Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 670 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N*r 42

Kraków, 2 0 Lutego - Środa.

łBl*** w ygoda! eotbmroji«, zrjjąwar? s^eśkii’Sa ! źaS śiwStósesam.

OMrista*Sn Cmm, oOt*apts ?tamy, wKrakowi*po10 m Lwowielab sm w jbą fraHgyą13«.

ssa*sis3s

^*^«SZS8.5

.......

*» y foĄ ftwwyl,Ab^S, rsrfjta Bww^ryl TumJ

go,wi*k3i3SS. t”?’:

»«,..

a,., *

sgn,LSSTSB. ,"zZ?** ,t.*”.i-..r:»*°*^°**w

- *-«T

«%af=łaSSŁs3TI^5ft=*a s=

H«i!«i»b»iv otdnlteyrh nie cm nV ,

y’

Rok 1884.

w»«

*sosi«rok

94 Kr.

88A.

aa kwdfimi!

8 słr.

7 2łf.

m imenąc

a *fcr. 50 8,

3 str,

32 sił.

8 zlr.

S słr

CZAS

ifcj*lllLów 18 lutego.

Przegląd Polityczny.

Dzisiejsze posiedzenio Izby deputowanych roz

pocznie się od drugiego czytania przedłożeń r zą

dowych w sprawie upaństwowienia niektórych ko

lei. Komisya kolejowa, której referentem je st dep.

Hladik, wnosi, aby Izba przyjęła przedłożenia

rządu co do n abycia n a rzeez państwa kolei Fran

eiizka Józefa, Rudolfa i arulańskiej. W związku

zai z debatą nad stanem wyjątkowym zostaje

wniósek Schbnerera o udzieleniu państwowej po

mocy rodzinom wydalonych Boeyalistów. ’Wspomi

naliśmy już wczoraj, iż liczba ieb dość znaczna,

a dziś na podstawie informaeyj, jakie miał dać

dyrektor wiedeńskiej policyi p. Krtiozka jednemu

z^ wybitniejszych posłów *zeskieb, przekonywamy

się, że dotąd wydalono 171 krajowców, a 15 ob

cokrajowców. Co się tyczy dwóch polskich inży

nierów Korytyńskiego i Kiszakiewicza, to nakazu

wydalenia ieh, mimo wstawienia się deputowanych

polskich, cofaąó nie można było, gdyż obaj mają

byó bardzo skompromitowani. P . Krticzka oświad

czył w końcu, źe nastąpią jeszeze dalsze i liczne

wydalenia i że znaczny procent anarchistów sta

nowią Czesi. Rząd wydał rozporządzenia wyjąt

kowe celem zabezpieczenia obywateli od mordów

i pożarów; ale sam hr. Taaffe oświadczył, że so

eyalizm musi byó leczony innemi środkami i p rzy

pomniał Izbie ustawę o zabezpieczeniu robotników

na wypadek nieszczęśó. Wczoraj też obradowała

już komisya przemysłowa nad tą ustawa, której

referentem je st ks. Alojzy Liehtenstein. Taż sama

komisya zajmuje się także obecnie projektem o

uregulowaniu koncesjonowanego przemysłu budo

wlanego, a sprawozdawcą po złożeniu referatu

przez dop. Hermann a został hr. Mieroszowski.

Ju tr o zbierze się na posiedzenie Izba panów,

a na porządku dziennym jest obok przedłożeń

rządu o stanie wyjątkowym, także pierwszo czy

tanie zawartego dnia 8 stycznia b. r . w Bernie

porozumienia pomiędzy Austro Węgrami i Szwaj

caryą, eo do wzajemnego przyznania praw ubo

gich w cywilnych i karnych sprawach, tudzież

przedłożenie rządowe o urządzenie ordynaeyi

Czarkowskich. Według tego przedłożenia ma byó

ndzielonem pozwolenie Maryi Felicyi z hr. Gole

jewBkich Czarkowskiej do utworzenia ordynaeyi

pod nazwą: r o rdy nacja familii Czarkowskich",

która składa się: l) z dóbr położonych w Gali

cyi, mianowicie w Starostwie borszczowskiem

Wołkowee, Wierzehniakowee, Wy zu ezka, Piszcza

tyńee i części Strzałkowic wraz z wszystkiemi

należącemi do tych dóbr przyległośeiami; 2) ze

*łożonych w lwowskim sądzie krajowym 5 pro

centowych listów zastawnych gal. Tow, kredyto

wego ziemskiego w ogólnej nominalnej wartości

miliona złr. w, a.

Dzienniki donoszą, że wkrótce Radzie państwa

będzie przedłożonym projekt ustawy, na mocy

którego wydane zostaną pewne przepisy o prze

myśle lombardowym (potyczki na zastawy).

Celem uregulowania kongruy, rząd wniesie do

Izby dwa projekta, z których jed en ma zarządzić

założenie katastru beneficjów (Pfrilnde-Cdaster),

gdzie na podstawie dokonanych dochodzeń ozna

czoną będzie wysokość dochodów, drugi zaś okre

śla, jaką kwotą doohód ten ma byó uzupełnio

nym ze skarbu państwa,

Pełnomocnik wojskowy ks. Dołgoruki, którego

jnż cesarz Wilhelm tak łaskawie przyjmował

f Berlinie, ud aje się w tyeh dniach do Friedriehs

inhe. Dzienniki niemieckie głoszą, że ma on tyl

ko zapewnić tak samo ks. Bismarka o przyja

znych uczuciach R,osyi, j ak ju ż o nich zapewnił

cesarza. Okoliczność jed n ak , że ks. Dołgcruki

występuje z nadzwyczajnemi zapewnieniami przy

jaźni Rosyi dla Niemiec, właśnie w tym samym

czasie, kiedy Goniec urzędowy rosyjski ogłosił

aneksy§ Merwu i doliny Atreku, nasuwa domysł,

jakoby szczególnie odwiedziny jego w Friedricha

ruhe miały i z tą sprawą niejaki związek.

Do tej samej sprawy odnieść też po części wy

pada nagłe zmiany w dyplomacji rosyjskiej. P o

seł Mobrenbeim j est tym, który upewniał gabinet

angielski, że Rosya ani Merwu, ani doliny Atreku

nigdy nie zajmie. Dopóki więc nie wiedziano, ezy

Anglia przyjmie tę wiadomość z takim stoieyzmem,

jak to świeżo jej imieniem uczynił Time s , nie

można było narażać posła w Londynie na to, że

by się ztąd usunąć musiał skutkiem niewłaściwe

go połoźonia, w jakie z tej przyczyny mógł po

paść. Wymyślono więc powody, dla których w in

ne miejsce przenieść go wypadało i te ogłoszono

jeszcze przed wynurzeniom się kwestyi Merwu.

National utrzy muje, — że mimo urzędowego

zaprzeczenia, dni francuskiego ministra finansów

Tirarda są policzone, w ministerstwie panuje bo

wiem przekonanie, że tylko w ten sposób gabi

net obecny może sobie wj tworzyć znośny modus

v iv m d i z światem finansowym.

Dilke przedłożył w Izbie niższej parlamentu an

gielskiego program Gordona, polegający na tem,

aby Mahdiemu zostawić panowanie za Nilem,

rozwidlenie Nilu zorganizować w przyjaźny Egi

ptowi sposób, a Egipt i wybrzeża morza czerwo

nego wziąć pod ściślejszą opiekę Anglii, Około

19go b. m. zbiorą się ju ż w Suakimie siły do

stateczne na poparcie planów Gordona.

Pod wpływem tego oświadczenia przyjdzie dziś

właśnie (li)go b. m.) po raz trzeci sprawa wnio

sku Northcota na porządek dzienny i ma byó

ostatecznie rozstrzygnioną.

Świeżo zamianowany gabinet serbski ma tę sa

mą barwę polityczną, jak ą miał gab’net Pirocza

nacza. Dążność do utrzymania przyjaznych stosun

ków’"z Austryą należeć zapewne* będzie do je

dnej z wydatniejszych coch jego polityki.

Prawitelstwiennyj Wiestnik ogłasza reskrypt

własnoręczny Cara do zostającego dziś w stanie

spoczynku, byłego archijereja dyeeezyi mińskiej

Antoni]’u sza , z powodu pięćdziesięcioletniej roczni

cy wyświęcenia jego na godność biskupią. Cały

ten reskrypt przepełniony jest najpoehlebniejszemi

wyrazami uznania dla Antoniusza, z powodu, że

będąc k apłanem unickim, nietylko sam ,,nawrócił

się chętnie do prawosławnej wiary ojców swoich",

leez nadto b y ł, jako biskup*wikaryusz litewski

najgorliwszym pomocnikiem i współpracownikiem

metropolity Józefa (Siemaszki) w przyłączeniu ca

łej Rusi do prawosławia i wykorzenieniu błędów

Unii.

, T o też Bóg nagrodził gorliwość twoją —

(są słowa reskryptu) — dla ukochanej przez Cie

bie prawdziwej wiary twych przodków, bo pozwo

lił ci w późnej starości doczekać się tak pożąda

nego przez ciebie i przez metropolitę Józefa po

wrotu na łono prawosławnej Cerkwi unitów dye

eezyi Chełmskiej, którzy też coraz głębiej utwier

dzają się ( sic!) w wierze, od wieków przez ich przod

ków wyznawanej."

Dzienniki petersburskie donoszą, że wobec u

znanej powszechnie potrzeby większego rozwoju

handlu i przemysłu w Rosyi, w wyższych sferach

administracyjnych stolicy znów poruszoną została

kwestyą ustanowienia w R osyi, na wzór państw

zagranieznyeh, osobnego ministerstwa handlu.

—

Upowszechnionem jest mniemanie— jak upewniają

Nowosti — że w razie ustanowienia rzeczonego

ministerstwa, ministrem handlu będzie mianowa

nym były minister spraw wewnętrznych, jen. adj.

Ignatiew, a nawet że z tą nominacją Ignatiewa

jest w związku pobyt jego od pewnego czasu

w Petersburgu i wielokrotne konferenoye z mini

strem spraw wewnętrznyoh.

Komisya pod przewodnictwem hr. Pahlena roz

poczynając w końcu zeszłego roku swe obrady

celom opracowania nowych ustaw o żydach, za

mieszkałych w Rosyi, chociaż znalazła się w po

siadaniu wielu materyałów, wyjaśniających głó

wniejsze strony roztrząsanej przez siebie kwestyi.

spostrzegła w nich jedaąkźe brak ścisłych staty

stycznych danych o cjfrach ludności żydowskiej

w Królestwie Polskiem, guberniach zachodnich

południowych i innyeh okolicach Rosyi z osiadło

ścią żydowską. Obecnie więe— jak donoszą dzien

niki petersburskie, rseczona komisya zarekwiro

wała od Zarządów guberaialnyoh, aby jej n ade

słano j ak najryohlej następujące wiadomości o

żydach: l ) Ilość ludności żydowskiej w miastach,

miasteczkach i wsiach poszczególnie; 2) Płeć

Wiek i stosunek związków małżeńskich; 3) Ilość

żydów odbywających służbę wojskową; 4) Stan

majątkowy dodatni lub ujemny; 5) Zajęoie han

dlem lub rzemiosłami; 6) Ilość żydów, przypisa

nych do gmin mieszczańskich, stowarzyszeń prze

mysłowych, cechowych i t. d. Zebranie tyeh wszy

stkich wiadomości, dość znacznego będzie wyma

gało ezasu, w oczekiwaniu zaś ich komiaya tym

ezastm zajmie się opracowaniem głównych zasad

i p’ )stulatów przyszłej ustawy o żydach, która

wszakże— jak się spodziewają— ma byó skoń

czoną zupełnie i ogłoszoną jeszeze przed 1-szym

lipea r. b.

Encyklika

Ojca Sgo Leona X III go do Biskupów Francyi.

Do naszyeh czcigodnych braci Arcybiskupów i

Biskupów Francyi,

Leon XIII Papioż.

Czcigodni Bracia pozdrowienie i apostolskie

błogosławieństwo.

Najszlachetniejszy naród francuski lieznemi i

wielkiemi dziełami spełnianemi zarówno w poko

ju jak w wojnie, złożył kościołowi katolickiemu

znakomite zasługi, których wdzięczne wspomnie

nie nie przebrzmi a sława nigdy nie przekwitnie.

Przyjąwszy wcześnie wiarę cbrześciańską za przy

kładem króla Clodoweueza, otrzymała wnet Francya

na chlubne świadectwo i nagrodę swej wiary i pobo

inośei tytuł n-a-j stsT s-zrej" córy kościoła.

Odtąd wasi przodkowie, czcigodni Bracia, oka

zywali się często pomocnikami samejże Opatrzno

ści Bożej w wielkich i zbawiennych przedsię

wzięciach, Okazali swoją dzielność, broniąc w ca

łym świecie religii katolickiej, rozszerzając re

ligię chrześeiańską pomiędzy barbarzyńskiemi lu

dami, oswobadzająe lub strzegąc miejsc świętych

w Palestynie, tak, *ie przeszło słusznie w przy

słowie Gęsta Del per Francos. Ztąd wypłynęło,

że z całą wiernością służąc religii katolickiej,

dzielili Francuzi sławę kościoła i założyli wiele in

sty tu cji- publicznych i prywatnych, w których

występuje potęga, dobroczynność i wspaniałość

religii.

Papieże rzymscy, nasi poprzednicy, cenili zawsze

wysoko te zasługi waszych naddziadów, a na do

wód, jak im one były miłe, nie szczędzili w różnych

czasach pochwał dla narodu franoaskiego. Najwznio

ślejszemi sa niewątpliwie te, któro wypowiedzieli

Innocenty I I I i Grzegórz IX, te wielkie świeczni

ki kościoła.

Innocenty w liście do Arcybiskupa z Reims tak

się wyraża: Miłuje my szczególną miłością króle

stwo Francyi, bo więcej nii którekolwiek króle

stwo w świecie okazało się zawsze powolnem i po

święconem dla Stolicy apostolskie}. Grzegórz w li

ście do króla Ludwika św., mówi o królestwie

Francyi: ie nic nie z doła je odwrócić od poboinej

słuiby Bogi i kościoła, że nigdy w niem nie za

ginęła icoiność kościoła, a religia chrześciańska

nre utraciła nic z swej mocy, niedość, ie ją prze

chowało, ale królowie i lud tego królestwa nieioa

hają się prżeliwać za nią krwi i wystawiać się

na wszelkie niebezpieczeństwa.

Bóg stwórca wszech rzeczy, który wynagradza

nawet na tej ziemi narodom ieh cnoty i ich ozy

ny ehwalebne, policzył zasługi Franeyi, użyczając

jej wszelkich warunków pomyślności, zławy wo

jennej, dobrodziejstw pokoju, honoru imienia i

potęgi pierwszorzędnej. Jeśli zaś niekiedy F ra n

c j a dawała zaprzeczenie swej misyi, jaką jej

Bóg powierzył i występowała spornie do kościo

ła — bywało to zboozeniem, które za sprawą

łaski Bożej nie trwało długo, ani nie bywało zu

pełnem.

Oby Francya była przebyła równie niepokala

na bliższe nas czasy, pełae wypadków tak nie

szczęsnych dla religii i społeczeństwa. Leez od

kąd umysły zatrute jadem nowoczesnych błędów,

zaczęły odrzucać powagę kościoła, idąc za n a

miętnością niczem nieograniczonej swobody -"

nastąpił nagły zwrot na zgubnej pochyłości. Gdyż

odkąd jad zabójczy fałszywych dotktryn wpłynął

na obyczaje — społeczność wstąpiła na drogę

wiodącą do zupełnego zerwania z prawami religii

ehrześciańskiej,

Do postępu we Francyi tyeh zgubnych dążno

ści przyczynili się niezmiernie w przeszłym stu

leciu mniemani filozofowie, podkopujący podstawy

prawdy ehrześciańskiej; oni to wprowadzili system

rozpraw filozoficznych, mających podniecać jeszsze

bardziej namiętność nieumiarkowanej wolności.

Ich usiłowania podjęli znów ei, którzy w nieprze*

błaganej nienawiści do religii połączyli zię w nie

cne stowarzyszenie; z zapałem wzmagającym się

ustawicznie, postanowili ujarzmić Kośiiół kato

licki. Wy , czcigodni Bracia znacie lepiej niż kto

kolwiek tę bezbożną gorliwość, która we Franeyi

silniej niż gdziekolwiek występuje.

Dla tego miłość ojcowska jaką ogarniamy

wszystkie narody, a która Nas już skłoniła w wła

ściwym czasie w listach do biskupów powoływać

narody Irlandyi, Hiszpanii i Włoch do poczucia

ieh obowiązków— zniewala Nas dziś zwróoió się

do narodu francuskiego,

Zbrodnicze zamiary, o których mówiliśmy, nie

zagrażają wyłącznie religii, ale w równym stopniu

państwu. Jest rzeczą niemożebną, aby trwała po

myślność społeczeństwa, tam gdzie znikła cnota i

wiara. T am , gdzie człowiek przestaje bać się

Boga, tam niema ju t głównej podwaliny sprawie

dliwości, bez której, nawet zdaniem filozofów

pogańskich, niemożna rządzić społeczeństwem.

Powaga książąt nie będzie tam uszanowaną,

ani prawa nie zachowają swej mocy, Rachunek

własnego interesu przeważać będzie zawsze po

nad prawością; nienaruszalność praw zostanie

zagrożoną, gdyż obawa kary jest złą rękojmią

spełnienia obowiązku; ei eo rozkazują starać się

będą przekroczyć granice swej władzy — a ci eo

mają słuchać dadzą się porwać do buntu.

Gdy wszelkie dobro w naturze poehodzi z do

brooi Boga i do Boga odniesionem byó winno —

każda społeczność ludzka, która stara się wszel

kiemu siłami wykluezyó Boga ze swych praw i

konstytucji— odrzuca tem samem pomoc i bło

gosławione poparcie z góry, zasługuje też , aby

odwróciła się odeń niebieska opieka. Dlatego,

jakkolwiek ta społeczność wydawałaby się bogatą

i potężną -

ma ona już w swem łonie zarody

śmierci i niemoże żywić nadziei trwałości. Dla

narodów ehrześeiańskich jak dla jednostek jest to

zarówno zgodnem z ieh własnym interesem, aby

się poddać prawom Bożym, jak jest zgubnem od

nich zboczyć— a najczęściej się zdarza, że jak

długo pozostają wierne Bogu i Kościołowi uży

wają pomyślności— upadek zaś bywa zwykle przy

czyną nieszczęśó. Historya wskazuje takie p rze

miany, a moglibyśmy przytoczyć świeża przykłady

nawet z waszego kraju, gdybyśmy chcieli się za

trzymać dla przypomnienia, kiedy bezbożność

wstrząsnęła Francyą aż do podwalin, niszcząc ró

wnocześnie religię i państwo.

(.Dokończenie nastąpi).

KORESPONDENCYA ,,CZASU."

Lwów 18 lutego.

Wyprzedzając obrady delegatów Towarzy

stwa kredytowego ziemskiego, podaię główniHsze

i ciekawsze szczegóły z przedłożeń dyrekcyi. Naj

pierw wypada sięgnąć po sprawozdanie z czyn

ności w ’roku ubiegłym. Dyrekcya tak zestawia

ogólny stan pożyczek. Z końcem grudnia 1882

było: pożyczek fi% wymierzonych i wydanych na

podstawie iloczynu podatkowego (563 hipot9k)

12,231 000 złr., pożyczek 5°/0 wydanych na pod

stawie oszacowania prze* przysięgłych detaksRto*

rów (893 hipotek) 37,412.000 złr.. pożyczek 4%

okresowych, wymierzonych na podstawie iloczynu

podatkowego (22 hipotek) 708.600 złr., a takich

samych pożyczek wydanych na podstawie oszac(o

wania (39 hipotek) 1.897 600 złr. Do tego przy

były wydane w r. 1883 pożyczki, mianowicie: na

podstawie iloczynu podatkowego na 81 hipotek

pożyczek 5 °/0 861.600 złr., a na jed ną hipotekę

pożyczka 4°/0 5 500 *łr., zaś na podstawie osza

cowania na 107 hipotek pożyczek 57» 6,474 300

złr., a na jedaą hipotekę pożyczka 4°/0 133 700 *łr.

Ogółem więc na 16 660 hipotek wzdano 59,724.300

złr. Hipoteki te obejmuia 1 878 703 morgów war

tości 142,349113 iłr . W zastępstwie zaeiąrają

eych pożyczki w r. 1883 *realizowane (aa kon

wersyę) spłaciła dy r ekcja : reszte pożyczek po

przednich 4°/o i 57» w Bnn*ie 08 745 złr., i obce

ciężary w sumie 1,870957 złr. Nadto galicyjski

bank kredytowy spłaeił na rachunek Towarzy

stwa obce ciężary w snmie 1,328 756 złr. Ogó

łem przeto interes konwersyjny przedstawia sumę

3 268.458 *łr.

Pogląd na działalność Towarzystwa kredytowe

go od jego zawiązania daie następujący ustęp

w sprawozdaniu dyrekcyi: Wydano pożyczek 4%

rszem 26 162.155 *łr., 5 % razem 57.214 .800 złr.

Ogólna suma pożyazek wynosi tedy 83 376.955 zł*\,

i tyle też lietów zastawnych puszozono w obieg.

Przez spłatę pożyezok i losowanie, oraz wyku

pienie, ubyło w tym czasie 23 300 390 złr. w li

staeh zastawnych, a z końeem grudnia 1883 po

zostały w obiegu listy zaztawne na ogólną snraę

60076 565 *łr.

W dalzzym eiągu sprawozdania dyrókeya tłu

maczy się, ie nwobec znacznego powiększenia

stanu pożyczek w eiągu ubiegłych dwóch lat."

musi z większą bezwzględaośeią przystępować do

u tycia środków egzekucyjnych. W jednym wy

padku poniosło Towarzystwo kredytowe stratę,

którą położyć wypada na karb powolności postę

powania egzekucyjnego, pozwalająeego interesowa

nym zniżyć wartość dóbr prze* wyrąbane drzewa,

zaniedbanie uprawy itd., zanim wreszcie hipoteka

dostanie się Towarzystwu. Tak rzec* się miała

* dobrami Zarzyszcze w powiecie Żółkiewskim.

Towarzystwo nabyło ten majątek za^ cenę kupna

20400 *łr., a p retensje swoje do hipoteki obli.

cza na 31.256 *łr. P e objęciu majątku w posia.

OGNIEM i MIECZEM.

POWIEŚĆ

pz)Z

Henryka Sienkiewicza.

(147)

Tom trzeci.

(Ciąg dalszy).

ROZDZIAŁ XXVIII.

Wielu prostych rycerzy okryło się nieśmiertelną

sławą w tym pamiętnym okopie zbarazkim, leez l u

tnia będzie sławiła w pierwszym rzędzie pana

Longina Podbipiętę, dla jego tak wielkich prze

wag, że chyba jego skromność mogła wejść z nie

w paragon. Noc to była posępna, ciemna i

wilgotna; żołnierz znużony czuwaniem u wałów,

drzemał oparty na broni. Po nowych dziesięciu

dniach strzelaniny i szturmów, pierwszy to raz

nastała cisza i spokój. Z blizkich, bo zaledwie o

trzydzieści kroków stojących szańców kozackich,

nie słychać było wywoływań, klątew i zwykłych

hałasów. Zdawało się, że nieprzyjaciel, chcąc znu

żyó, sam się znużył nareszcie. Gdzieniegdzie tyl

ko błyszczało tam mdłe światełko ognia, u k ry

wanego pod darniną; z jednego miejsca docho

dził słodki, przyciszony głos liry, na której grał

jakiś Kozak; — daleko w koszu tatarskim konie

rżały a na wałach rozlegały sio od czasu do czasu

głosy straży.

Chorągwie pancerne książęce były tej nocy na

pieszej służbie w obozie, więc pan Skrzetuski,

pan Podbipięta, mały rycerz i pan Zagłoba Btali

na okopie, szepcząc ze sobą zcicha, a w przer

wach rozmowy wsłuchiwali się w szum deszczu,

padającego w fosę - Skrzetuski mówił:

—

Dziwny mi jest ten spokój. Uszy tak przy

wykły do huku i hałasów, że cisza w nich dzwoni.

Aby się tylko jaka zdrada in hoe silentio nie u

krywała.

—

Od czasu jak jestem na pół racyi, wszystko

mijedno!.. — mruczał posępnie Zagłoba. — Trzeeh

rzeczy potrzebuje moja odwaga, a to : jeść dobrze,

pić dobrze i wyspać się... Najlepszy rzemień nie

smarowany zeschnie i popęka. Cóż dopiero, jeżeli

w dodatku moknie jak konopie w wodzie! Deszcz

nas moczy, a Kozacy mędlą, jakże się z nas p a

ździerze nie mają sypać. Miłe kondyoye: b ułka

iuż florena kosztuje, a kwaterka gorzałki pięć...

Tej śmierdzącej wody piesby w gębę nie chciał

wziąć, bo już i studnie trupem nasiąknęły, a mnie

się tak pić chce jak »i moim butom, które tak

pyski pootwierały jak ryby.

—

Ale waśeine buty i wodę p iją, nie przebre

dzając — rzekł pan Wołodyjowski.

—

Milczałbyś, panie Michale! Nie większyś od

sikory, to sie ziarnkiem prosa pożywisz, a z n a

parstka napijesz. Ale ja Bogu dziękuję, że nie

jestem taki misterny i że mnie nie kura z piasku

zadnią nogą wygrzebała, ale niewiasta urodziła;

dlatego potrzebuję jeść i pić, jak człowiek, nie

jak ch rabąszcz, a żem od południa nie prócz śli

ny w g§bie nie miał, dlatego mi i twoje żarty

nie w smak.

T u pan Zagłoba począł sapać gniewnie, a pan

Michał wziął się za bok i tak mówił:

—

Mam ja tu na udzie manierzynę, com ją

dziś Kozakowi wydarł, ale kiedy mnie kura z pia

sku wygrzebała, to już myślę, że i gorzałka tak

nikczemnej persony nie będzie waści smaczna...

W twoje ręce, Janie! — rzekł, zwracając się do

Skrzetuskiego.

Daj, bo zimno! - rzekł Skrzetuski.

Pij do pana Longina.

Przechera z ciebie, panie Michale — rzekł

Zagłoba - aleś chłop setny i to masz do siebie,

że sobie odejmiesz, a drugiemu oddasz. Niechby

się święciły te kury, coby takich żołnierzów,^ jak

ty, z piasku wygrzebywały, ale ieh na świecie

podobno niemasz i nie o tobie myślałem.

—

To weź waćpan od pana Podbipięty; nie

chcę cię krzywdzić — rzekł pan Michał.

—

Co waćpan robisz, zostawże i mnie! - wo

łał z przestrachem Zagłoba, spoglądająe na pil’ą

cego Litwina — czego tak głowę zadzierasz?...

Bodaj ci tak już została! Zadługie masz kiszki,

nie łatwo je nalejesz. Leje jak w wypróehniałą

sosnę. Żeby cię usiekli!

—

Ledwiem co przechylił — rzekł pan Lon

ginus, oddając manierko.

Pan Zagłoba przeehylił lepiej i wypił do reszty,

poezem parsknął i tak mówił:

—

Cała to pociecha, że jeżeli się kiedy skoń

czy nasza mizerya, a Bóg pozwoli zdrowo wy

nieść głowy z tyeh terminów, to sobie we wszy

stkiem wynagrodzimy. J uici nam jakoweś ehleby

obmyślą. Ksiądz Ża’bkowski umie dobrze *jeść,

ale go w kozi róg zapędzę.

A eo to za verba veritatis usłyszeliście dziś

z księdzem Żabkowskim od Muchowieckiego ?

pytał pan Michał.

—

Cicho! - rzekł Skrzetuski - ktoś tu się

z majdanu zbliża

Umilkli, wtem jak aś ciemna postać stanęła koło

nich i przyciszony głos spytał:

—

A czuwacie?

—

Czuwamy, mości książę - rz ek ł, prostując

się Skrzetuski.

—

Pilno dawać baczność. Zle wróży ten spokój.

I książę przeszedł dalej, patrząc, czy gdzie

sen nie przemógł utrudzonych żołnierzy. Pan Lon

ginus ręce złożył.

—

Co to za wódz! co to za wojownik!

—

Mniej on od nas spoczywa — rzekł Skrze

tuski.

—

Tak całe wały sam codzieri obchodzi,

aż he t, do drugiego stawu.

—

Dajże mu Boże zdrowie!

—

Amen...

Nastało milczenie. Wszyscy wpatrywali się wy

tężonemi oczyma w ciemność, ale nic nie było

widać -

szańce kozackie były spokojne. Ostatnie

światła na nich pogasły.

—

Możnaby ich zejść jak susłów we śnie! —

mruknął Wołodyjowski.

—

Kto wie P — odrzekł Skrzetuski.

—

Sen mnie tak morzy — mówił Zagłoba —

że1aż mi oczy pod wierzch głowy uciekaj%, a spać

nie wolno. Ciekawym, kiedy będzie wolno? Czy

strzelają, czy nie strzelają, ty stój pod bronią i

kiwaj się od fatygi, jak żyd na szabasie. Psia

służba! Sam nie wiem, eo mnie tak rozbiera, ezy

gorzałka, ezy ranna irytacja na ów impet, któ

ryśmy niesłusznie obaj z księdzem Żabkowskim

wytrzymać musieli.

—

Jakże to było? - pytał pan Longinus -

zacząłeś waćpan mówić i nie skończyłeś.

—

To teraz opowiem, może się jakoś ze snu

wybijemy. Poszliśmy rano z księdzem Żabkow

skim na zamek w tej myśli, żeby to co do prze

gryzienia znaleźć. Chodzimy, chodzimy, zagląda

my wszędzie... niema nic; wracamy źli. Aż na

podwórzu spotykamy ministra kalwińskiego, któ

ren kapitana Śzenberka na śmierć gotował, tego,

co go to wczoraj postrzelili pod chorągwią pana

Firlejową. Ja mu tedy mówię: ,,będziesz się tu

szołdro włóczył, dyzgusta Bogu czynił?... jeszcze

niebłogosławieństwo na nas ściągniesz!" — A on,

widać dufając w protekcję pana bełzkiego, rze

cze : ,,Taka dobra nasza wiara, jak i wasza, albo

i lepsza!" J ak to powiedział, ażcśmy skamienieli

ze zgrozy. Ale ja nie! Myślę sobie: jest ksiądz

Żabkowski, niechże będzie dysputa. A mój ksiądz

Żabkowski aż parska, i zaraz z argumentami:

zmaeał go pod żebro; on zaś nic na tę pierwszą

racyę nie odrzekł, bo jak się wziął toczyć, tak

aż o ścianę się oparł.... W tem nadszedł książę

z księdzem Muehowieekim, i na nas! że to hałasy

i swary wszczynamy, źe to nie czas, nie miejsce

i nie argumenta!... Zmyli nam głowy, j ak żakom;

a bodaj czy słusznie, bo utinam sim falsus vates,

ale te ministry pana Firleja ściągną jeszcze na nas

jakie nieszczęście...

—

A ówże kapitan Szenberk nie rewokował?—

pytał pan Michał.

—

Gdzie tam! umarł w bezecności, jak i żył.

—

Że też to ludzie wolą zię i zbawienia wy

rzec, niż swego uporu! — westchnął pan Lon

ginus.

—

Bóg nas od przemocy i od czarów koza

ckich broni — mówił dalej Zagłoba — a oni go

jeszcze obrażają. Czy waśeiom wiadomo, że wczo

raj z tego tam ot szańca kłębkami nici na maj

dan strzelano. Żołnierze powiadali, że zaraz w tem

miejscu, gdzie kłębki padły, ziemia jakoby trądem

sią pokryła.

—

Wiadoma to rzecz, że przy Chmielnickim

czarni za rękodajnyeh służą — rzekł, żegnając się

Litwin.

—

Czarownice sam widziałem — dodał Skrze

tuski — i powiem waszmośeiom...

Dalsze słowa przerwał pan Wołodyjowski, który

ścisnął nagle ramię Skrzetuskiego i szepnął:

—

Cieho-no !...

Poezem skoczył na sam brzeg okopu i słuchał

pilnie.

—

Nic nie słyszę — rzekł Zagłoba.

—

Ts!... deszez zagłusza — odpowiedział Skrze

tuski.

Pan Michał począł kiwać ręką, ażeby mu nie

przeszkadzano, i ezas jeszcze jakiś słuchał pilno,

nakoniec zbliżył się do towarzyszów.

—

Idą — szepnął.

—

Daj znać księciu! poszedł ku kwaterom

Ostroroga — odszepnął Skrzetuski— my zaś pobie

żymy ostrzedz żołnierzy.

I zaraz z miejsca puścili Bię wzdłuż okopu, za

trzymując się eo chwila i szepcąc wszędy po dro

dze czuwającym żołnierzom:

Idą, idą,,.

Słowa przeleciały, jakóby cichą błyskawicą z ust

do ust.

(Ciąg"dalszy nastąpi),

------

p**y3Śi«j4S

AiainMsWf« *OMW W BnkawCa, Łndritó urzędy »rentowa. WSv%’M**v*ą *MUMmmmą

Łs’ągKniB 3. Ł IrayiaiGewtktego, hanć«! N-*akowskiej w Baktasnicaea obok flłll poestowoj. -Węf**»

««ssUk (hscn ty) prsyjmą}e eię u opłata od miel»« wierna drukia a drobnym (patitowy^)iM ptew*

« v ras 10 dat,, ta ksidy następny ras po K cnt - lak(M ł’aB « (na 8 stronnicy dzienmka) od snie}

sm wierna urdkrem drobnympo 80 cnt aa kzłdy ra z. - Itoffąa»«»*» « o ,Ci»«cB(proapekta, eyr

kalareo, ogłossenla i t p.) pnsyjmcjc się ta oanfl 1 złr. od 100 egzam. dla sarniej *oowyob, a GO eent

od 100 egzem. dla ajiejsoowyćh prenumeratorów. -

Nalcłytoió nprassa aię ntmpr»ó«J nadesłać p r »

katempoe*towyau-Oftmceata I ttsauerate przyjmują: w« BwewieAjenoya *CZASU*

w głównym skladsle tytoniu Nr. n przy ulicy Trybunalskiej L. d: w S’ m r y ś u wyłącznie p. Adam,

En* Cltoont i ; (prenumeratę p. Wincenty Raczkowski, Fausourg Poiaaonióre 38); w W i e t a i * pa.

ITaasenstein A Vogler (takie w Hamburgu, Frankfnrcia n. tŁ. Berlinie, Lipsku, Bazylei i Wrocławia),

A. O ppdlk, gtufescbzstei S r 8, E. Koese (takie w Berlinie, Hamburgu. Monachium I Norym serdae).

E. Sekalek, H. Dukes, W. Stern, w Pnnk?nrota n. U. G. L. Danka A Caaap.

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu