Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 788 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N"101

Kraków, Czwartek 28 Kwietnia 1910,

Rocznik LXII.

(Numer wieczorny).

Prenum eratę przyjmują: Admuuitracya Czątu w Krakowie i urzędy pocztowe. M iejscową

p r e n u m e r a t ę !csięg. S. A. Krzyżnnow»kiego, handle: St. Karlińskiego, H. Kretschmera, Binro dzień.

Ho,»cni» i SaJonmnowei, GL Trafika. We Lwowit ,,Cza»** jest do nałi"cia w blaracb dzlen. 4. 0t*3 ewłk!t|o,

5. tiikałsffsklega, k. fiachstaba. aa stacyach kolejowych w lamowi«, Kzmowie, i a sli . Nowym Sącza aa partała

w k»n i,arni kolejowej, tudzież na innych główniejszych stacyach o portyerhw kolejowych.

Ceny ogło szeń: od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 10 liaJ : układ tabe

laryczny, cyfrowy, *komplikowany, pierwszy raz 40 hal,, następny po 10hal. N adesłan e i Nekrologia

od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz. Głosy publiczn ości po 2 kor.; wszel

kie prywatn e komunikaty po kronice i po dziale ekonomicznym i t p. po 1 kor. od miejsca wiersz a.

Ogłoszenia i prenumeratę przyjmują: we Lwowie biura dzienników L.Plohna, A. Olszewskiego,

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w P odgórzu Poturalski; w Prze

myślu A. Juszyński księgarnia, D.Heszeles; w Rzeszowie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Hsnt; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

o. W. Raczkowski, 14 Citś de Trevise; w W iedniu Haasenstein * Voglcr, R. Mosse (także we wszyst

kich filiach): H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, H. Friedł (tylko prenumeratę H. Gold

schmidt A Gomp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube A Comp., w Pradze czeskiej Fr. Hovorka

L is ty z g,oiuądzmi i p r ze k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuia przyjmuje Adminiatracya

Czasu w Krakowie. R ekla m a cy e nieopieczętow ane nie podlegają opłacie p ocztowej. Listów nieopła

co ny ch nie p rzyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zwraca się.

S?T* Za każdą zmianą adresu dopłaca się 40 hal. W

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr 50.

Rosya a Bułgarya.

Hałaśliwie rozgłaszana zawsze wdzięczność

i miłość bułgarska dla ,R osyi oswobodzicielki"

zaczyna się psować, a to głównie dzięki feno

menalnej niewdzięczności rosyjskiego ambasado

ra w Konstantynopolu p. Carykowa. Bułgarzy są

najtrzeźwiejszymi pomiędzy słowiańskimi naro

dami. Pamiętam jeszcze, kiedy w dwa trzy lata

po usiimoistnieniu Bułgaryi,

w czasie kiedy

w Petersburgu, a bardziej znów jeszcze w Pra

dze publiczność z zapartym oddechem przysłu

chiwała się dźwiękom .,Szumi Marica okrwawle*

na44, niejeden z właśnie co oswobodzonych Buł

garów zapewniał muie na ucho, że za czasów tu

reckich było lepiej, bo — podatki były mniej

sze a i od nich można się było niewielkim bak

szyszem wykupić. Wdzięczność i miłość bułgar

ska istnieją więc raczej we w3zechsłowiańskiej

?antazyi, aniżeli w rzeczywistości. Schlebiając

Rosyi, Bułgarzy czynią to w nadziei, że Rosya

dopomoże im do zdobycia Macedonii, przyczem

pewną rclę oczywiście odgrywa uczucie narodo

we, a wiele większą jednak względy ekonomi

czna.

Wizyta króla Ferdynanda w Petersburgu za

miast to nadzieje wzmocnić, raczej je osłabiła,

winę zaś za to opinia publiczna zgodnie przypi

suje panu Carykow, jego uległości wobec inło

dotureckich polityków i cinulacyi z p. Izwol

skim. Wywołana przez lo niechęć do Rosyi za

czyna coraz jawniej przebijać się w prasie, gdzie

zamiast wyrazów wdzięczności, pod adresem

p. Izwolskiego i Carykowa znajdują się gorzkie

wyrzuty i omal, że nie groźby.

Całą historyę wizyty królew’skiej, powody

i smutny rezultat z największą otwartością wy

powiada tutejsza Yećernct Poszta, chociaż —

powtarzam — to, co tam czytamy, oddawna już

znanem było w tutejszych politycznych kołach.

