Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 418 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

M 42.

UUiJl _

-UI

Krnk(iw 21 Lntego - Sobota.

Rob 1857.

D .a le n nik wychodni so dzień rano wyjąwszy ponitdziałki i

świętach.

Dodatek miesić"

’

naatępająoe po

"ego miesiąca.

aa"

1kr. 30

kwartalnie

assn

w Krakowie

ro c z n i e ................................. z ł

p ó ł r o c z n i e ........................... ,.

kwartalnie

....................... n

mie się c z n i e ...................... ......

i sr. au | miesięcznie

Przedgi fata na Dziennik NCzaau z Dodatkiem

tc Kra kowie

w Państwie Austryackiem (pocztą)

ro c z n i e ...................................z ł r . 26

I ro oz ni o ................................. ’ ^r- ^

p ó ł r o c z n i e ............................. n 13

i p ó ł ro o z o i e ...................... .......

....

I kirarłaJale .

Na sam nDodateku pronnmerowaó niemotom

kwartalnie

Austryackiem (pocztą)

......................... z ł r. 20

::.:::?S

CZAS

Przyjmują nią do umieszczania w Inseratach.

OBłOSZEMA, ODEZWY, UWIADOMIENIA, DONIESIENIA w szelkiego r od z aj u , t y -

ozące się przemysłu, handlu, rolnictwa, sprzedaży, kupna, dzierżaw itp

ca opłatą:

Od wierasa drobnego ?za jednorazowe umieszczenie po d kr,, ca następne po 2 kr

Do każdego inseratu załączone byó winno 10 kr. na opłatę stęplową za

każdorazowe nmieszezenie.

Eiiuty z pieniędzmi prenumeracyjnemi i inseratoweml przesyłane byó winny

f’;inko do Bióra Bipedycyi Czasu.

l,isty reklamacyjne nieopieczętowane nieulegają frankowanio

t , u t y niefrankowane nieprzyjmnją się.

Numer pojedynczy dziennika kosztuje 5 kr.

Krabów 20 lutego.

Mowa tronowa którą cesarz Napoleon IH

otworzył na d. 16 b. m., szósty i ostatni§

s e s y ę ciała prawodawczego obradującego we

Francyi od roku 1862, jest dość obszernym

dokumentem, jak się o tem czytelnicy pod

właściw§ rubryką przekonać mog§. Form§

i treści§ przypomina ona więcej m esaże pre

zydentów amerykańskich, aniżeli lakoniczne

mowy tronowe angielskie. Zn ać w niej, że

odpowiedzialność nie cięży na ministrach we

Francyi, że osoba cesarska skupia w sobie

cał§ władzę. Pomimo rozci§głości, mowa

cesarska nie jest zdaniem spr awy, aJeStylko

dopełnieniem wskazanych w niej powinności

rz§du: ,,rz§d powinien oświe cać Hcierować".

Strona polityczna m owy cesarskiej jest naj

krótsza. N ie dowiadujemy sie^z niej nic no

wego. W nosić tylko można, że sprawa neuf

chatelska jest na drodze załatwienia, a spra

wa neapolitańska może się stać jeszcze gro

źn§ w przyszłości. Niem a tam wcale wzmian

ki o sprawie Księstw Naddnnajskjch, ani o

sprawie perskiej, a co większa, nień((^zm ian

ki o przymierzu angielskiem. Z tego powodu

mowa cesarska m ogła być dla wielu niespo

dziank§, nie przez to co w niej się znajduje,

lecz przez to czego w niej niema. W yra

źna przebija w niej d§żność przedstawienia

sytuacyi w barwie pokojowej. Cesarz Fran

cuzów niechciał wywołać żadnej nowej w E u

ropie niepewność, żadaych-nowych w opinii

publicznej dyskusyj tycz§cych się spraw po

litycznych. Uważa on pokój jako zapewnio

ny i zachęca Francyę aby z niego korzy

stała, co bezpiecznie’ czynić może.

Strona ekonomiczna stosownie do tego z a

chęcenia najwięcej zajmuje miejsca w mowie

cesarskiej. Nie mamy zamiaru rozbierać po

danych projektów, anibyśmy też, patrz§c z da

leka, byli to w stanie uczynić. Pozwolimy so

bie tylko m ał§ uwagę, że strona ta wydaje

się nieco optymistyczna, a projekt n owy opłaty

od wartości ruchomych zapowiada prawdzi

w § rewolucyę w świecie finansowym, doko

nań§ w duchu idei państwa w najściślejszem

tej idei znaczeniu.

Strona moralna, która się w mowie ce

sarskiej aż do pewnego wi§ie stopnia ze

stron§ ekonomiczn§ i karci zbyteczny sz al

spekulacyi przynosz§cy zgubę maj§tkom in

dywidualnym , dotyka także dwóch ważnych

przedmiotów: fałs zy wy ch wieści przez lekko

myślność lub z ł § wiarę rozsiewanych, i opo

zycyi, jak§ stronnictwo tak zwana parlamen

tarne stawia cesarstwu wstrzymuj§e się oc

wszelkiego udziału w sprawach publicznycl

i objawiaj§c ci§głe nieukontentowanie. Go d(

pierwszego, wiadomo, że jawność jest naj

lepszym jeżeli nie jedynym środkiem na przy

tłumienie fałszywych pogłosek. Ale to pro

wadzi do wolności druku, która ustawami

cesarskieiiM hardzo jest we Francyi ograni

czon§. Co dd drugiego, opozycya stronnictwa

parlamentarnego bardzo jest naturaln§ we

Francyi wkłór§—jak się mowa wyraża-cięż

kiem jest zadaniem przyzwyczaić do nowych

instytncyj" ’

Zawsze jednak nie małej dowodem jest si

ły, oświa czenie, że honor Cesarza Francu

zów wym iga, ,,aby rzeki podobn e jak re

wolucya ye Francyi weszły w swoje kory

to i wyjść już z niego nie m ogły1"; nie małej

dowodem pewności w sobie samym, w yst§

pienie pi ;eciw dawniejszej wolności trybuny

i wskaż: nie jej jako głównego nieprzyjacie

la dziś poskromionego W ielkiego na to po

trzeba zaufania w swe siły, aby wyrazy

kończ§ee mowę zastosować do swojej epo

ki i U(’?rzyć wsz ystkich sobie niechętnych

śmiałem i odważnem oskarżeniem: wże w ser

cu prz chowuj§ namiętności zgubne i stron

nicze".

Po (?dczytaniu mowy rzeczonej, przyzna

zapew te każdy, że całkiem ona odpowiada

stanov isku Francyi cesarskiej, i jest tylko

loiczn n następstw., m kierunku polityki N a

poleona III. Stanowisko głównego rozjemcy

i pośre( ika w sprawach europejskich prze

bija ’ ię v umiarkowaniu i roztropności, ja

kiem: nacechowana ta część mowy która ty

czy S(§ stosunków r"wnętrznych, a nawet

daje się ono poznać w przemilczeniu niektó

rych ważnych kwestyj. Ogłoszenie zaś ,,woli

i interesów ludu" za podstawę rz§du obe

cnego we Francyi, odwołanie się dalej do

tegoż ludu, który ,,głów ni e stanowi podporę

i daje siłę monarsze", aby wspaniały dla

Francyi postawić horoskop, jest dalszym ci§

giem polityki wewnętrznej jak§ widzimy z a

. chowan§ od samego pocz§tku panowania N a -

1poleona III. Projekt nareszcie opłaty od war

tości ruchomych, przypomina owe zasady

ekonomiczne, jakie dawniej jeszcze czy

taliśmy w dziełach Ludwika Napoleona B o

napartego.

Korespondencja Czasu.

’

Parys 16lutego.

Dzisiejsze otwarcie Izb odbyło się według dawnego

zwyczaju, to jest w Tuileryach w sali tronowej w o

becności Ciał ukonstytuowanych i pewnej liczby dam.

Nic. szczególnego nie stało sie na tej uroczystości. Mo

wę, którą powiedział Cesarz, ogłosiliście niezawodnie

w Czasie wczorajszym. Mowę tę czyta Paryż po mu

i rach domów, na których została przylepioną, po ka

wiarniach, czytelniach i klubach. Jest ona długa i do

3!tyka wszystkich przedmiotów obchodzących Europę, a

- !mianowicie Francyą. Jest ona całkiem pokojowa, ale

pokazuje, źe Francya trzyma w pogotowiu kadry na

armię 600,000. Mowa cesarska, dobrze mrisana, jak

zawsze, zrobiła silne wrażenie tak w sali tronowćj jak

na ulicy. Napomknięcie w nićj o biedzie pewnćj części

ludu było zręczną szczerością.

P. de Cassaignsc opisując w diisiejszytP"C0 nł/ifei

tionnelu pogrzeb Worda, który się odbył w Anglii,

uderza na formy rewolucyjne, w jakie tenże pogrzeb

przybrany zostBł, na niesienie chorągwi czerwonćj przez

Francuza Gamet wasystencyi Derou, skazanego w Douai

za zamach na życie Cesarza, na niesiecie trójkolo

rowej chorągwi w!oskiej przez Włocha Lama, przyja

ciela Pianorego, na figurowanie na pogrzebie 18 trans

portowanych, którzy uciekli z Kajenny itd. P. de Cas

saignac oburza się na to i jego oburzenie dzielimy.

Zrobię tylko uwagę, ie p. Worcel należał do znakomi

tej i mąjętnćj familii, ie był spowinowacony z wielkie

mi familiami.

P. de Cćsćna poświęcił we wczorajszym Constitu

tionnelu nowy artykuł jedności Mołdowołoszczyzny.

Nadmienił on, że Rosya dążyła do wu wobodzenia i

jedności Moliki.% lloszczyzny i że d,-,, t do tego na

kongresie wFmkfezanadi, to jestr. 1772. ^ata ta powin

na była natchnąć pi-.nu ile 1 ’na różne i ważne uwa

gi. Cokolwiekbąćtż, szczególnym jest widokiem turbacya

hospodarów, tych małych a łupierkich królików, skła

dających swe łui w Paryżu. Jeden z hospodarów ru

muńskich bawiący w Paryżu, ma mieć około 20 mi

lionów majątku, t jest około miliona przychodu.

Drugi artykuł p. Armanda Lefevre ogłoszony w\Re

t)ue des deux Mondes, o wojnie niem:eckićj r. 1814,

zawiera tę maksymę, źe Prusy i Rosya nie są w sta

nie podołać Fraucyi, i że aby podobny, potrzeba nie

koniecznie mocarstwa trzeciego, to jest koalicyi. Ma

ksyma położona przez p. Lefevre a oparta na doświad

czeniu z r. 1806 i 1814, jest ważną.

Wczorajsza la Patrie wyznała, że / achód wydał na

ostatnią wojnę 5 miliardów fr. Czy to co otrzymał po

krywa wydatki? La Pa,trie nie odpow e na to pytanie.

Francuzi i Anglicy mogą się radować z pokoju, ale

rządy tych t rodów mogą uważać i-kwidaeyą za skoń

czoną. Likwidacya nie może się -etjLfwać tylko przy

Zgodzie Francyi i Anglii. Francya mało powiększa się

ludnością, trzyma się w stagnacyi, kiedy Rosya ccraz

bardziej się zaludnia i obecnie liczy 65 m. mieszkańców.

W. książę Konstanty przyjedzie db Francyi, ale po

jedzie także do Anglii. Podróż jego nie będzie zatem

miała wyłącznego znaczenia. Rozumiem, że długi po

byt w Rosyi hr. de Morny i jego wojskowych towa

rzyszów obróci się na dobre, to jest, że rząd francuz

ki otrzyma dokładne wiadomości o Rosyi. Hr. de Mor

ny i jego towarzysze byli przyjęci pochlebnie w Rosyi

tylko w kółkach rządowych, sfery towarzyskie, zawsze

arystokratyczne, zle na nich patrzały. Kłamliwa pogło

ska, aby hr. de Morny był interesowany w kolejach

rosyjskich zupełnie upadła.

W artykule ogłoszonym w ostatniej Revue Contem

poraine, hr. de Warren stara się dowieść, że kanał

suczki będzie dla Anglii użyteczniejszy niż droga eu

fracka i że Anglia przyłożyć do niego rękę powinna.

Wczoraj w niedzielę mieliśmy śliczny czas. Cały Pa

ryż był na przechadzkach. Na Polach elizejskich nie

można się było przecisnąć. Wieczorem Cesarstwo byli

na balu w Palais-Royal. Honory damom robił książę

Napoleon przy pomocy księżnćj Matyldy. Cesarstwo za

bawili do 2 godz., bal się przeciągnął do 8. Cesarzowa

miała na balu pióra czerwone u głowy i teraz wszystkie

kobiety noszą pióra czerwone. Najprostsza suknia damska

kosztuje dzisiaj 400 do 500 fr. Suknie dworskie kosztują

około 12,000 fr. Modniarki się bogacą, a mężowie... Mał

żeństw tego roku jeszcze mnićj niż roku przeszłego.

Anglicy powtarzają: skromne małżeństwo jest podobno

teras w Anglii a nie we Francyi. Z przyczyny toalet,

życie towarzyskie tego karnawału mniejsze niż lat po

przednich. Teatra zastępują wieczory, to też teatra ro

bią dobre interesa.

Dzisiejszy Unicers poświęca obszerny artykuł proje

ktowi Czasu co do urządzenia w Krakowie pomocy dla

rekonwalescentów, który bardzo pochwala.

Zamachy na osoby i własność są od niejakiego cza

su częstsze we Francyi niż dawniej. Sędziowie przy

sięgli muszą okazywać się surowymi.

Wczorajszy Monitor znaglony reklamacyą Siecią,

zrobił wytłumaczenie dekretu z r. 1852 o ostrzeżeniach

dawanych dziennikom. Monitor oświadczył, ie na o

strzeżenia nie ma przedawnienia, lecz że dwa ostrze

żenia nie pociągają koniecznie za sobą zawieszenie

dziennika, że to zawisło od woli rządu. Sieele po

wstaje na takie tłumaczenie, dziwfSię, że rząd nie

przypuszcza w przedmiocie druku przedawnienia, kiedy

ono służy wszystkim przewinieniom. Reklamacya Siecią

jest słuszna. Rząd legalny nie może zostawiać dzienni

ków pod arbitralnością, która nie jest czćm innem tyl

ko nielegalnością. Można wyrzec się wolności, ale le

galności nigdy.

Paryż 16 lutego.

L, , " Godzina druga po południu. Otwarcie Izb pra

wodawczych miało miejsce w tej chwili w sali marszał

ków. Senat, ciało prawodawcze, rada stanu i inne wła

die i poselstwa zagraniczne wcześnie zajęły oznaczone

dla siebie miejsca, a ie każdy rad był co prędzej usły

szeć słowa cesarskie, dziś będące jedynym prawdziwym

zwiastunem, czego Francya i Europa w bliższej przy

najmniej przyszłości spodziewać się mogą, przeto też

i nieomieszkał przybyć skwapliwie do Tuilleriów; tłum

i ścisk w sali marszałkowskiej niepodobny do opisania,

pomimo porządku, jaki mistrzowie ceremonii starali się

zaprowadzić. Ledwie wybiła godzina pierwsza, działa

oznajmiły wejście Cesarza i ten wstąpiwszy na tron,

rozpoczął swą mowę od doniesienia, iż mimo zaszłych

w roku upłynionym trudności, pokój ostatecznie usta

lony został. Zgodnie z postanowieniem Królowej Wi

ktoryi, Wojska francusko-angielskie opuszczają Grecyę.

Spór prusko-szwajcarski stracił swój charakter wtjeany,

W Neapolu przemawiąjące oba mocarstwa w imieniu

ludzkości, nie miały zamiaru przypisywać sobie innych

attrybucyj. (huczna oklaski). Wewnątrz kraju handel i

przemysł nabrał nieznanego dotąd lotu; pobory niestałe

wykazują z każdym dniem wzrastające dochody, mimo

to jednakże cierpienie ludu jest wielkie. Cesarz zwrócił

głównie usiłowanie swe, aby mu przynieść ulgę, albo

wiem ten stan rzeczy najżywićj go dotyka. Wylewy

rzek sprawiły niezmierne szkody i straty; żeby im za

pobiedz, powołane zostały w pomoc wszelkie poszuki

wania nauki; i On zniewoli rzeki do wrócenia do swoich

łożysk, tak jak przymusił rewolucyę do wejścia w karb

porządku. Od roku 1858 zniesiony będzie dziesiętny

podatek wojenny, a jego miejsce zastąpi inny pobór od

walorów ruchomych. Przemysł niepotrzebnie się przera

ził projektami reform celnych, albowiem rząd nie ma

innćj myśli nsd tę, aby pracować w interesie spoinuj

pomyślności (oklnski). Minister wojny powziął począ

tkowanie w utworzeniu nowego kodeksu wojskowego

karnego, który Izbom przedstawiony zostanie. Jest to

ostatnia sesya Izby prawodawczćj. Cesarz dziękuje jćj

za spółdziałanie w pracach dla dobra powszechnego i za

udział, jaki brała tak w jego bolesnych jako tćż i w je

go radosnych chwilach. Żrobiliśmy doświadczenie no

wych instytucyj. Francya przekonała się o ich warto

ści, albowiem i sama wolność ponosi zawsze stratę,

kiedy namiętności są rozpasane, a mównica jest gwał

GZĘ§ć LITEMCKO-ARTrsmm.

ROMANSE I POWIEŚCI

KORZENIOWSKIEGO.

(Ciąg dalszy.)

I cugóż właściwie chcia,ł dowieść p. Korzeniowski

tćm swojem dziełem, jakąż z jego bajki mamy wycią

gnąć naukę?... Czy tę, że hebel lepszy jest od pióra i

pędzla, że rzemiosło wyższe od sztuki?... Nie odpo

wiemy na to panu Korzeniowskiemu, że dla harmonij

nie wykształconego umysłu, jako też i w harmonijnie

ułożonem społeczeństwie, rzemiosło moie i powinno

mieć takie swcją idealną, poeteczną stronę, i i a na

wzajem sztu’a nie jest bynajmniej tylko luźną zaba

wką, ale bardzo ważnym a bolesnym trudem, bardzo

owszem rzetelną acz nie realną funkey§ ludzkiego ży

cia. Nie odpowiemy mu nawet, i e w każdym razie

prayklad który on sam stawi, za dowód służyć nie

tviwe’ k° ^ Seiiu sz nie jest ani poetą, ani artystą, ale

y nośnym mazgąjem. Powiemy mu tylko, ie

tri,u ^ °?ćgł sobie zaprewdę oszczędzić; że nie po

rńi r,;.J°i

wchody koło dowiedzenia rzeczy, o któ

’

Mtety, każde dziecko w naszych czasach a i nad

to i przemądrza jest przekonanćm; i ie wprawdzie bez

pieczne ale zbyteczne sobie obrał apostolstwo: nawra

cania nawróconych! Do święcenia praktycznego celu,

do wyniesienia rozsądku kosztem uczucia i wyobraźni,

do sławienia tego wszystkiego, co nam robi pozycyą

na ziemi bez względu na to, czy też nem deje i miej

sce w niebie,- o, do tego, wszystko nas przecie

w obecnych czasach zachęca i nagli, do tego nas gwał

townie pędzi cala parowa siła wieku, i zeprawdę nie

potrzeba, by jeszcze i sztuka w ten pchała kierunek,

którego nie chybim. Jeśli owszem w takich smutnych

czasach sztuka ma jakie powołanie, to chyba tylko prze

ciwne; to powinna nas chwilami zatrzymać na tćj fa

talnćj pochyłości; to obowiązkiem jćj bronić złotego

ideała przeciwko żelaznej realności naszćj żelaznej ko

lei; to zadaniem jćj., archanielskiemi skrzydłami i mie

czem rozpędzać dymne obłoki machin po nad naszemi

głowami, by je raz poraź oświecał czysty promień

Boga.. Precz z marzeniami, a górą rozsądek! woła nam

wciąż autor Krewnych. P. Korzeniowski tylko o tćm

zapomniał, że rozsądek nąjlepićj nawet skierowany,

w najlepszym nawet razie, przeszkadza tylko złemu,

ale nie tworzy dobrego: dobre tylko tworzą zapał, na

tchnienie, poświęcenie się i ofiara LP. Korzeniowski tylko

zapomniał, i e gdy na jednćj szali rozsądku położym

ciężką wagę złota , wszystko na drugimi przybiera ła

two lekkość marzenia: najszlachetniejsze serca popędy,

!najpiękniejsze duszy zachwyty. P. Korzeniowski tylko za

pomniał, że są marzenia, z któremi nie tylko żyć miło

i można, ale które nawet wielką, integralną część sa

mego życia stanowią, życia prawdziwego, pełnego, tego,

dla którego i którem jedynie żyć w istocie werto. Precz

z marzeniem, śpiewa ten wieszcz! nieoględny na chór

brutalny, który to hasło odgrzmiewa.|

I tu dotknęliśmy najdrażliwszego ale i odważniej

szego punktu neszego sporu, w którym zaprawdę nie

chodzi tylko o jakąś kwestyą sztuki, ani nawet teore

tycznój moralności, ale o kwestyą praktyczną, realną,

żywotną! Nie jesteśmy bynejmnićj zwolennikami sa

mego ,, biernego tylko cierpienia i tego tak łatwego zam

knięcia się w idealaćj sferze, z próżnem narzekaniem

na niemoralność i obojętność świata, z pogardą dla

wszystkich prac poziomych i codziennych, możebnych

a koniecznych. Wiemy bardzo dobrze, ie kraj nie sa

mym tylko duchowym chlebem żyć moie i powinien.

Ekonomicznym potrzebom i warunkom istnienia nie za

przeczymy nigdy u nas prawa bytu i obywatelstwa i

wszelkim usiłowaniom w tym kierunku przyganiać nie

zawodnie nie będziemy. Ale biada nam, jeślibyśmy na

pełnieniu tych zwierzęcych tylko funkeyj życia przesta

wać mieli; jeślibyśmy tylko o najwygodniejsze, a nie

o jak neggodnićjsze urządzenie naszych stosunków dbać

chcieli; jeślibyśmy pożegnali te ^marzenia, które są na

szym krzyżem i naszą zasługą! Praktycznym wyma

ganiom rzeczywistości, staraniom około indywidualnego

dobrego bytu, nie odmawiajmy ni uwagi ni ważności;

ale nie dozwalajmy im wyłącznego opanowania naszych

horyzontów, nie dopuszczajmy ich apoteozowania w dzie

łach uczucia i wyobraźni! Ta kuchenna moralność,

bez ofiary, bez natchnienia, jaką p. Korzeniowski nau

cza w swoich powieściaob, a którćj zupełnie odpowia

da ta, jaką Scribe wykłada w swoich komedyach, pod

kopuje nie tylko ideał sztuki, ale i ideał ehrześciański.

Prowadzi ona do idealnego przystania na smutną obe

cność. Kto tylko umie czuć i czytać, ten to przysta

nie znajdzie w każdćm z nowych dzieł naszego auto

ra , ten je odgadnie w moralniśj patologii charakterów

przez niego kreślonych, ten je już będzie podejrzywał

w samym artystycznym spokoju, z jakim ten mistrz

tworzy. Zarzut któryśmy zrobili w ogóle nasiemu o

becnemu piśmiennictwu, że na nićm nie widać piętna

bólu, zarzut ten daje się przedewszystkićm zastosować

do pisarza o którym mowa, do przedmiotów które o

biera, i postaci które wywołuje. I niechaj tu nikt nie

powie, że niepodobne stawimy żądania, że zapominamy

o stosunkach wśród których autor żyje i tworzy! Pa

miętamy owszem o tćm wszystkićm bardzo dobr?:e, a

jednak go rozgrzeszyć nie jesteśmy w stanie. Jesteśmy

1 of 4 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction