Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 653 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Ner 9.

Kraków, Czwartek 13 Stycznia^

Rocznik LI.

CZAS

Prenu m eratę przyjmuj%:

Administracya Czasu w Krakowie i urzędy pocztowe. Miejscowy p renum eratę księgarnia

S_.

A. K rzyżanow skiego, handel Kar!ińskieg o, M ańkow skiej w S ukie n ni ca ch , handel K retschm era,

biuro d_zienników Eopc asa i Salomonowej, głów na trafik a.

—

Ogłossenia przyjmuje się za opłata

od miejsca wiersza drobnym drukiem za pierwszy raz 10 cnt., za każdy następny po 5 cnt., ukłaa

tabelaryczny; cyfrowy, skomplikowany pierwszy raz po 20 Ct, następny po 5 Ct. — Nadesłane (na

3 stronie) od miejsca wiersza drukiem arobnym po 30 cnt. za każdy raz. — Ogłoszenia 1 prenu

m eratę przyjmują: we Lwowie biorą dzienników L. Plohna, A. Olszew skiego, centr. biuro ogłoszeń

ul. K opernika I. l i ; w Paryżu w yłącznie p. Adam rue de Varenne 38, (prenumeratę p. W . Raczkowski

Conrbevoi pod Paiyiem rue du Cbemin de fer 44); w Wiedniu H aasenstein te Vogler (także

w Hamburgu, F ra nkfu rcie n. M,, Berlinie, Lipsku, B a w lei i W rocławiu), A. Oppelik, R. Mosse (także

w Berlinie, Hamburgu, Monacbinm i Norymberdze), H. Scbalek, M. Dnkes, J . D ann eberg, H. Fried

(tylko prenum eratę H. Goldschmid te Comp.); w Frankfurcie n. M

G. L. Daube te Comp.

Za każdą zmianę adresu dopłaca się 20 ct.

Kraków 12 stycznia.

Ani chwili nie oddawaliśmy się optymistycz

nym zlndzeniom co do widoków akcyi ugodowej,

której widownią ma być Sejm czeski. Zdziwiły

nas też niepomałn głosy wiedeńskich pism libe

ralnych, pełne nadziei i otuchy, opierające ten

optymizm na dwóch okolicznościach: naprzód, że

Niemcy wogóle przyszli do Sejmn, a powtóre, że —

rzecz niesłychana! — pierwsze posiedzenie Sejmu

odbyło się spokojnie. Bliższy rozbiór tych oko

liczności nietylko że nie osłabił naszego w tej mie

rze sceptycyzmu, ale owszem utwierdza nas w nim

tylko.

Zaczynając od ostatniej z nich, wyznać mu

simy, że radość z powodn braku wszelkiej awan

tury na pierwszem posiedzenin Sejmn, radość,

którą zresztą szczerze podzielamy, jest na razie

tylko dowodem, jak skromnymi w wymaganiach

politycznych staliśmy sie wszyscy w Austryi po

bohaterstwach Wolfa, Daszyńskiego i Pferschego.

Cieszymy się, że spokój panował na posiedzeniu,

zapełnionem formaliami inauguracyjnemi! Nie

wątpimy też, że ta część Niemców czeskich, któ

ra w Litomierzycach w intencyach pokojowych

głosowała za wstąpieniem do Sejmu, ma zamiar

nie przeszkadzać obradom awanturami. Idzie tylko

o to, czy część druga, to jest ta, która w nie

dzielę zgodziła się na wzięcie udziału w obra

dach Sejmu na to, aby te obrady następnie unie

możliwić, pozwoli frakcyi umiarkowanej na wy

konanie jej pokojowych planów. Wczorajsze wy

wody Ostd. Rundschau, domagającej się obstruk

cyi w Sejmie, aby snać na spokojnych jego ob

iadach nie wyszedł zbyt dobrze federalizm — da

lej doniesienie wczorajsze o wnioskn ludowców

niemieckich o przeniesienie Sejmu z Pragi do

jednego z niemieckich miast w Czechach — to

objawy, wskazujące, że żyw ioły skrajne ani my

ślą o zaprzestaniu teroryzmu, który dotychczas

tak skutecznym się okazał wobec słabych i bez

myślnych przedstawicieli partyi t. zw. postępo

wej. Zanim więc na prawdę cieszyć się będzie

my ze spokojnego tonu obrad sejmowych w Pra

dze, wolimy na razie zaczekać, czy będą one

istotnie spokojne od chwili, kiedy na porządek

obrad wejdą kwestye polityczne.

Że njednomyślna" uchwała litomierzycka, ze

względu na dyametralną sprzeczność pobndek,

które ją podyktowały, jest postanowieniem obo

siecznem, wykazywaliśmy już przed jej powzię

ciem, pisząc o prądach, jakie w tym względzie

jbjawiły się w publicystyce niemieckiej. Obecnie

przybywa fakt, który wątpliwości nasze do wy

sokiego stopnia spotęgować mnsi. Powszechną

zwróciło nw agę, iż oficyalny organ postępowego

stronnictwa niemieckieg;o N . W . T ag bla tt, oma

wiając litomierzycką uchwałę, dodał do niej na

stępujący komentarz: ,,Przy powzięciu uchwały

zastanawiano się w każdym razie także nad mo

żliwością wystąpienia z Sejmn; jest to ewentual

ność, która nastąpiłaby wówczas, gdyby Niemcy

w ciągn pewnego określonego czasu nabyli prze

konania, że nie znajdnją ani ze strony rządu od

powiedniego uwzględnienia swych żądań, ani ze

strony innych partyj tej dobrej woli, jaka jest

niezbędna do pracy parlamentarnej."

Otóż ten, niewątpliwie przez dyrektoryura le

wicy inspirowany komunikat, rzuca bardzo ponure

światło na dalszy rozwój wypadków. Przedewszy

stkiem Niemcy stoją tu na stanowisku formalnem

najzupełniej błędnem i ntrudniającem wszelkie

porozumienie, na stanowisku mianowicie, że już

samo ich wstąpienie do Sejmu czeskiego jest ustęp

stwem w sporze z Czechami, podczas gdy w isto

cie jest ono tylko formalnym warnnkiem, premisą

jakiegokolwiek poroznmieuia. T a na pozór czysto

teoretyczna różnica ma w istocie niemałą prak

tyczną doniosłość. Uważając to, co jest ich pro

stym obowiązkiem za zasługę, a to co jest wa

rnnkiem zbliżenia za ustępstwo, dochodzi się ła

two do wnioskn, że teraz już wyłącznie Cze

chów jest rzeczą czynić koncesye i wogóle ba

czyć , aby ndobrnchanych na chwilę Niemców

snać ze Sejmu nie wypłoszyć. T ę konsekwencyę

wyciągnęła też zaraz prasa niemiecka: Boh emia,

N. f r . Presse, Volks-Ztg itd. zgodnie oświadczają,

że Niemcy wstępując do Sejmn, właściwie jnż

zrobili swoje — teraz zaś kolej na Czechów.

Zgodnie z tą dziwaczną teoryą oświadczają pi

sma praskie niemieckie: że jeśli Czesi odważą

się wspomnieć w Sejmie o czeskiem prawie pań

stwowem, Niemcy natychmiast Sejm opuszczą. —

W ten sposób litomierzycka uchwała traci odrazn

bardzo wiele na swej wartości, a operacye Niem

ców w Sejmie przypominają uderzająco słynny

czterowiersz o

wojennej operacyi Szretera

w puszczy białowieskiej, która ,,tym się pożyt

kiem wyłnszcza, że w nią wchodził i wychodził."

Groźby wymierzone przeciw Czechom w razie

ewentualnego poruszenia czeskiego prawa pań

stwowego, wyjaśniają przynajmniej ten ustęp ko

munikatu partyjnego, w którym mowa o ,,dobrej

woli innych stronnictw, jaka jest niezbędna do

pracy parlamentarnej."

Komunikat wszakże do

maga się także od rządu nodpowiedniego uwzglę

dnienia żądań* niemieckich, jeśli Niemcy mają

pozostać w Sejmie.

—

Wedle Fremdenblattu, jnż

w najbliższych dniach namiestnik ma określić sta

nowisko rządu w obecnej fazie sporu narodowego

w Czechach. Czy określenie to będzie nodpowie

dniem uwzględnieniem" żądań niemieckich? Nie

znając szczegółów obrad bar. Gautscha z przed

stawicielami obu narodowości, nie wiemy, czy n

dało się sprowadzić obustronne postni aty do zu

pełnie tego samego, wspólnego mianownika, lub

czy chociażby odległość między stanowiskiem j e

dnych a drugich tak okazała się nieznaczną, iż

rząd, bez obawy wielkiej opozycyi z jednej i dru

giej strony, może zaryzykować wyciągnięcie wy

padkowej z obustronnych żądań. Byłoby to pra

wdopodobnem wobec stanu rzeczy, jaki za kuli

sami panował jeszcze w listopadzie r. z. Ale wo

bec scharakteryzowanej powyżej metody Niemców

przedstawiania jako koncesyj narodowych tego,

co jest prostym politycznym obowiązkiem, słabnie

znpełnie wartość poufnego określania ich żądań, bo

ani chwili pewnym być nie można, czy żądania

ich z listopada lub z początku stycznia obowiązują

jeszcze w połowie stycznia. Pewne wątpliwości

w tym względzie musi mieć obecnie i gabinet.

Inaczej trudno zrozumieć uwagę wczorajszego

Fremdenblattu, który, zapewniwszy Niemców o da

leko idącej dobrej woli rządu wobec nieb, dodał:

,,Oczywistą jest jednak rzeczą, że to wtedy tylko

nastąpić może, jeśli i niemieccy posłowie ze swej

strony w swych życzeniach i ądaniach zachowają

miarę,"

Otóż bar. Gantscb zna przecie ,,życzenia i żąda

nia" Niemców. Jeśli dziś zaczyna się obawiać, by

one nie były zbyt wygórowane, to chyba dlatego,

że przypuszcza, iż zmieniają się i wzrastają co

dziennie. Czy w takich warunkach podobna dzie

lić optymizm, panujący w redakcyach wiedeńskich?

Czy cała taktyka Niemców czeskich nie wygląda

raczej na upatrywanie sposobności, przy której

dałoby się skonstruować nowy powód narodowe

go oburzenia i narodowej obrazy i wystąpić z ha

łasem ze Sejmu czeskiego, a na Czechów rzucić

oskarżenie, iż oni zawinili? Najbliższe dni lub ty

godnie ponczą, czy sceptycyzm ten jest uzasa

dniony lub nie. Jeśli się okaże, że tak, to równo

cześnie udowodnioną będzie teza, którą tylekroć

stawialiśmy na tem miejscu: nie o narodową o

bronę i nie o narodową krzywdę idzie Niemcom,

ale o większość w Izbie. Ich postępowanie nie

jest w takim razie niczem innem, jak zastosowa

niem do całego stronnictwa tej metody, jaką w da

wnej Polsce posługiwała się jednostka dla posta

wienia na swojem: liberum veto !

Przegląd polityczny.

Wczorajszy wniosek Wolfa w Sejmie czeskim,

żądający, aby rząd, ze względu na niebezpieczeń

stwa, zagrażające posłom niemieckim w Pradze,

Sejm odroczył, a następnie zwołał go do jakie

goś miasta, położonego w zamkniętem terytoryum

niemieckiem, jak Litomierzyce, Karlsbad lub Li

berec, omal nie rozbił już świeżo sklejonej jedno

ści niemieckiej.

—

Jak bowiem telegrafują nam

z Pragi, przedłożenie wniosku opóźniło się, bo

przywódca niemieckiego stronnictwa postępowego

Dr Schłesinger sprzeciwił się jego wniesieniu.

Pos. Wolf apelował jednak do stronnictwa same

go, które rozstrzygnęło przeciw swemu przywódcy

i zgodziło się na postawienie wniosku, mimo ca

łej jego śmieszności. — Nasamprzód we własnym

swoim organie dał Wolf wyraz obawie o zdrowie

i życie swoje w Pradze, a następnie adherenci

jego rozpoczęli w tym kierunku agitaeyę, której

uwieńczeniem była znana deputacya, wysłana do

namiestnika. Rozumie się, że wobec tego wszyst

kiego policya, obawiając się odpowiedzialności,

strzeże p. Wolfa bardzo troskliwie; on zaś, biorąc

z tego assumpt, narzeka, że policyanci krok

w krok za nim chodzą. Rozumie się też, że owa

gwardya policyjna zwracać musi uwagę publicz

ności, a wskut.ek tego żali się znowu Wolf, że

publiczność w groźnej postawie jemu się przypa

truje. Jest to więc z góty ukartowana komedya,

w której niestety i poważniejsi członkowie stron

nictwa niemieckiego udział biorą w poczuciu, że

mandaty wprawdzie są w ich rękach, wyborcy

jednak w ręku p. Wolfa.1

Szał, jaki opanował n ektóre koła niemieckie,

ilustruje doskonale fakt, który zdarzył się wczo

raj w Sejmie styryjskim. Poseł Walz, ślusarz,

który nie chciał zasiadać w komisyacb wspólnie

z członkami katolicko - konserwatywnego stronni

otwa, sprzedawał tam w-roraj na korzy tarzacb na

korzyść pewnego agitacyjnego stowarzyszenia ka

wałeczki drzewa, pochodzące z pultu hr. Bade

niego, rzekomo zburzonego przez obstrukcyoni

stów. Pomijając już to, że pult br. Badeniego

wogóle zburzonym nie został, cóż powiedzieć o po

słach, którzy w ten sposób chełpią się z karczem

nej burdy, którą w parlamencie urządzili.

Posłowie niemieccy w Pradze odbyli wczoraj

dłDgą poufną naradę. Do Ostd. Rundschau tele

grafują, że na naradzie tej uchwalono prowadzić

stanowczą i ostrą opozycyę przeciwko rządowi i

namiestnikowi. Już na najbliższych posiedzeniach

podjętą ma być opozycya w rodzaju tej, jaka ob

jawiła się w Radzie państyra. Inne dzienniki o

uchwałach konferency* żadnej nie podają wiado

mości. W konferencyi brali ndział także człońko

wie stronnictwa chrześciańsko społecznego. Jeden

z tycb posłów nazywa w liście do Reichspost sy

tuacyę w Sejmie: nciszą przed burzą* i donosi,

że bar. Gantsch uczynić miał p. Funkemu pewne

obietnice, na podstawie których zdołał Funke ua

krótki czas ułagodzić Wolfa. V a te rl a n d przedsta

wia również sytuacyę w ciemnych barwach i przy

puszcza, że Wolf ciągnie w stronę obstrukcyi,

Funke zaś dla uniknięcia obstrokcyi szuka spo

sobności, ażeby ze swojem stronnictwem opuścić

Sejm czeski. Ostd. R und schau przemawia zresztą

coraz wyraźniej za obstrukcyą — a że agi

tacya w tym kieruuku wydaje już owoce, dowo

dzą ogłoszone dziś uchwały 26 gmin niemieckich

w Czechach, wzywające posłów do obstrokcyi.

Ostd. Rundschau ma dziś nadto nowy pretekst

do agitacyi z powodu, że jakiemuś studentowi

niemieckiemu w Pradze gawiedż uliczna zerwała

z głowy czapkę bnrszowską.

Wczoraj wieczorem odbyła się pod przewodni

ctwem bar. Gautscba dłuższa narada ministeryal

na. W związku z tem donoszą berneńskie L id o v e

N o v in y , że baron Gautsch zamierza obecnie za

prosić na konferencyę także posłów morawskich,

celem narady dla nregulowania stosunków języ

kowych w tej prowincyi. Trndno osądzić, czy

doniesienie to opiera się na faktach, czy na kom

binacyi.

W Radzie miejskiej wiedeńskiej postawiony zo

stał wczoraj wniosek, który rozraduje zapewne

serce p. Wolfa. Radny Weisswasser, należący no

minalnie do stronnictwa liberalnego, wystąpił z in

terpelacyą z powodu, że dawniejszy jego wnio

sek o wyrażenie sympatyi i udzielenie zapomogi

Niemcom, poszkodowanym w Pradze, dotychczas

na porządku dziennym nie był postawiony. Dr

Lueger odpowiedział, że nie traktuje sprawy tej

zbyt gorąco z powodn, że zdaniem jego, do od

szkodowania Niemców praskich obowiązani są ci,

którzy rozruchy spowodowaii. Po tej odpowiedzi

p. Weisswasser nieleniwy wystąpił z drogim wnio

skiem, a powołując się na odezwę, kursującą

w niemieckich okręgach w Czechach, a wzywa

jącą ludność, by nie dawała Czechom zarobkn,

wyraził obawę, że Czesi wskutek tego w większej

liczbie nadciągną do Wiednia, osłabią charakter

niemiecki stolicy, a nadto na podstawie nowej

ustawy o swojszczyznie, nabędą prawo zaopa

trzeuia ich na koszt gminy. Z tego powodu czyni

więc wniosek, aby Rada miejska uchwaliła wy

dać odezwę do ludności, wzywającą ją, aby

w pierwszej linii pracę i zarobek dawała tylko

Niemcom. —

Wniosek ten odesłano do wydziału

miejskiego.

O opróżniony mandat poselski z gmin wiejskich

w Falkenau występują do walki dwa!j kandydaci

z tego samego obozu, mianowicie, znany z obwi

nienia o zdradę stanu redaktor Hofer i redaktor

Focher. Hofera popiera Wolf, a Fochera Sehóoerer

W Sejmie węgierskim odpowiedział wczoraj

minister oświaty Wlassicz na interpelacyę, doma

gającą się kreowania bisknpstwa grecko-katoli

ckiego. Miuister oświadczył, że o kreowaniu tego

bisknpstwa mówić nie można, dopokąd kwestya

wprowadzenia języ ka węgierskiego do liturgii nie

będzie rozstrzygniętą.

X. Na dobroczynność i rozmaite 46.910 złr.,

w stosunku do ogółu wydatków netto 0*66%—

Komisya budżetowa podnosi jednakowoż w swem

sprawozdaniu, iż powyżej wykazane wydatki na

poszczególne działy gospodarki krajowej obejmują

wyłącznie wydatki, czynione na te działy z fun

duszu krajowego w ściślejszem znaczeniu tego

słowa, że natomiast nie są objęte powyższym w y

kazem wydatki, łożone na te same działy gospo

darki krajowej przez gmiuy, powiaty, instytucye,

korporacye, spółki i towarzystwa, bądźto z fundu

szów własnych i specyalnych, na te cele przezna

czonych, bądź też z dodatków do podatków po

średnich i bezpośrednich.

Komisya budżetowa uchwaliła przedstawić Sej

mowi wniosek o udzielenie absolutoryam Wy

działowi krajowemu i Radzie szkolnej krajowej

za rok 1896. Pozostałość z rachunków w wyso

kości 258,U32 zlr. wstawioną być ma do rubryki

pierwszej dochodów preliminarza na r. 1898.

W ciągu dnia dzisiejszego rozdzielono dalsze

referaty w komisyacb w następujący sposób:

W komisyi administracyjnej projekt zmia

ny nstawy budowniczej z r. 1889 objął p. Onysz

kiewicz.

W komisyi gminnej: sprawozdanie Wydziału

krajowego o ekonomicznej działalności reprezen*

tacyj powiatowych objął p. Meruuowicz; sprawo

zdanie z czynności departamentu gminnego Wy

działu krajowego p. Górski; projekt zmiany § 102

ustawy gminnej dla 30 większych miast p. Ja

błoński ; projekt przyłączenia wsi Skolego do mia

sta Skolego p. Torosiewicz.

W komisyi kolejowej: sprawozdania W y

działu krajowego z czynności w zakresie spraw

kolejowych p. Szczepanowski.

W komisyi solnej: sprawozdanie Wydziału

krajowego o sprzedaży soli p. Merunowicz.

W komisyi gospodarstwa krajowego:

sprawozdanie o kursach dozorców melioracyjnych

p. Gorayski.

Sprawy sejmowe.

Lwów 11 stycznia.

(Z komisyj sejmowych)

( X ) Komisya budżetowa załatwiła na podsta

wie referatu posła Goldmana, sprawozdanie i

zamknięcie rachunków funduszu krajowego za

rok 1896. Nader ciekawe daty wyjmujemy z tego

sprawozdania, dotyczące wyniku cyfrowego głó

wnych działów gospodarki krajowej, bez względu

na rubiyki i pozycye, w których wydatki są uwi

docznione, a przy równoezesnem uwzględnieniu

rzeczywistych dochodów odnośnych działów go

spodarki krajowej.

W 10 głównych działach, na które finansowa

gospodarka krajowa w roku budżetowym się roz

pada, wydatki były następujące:

I. Reprezentacya kraju, czysty wydatek 412.352

złr., w stosunku do ogółu wydatków netto 4 9 3 %

II. Wydatki zdrowotne 1,115.619 złr., w stosnn

ku do wydatku netto 13 35%.

III. Na komunikacye 1,156.274 zlr., w stosunku

do ogółu wydatków netto 13 84%

IV. Na oświatę 2,311.719 złr., w stosunku do

ogółu wydatków netto 2 7’70°/u.

V. Na melioraeye i budowy wodne 418.989 złr.,

w stosunku do ogółu wydatków netto 5 -020/o.

VI. Na rolnictwo 328 520 złr. , w stosunku do

ogółu wydatków netto 3 93%

VII. Na przemysł 157.296 złr., w stosunku do

ogółu wydatków netto 1’88%

VIII. Na umorzenie pożyczek i odsetek 2,265.044

złr., w stosunku do ogółu wydatków netto 27-11"/0

IX. Na bezpieczeństwo publiczne 140.409 złr.,

w stosunku do ogółu wydatków netto 1’68% .

Pruska mowa tronowa.

B e r l i n 11 stycznia. Dzisiaj na białej sali

zamku królewskiego zagaił o godzinie 11 przed

południem prezes gabinetu książę Hohenlohe

tegoroczną sesyę Sejmn pruskiego następującą

mową tronową:

Dostojni, szlachetni i szanowni panowie oby

dwóch Izb Sejmu! Jego Ces. Mość cesarz i król

zlecił mi w swojem imieniu otworzyć Sejm mo

narchii. Położenie finansowe państwa od ostatniej

sesyi ukształtowało się stale pomyślnie, zwłaszcza

z powodn ciągłego wzrostu dochodów z większej

części urządzeń państwowych. Zamknięty z duiem

1 kwietnia rok obrachunkowy wykazał większą

zwyżkę, aniżeli rok poprzedni. Tak samo możua

spodziewać się na rok bieżący znacznej zwyżki,

jakkolwiek nie tak wysokiej, wedle dotychczaso

wych obliczeń.

Etat państwowy na 1898/99 rok utrzymuje ró

wnowagę w dochodach i rozchodach. Zwiększone

dochody pozwoliły przeznaczyć większe kwoty na

wydatki we wszystkich prawie gałęziach admini

stracyi. Przy obfitem rozdzielaniu środków na po

krycie stałych wydatków, mogą zwłaszcza jedno

razowe i nadzwyczajne potrzeby publiczne znaleźć

uwględnienie.

Nadesłać się panom mający niebawem pro

jekt, dotyczący etatu państwa, zaproponuje ustawo

dawcze zapisanie zasad przy preliminowaniu, pro

wadzeniu i kontroli etatu państwa. Projekt znaj

duje się wszędzie na podstawie konstytucyjnego

stann prawnego, zamierza zebrać zasady, które

już obserwuje administracya dochodów i rozcho

dów państwa, częścią w połączeniu z przepisami

administracyjnymi, częścią w istotnem wykony

waniu i które w pojedynczych kwestyach zostały

BRACIA Z WYBORU.

(G)

POWIEŚĆ

Zofii Koioerskiej.

(Ciąg dal szy).

Nazajutrz wszystkie dzienniki krakowskie pod

niosły czyn Jana Gosztyńskiego. Elżbieta, biorąc

rękę męża i patrząc na niego swemi niebieskiemi

oczyma, w których był w istocie kawałek nieba,

rzekła mu:

—

Widzisz, jakiś ty dobry i szlachetny! Da

łeś te dziesięć tysięcy na ,,Pszczołę..."

—

Uczyniłem to sam nie wiem dlaczego — od

parł Jan. —

Myślisz, że ja dbam o oświatę lndn?

Lud jest równie podły, jak klasy wykształcone,

ale sympatyczniejszy dlatego, że charakter jego

podłości jest gruby. Muiej tam hipokryzyi, niż

między nami. Wcale mi więc nie chodzi o pod

noszenie ludu. Im więcej się go ucywilizuje, tem

więcej będzie pogardy godnym.

—

Jakie to szczęście, że ty nie jesteś takim,

za jakiego chcesz uchodzić, ile razy mówisz o so

bie. Twoje czyny, to ty, to ten człowiek, którego

ja znam, twoje słowa, to potwarz, rzucona na

cicbic»

Dałem nPszczole" te pieniądze z pewnością

nie przez dobroczynność Dałem przez próżność,

przez chęć zjednania sobie opinii publicznej, która

^ gfQQcig mało mnie obchodzi. Jest ona jak ko

bieta, która się oddaje ramionom tego, co więcej

płaci. Jej poklask wart tyle, co miłość tamtej. Po

gardzam nią, a jednak napadają mię czasem pa

roksyzmy starania się o jej w zględy . Ta_ki paro

ksyzm kosztował mię wczoraj dziesięć tysięcy reń

skich. I jeszcze dałem na tę ,,Pszczołę , której

się zdaje’, że chłopom daje miód czystej miłości,

gdy jej miłość jest tylko chorągwią polityczną.

Kasę ogniotrwałą i szkatułę, w której dawniej*

sze pokolenia chowały pieniądze, znaleziono puste.

To napełniło Jana niemiłem zdziwieniem. Miał

liczne długi i rachował na kapitał, który, jak są

dził, powinien był powstać ze sprzedaży dóbr

w Królestwie. Gdzie się to mogło podziać ?

Myśl jeg o , ta myśl odważna i okrutna, poczęła

szperać w życiu ojca. Czy nie miał jakiej drugiej

rodziny, jakich innych obowiązków, na których

zaspokojenie potrzebna była połowa fortuny? —

Przypomniał sobie postępowanie ojca od czasu,

jak mógł zapamiętać i ujrzał, jak gdyby stał

przed nim portret matki, wiszący zawsze na ścia

nie, naprzeciwko łóżka ojcowskiego i jej rozliczne

fotografie, z których jedna spoczywała zawsze

w skórzanym portfelu, w kieszeni ojcowskiej.

Jan się roześmiał. Takie rzeczy czynione by

wają nieraz nie przez miłość, lecz przez zrę

czność i portret nieżyjącej żony wiesza się wła

śnie dlatego naprzeciwko łóżka, że się jej pamięci

czyni niewierność.

Ale tę myśl podsunęło Janowi tylko przyzwy

czajenie do ironii. Jego nmysł przybrał był kie

runek gorzkiej podejrzliwości i czasem szedł w tym

kierunku nawet bez sankcyi krytyki. Ledwo Jan

sformułował był ową insynuacyę co do przeszło

ści ojca, już wiedział, że był na fałszywej drodze.

Nie, ten człowiek mógł był może stać się nie

wiernym pamięci zmarłej, ale w takim razie por

tret byłby z pewnością opuścił ścianę naprzeciw

łóżka i liczne fotografie byłyby znikuęły ze sto

lików.

Jana tknęło rozrzewnienie chwilowe. Jakim to

człowiekiem być trzeba, by potomni mogli oddać

tego rodzaju sprawiedliwość! Tak, Lucyan Go

sztyński nie byłby kłamał dla żadnych wzglę

dów. Godność jego wewnętrzna nie byłabj mu

pozwoliła pozować na cnotę, nawet w taki, ni

komu nie szkodzący, sposób. Ale co mógł uczy

!nić z pieniędzmi? Jan musiał się tego dowiedzieć,

_bo w ostatnich ezasach zachcianką jego naj

częstszą bywały karty, które żywią się pieniędzmi.

Przy zielonym stoliku znajdował wzruszenia, któ

rych mu nic innego dać nie było w stanie. Nie

!był graczem namiętnym i czasem nudził się,

grając, ale chwilami, przy rzucaniu kart, coś się

w nim podnosiło takiego, jak gorączka, zdwaja

jąca siłę życiową. Krew, którą, jak mówił, miał

rybią, poczynała falą gorącą płynąć w jego ży

łach i wtedy z tą władzą przypatrywania się

własnej osobie, która mu pozwalała chwytać na

gorącym uczynku własne uczucia i porywy, uzna

wał, że żyje. A przecie żył! Bardzo często wraz

z tem uznaniem w sobie życia gorączka, która

je podnosiła, opadała nagle i wtedy napróżno

szukał jej powrotu, zdwajając stawki i rzucając

pieniędzmi, jak dziecię rzuca piaskiem. Zwykle

wstawał oa stolika śmiertelnie znużony i czujący

obrzydzenie do kart, do spędzonej w sposób mę

czący nocy, do dymu cygar, do niedopalonych

papierosów, do wybladłych twarzy towarzyszy

i do własnych rąk, których czystość, dym, prze

rzucane banknoty i złoto czyniły podejrzaną.

Wtedy zadziwiał towarzyszy ironią, którą sobie

samemu rzucał w oczy. Lubiono jego pieniądze,

ale nie lubiono ani jego samego, ani żółci słów

jego. Bano się go raczej wśród zastępu graczy.

Wiedziano, że był bardzo odważny, że niegdyś

przy jakiejś sprawie pojedynkowej taka mu przy

szła zapamiętałość, że nie zadowolił się pierwszą

krwią, choć płynęła z jego wiasnego ramienia,

i chciał koniecznie bić się dalej. Sekundanci mu

sieli walczyć z zachcianką tak silną, że nie łatwo

było ją pokonać. Jan ustąpił dopiero wtedy, gdy,

pragnienie krwi przeciwnika zużyło się w nim

było przez samą swą namiętną siłę. Odtąd są

dzono, iż miał w wysokim stopnin pogardę dla

życia, Jan zaś sam nie wiedział, c a o swej od

wadze miał sądzić Przypuszczały ż ta k, jak

w owej chwili pragnął szalenie przedłużyć bój,

tak w innej chwili przyjśćby mn mogła również

silna ochota ucieczki. Pomimo wszystko czul, że

lubił życie Był ciekaw dalszego ciągu i pragnął

się sobie jeszcze przyglądać żyjącemu, działają

cemu, myślącemu. Zawsze będzie dość czasu

przyjrzeć się sobie umierającemu.

Tak jak przy stoliku karcianym Jan był po

szukiwanym dla pieniędzy które rzucał, wygląda

jąc nadejścia chwili sza łu, tak w towarzystwie

bywał pożądanym dla nuty niezwykłej, którą

wnosił. Bano się trochę jego szyderstwa, ale

oglądano się na jego zdanie, na jego osobę, na

jego pochwałę lub naganę. Dla kobiet miał jakiś

urok, który chyba leżał w pogardzie, której się

w nim domyślały dla siebie. Chodziło im o nie

go. Jego obejście się wydobywało im z duszy

coś, czego same w sobie nie znały. Czuły się

pod jego władzą. Słowem , utarło się i w modę

weszło, że Jan był niezmiernie pożądanym wszę

dzie, że jego słowa powtarzano, że jego obecność

dawała towarzystwu przyprawę, podnoszącą smak.

l’rzyjaciół jednak nie miał ani między mężczyznami,

aui między kobietami. Nawet pan Mirowiejski, przy

wiązany do Lucyana Gosztyńskiego, jak do bra

ta, nie mógł nigdy ani zrozumieć, ani polubić

Jana. Przez wzgląd na zażyłość z ojcem, nie mó

wił nigdy nic złego o synu, ale nie mógł poko

nać nieufności względem niego.

Dopiero w czerwcu roku następnego Jerzy zdo

lał nakoniec uwolnić się od dotychczasowych

obowiązków w Tryeście. Niecierpliwił się jnż od

dawna, gdyż pilno mu było co najprędzej zaj

rzeć w oczy stosunkom , wśród których miał się

odtąd obracać. By się dostać z Krakowa do

Drzewna na wakacye, trzeba było jechać kilka

stacyj koleją, potem parę mil końmi. Jerzy znał

drogę od lat najmłodszych. Często, jadąc do

Drzewna na wakacye, najmował od stacyi wózek

chłopski, nie chcąc posyłać telegramu żądającego

koui, coby trąciło zbytnią śmiałością. Wysko

czywszy z wagonu rozglądał się zwykle, czy nie

było którego ze służących z Drzewna, potem

I biegł na drugą stronę dworca, by zobaczyć, czy

nie stały tam konie pana Gosztyńskiego, a gdy

go oczekiwanie zawiodło, najmował furkę, na

której się wraz z rzeczami swemi mieścił.

I teraz na wózku chłopskim podróżował, od

najdując w piersi, ua tle wspomnień, rozkosz j e

chania na wakacye, wśród zieloności pól, wśród

cienia wysadzanych dróg, z myślą o odstawio

nym dla siebie wierzchowcu, o łódce, którą po

ogromnym stawie wiosłować lubił, o łowieniu ryb

na wędkę, o polowaniu na przepiórki i kuropa

twy. Odnajdywał też dziecięce uczucie swoje dla

pana Gosztyńskiego, który usiłował najmniejszej

nie czynić różnicy między nim a Janem. Widział

go wychodzącego na swoje spotkanie ze słowa

mi : J a k się masz chłopcze?* i rozjaśnioną twarz

JeS°ł gdy mu Jerzy oddawał świetną cenzurę,

a częstokroć nagrodę. Ten człowiek dobry, który

umiał obce dziecko przygarnąć do serca, jak swoje,

był już tylko wspomnieniem! Serce Jerzego rozżaliło

się na tę myśl. Wszystko w majątkach, należących

do Drzewna, przez które jechał, nosiło ślady

pracy tego człowieka, który wszystko, co czynił,

czynił z myślą o przyszłości. Jerzy znał jeg o

plany i zamiary I żal mu było tego istnienia,

przerwanego wśród niedokończonego zadania. Nie

doczekał, by drzewa się rozrosły, by ulepszenia

gospodarskie wydały wszystkie spodziewane owo

ce , a doczekał się tego, że stracił nadzieję eo

do charakteru syna i umierając, w tem tylko

szukał przyszłości dla niego, że stawiał u jego

boku opiekuna i stróża.

(Ciąg dalszy nastąpi).

”,

*)f ^y °hodzi codziennie z wyjątkiem niedziel i świąt o godzinie 6 wieczorem.

Udazieme Kra C zasw, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 ct., z przesyłką pocztową 12 ct.

wLwowie j n t , ,C z a i" do aabycia w b)orach dzieonikśw L. Piobna, A. Olszewskiego.

Prenumerata wynosi:

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

W miejscu .

. ......................................................................

20 zła.

5 zła.

1 zła. 80 ct.

Pocztą w p ań st w ie a u s t r y a c k i e m ........................................

24 zła.

6 zła.

2 zła. 50 ct.

n i e m i e c k ie m .............................................

28 zła.

7 zła.

2 zła. 80 ct.

do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii. Szwajcaryi, Tur

cyi i innych państw , należących do związku pocztowego

32 zła.

8 zła.

3 zła.

Prenumeratę przyjmuje się tylko od 1 do ostatniego dnia w miesiącu.

—

Listy z pie

liądzm i i przekazy pieniężne n a prenum eratę i ogłoszenia (inseraty) uprasza się nad syłać franco

do Administracji Czasw w Krakowie - L isty reklamacyjne nieopieczętowane nie podlegają opłacie

,iocztow ej. — !ostów niefrankowanych nie przyjmuje się."— Rękopismów nadsyłanych nie zwraca się.

1 z 6 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu