostrożni

kapitaliści wiedeńscy. Mamy tu do czynienia

z w yjątkiem od reguły ekonomicznej, z w ypad

kiem, gdzie większy popyt nie powinien w ywołać

wyższej ceny, z tego prostego powodu, że nie

wolna konkurencya regulować będzie wysokość

czynszów, ale ustawodawcza siła państwowa.

W oczekiwaniu.

Pod powyższym tytułem zamieszcza Dziennik

narodowy następujące uwagi:

Głośna do niedawna sprawa utworzenia rządu

polskiego utknęła znów na martwym punkcie.

Z okazyi pobytu przedstawicieli rządów okupa

cyjnych w W arszawie celem narad w sprawie

przyszłego rządu polskiego, pojawiła się zapo

wiedź półurzędowa, iż sprawa zostanie w najbliż

szym czasie rozstrzygnięta w sposób pomyślny,

pomyślniejszy nawet, niż pierwotnie przypuszcza

no. Wiadomość ta wywołała w społeczeństwie

zadowolenie i nadzieję. Utworzenie rządu uznano

bowiem w poważnych s!erach politycznych za

jedyne niemal wyjście z obecnego chaosu i stanu

niepewności, jaki zapanował od dłuższego czasu.

Ta niepewność i denerwujące wyczekiwanie de

cyzyi jest t em dotkliwsze, że w chaosie obecnym

sYStemattezaie. z yłnia ,na dzień kruszy się skarl

nieoceniony, jaki, według powszechnej opinii, sta

nowią dla przyszłości państwa polskiego kadry

legionowe. To powolne a ciągłe topnienie szere

gów wojskowych, na których tak świetne budo

wano nadzieje na przyszłość, ten tragiczny los

żołnierza polskiego, na który składają się — o -

prócz w ewnętrznych - także zewnętrzne przy

czyny, troską najboleśniejszą napawać musi serce

i umysł każdego patryoty polskiego, który patrzeć

musi, jak w nicość rozsypuje się to, co ufundo

wane zostało za cenę najszlachetniejszych wysił

ków i krwi ofiarnej. W oczach naszych kruszy

się najrealniejszy dotąd czyn narodowy. Czy nie

widzi tego społeczeństwo i nie zbudzi się w nim

narodowy instynkt samozachowawczy ? Czy nie

zdobędzie się n a głos zbi or ow y, silny, na. ,akt

woli, któryby uratował od zagłady zadatek jego

przyszł ości ?

»W zrastające w całej Europie zmęczenie wojną

i zdenerwowanie panuje także w społeczeństwie

polskiem, szarpanem ustawicznie wewnętrznemi

rozterkami na tle »oryentacyj* ze wschodu i za

chodu, a znajdującem się w nieporównanie gor

szem położeniu, albowiem nie posiada tej więzi

państwowej i kierownicy, jaką stanowi rząd.

Stworzenie tego rządu tchnąć może wiarę we wła

sne siły społeczeństwa i sprowadziłoby siłą faktu

skoordynowanie rozbieżnych tendencyj. Dlatego z

taką troską niecierpliwą wyczekują odnośnej de

cyzyi aktywne koła społeczeństwa. Tymczasem

m ijają tygodnie, le cz o decyzyi nic nie słych ać .

Widocznie sprawa poszła w odwłókę. O przyczy

nach tej zwłoki głucho. Czyżby się zmieniły po

glądy czynników decydujących na sprawy, lub

czy przyczyną tego miałoby być niezdecydowane

stanowisko Koła międzpartyjnego ? Koło między

partyjne, które niedawno w odezwie publicznej

uznało Legiony polskie, powinno w ysnuć z tego

konsekwencje i pamiętać, że podtrzymywanie

obecnego chaosu politycznego i powiększanie pró

żni, która dotąd była celem jego polityki, miało

by fatalne ze względu na Legiony następstwa i

ściągnęłoby na Koło ciężką odpowiedzialność

wobec przyszłości, l ’ak jak obecnie sprawy stoją,

staczamy się po równi pochyłej i w imię najisto

tniejszego interesu narodowego należy wszystko

uczynić, aby ten fatalny bieg zatrzymać.

»W Berlinie odbywały się znowu narady poli

tyczne hr. Czernina z kanclerzem Michaelisem.

Tematem narad była głównie sprawa polska, spra

w a rządu polskiego. Ze zrozumiałą niecierpliwo

ścią oczekujemy wyniku tych narad i ważnych

decyzyi. Od decyzyi tych zależeć będzie ukształ

towanie się stosunków w Polsce w najbliższej

przyszłości. Lecz niewątpliwie oczekuje ich także

zagranica i sądzić będzie według nich powagę i

szczerość państw centralnych w sprawie Pol

ski.

0 węgiel dla Galicyi.

Z kompetentnego źródła otrzymujemy nastę

pującą informacyę :

W ubiegłym tygodniu toczyły się w W iedniu

pod przewodnictwem JE. Homana obrady, w któ

rych brali udział przedstawiciele wszystkich kra

jów monarchii, w sprawie zapewnienia ludności

potrzebnego węgla na opał, zaopatrzenia władz,

szkół, instytucyj państwowych oraz zakładów

przemysłowych. Interesy Galicyi zastępował szef

kraj. Urzędu żywnościowego, pułkownik sztabu jen.

hr. Lamezan-Salins z referentami.

Wobec kart na węgiel, jakie mają być zapro

wadzone, ministerstwo robót publicznych zajęło

stanowisko, że poszczególnym krajom należy za

pewnić i ich władzom politycznym dać do roz

działu tylko ten kent,yngent węgla, który potrze

bny będzie do zrealizowania wprowadzonych kart

węglowych, tj. tylko kontyngent węgla opałowego

dla ludności, zaopatrzenie zaś wszystkich władz,

zakładów wyższych, instytucyj, gazowni i elektro

wni oraz całego przemysłu, chce rząd centralny

zaopatrywać wprost przez ministerstwo robót pu

blicznych.

Namiestnictwo galicyjskie, a z ramienia tegoż

wojenna Centrala handlowa rozporządza — jak

wiadomo - tylko minimalną częścią produkcyi

krajowych kopalń tj. tylko tą resztką, która po

zostaje poza węglem dla kolei, salin, szpitali i

i po dostawach dla szczególnie uprzywilejowanych

firm. Ilość ta podlega ustawicznie bardzo znacz

nym zmianom, ponieważ każda zmiana dziennej

produkcyi odbija się tylko i wyłącznie na tej po

zostałej resztce. Kolej, dostawy uprzywilejowane itd.

muszą dostać całą swą należność dzienną, a po

została reszta idzie na pokrycie potrzeb całego

kraju. Przy zdarzających się coraz częściej nie

prawidłowościach i znacznych różnicach w dzien

nej produkcyi kopalń, strajkach itd., różnice dzien

ne produkcyi są bardzo znaczne i wahają się w

w poszczególnych kopalniach od 0 —50 wagonów

dziennie na tej właśnie danej do dyspozycyi na

miestnictwu ilości węgla.

Węgiel pruski, którego przed wojną sprow a

dzała Galicya bardzo wiele, około 11 prc. całego

importu do Austro-Węgier, dochodzi obecnie do

kraju w minimalnych ilościach. Jak wiadomo,

import węgla pruskiego do Austryi zależy obecnie

od specyalnej umowy między rządem austro-wę

gierskim a niemieckim. Wysokość przyznanego

przez Niemcy kontyngentu miesi)ęcznego okr e

ślają i czynią zależnym znów Niemcy od dostar

czonej z Austryi ilości węgla brunatnego z Mo

raw i Czech, a każdy kraj monarchii powinien

w ilości tej uczestniczyć procentowo w stosunku

do importu 1913 roku.

Hr. Lamezan, przedstawiając katastrofalne

wprost na tem polu stosunki krajowe, żądał:

1. Żeby pobór węgla z produkcyi kopalń krajo

wych przez kolej i inne uprzywilejowane władze

i zakłady unormowany został w ten sposób, aby

wszelkie zmiany produkcyi dziennej obciążały ró

wnomiernie procentowo wszystkich kontrahentów,

a nietylko namiestnictwo.

2) Żeby cała ilość węgla pruskiego, należąca

się w stosunku do importu w roku 1913, została

dla kraju przyznana i dostarczona.

PAW EŁ BOURGET.

LAZARYNA.

POWIEŚĆ.

(43)

(Ciąg dalszy).

Przycisnęła kurczowo do piersi zaeiśnione pię

ście i jęknęła:

—

Jeśli się pan zabije, cóż się ze mną sta

nie ? Czy nie dość jeszcze, żeś mnie pan zespolił ze

swą pierwszą zbrodnią, bo przecież przezemnie

i prosto odemnie poszedłeś zabić tę kobietę, a

teraz jeszcze chcesz pan zabić siebie. Więc tem

się stałam dla pana? Więc przez całe życie będę

musiała wyrzucać sobie, że gdybyś mnie pan był

nie spotkał, byłbyś uczciwym człowiekiem. A

.teraz, słyszy pan, przezemnie i dla mnie nie masz

pan prawa się zabijać. Nie masz pan prawa do

prowadzać mnie do rozpaczy. A jeśli mię pan

kocha na prawdę, jak mi pan to powiedział, to

nie skazujże mnie na wyrzuty sumienia. Czy nie

dosyć już pierwszych...

Ach, tak! Powinienem był zamilczeć przed

panią wszystko i nic nie wyznać. Pani miałabyś

obie coś wyrzucać? W szait byłaś dla mnie za

wsze dobrodziejstwem, pociechą, światłem. Przed

wczoraj jeszcze na kilka godzin przedtem, dora

dzałaś mi dobroć, przebaczenie. Miałem w głowie

i w pamięci słowa pani, a potem sam nie wiem,

co się ze mną stało. Jakiś szał mnie uniósł...

Ta kobieta stała się dla mnie uosobieniem prze

szłości, z jej nieszczęściem, hańbą, ze wszyśtkie

mi urazami, troskami, zatargami, których w my

śli nawet nie śmiałbym z panią kojarzyć. Gdym

stanął przed nią, cała ta nędza miniona nawie

dziła mnie falą powrotną, a wtedy ogarnęła mnie

groza i strach. Tak, wyznaję szczerze, żem się

tej kobiety bał. Miałem przed sobą jakby złośli

wego potwora, który, czułem to, prześladować

mnie pocznie z całą przewrotnością. Przyszedł

na mnie jakby zawrót obłędny. Więc wyzwoliłem

się...

Teraz pani sam a widzi, że nie miałaś żadnego

udziału w tej zbrodni. Przeciwnie, jeśli co mogło

powstrzymać mnie, jeśli czyj wpływ mógł mnie

jeszcze pohamować, to tylko pani. Pani nawet

nie wie, czem pani jest dla mnie, czem byłaś

od pierwszego spotkania. Czem byłaś! Tak, bo

teraz wszystko skończone, bo teraz mogę wszyst

ko pani powiedzieć. Cóż! zabiłem! Dźwigam na

sobie ciężar zbrodni. Z tego się muszę również

wyzwolić. Ale jak ?

Gdyby jeszcze aresztowano mnie, pojmano,

gdybym uwięziony stanąć musiał przed sadem,

znalazłbym może jeszcze w tem poniżeniu jakieś

ucieszenie, jakby poczucie spłaconego długu. Ale

pani sam a widzi z dzienników, że nikt na ślad

nie wpadnie. Mógłbym sam się oddać w ręce

władzy i myślałem o tem, ale nie zrobię tego

ze względu na kolegów moich, na ten krzyż,

galony wojskowe, bo to wszystko przedstawia

wartości, których nie mam prawa wciągać w mój

upadek. Powrócić na front, by tam szukać śmier

ci ? Zapewne. Ale i do tego nie mam już prawa,

bo nie jestem godny...

Przestał mówić, ona zaś s;łuchała go cały czas

ze spuszczonymi powiekami, bez najlżejszego

drgnienia twarzy, ni ciała, nic więc nie zdradzało

wrażenia, jakie wywarła na nią ta straszna spo

wiedź. Milczała, gdy już skoń czył, tak , że mógł

wziąść to jej milczenie za potwierdzenie jego za

miarów.

—

A widzi pani! Nie odpowiada mi pani. Bo

i cóżby mogła powiedzieć? Zdaję sobie wybornie

sprawę, że powinienem zniknąć. Ten poczciwy

Duehatel odgadł mnie i on to pani doniósł. By

łem na tyle słaby, żem się przed nim prawie

wygadał! Ale dusiłem się.

Jeszcze i teraz nie umiałem milczeć. Przeczy

tałabyś pani w gazecie, że kapitan Graffeteau

padł ofiarą nieszczęśliwego wypadku na kolei. To

tak łatwo położyć się na szynach, gdy pociąg

przechodzi. To chciałem zrobić głównie dlatego,

by panią w błąd wprowadzić. Teraz już nie uda

mi się. Przybywa mi jeden ból więcej, ale... w każ

dym razie skazałem się sam na śmierć i wyrok

wykonam, wymierzę sobie sprawiedliwość i dług

spłacę.

—

Komu ? i jak ? — spytała wreszcie Laza

ryna, podnosząc na niego wzrok na wpół błagal

ny, na wpół rozkazujący, jak ktoś, co pragnie

namiętnie przelać w drugiego własne Swe prze

konanie.

—

Nie spłacisz pan długu społeczeństwu,

bo śmierć pańska nie będzić dla nikogo przykła

dem. Nie zaspokoisz tem wcale tej biednej duszy,

którą stanie w grzechu przed sądem Boga. Nie

uczynisz zadość prawu Bożemu, które nie każe

zabijać. Nic pan więc nie spłacisz, niczego nie

odkupisz. Nie będzie to wyzwolenie, o którem

pan marzysz, lecz tylko dezercja. A ja tak pra

gnę, byś się pan stał człowiekiem żałującym,

który naprawdę winę odkupi. Przypomnij pan

sobie, gdy będąc dzieckiem spełniłeś zły uczynek,

który ciężył ci na sumieniu... Gdzie biegłeś sam

prosić o przebaczenie, wyznawszy swą winę?

W yznawałeś i przebaczano ci, bo jest ktoś, co

przebaczyć może, ktoś, co przelał krew swą za

pana, za mnie, za nas wszystkich za wszystkie

grzechy nasze, błędy, upadki, za zbrodnie nawet,

jest, Odkupiciel, który daje odkupienie.

Nosisz pan na duszy straszliwe piętno, lecz

wymierzając sobie taką sprawiedliwość, o jakiej

myślisz, nie pr zyw rócisz }duszy swej niewinności,

piętna nie zmażesz. Kto inny dokonać tego może,

jeśli mu oddasz serce. On, który kocha cię, choć

byś pan był splamiony, występny, który cię pra

gnie. Och! mój Boże ! mój Boże! Co mam zrobić

by wlać w pana pewność, że jeden tylko jedyny

środek może p a n a oczyścić, w yzwolić, odkupić.

Mój Boże! mój Boże !

Wiem, rozumiem — odparł Graffeteau —

ale ja środka tego użyć nie mogę, bo ja nie

wierzę.

—

Wiem o tem dobrze — wołała z egzelta

cyą -

ale pan będzie wierzył, ja pana do tego

zmuszę. Tak się będę modlić, tak prosić Boga o

tę łaskę. Niech się pan nie broni, niech się pan

nie zamyka przed wolą Bożą, przed Jego miło

sierdziem Wiem aż nadto, jak straszny ciężar

dźwigasz pan na sumieniu, nie wierząc, lecz ja

panu pomogę. Pókiś pan nikomu o tem nie mó

wił, byłeś pan sam, teraz jest nas dwoje. Nie

żałuj pan, żeś mi powiedział wszystko tak odra

zu. To właśnie było uczciwie i ,szlachetnie z pań

skiej strony. Dałeś mi pan tem także dowód mi

łości. Nie mogłeś zataić przedemną prawdy. Tak

bardzo kocham pana za to. Tak! tak! my się

kochamy, my się bardzo kochamy Robercie —

powtórzyła z ekstazą choć z bólem, po raz pierw

szy nazywając go po imieniu.

Przysięgnij mi te

raz, że się nie zabijesz, a przyrzekam ci, że zo

stanę twoją żoną.

(C. d. n).

,,CZAS« wychodzi dwa razy dziennie, a mianowicie o godzinie 6 rano i o godzinie S popołudniu.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 10 hal,(

WYNOSI:

na cały rok

na kwartał

na 1 miesiąc

w K r a k o w i e w m i e j s c u ........................................................................................................

kor.go j,. 10kor. 20h. 3 kor.40 h.

z o d n o s z e n i e m d o d o m u ......................................................... 4 8

12 kor

»4kor

P o c z t o w A u s t r o . W ę g r z e c h .......................................................................

48,

12 kor!

4kor.- h

ocztą z dwukrotną wysyłką

55kor. 20h.13

80,4kor.60h.

W innvrT n ^ . tr . e ^lemi6CklflKI....................................................61 . 80 h. 18 . 9 0 , 4 kor. 30 h.

mnYcb państwach

63»

60h.15

90,5kor.30h.

przyjmąją*Administracja,Czasu« w Krakowieiurzędypocztowe.Miejscowąpro

loocasa i Sa!omn

Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiego, trafika w Sukiennicach, Biuro dzień.

?l?i’

«pCZyC u’lca J^ leUonska- Główna Trafika, Bracia Hildowie, ul. Karmelicka.

!oleiowsch w Tsrnnif. n°

1 9 ’l ! " raSh dlien; s - S °tołowskiego, A. Olszewskiego, K. Buchstaba, na slacyach

J2Ś «i How»m 1Si»CIU na Pefoni« w księgarni kolejowej, tud zież na innych

ud«un MtaSLr i l!i!i,

’T

, i 0 SLch’ księl arnla Podha,ańłk» Zakopane, księgarnia Chodakowskich

,andomorz, Główna c. k. trafika Lublin, Główna c. k. trafika Radom, Agencya dzienników Maryi Klebabczy

Kielce, księgarnia J. Masłowskich Miechów.

Ceny ogloszefls od wiersza petitem sa pierwszy raz 20 hal,, za każdy następny po 16 hal.; okład

tabelaryczny( cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40hal., następnypo 16haLNadesłane 1Nekro

logia od miejsca wiersza drukiem petitowym 80 hal., za każdy raz. Głosy publlcznofici po 2 kor.

komunikaty handlowe po kronice i po dziale ekonomicznym, komunikaty prywatne, śluby, saręcsyny i t.p,

po 1koronie od miejsca wiersza,

Ogłoszenia Iprenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników St. Sokołowskiego A. Ol

szewskiego, K. Buehstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski; w Przemyślu

A. Juszyóski księgarnia i E. Billet; w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasielski i Sp,

w Tarnowie M. Rockach, O Haut; w Tarnopola Komaniewski; w Paryża wyłącznie p. W. Racz

kowski, 14 Citó de Trevise; w W.iedniu Haasenstein A VogIer, R. Mosse (takie we wszystkich filach);

H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, Bock A Herzfeld, H. Friedl (tylko prenumeratę H. Gold

schmiedt A Comp.), M, Per!es; w Frankfurcie n. M. G . L . Daube A Comp.; w Pradze czeskiej

Fr. Hovorka. Listy z pieniądzmi i przekazy pieniężno na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Admi

nistracya »Czasu« w Krakowie. Reklamacye ni eopiecz ętowane nie podlegają opłacie pocztowej,

Listów nieopłaconych nie przyjmuje aif. Rękopisów nadsyłanych nie zw raca się.

Za każdą zmianą adresu dopłaca slą 40 hal.

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr. 82. -

Telefon Nr. 50 .

1 of 4 • Strona 1

Czas.

➔

Description

Structure

Przegląd Zakopiański :

Przegląd Zakopiański :

Similar

Similar publications

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym. R. 2 (1900), Nr 23 (7 VI) ꞊ Nr 45

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym. R. 2 (1900), Nr 16 (19 IV) ꞊ Nr 38

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 3 (1901), Nr 31 (1 VIII) ꞊ Nr 105

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym. R. 2 (1900), Nr 15 (12 IV) ꞊ Nr 37

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym. R. 2 (1900), Nr 18 (3 V) ꞊ Nr 40

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 28 (10 VII) ꞊ Nr 154

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 33 (14 VIII) ꞊ Nr 159

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 29 (17 VII) ꞊ Nr 155

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 8 (20 II) ꞊ Nr 134

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 13 (27 III) ꞊ Nr 139

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym. R. 2 (1900), Nr 20 (18 V) ꞊ Nr 42

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 31 (31 VII) ꞊ Nr 157

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 24 (12 VI) ꞊ Nr 150

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 3 (1901), Nr 5 (31 I) ꞊ Nr 79

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym : organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 4 (1902), Nr 27 (3 VII) ꞊ Nr 153

Read

Przegląd Zakopiański : czasopismo poświęcone sprawom miejscowym. Organ "Związku Przyjaciół Zakopanego". R. 2 (1900), Nr 37 (13 IX) ꞊ Nr 59

Mirador viewer