Całą głęboko sięgającą zmiauę w rosyjskiej

polityce w’schodniej przypisuje konstantynopol*

ski list

wspomnianego dziennika niezręcznej

polityce Carykowa, żeby więc tę zmianę zro

zumieć, znać trzeba rolę ambasadora rosyjskiego

w Konstantyuopolu i jego wpływ w Petersbur

gu. Carykow objął po panu Sinowjewie niemiły

spadek. Sinowjew był zdecydowanym przeci

wnikiem nowego kursu w Turcyi i jawnie wy

powiada} przekonanie, że jest on tylko farsą

tureckiego nacyotializmu44, inscenizowaną celem

wyzwolenia się z pod europejskiego wpływu.

Rosyjska ambasada stała więc zupełnie zdała od

kierując.ych polityków tureckich.

Pan Carykow przybył do Stambułu z szeroki

mi planami, a głównie szło mu, by przez czynną

politykę jaknajprędzej usunąć w cień Izwolskie

go. Gorliwego współpracownika znalazł w oso

bie pierwszego dragomana ambasady p. MandcF

stamina.

Mandelstamm,

człowiek

niezwykle zdolny,

ambitny a zimny karyerowicz,

pochodzenia

żyd, posiada specyalny talent błyszczenia rozu

mem i bytrością. Zw’ażywszy, że głów’ni przewódz*

ey młodolureckiego komitetu, Taalat basza iDża

wid basza są slurezcnymi żydami, Mandelstamm

na podstawie wspólności rasowej tem łatwiej

mógł się z nimi porozumieć.

Wiadomo, że podczas kontrrewolucyi, niektó

rzy poważni Młodoturey, a między nimi Dżamid

i Dżaliid, skryli się w ambasadzie rosyjskiej,

skąd Mandelstamm osobiście odwiózł ich na ro

syjski statek i wysłał do Odessy. Ta usługa

ugruntowała również jego przyjaźń z Młodotuc

kaini. Mądrzejszy od Carykowa, cliytrzejszy i

pełen temperamentu, z łatwością przekonał am

basadora, że inoże on odegrać w Konstantyno

polu pierw,’szą rolę, jeśli tylko złączy się z Mło

doturkami. Istotnie Carykow wytężył wszystkie

siły, ażeby przy nowym kursie zdobyć stano

wisko takie, jakie za panowania Abdul-Hamida

miał niemiecki ambasador Marschall von Biebcr*

stein. Ale kiedy wyrafinowany Niemiec używał

sw’ego wpływu na korzyść ekonomicznych inte

resów Niemiec, naiwny Słow’ianin korzystał z rze

komego wpływa po to jedynie, by świadczyć

Młodoturkom usługi.

Największą przysługę oddałim Carykow, obej

mując gwarancyę co do Bułgaryi, ażeby przy

reorganizaeyi armii i przy wszelkich zarządze

niach przeciw macedońskim Bułgarom mieli wol

ną rękę. Nie przypuszczając, że dzisiejszy de

mokratyczny rząd da się skłonić do tak poni

żającej polityki, Carykow w porozumieniu z Mło

doturkatni powołał do Konstantynopola Dra Da

newa. Rzecz prosta, że treść ich konferencyi

nie jest znaną, skonstatować jednak można dwa

fakty: po pierwsze wielki wezyr Hakk:-basza

oświadczył wobec jednego z europe,jskich amba

sadorów, że on, Danew iCarykow, zgodzili się co

do przyszłych stosunków Turcyi do oczekiwa

nego gabinetu Danewa, po drugie Danew po

w’róciwszy do Zofii w wywiadzie dziennikarskim

gloryfikował młodotureekie rządy i ostro wystą

pił przeciw naeyoualizmowi macedońskich Buł

garów.

Ten W’ywiad chybiłcelu, bo zamiast dopomódz

polityce p. Carykowa, oburzył przeciwko niemu

całą narodowo myślącą Bułgaryę. Danew’okazał

się w służbie Carykowa bardzo niezręcznym

agitatore.m .

Tymczasem położenie w Macedonii bardzo się

zaostrzyło; Europa zaczęła interesować się kwe

styą macedońską, dzienniki rozpisywały się o

macedońskiej rewolucyi. Wtedy poddał Carykow

w Petersburgu myśl wysłania króla Ferdynanda

do Petersburga, jako żywy dowód abnegacyi

Bułgarów co do Macedonii. P . Izwolskij urze

czywistnił myśl, która zgadzała się z jego naj

tajniejszymi planami. Chciał zrehabilitować się

w ten sposób wobec politycznego świata rosyj

skiego, za koinpronutaryę przy aneksyi Bośni i

Hercegowiny.

Król Ferdynand i jego ministrowie popełnili

w Petersburgu niesłychaną lekkomyślność, obo

wiązując się w’obec p. Izwolskiego w sposób,

którego wstydziłby się każdy attache w mini

sterstwie spraw zagranicznych. Czy prawdziwem

jest, że Danew okłamał wręcz króla, zapewnia

jąc, że Turcy w zamian za jego w’izytę w Pe

tersburgu dadzą Bułgarom macedońskim znaczne

ustępstwa, trudno tu sprawdzić, ale korespon

dent Wc.czernej Pondy sądzi, źe w Zofii nie

może io być tajemnicą. Na każdy wypadek —

kończ.y korespondent — to, czego niezdolny do

sformułowania jakiejkolwiek politycznej myśli

Danew, nie zdołał przeprowadzić, przeprowa

dzone zostało przez ,,największego z żyjących

koronowanych dyplomatów14i przez rząd, który

dotąd uchodził za narodowy. Pan Malinow przy

piął Bułgaryę do żydowsko-słowiańskiego tryum

falnego wozu rosyjskiej ambasady w Konstanty

nopolu.

Zacytowałem obszernie list Weczernej Pondy,

bo oddaje on najlepiej panujące tu usposobienie.

Trzeba je znać, ażeby zrozumieć gotujące się

wypadki.

cw.

Zofia 25 kwietnia.

—

----- --

-—» .-e;t tfp" *

- -------------—

Nawoływania hakatystyczne.

Hakatyści ze zwykłą sobie zuchw’ałością wzy

wają rząd, aby rozpoczął oststeczuie pruskie

dzieło wywłaszczenia Polaków z ziemi ojczystej.

Hamburger Nachrichten, były organ przybo

czny Bismarcka, wierne swoim tradycyom, rozpi

sują się w’ długich artykułach o bezradności obe

cnego rządu względem Polaków i w obelżywej for

mie wydrwiwają jego rzekomą uległość wpły

wom polsko-wiedeńskim. Rząd jednak milcze

niem odpowiada ua wszelkie jego powadze u

bliżające zarzuty. Głębokie to milczenie nie po

zbawia hakatystów równowagi. Ale oburzenie

ich *patryotyczue" się wzmogło skutkiem arty

kułu , ogłoszonego w Preussische Jafirbiicher,

prof. Delbriieka. Pisano tam bowiem o austrya*

ckiej polityce polskiej i wskazano na błogie

skutki łagodnej polit,yki austryackiej względem

Polaków, polecając sposób tak rozumnej polity

ki Prusom i Rosyi.

Hakatyści z Hamburger Naćhrichten na czele,

twierdzą, że Delbriick w swoich Preus. Jahr

bućher zwalcza cnergiczuie obecny system prze

ciwpolski — że jednak nieraz sam ogłasza ar

tykuły, służące również celom oficyalnym. Przy

puszczają więc, że ostatni ów artykuł o austrya*

ekiej polityce polskiej wiedeńtkiego autora Dra

Zweibriicka jest zwiastunem zmiany obecnego

kursu pruskiej polityki przeeiwpolskiej. Hamb.

Nachr. zatem

akademicko *uzasadniają*4niedo

rzeczność kierowania się względem Polaków w

Prusieeh sposobem au§tryackim, albowiem dziel

nice polskie na kresach pruskich ważny stano

wią punkt strategiczny dla całe.j Germanii. Więc

trzeba go strzedz jak oka w głowie, nie cofa

jąc się pized żadnemi zarządzeniami.

W swoich artykułach Hamb. Nachr. zdążają

do iednego celu: mianowicie, gwałtownie usiłują

rząd pruski skłonić do wywłaszczania. W podo

bny sposób i z tą samą leudencyą cały szereg

dzienników szowinistycznych rozpacza nad gro

żąceni obecnej machinie antypolskiej niebezpie

czeństwem.

Bezbarwne, ale wybitnie hakatystyczne np.

Berliner Neuestn Nachrichtcn w id zą już n aw et

skutki zmiany dotychczasowej polityki przeciw

polskiej według recepty rustryackiej. W takim

razie — wywodzą — Prusy poświęcićby mu

siały całą dzielnicę niemiecką na kresach i utwo

rzyć z tej strony granicy Galicyi austryackiej

drugą Galicj’ę , oczywiście, autonomiczną, w któ

rej nieograniczonymi panami byliby Polacy.

A po utworzeniu takiej Galicyi pp. Dr Zwey

briick i prof. Delbriick zobaczyliby przy pierw

szym objawie dąże’ń nowego *okolenia44, że

właśnie respekt galicyjskich Polaków przed sil

uą dłonią Prusaków

więcej się przyczynił do

powstrzymania tamtejszych Polaków od zbroj

nego powstania, niż koncesyjna polityka au

stryacka. Podwójna ta Gadicya byłaby tym ka

mieniem węgielnym, na klóryrnby z bezprzykła

dną gorliwością budowniczowie polskiej nie

podległości wznosili z części pruakiej i rosyj

skiej ową upragnioną Rzeczpospolitą polską.

O tem wątpić może ten tylko, który wsadził

sobie na nos końskie okulary (PiltzhrUle), że

czubka własnego nosa zauważyć nie może.

Wobec tego rodzaju argumentów centrowa

Koln. Yolkszłg stwierdza, że w istocie nie pru

skiej polityki przeeiwpolskiej tak nie potępia,

jak właśnie ta smutna rzeczywistość, iż zarzą

dzenia pruskie coraz więcej Polaków rozgory

czają i wrogo przeciw Niemcom usposabiają,

podczas gdy w Austryi, dzięki tamtejszej ro

zumnej polityce, Polacy należą do najpewniej

szych żywiołów politycznych i tworzą najsil

nie.jszą partyę i podporę rządową.

Pisarek z P,erl. N. N. nie uosi zapewne na

oczach okularów filcowych, ale, widocznie, wsadził

sobie na nos takie okulary, któremi spostrzega

same tylko obrazki niemożliwych fantazyj. Oby

w końcu pruska polityka polska — woła Koln.

Zlg — stanęła na gruncie istotnych warunków,

a nie, wzorem obłąkanych półgłówków, ubiegała

się za takimi obrazkami fantastycznymi. Skutki

obecnej polityki wyraźnie wskazują na jej błę

dność, na jej niebezpieczeństwo. Nawet P,erl.

Neuesfe Nachr. wnioskują przecież, że ,,obecne

objawy stwierdzają tylko, jakoby Prusy swoją

polityką antypolską utrudniały austrysckiin mę

żom stanu ich cierniowe zadanie, narażając przy

jazne stosunki Niemiec do Austro-Węgier; że

wiec Prusy we własnym, jak również niemieckie

go sąsiada interesie dotychczasową politykę pol

ską na sposób auslryacki zmienią...44

Wnioski takie odpowiadają istotnym warun

kom — powiada Koln. Yolksztg— nawet w Ber

linie przychodzą już do takich wniosków, o czem

świadczą liczne głosy w prasie, którym dotąd

jeszcze oficyalnie nie zaprzeczono. Organ cen

trowy wypowiada zatem nadzieję, że rządzące

koła w Prusieeh przyjdą ostatecznie do przeko

nania odpowiedniego i uznają nieodzowną po

trzebę zbadania gruntownego obecnej polityki

przeeiwpolskiej.

Poczta w Krakowie.

I teatru Stanisławskiego.

—

«Tfi(n- -

Moskwa w kw’ietniu 1910.

Premiera w teatrze Stanisław’skiego, wypadek

sezonu, zainteresowanie ogółu i z góry sześć

przedstawień aż do ostatniego miejsca wysprze*

danych. Taką firmę ma *teatr artystyczny". Bo

cały interes skupił się tym rażeni około insce

nizacyi i wykonania aktorskiego, a nie oko1o

nowości literackiej. Nie idzie o proste /,uspoko

jenie ciekawości, gdyż premierą jest znany do

brze utwór Ostrowskiego, napisany w r. 1867.

Na Ksiakan’O mudreca dan’olno prastaty.

brzmi tytuł rosyjskiej tej komedyi, którego sens

oddałoby może w przybliżeniu nasze przysłowie

,,Przyjdzie kreska ua Matyska44,

co jednak nie

odpowiadałoby jeszcze istotnemu znaczeniu ory

ginalnego tytułu. *Na każdego mądrala znajdzie

się jakieś głupstwo,

na którem się złapie44

o, t,ak, mniej więcej.

Mądralem jest młodzieniec, pochodzący ze zu

bożałej rodziny szlacheckiej, Jegor Dmitriewicz

Głuinow. Jedynym kapitałem, mogącym inu za

pewnić przyszłość, jest jego spryt, który mu ma

przedewszystkiem utorować drogę do bogatego

ożenku. Upatrzywszy sobie odpowiednio w ma

jątek wyposażoną ofiarę, Glumow zaczyna szu

kać możnych protektorów’. Poszukiwania się uda

ją: Jegor Dmitriewicz

znajduje sobie jakiegoś

zimnego

wuja Mamajewa, nawiązuje

romans

z jego młodą jeszcze żoną, -wchodzi w sfery do

brego towarzystwa moskiewskiego,

i nadzwy

czajną swoją inteligencyą i układnością spra

wia na wszystkich jak najlepsze wrażeme. Ob

darzony bystrym talentem obserwacyjnym umie

po szczeblach słabostek ludzkich

wydrapać się

niemal aż do samego celu swych marzeń. Ale

zanim miałby posiąść posażną pannę, musi ob

razić serce cznłej kochanki Mauiajewy, która dy

sze zemstą. Wykrada

młodzieńcowi dziennik,

w którym

spisy’wał

swoje

najskrytsze myśli

i niedyskretniejsze czyni! wyznania

czynów

i pobudek. Dziennik dochodzi do rąk całego to

warzystwa wr chwili, gdy wszy’scy siedzą zebra

ni u pani Turusiny, ciotki upragnionej Maszen*

ki. Następuje

scena nadzwy’czaj ciekawa:

oto

w obecności Głumowa odczytuje

się na głos

ustępy jego dziennika, złośliwe uwagi o siedzą

cych tu ua mie,jscu protektorach,

spostrzeżenia

i wynurzenia jego

własne o sposobach, jakich

używał do osiągnięcia 3Wsgo celu.

Straszna konfrontacja, nastrój jakby przed

wybuchem groźnej burzy, w’yczekiwanie.

Lecz

nie tak łatwo da się pokonać Głumow, jakkol

wiek plany jego leżą już u jego stóp okropnie

zdruzgotane. Odchodząc, wypędzony niemal, ma

jeszcze coś do powiedzenia. Oto, skoro wszyscy

szczęśliwie razem sięzebrali, podsunie im głośno

i w’yraźnie przed oczy ic!i podłość i nikczemność.

Przypomni im, jakie mu dawali wskazówki ży

ciowe, jak się wzajemnie oczerniali i wy’szy

dzali ! Cisza i milczenie, równające się strasznemu

upokorzeniu, gą odpowiedzią l-epliki Głumowa.

Ci, którzy się uważali za tryumfatorów, siedzą

teraz ze spuszczonym wzrokiem, ni* zdobywa

jąc sio na słowo obrony. Największy ruądrai,

jak on tym razem, może się złapać na głupstwie,

bo może być podle okradzionym. A jego poko

nano tylko przypadkową kradzieżą dziennika.

Ostatnim tchem swej podnieconej swady, Głumow

z gorzkim uśmiechem stawia wszystkich wady

i śiuiesznostki przed zwierciadło etyki towarzy

skiej i — znika.

Podobnie niegdyś Sheridan swoje komedye

kończył morałem na upadek wyższy’ch sfer to—

Z pertraktacyj dotyczących utworzenia ekspo

zytury pocztowej w Krakowie, wyciągnęły nie

które dzienniki przesadne, u na faktach !zgoła

nie oparte wnioski. Z dobrze poinformowanej

strony otrzymujemy w tej spravńe następujące

wyjaśnienie :

Ruch pocztowy w Krakowie oraz w Zagłębiu

krakowskiem przybrał w ciągu ostatnich lat ta

kie rozmiary, iż dotychczasowy sposób zarządu

okazał się zgoła niewystarczającym. Rażąco bra

ki na polu administracyi poczt, telegrafów i te

lefonów stanowią u nas ciągłą rubrykę skarg

publiczności, zwłaszcza sfer interesowanych w

handlu i przemyśle. Niedostatki te niewątpliwie

będą z biegiem czasu się zwiększać, gdyż roz

wój gospodarczy krakow’skiego Zagłębia znajdu

je się dopiero w zaczątkach.

Zachodnio-galicyjskie, w okolicy Krakowa po

łożone zagłębie węglowe, wykazuje już teraz

roczną produkcyę około 125.000 wozów, a cy

fra ta w przeciągu lat kilku wzrośnie w dwój

nasób, skoro nowe i będące już w ruchu za

kłady górnicze osiągną normalną cyfrę produ

kcyi. Na podstawie bogactwa węglowego rozwi

nął się i u nas w okolicy Krakowa, tak jak

wszędzie, gdzie węgla pod dostatkiem wielki

przemysł,jak: kopalnictwo rudy ołowianej, huty

cynkowe, wielki przemysł chemiczny, przemysł

ceramiczny, przemysł cementowy, eksploatacj’a

kamieni, produkcya żelaza, przeróbka żelaza, ra

finerye nafty, przemysł tekstylny i. i. Rozwój

wielkiego przemysłu działa także ożywczo i pod

niecająco na ruch w calem Zagłębiu. Charakte

rystyczne pod tym względem są cyfry wzrostu

dochodów pocztow’ych w Krakowie i okolicy:

wr.1904: wr.1909:

Biała

89.000

129.000 koron

Bochnia

57.000

84.000

Chrzanów

49.000

72.000

Nowy Sącz . .

130.000

163.000

Oświęcim

71.000

121.000

Tarnów

277.000

397.000

Wadowice

49.000

64.000

Żyw’iec

60.000

76.000

Kraków wraz zPod

górzem bez gmin

przyłączonych . . 1,514 .000 2 ,130 .000

W przeciągu lat czterech wzrosły więc do

chody pocztowe, płynące bezpośrednio z ruchu

pocztowego w dwójnasób. Aby zaś należycie

ocenić cyfrę ruchu pocztowego w Krakowie,

w’ystarczy porównać ją z cyfrą ruchu tak prze

mysłowo i gospodarczo rozwiniętego kraju jak

Śląsk.

Dochód pocztowy w Krakowie i Podgórzu

wynosi 2,130.000 kor., dochód wszystkich era

ryalnych poczt na Śląsku 2,366.000 bor. Libe

rzec, metropola austryackiego przemysłu, w’yka

zuje 1,400.000 kor.,

a więc 3/* miliona mniejszy

aniżeli Kraków. Cyfry podobne Krakowowi wy

kazują tylko urzędy pocztowe w Wiedniu, Pra

dze, Gracu, Tryeście i we Lwowie.

Poezty

w wszystkich tych miastach są atoli zorganizo

wane zupełnie inaczej aniżeli poczta krakowska.

Nowożytny ruch pocztowy polega na bezpo

średniości oraz na unikaniu w’szelkiego biurokra

tyzmu i rozwlekłej pisaniny. Dokładność i szyb

kość, te przymioty ruchu pocztowego wymagają

należytej bezpośredniej organizacyi.

Jakżeż przeciwne tym zasadom

są atoli sto

sunki w Krakowie, który teraz z przyłączone:ui

gminami liczy przeszło 150.0CO mieszkańców

i w Podgórzu, który ekonomicznie, acz nie ad

ministracyjnie, jeden z Krakowem gospodarczy

tworzy organizm. W Krakowie dawnym istnie

je kilka zupełnie samoistnych i od siebie nie

zależnych urzędów pocztowych. W przyłączo

nych gminach istnieją nadal dawne poczty pry

watne.

Tworzą się z tego u nas różne dziw*

czności n. p . prawa strona ulicy podlega urzę

dowi eraryalnemu w Krakowie, lewa strona tej

ulicy prywatnej poczcie podmiejskiej. W nie

których ulicach przecina linia kompeteneyi pocz

towej ulicę w poprzek.

Przy takim układzie stosunków,

muszą po

wstawać niedokładności w służbie i

muszą

Istnieć dotkliwe braki. Nadto w Krakowie, jak

w’e wszystkich w’iększych

miastach,

zakłady

przemysłowe z swym wielkim ruchem poczto

wym leżą na obwodzie, daleko od centrum.

Oprócz kilku odrębnych urzędów pocztowych,

istnieją w Krakowie: zupełnie odrębna admini

stracya telefonów i oddzielny telegraf. W szyst

ko w zupelncm rozbiciu, boz lokalnego związ

ku i bez kierującej ręki, któraby mogła z po

szczególnych samodzielnych urzędów stworzyć

jednolity i sprawny aparat. Każdy urząd podle

ga nawet

w najbłahszych drobiazgach bezpo

średnio dyrekcyi lwowskiej. Ustawienie nowej

skrzynki pocztowej, przeniesienie telefonu przy

zmianie mieszkania, kupno marek gazetowych

na cenniki, reklamacye w sprawach pocztowych

lub telefonicznych, wszystko to, co powinno

być ustnie, od ręki, załatwione, jest w Krako

wie skazane za zawiłą i ciężką drogę korespon*

denoyi z krajową dyrekcyą poczt i telegrafów

we Lwowie.

Powstają z tego bezustanne pisaniny i na

kład czasu i pracy bezużytecznie łożonej. Rzecz

oczywista, że wszystkiego w drodze pisemnych

sprawozdań załatwić nie można. Dyrekcyalwow

ska radzi więc sobie w ten sposób, iż do Kra

kowa wysyła, celem załatwienia poszczególnych

spraw komisarzy. Komisarze ci urzędują w zmien

nych osobach w Krakowie cały rok. Y/ rezulta

cie daje to nową stratę czasu, zwiększenie ko

sztów, nową instancyę pośredniczącą i nowe

pisaniny.

W miejscowościach mniejszych, iak n. p . Bia

ła,

Oświęcim, Szczakowa, Trzebinia, Żywiec,

odległych od Lwonki o 10 do 12 godzin jazdy

koleją, braki te jeszcze dotkliwiej dają się od

czuwać. Galicya ma konfiguracyę wydłużoną.

Rzeczą roztropnej administracyi musi być, by

przez odpowieduie zarządzenia o ile możności

sparaliżować niekorzystne skutki geograficznego

układu.

Publiczność nie ma oczywiście bezpośredniej

możności, aby sobie wyrobić zdanie o wewnętrz

nej służbie pocztowej. Ale bądź co bądź wy

dawać się musi dziwnem, że przy całym szere

gu spraw najpilniejszej natury, jak n. p . przy

nieuniknionych w ruchu pocztowym nadużyciach,

urząd pocztowy w Krakowie musi niejednokrot

nie całą dobę czekać, zanim zjedzie ze Lwowa

do Krakowa lub Oświęcimia zawezwany komi

sarz.

Również dotkliwie daje się odczuwać brak

obejmującej całość krakowskiego ruchu kontroli

w całym szeregu innych w’ażnych spraw jak np.

clenie pakietów zagranicznych w Krakowie i

Szczakowej, listowna i pieniężna lioresponden

cya zamorskich wychodźców t. zw .

,,am eryka

nów44, uregulowanie międzymiastowej służby te

lefonicznej itd.

Przez stworzenie ekspozytury w Krakowie od

padnie wiele nieproduktywnej roboty i niepro

duktywnej straty czasu.

Administracya będzie

uproszczoną, służba wykonawcza zwolnioną od

żmudnych biurokratycznych pisanin. Równocze

śnie zaś nastąpi ulga w pracach dyrekcyi lwow

skiej, która w Krakowie swoje stele ekspono

wane siły będzie mogła zużytkować lepiej i e

konomiczniej.

warzystwa angielskiego, wyśmiawszy przez łzy

ich charakterystyczne wady, jak wzajemną za

wiść i plotkarstwo. I nie tylko tym finałem ko

medya Ostrowskiego przypomina Sheridana i

nie tylko środowiskiem, z którego obydwaj czer

pią temat do swych utworów scenicznych.

Jak autor *Współzawodników44,tak i Ostrow

ski odznaczu się rzadką szlachetnością w robo

cie teatralnej i literackiej. Świadoma naiwność

w zawiązywaniu i rozplątaniu węzła, jak i szcze

gólna prostota środków scenicznych, stanowią

wdzięk komedyi jednego i drugiego.

Komedya Ostrowskiego, jej cel i tendencya,

a wreszcie charakterystyka każdej z działają

cych osób odznaczają się jasnością i przejrzy

stością. Tem trudniejsze zadanie dla wykonaw

ców, tem trudniejsze uzyskanie tego efekta, dla

którego utwór został napisany. Żadnym krzy

kiem nie wolno skazić melodyjnego spokoju,

wśród klórego przesuwa się i upływa cała ak

cya, żadną grubszą kreBką nie wolno popsuć

delikatnego rysunku kompozyeyi.

Teatr Stanisławskiego

zadanie to

spełnił

w sposób wzorowy. W subtelnych liniach ugru

powano interesujące typy lat pięćdziesiątych,

łącząc harmonijnie ludzkość i naturalność z cha

rakterystycznenii

cechami epoki. Rolę główną

młodzieńca Ghnnowa gra Kaczułow, jeden z naj

wybitniejszych obecnie aktorów rosyjskich, ten

sam,

który się wsławił rolą Branda,

ten sam.

który w najbliższej inscenizacyi Odtworzy rolę

Hamleta. Jego Głumow nie inial brutalnych rj

bów ehytrości i przebiegłości,

ale posiadał ten

spryt i układuość, które prowadzą

w dobrem

towarzystwie do najwyższego uznania i jednają

sympstję. Nie starał się bynajmniej być an!y

patycznym,

nie posługiwał się żadnym z tych

środków aktorskich, które pomagać mają do

zaczernienia" charakteru. Przeciwnie. Jego Głu

mow

m iał coś

szelmowskiej poezyi, miał

wdzięk i silę przekonywującą. A za nim inni,

mężczyźni jak i kobiety. Niech jednak w tej

wytworuości

nikt złośliwy

nie dopatruje się

szarzyzny,

wynikającej z ubóstwa charaktery

styki. Tak bywa na wielu złych scenach, gdzie

nieutalentowani aktorzy t. zw . dyslynkeye w ro

bocie

artystycznej doprowadzają do zupełnie

bezdusznej anemii. W teatrze Stanisławskiego,

choć nic się nie wyrywa

z pewnych harmonij

nych linij nadanych całości, każda postać żyje

swojem własue:n życiem i każda te!inie pełn.ą

naturalnej charakterystyki. I w tem tkwi mistrzo

wstwo tej reżyseryi i dobry smak wykonawców.

Żaden z nich nie gra ,,dla siebie44, nikt nie ,,fa

bryku,je" typów,

a jednak każdy ton brzmi

pełno i dźwięcznie

tym zgodnym chórze.

Niema ,,złych ról44w dobrym teatrze - są same

dobre.

A Stanisławski lego zdania

nie wypowiada,

jako dobrze brzmiący frazes dyrektora teatru,

ale jest sam wcieleniem i sprawdzeniem tej idei.

On sam, jeden

z najznamienitszych artystów

scenicznych,

nie wyszukuje sobie

ról popiso

wych, bo w jego ręku każda staje się popisem,

każda błyszczy. Stanisławski imponuje i zadzi

wia nieteatraliiością. W komedyi Ostrowskiego

gra Stanisławski jednego z galeryi typów w to

warzystwie moskiewskiein, generała Krucickiego.

postać prawie epizodyczną. Ma lat sześćdziesiąt

kilka,

długie siwe bokobrody i podniszczony

inuudur oficerski i chodzi, mówi, patrzy,

śli — o, napewno myśli — jak gdyby nigdy

nie był nikim innym,

jeno owym Krucickim,

jak gdyby liył na to żył iat sześćdziesiąt kilka,

by lak czynić i myśleć, tak wyglądać i tak się

ruszać, jak on.

Widziałem go jeszcze dwa razy na scenie. We

Wiśniowym sadzie Czechowa, gra rolę Gajewa,

starego kawalera brata Kaniewskiej, w prześli

cznej komedyi Turgieniewa Miesiąc na wsi, gra

trzydzieatokiikoletniego Rakityna. W przygoto

wywanym Hamleciebędzie grał prawdopodobnie

rolę ducha ojca Hamleta. Trudno dać w’yraz

wrażeniu, jakie sprawia gra Stanisławskiego.

Trudno tu mówić o dyskrecyi lub wrytworności,

dziwnie brzmi słowo *realizm", jakkolwiek słu

sznie je związano z ogól nem pojęciem rodza

ju jego teatru w pewnej przynajmniej epoce;

śmiesznie byłoby chwalić jego piękny głos lub

szlachetne rysy, mówić o jego postawie lub nie

mal nieprzeciętnym wzroście, który nigdy nie

raai. Znaczyłoby to chcieć analizować prawdę

lub sztukę, chcieć piękno rozdrobnić na apte

karskie walory, kiedy ono jest takie jedno i ta

kie dobre.

W jego sztuce aktorskiej występuje ono za

wsze niepodzielnie. Tylko w prowadzeniu całe

go teatru, w nastroju artystycznym tego teatru,

jako pojęcia zbiorowego, sceny, repertuaru, ze

społu i roboty scenicznej, rozdrabnia się wiel

kość tego artysty. I tu możnaby z niej chwytać

pewne cechy i pewne wartości na gorącym u

czynku na każdym z osobna aktorze jego tru

py, na każdym meblu, na oświetleniu lub deko

racji. I tu rozpoczęłoby się dopiero studyum ge

nezy i rozwoju najciekawszego teatru

w Europie, w każdym razie najwytworniej

szego.

Dzisiaj przypominam sobie tylko słowa jedne

go z bardzo w’ybitnych aktorów niemieckich,

który w lozmowie ze mną wśród kolegów Niem

ców, rzucił takie zdanie: ,,l)as einzige Iheater,

tvelches m ir imponiert, ist das Stanisławiki’sche

in Moskau.

A na tein tle dla kogoś, co się kocha w ta

lentach aktorskich, zostaje niezatartą w namię

ci poBtać genialnego aktora.

Ero,

(§) digitalizacja: mbc.m alopoIska.pl

wy«kodu *w ątkie m dnipo niedzielii Świętach uroczystychdwx razyda*nni*, a *nUnci rtek

o godzinie 6 rano i o godzinie 6 wieczortm.

mm%T sieczarny 10 hal, ranny 4 hal.} wie4Sc» Ł : ^ :w

PHEN OMERATń WYNOSI:

n.».

ro^

kwartał na 1 tnlraląe

w Krakowi« w miejscu . . .

3(ł koros

7 kor. Sił fe.

2 kar. 56hal.

z o dnosz eniem do domu

......

36koron |9kor.—

3kor.—

Poc ztą w p ań stw ie A u s l ry a c k i e m ..................................................

36 koron 9 kor. -

3kor. -

i uwnic rotną wy syłką p o c z t o w ą ..................................................

42 koron 10 kor. 50 h.

3 kor. 50 hal.

l ocz tą w p ańst wi e N i e m i e c k i e m ..................................................

42 koron 10 kor. 50 n.

3 kor. 50 hak

Do wszystkich państw, należących do związku pocztowego 48 koron 12 kor. -

4kor. -

W państwie roayjskiem (abonament przez urzędy pocztowe) 16 rb. 20 k. 4 rb. 05 k. 1 rb. 45 kep

Według urzędowego wykazu pism zagranicznych, mających debit w państwie rosyiskiem ,

abonamentCzasnprzyjmująurzędypocztowe: w Petersburgu, Warszawie,Kijowie,Wi(nie,

ftioskw zc ŁO desie. L innych miast i wsi można prenumerować Czas, posyłając pocztą należ}’toić

do urzędu pocztowego najbliższego z pow’yżej wymienionych większych miast.

Prenumerat.ę i ogłoszenia przyjmują: w W a r s z a w ie biuro ogłoszeń Ungra, L. i E. Metz! i Sth,

Mi^izynŁrodowe Biuro ogłoszeń — w K ijo w ie księgarnia L. Idzikowskiego — w W i ln ie biure

diiprtitilrAw W’ Tflnlwii.

1 z 6 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu