Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 673 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

30S

Wydsnle popoln(Jniom

}czerpała w tym jednym wysiłku, jakim

Dyl akt zgody przy uchwalaniu reformy. Aby

t°, ni°§l° się stać, musimy umieć porozu

miewać się wzajemnie. Może także w naszem

całorocznem milczeniu tkwi przyczyna, dla

której w jednej z mów wygłoszonych w so

botę widzieliśmy raczej *odbicie poglądów

szeizonyclp przez pisma z któremi niebyliśmy

i nie jesteśmy w zgodzie. Na szczęście, jak

to zaznaczył prezes Koła krakowskiego, mo

wa ta była odosobnioną. Obrona naszych

przekonań, szerzenie ja k najintenzywniejsze

naszych poglądow, rozwijanie naszego sposo

bu patrzenia na zagadnienia publiczne spra

wią, jak mamy nadzieję, że liczba takicli dy

sonansów będzie się zmniejszać.

4—

Na granicy rosyjskiej.

Wiedeń, 15 lutego.

W Wiedniu otrzymano zupełnie pewną

wiadomość o postaw-ieniu dw-óch korpusów armii

rosyjskiej na granicy niemieckiej. Wiadomość jest

pe%vna, ale ch%viejne są do niej komentarze. Sły

szałem ich wiele, a jakkolwiek są pomiędzy sobą

sprzeczne, jednak każdy ma logiczne uzasadnie

nie. J edni pow-iadają, że za rz ądz e ni e %vojskowe

rosyjskie na zachodniej granicy jest tylko ma

ne%vrem dla pokrycia innych zamiarów-, Rosya —

mówią - ma daleko sięgające plany na Arme

nię, a może nawet na Konstantynopol, koncentru

je więc wojsko na granicy niemieckiej, ażeby

utrudnić interwencyę niemiecką przeciwko innej

zamierzonej akcyi. Co do Konstantynopola to —

po podziale Turcyi europejskiej — jakkolwiek

pozostał pozornie przy Turcyi, jest on wraz

z Dardanellami dziś raczej res nullius: nie za

bierze go Rosya, to zabierze Grecya, a do tego

dyplomacya rosyjska żadną miarą dopuścić nie

chce.

Inny komentarz : Rosya nie uważa jeszcze obe

cnej chwili za właściwą do wielkiego obrachunku

ze sąsiadami, do którego hasło kiedyś wyjdzie może

nawet Die z Petersburga, jeno z Paryża. Ale dy

plomacya rosyjska chciałaby osłabić Austryę, zmu

szając ją do nieustającego pogotowia, więc do

ciągle rosnących ciężarów wojskowych, i %wywo

łując przez to stan gorączkowy a w konsek%ven

cyi ciągłą gospodarczą depresyę. Zarządzenie mi

litarne byłoby więc tylko środkiem utrzymania

w yw-oła nego p rzez w-ojnę bałkań ską u sąsiadó%y

niep okoju .

Wreszcie komentarz trzeci: w Rosyi górę bie

rze prąd nacyonalistyczny, którego ofiarą wnet,

jak twierdzą, padnie także p. Sazonow. Nieodpo

%viedzislni politycy w rodzaju hr. Bobrinskiego

zyskują wpływ coraz większy. Równocześnie

wskazują też na podobny ruch %vojskowy we

Francyi, gdzie bardzo znaczna część armii znaj

duje się w pro%vizorycznych barakach w zdł uż

niemieckiej granicy. Według tego komentarza

więc akcya militarna rosyjska, jakkolwiek dotąd

nie wielka, miałaby jednak podkład bardzo po

%vażny.

Tyle owych komentarzy. Sam fakt rozstawie

nia dwóch korpusów rosyjskich na granicy

jest powszechnie znany-,

a sfery urzędo%ve au

stro-w -ęgierskie bynajmniej mu nie przeczą. Pra

sa %viedeńska wprawdzie narazie milczy, ale nie

jakoby fakt nie był jej znany; milczy, bo *21

bm. odbyć się ma subskrypcya na pół miliarda

renty węgiersk;iej, idzie więc o utrzymanie *tar

gu pieniężnego w dobrem usposobieniu. Ale sta

nowczo za daleko w obronie targu pieniężnego

posuw-a się dziennik wiedeński, klóry wszelkie

niepokojące wieści kładzie na karb adm’nistra

cyi wojskowej, chcącej jakoby %v ten sposób

przygotować grunt dla parlamentarnego uch%va

leDia now-eli do ustawy w-ojskowej. Ani jedno

stronnictwo podwyższenia siły zbrojnej nie kwe

styonuje, a naw-et za pewne uchodzi, że oh

strukcya — gdyby dotąd istniała — co do u

stawy %vojskowej będzie w-yłączona. Więc sta

no%yczo trop de zele.

Jenerał gubernator Skałon.

Dnia 14 b. m. o godz. 8 wieczorem zmarł

w Warszawie — jak już doniosły depesze —

główny naczelnik Królestwa Polskiego i główno

dowodzący wojskami okręgu warszaw-skiego je

nerał-gubernator warszawski, jenerał - adjutant

Skałon. Urodzony w r. 1847, po ukończeniu

korpusu paziów, jako oficer pułku ułanów lejb

gwardyi w Petersburgu był rotmistrzem i ordy

nansem w głównej kwaterze jenerał-adjutanta

Hurki i w tym charakterze odbył kampanię tu

recko-rosyjską w r. 1877 i 1878 . Następnie awan

sując w służbie wojskowej, %v- r. 1893 %v randze

jen.-m ajora wyznaczoriy został do szczególnych po

ruczeń przy dowódcy warsz. okręgu wojskowe

go jen. gub. Hurce. W r. 1894 objął dowództwo

pułku ułanów lejb-g%vardyi w Warszawie. W r

1900 mianow-any jenerał-a djuta nte m, dow od zif

2 dywizyą g%%-ard. kawaleryi. Dnia 15 maja

1905 r. pow-ołany został na stanowisko pomoc

nika główno-dowodzącego wojskami okręgu war

szawskiego. W tymże roku otrzymał rangę je

n era ł-adjutanta. Re sk ryptem z dn. 28 sierpnia

1905 r.,

w chwilach ciężkich zarówno dla Kró

lestw-a, jak i dla całej Rosyi, powołany został

na stano%visko głównego naczelnika kraju i

głów-no -dowodzącego wojskami na miejsce jen,

gubernatora Maksimowicza.

Przed rokiem uległ chorobie nieuleczalnej. Przez

czas dłuższy przebywał na kuracyi w Berlinie,

gdzie poddał się operacyi. Choroba chwilowo

stłumiona, wybuchła przed kilku dniami i po

ciężkich cierpieniach położyła kres życiu jenerał

gubernatora Skalona. W dniu śmierci jeszcze po

południu podpisywał papiery; o godzinie 6-lej

wieczorem podpisywał rozkaz dzienuy do wojsk

depeszę do Petersburga. W pół godziny potem

uczuł się bardzo niedobrze, a o godzinie 7 już

rozpoczęła się agonia. Eksportacya zwłok odbę

dzie się %%-e wtorek o godzinie 2 na dworzec pe

ersbur ski.

Knryer warsz. pisze:

*Jen. Skałon nie akceptował jeszcze dodatko

wo tego systemu ogólnego rządów, którego wy

obrazicielem miał być w Królestwie, a tem bar

dziej, o ile to wiadomo opinii publicznej, nie

podsycał go własną inicyatywą. Uposażony %vtem

perament raczej pojednawczy, wykonywał ściś e

bez wahań %vskazówki petersburskie, lecz nie

da%ysł praktyce administracyjnej tej bar%wy spe

cyalnej, której nie szczędził np. temperament bo

jów; y Hurki. Pod tym %względem, gdyby było tu

większe pole do samodzielności, byłby zmarły

raczej kontynuatorem sposobu postępowania ks.

Imeretyńskiego, lubo może bez jego dessous po

litycznych.

,,Szerszą sposobność do wyrażenia swych po

glądó%y na potrzeby na3zego kraju znalazł jen.

Skał on %vó%vczas, g dy ch od ziło o zaprow-adzenie

u nas instytucyi samorządnych. Jak wiadomo,

zmarły podzielił pogląd Stołypina, iż Królestwo

nie może się już nadal obyć bez samorządu, i,

o ile to było w jego mocy, sprawę tę czynnie

popierał. Nieda%vno jeszcze, prawie w wigilię

zgonu, miał sposobność wyrazić w Petersburgu

przekonanie, że samorząd ten o tyle tylko speł

nićby mógł swe zadanie, o ile prawa językowe

ludności byłyby zag%%-arantowane choćby w u

chwalonej przez Dumę minimalnej mierze. Opi

nia ta zresztą nie zaważyła, niestety, na losach

projektu, chociaż, przyobleczona w memoryał,

zachowała ce:hy niebezwartcściowego dokumen

tu historycznego.

»W dziedzinie środków administracyjnych

skrajnie rusofikacyjnych zaznaczyć trzeba sta

no%%-isko bezwarunkowo negatywne, zajęte przez

zmaiłego %vobee projektu oderw-ania Chełmszczy

zny. I tu także nie ograniczył się on na odmo

wie swego poparcia, lecz usiłow-ał przekonać

sfery miarodajne o szkodliw-ości przedsięwzięcia

z punktu widzenia, oczywiście, interesów pań

st%yowych. Stanowisko jen. Skalona w tych dwu

najwybitniejszych — za jego rządów — wypad

kach naszego życia publicznego daje nam poję

cie o jego fizyonomi politycznej, która jak wi

dzimy, nie kwalifikow-ała go do galeryi pospoli

tych w państwie rosyjskiem administratorów

»kresowych".

Po uchwaleniu reformy.

Deklaracya, złożona przed uch%%-aleniem sejmo

wej reformy wyborczej przez JE. Stanisława hr.

Tarnow-skiego w imieniu Koła krakowskiego,

brzmiała, jak następuje:

»Kiedy %v kwietniu roku przeszłego upadł

projekt reformy wyborczej, oświadczyliśmy, że

jeżeli w ciągu dalszych pertraktacyj stanie pro

jekt, na który się zgodzą %vszystkie stronnictwa

polskie i porozumienie ich z Rusinami dojdzie

do skutku, to my takiemu projektowi nie bę

dziemy przeszkadzać, ale owszem pomagać. Te

go się trzymamy. Tego przyrzeczenia dotrzymali

ci z nas, którzy w naradach i pertraktaeyach

uczestniczyli. Cieszymy się szczerze, że ogólne

porozumienie nastąpiło. Widzimy to z tem więk

szem zadowoleniem, że projekt, który mamy u

ch walić, tylko w niektórych postanowieniach

różni się od tego, któregośmy przed rokiem

bronili. Nie uważaliśmy go za doskonały, aleśmy

go bronili, bo uważaliśmy go za jedynie realny,

a przez przeważną większość Koła sejmowego

był aprobowany. W obecnym projekcie niektóre

zmiany są niewątpliwie korzystne, jak podnie

sienie liczby członków wydziału krajowego z 7

na 8, co i w przeszłym już roku przy ostate*

cznem ułożeniu spraw-y mieliśmy nadzieję osią

gnąć, a dzisiaj osiągnęliśmy.

W innych punktach musimy zaznaczyć zm ia

nę, naszem zdaniem, niekorzystną, mianowicie

u chylenie kuryi średniej posiadłości, przez co

kurye, oparte na powszechnem głosowaniu, bę

dą miały większość w przyszłym sejmie. Ale

czegokolwiek moglibyśmy żałować albo w czem

kolwiek moglibyśmy mieć wątpliwości, skoro

zgodziły się wszystkie stronnictwa, godzimy się

i my. W całym tym okresie czasu, nie chcąc

w niczem utrudniać budującego się dzieła ugo

dy, potrafiliśmy powstrzymać się od wszelkiej

polemiki, od wszelkiej obrony własnej wobec

zarzutów, nawet najboleśniejszych, nawet naj

cudniejszych do zniesienia, jakie na nas w tym

okresie czasu padły. Dla tego też i na słowa,

które dzisiaj padły w tej Izbie z ust prezesa

Klubu środka, a dotknęły nas boleśnie - - jedy

ne zresztą, co konstatujemy z przyjemnością —

w tej chwili nie odpo%viadainy, nie chcemy psuć

podniosłego wrażenia zgody stronnictw polskieh,

osiągniętej w tak ważnej sprawie. Będziemy

głosować za obecnym projektem reformy wy

borczej".

Rządakompanie okrętowe.

Prasa wiedeńska zajmuje się od pewnego czasu

układem, który ma przyjść do skutku

między rządem austryackim , a Tow a

rzystwami okrętowemi. Sprawa ta natu

ralnie obiła się jut ogólnikowo o komisyę bud

żetową Izby poselskiej i o Koło polskie. To

ostatnie powzięło tuż przed rozejściem się par

lamentu uchwałę, wzywającą prezydyum do za

interesow-ania się nie tylko zasadą, ale i szcze

gółami umowy.

Idzie niewątpliwie o rzecz pierwszorzędnej wa

gi. Gćlicya bowiem dostarcza przeważnej części

emigrantów zamorskich, których losem nieste!y

rząd do niedawna prawie zupełnie się nie zaj

mował aż do chw-ili, gdy sprawa kanadyjska

zwróciła na siebie uwagę *fer %vojikowych, a po

tem i szerszego ogółu. Wówczas to, mianowicie

%v październiku 1913, odbyła się dyskusya w ko

misyi budżetowej, %v ciągu której reprezentanci

rządu udzielali %yyjaśnień o nadużyciach, których

mniej więcej wszystkie kompanie okrętowe do

puszczały się wcbec biednej ludności, a przede

wszystkiem o nadużyciach, połączonych z pro

pagandą emigracyjną, uprawianą przez niesu

miennych agentów. Dla posłów polskich i dla

opinii polskiej były to rzeczy wiadome ; powin

ny były być wiadomemi także dla rządu i par

lamentu, gdyż niejeduokrolnie, i to cd lat wielu,

posło%vie polscy, a niemniej polscy członkowie

Izby pańć%%-, pouczali opinię całego państwa o

tem, co się dzieje. Jed nak d opiero kampania,

prowa dzona przeci%%-ko To%v. kan adyjskie m u w y -

%yołała ze strony obrońców- tegoż Towarzystwa

pewnego rodzaju odwet, polegający na zw-róce

niu bacznej uw a g i na praktyki innych kompanij,

przyczem naturalnie ok azało się, że ż ad oe To

%yarzystwo okręto%%-e n ie jest bez w i n y ; przeci

wnie, że konkurencja %%-śród Towarzystw okrę

towy-ch pobudza agen’ó%y do wytężającego współ

u biegania się o jak naj%%-iększą liczbę pasażerów,

pozyskiwany-ch nie tylko zwykłą namową, ale

częściej jeszcze oszukańczymi środkami.

Jakkolwiekbądź dobrze się stało, że ostate

cz nie, chociaż nie z p obudek czy-sto fil antr opij

nych, rząd i parlament zac zęły się bardziej niż

dotychczas zajmować anarchią panującą w dzie

dzinie emigracyi. Pod wrażeniem tego wszyst

kiego, co wreszcie wyszło na jaw i znalazło w y

raz w oso bnej publikacj’i ministe rst wa handlu,

przeznaczonej dla członków komisyi budżetowej,

podjęto na no%vo starania o sk upie nie ruchu za

mors kiego w ręku aus!rya ckiego To%%-arzystwa

żeglugi p arowej i pod ści słym nadzorem rządu.

Rokowania mioisterstwa handlu z poszczególne*

mi Towarzystwami, dopuszczonemi w Auslryi do

działania, toczyły się z natury rzeczy dyskre

tnie; to też wiadomości, które publiczność o

trzymała, były niedokładne i mogły wzbudzać

poważne obawy. Przedewszystkiem można się

było obawiać, iż rząd st%vorzy monopol pewnych

tylko kompanii okrętowych, %yykluczając całą

resztę; a monopol taki, łagodzący konkurencyę

poszczególnych towarzyst%y żeglugi nrędzy sobą,

muuałby wywołać wszystkie skutki, towarzyszą

ce zazwyczaj monopolom t. zn. podrożenie cen

jazdy i jeszcze gorsze obchodzenie eię z w y

ch odźcami. Oba%%-a ta %%-ydawała się t- m bardziej

uzasadnio ną, iż pos. Friedmann p rzed łożył sub

komitetowi komisyi budżetowej, a następnie sa

mejże komisyi, projekt ustawy, %v myśl której

bilety oki’ętowe zakupy%%-ane u towarzystw, nie

dopuszczonych %v Auslryi, przepadałyby z urzę

du, tak, że władze bezpieczeństwa mogłyby bi

lety takie odbierać %yychodźcon t e z cdszkodo*

%vania, pozostawiając im możność szukania re

gresu u agenta, który sp rz edał bilet kompanii,

niedop%iszczonej %v A us lryi. To t eż słus znie prze

ciwko projektowi pos. Friedmanna wystąpili pol

scy i ruscy członko%vie komisyi butżetowej, od

rzucając nawet wzięcie tego projektu pod o

brady.

Z drugiej strony w Kole polskiem panowało

przekonanie, iż najwłaściwszem by-łoby porucze

nie sprzedaży biletów Poł. Tow. Emigr.,

ewen

tualnie zaś urzędom kolejowym, któreby wraz

biletem kolejowym aż do portu sprzeda%%

także bilety okrętowe, chroniąc tym sposr

emigranta przed wyzyskiem. Te obawy iA ’

ności skłoniły Koło polskie do poru,—

mu prezydyum baczaej opieki na-’

poczętych rokowań.

Tymczasem dowiadujemy sr

prowadzone przez rząd, bior

brót, niż można było zrazu

się bowiem rządowi skłonii

wogóle wszystkie kompanie

tychczas w Austryi były dop

du wzajemnego, i to na ró%v

które przez rząd mają być \

istotnie tak jest — o czem nat

my jeszcze autentycznej wiadomo

istotnie obok kompanij niemieck

równych prawach dopuszczone te

gielskie, holenderskie i francuskie,

czas tu pracowały, to w takim razie

będą mieli i nadal możność wyboru

linii okrętowej, tak, iż kompanie te L,

siały %yspółzawodniczyć ze sobą co do o

dniego traktowania podróżnych. Copra%%

kład między kompaniami uchyli konkuret

do ceny, t. zn.,

że żadna kompania nie

taniej przewozić, niż inne, podczas, gdy dc

czas zdarzało się, iż kompanie walczące ze s;

zniżały ceny na wyścigi i dawały emigrantov

możność korzystania z tańszej taryfy. Rzeczą

HENRYK SIENKIEWICZ.

LEGIONY.

(19)

(Ciąg dalszy).

—

Co się stanie z panną Anną? — zapytał

Marek.

—

Anusię zabierzemy do nas, do Rudni —

odpowiedziała pani Cywińska.

—

Męża mego

niema : pojechał z ratą dzierżawną. Gdyby nie

to, jużby tu był... Ale Anusię zabiorę dziś jesz

cze. Przy nieboszczyku zostanie służba miejsco

wa, organista i babka kościelna. Razem go u

biorą. Jeśli Stach znajdzie w Łęczycy trumnę

gotową, a myślę, że znajdzie, to jutro niebosz

czyk będzie już w trumnie. Trumna, to już wia

domo, że śmierć, ale póki ciało w łóżku, to

wtedy najokropniej patrzeć. Trzeba będzie Sta

cha teraz wywołać, żeby jechał, a sama pójdę

do tego kochanego biedactwa.

To rzekłszy, %yywołała syna, poczem sama w e

szła do alkierza. W kwadrans później Cywiński

rus zył do Łęczycy-,

a Kajetan z Markiem napo

wrót do Różyc.

Przez jakiś czas nie mówili do siebie nic,

obaj pod %yrażeniem tej śmierci i tej treski,

przywartej do twarzy zmarłego. Dopiero, gdy

z mroku leśnego wy-jechali na czyste, obszerne

pole, Kajetan począł mówić:

—

Szkoda człowieka. Umarł dzielny żołnierz

i prawy Polak, a takich teraz coraz mniej.

I przy-szło to tak niespodzianie. Byłem pra

%vie pewny, że się ta choroba przemoże. Acb,

co to jest życie człowieka, jego zamiary, jego

nadzieje! Pamiętam, jak kiedyś mówił mnie i

Cywińskiemu: »Ciężko mi będzie umierać pod

tą zmorą pruską, ale może Bóg da, że jeszcze

dożyję zmiany"...

—

I umarł pod zmorą pruską. Nam wszyst

kim siedzą teraz na piersiach zmory. Czyś zau

ważył, co mówiła pani Cywińska o ostatnich

słowach nieboszczyka?

—

Tak. My-ślał o kraju i przeczył tym nędz

nym gadaniom, jakoby Kościuszko miał powie

dzieć : finis Poloniae.

Kajetan podniósł swe krótko%yzroczne oczy

ku księżyco%vi, który zale%yał pola bladem świa

tłem i srebrzył się na śniegach, leżących jeszcze

tu i o%%-dzie %v brózdach polnych.

—

Finis Poloniae, finis Poloniae! - p o

wtórzył.

Jest coś niepojętego -w tych wyra

zach. Przed kilku jeszcze laty był rozległy kraj,

który zwał się: Polska; był król, senat, %vojsko.

szlachta, lud, miasta, wsie, miliony ludzi, w iel

kie polskie życie... A teraz %%szystko znikło i

zamiast tego są tylko Prusy, Rosya i Austryą.

Sterczą tylko jakieś no%ve słupy graniczne

i więcej nic ! Ja wprost nie mogę ogarnąć ima

ginacyą, nie mogę zrozumieć, że się to stało,

a jednak stało się. I nis mogło być inaczej,

skoro pod Maciejowicami, gdy ginęło ogromne

państwo, biło się nie sto, nie dwieście, ale sześć

tysięcy ludzi. A dziś? — widzisz te pola, te

lasy, te łęgi, tę całą okolicę? — to wszygtko

już nie Polska! Widzisz ten księżyc? — i on

nie ś%%-ieei już nad Polską, ale nad pruską zie

mią. I to wszystko prawda ! Ogień, który roz

niecił Kościuszko, zgasł. Zostały tylko zgliszcza.

Pod Maciejowicami rozległ się ostatni krzyk, ua

Pradze ostatni jęk, a teraz cisza. Czasem zdaje

mi się, że to zły sen, albo że ja tracę zmysły.

Tu Kajetan, z%%-ykle spokojny i zimny, zdarł

pra%%-ą ręką z lewej rękawiczkę i rzucił ją na

ziemię, poczem, sam nie wiedząc eo robi, ścią

gnął drżącymi palcami z nosa okulary i jął mru

gać rozpaczliwie a bezradnie.

A Marek objął mu ramionami szyję:

—

Ach, jak ja cię dotychczas nie znałem !

Umilkli i przez czas jakiś słychać było tylko

cmokanie błota pod kopy-tami koni.

—

Bo — ozwał się znów Kajetan - choćby

Kościuszko był zawołał pod Maciejowicami: finis

Poloniae, toby jeszcze można zrozumieć, jako

chwilo%yą rozpacz. A le co, mój drogi, j est okropne ,

co jest przerażające, to to, że tesame słow-a po%v

tarzają sobie dziś po cichu ludzie w Warszawie,

w Poznaniu, w e Lwo%%-ie i w Wilnie, że uwie

rzyli, iż tak być musi, że zży-li się z tą myślą,

że inaczej myśleć nie są zdolni i że niczego już

nie pragną ... Intrat, fol%%-arków, sp okoju, ciszy-,

zapomnienia, snu — niczego więcej! Sam sły

szałem takie słowa: »To trudno! ciężko nam by

ło przeżyć Polskę, ale skoro jut jej niema, to

musimy tak postępować, by nam było jak naj

lepiej". I akomodują się we wszy-stkich zabo

rach, i składają homagia, i bratają się z zabor

cami, orzą, sieją, pożyczają pieniędzy, urzędują,

żenią się, płodzą dzieci, bawią się i śmieją, albo,

jeśli im nie dość wesoło w kraju, a mają trochę

grosza, to jadą do %wód zagranicznych. Ot, w czem

jest finis Poloniae. Życie się toczy, a Polski

niema. Kto dziś naprawdę chce jej rezurekcyi?

Powiesz mi, że są i były próby, że są jakieś

tajne towarzystwa, że dążą do wolności loże

wolnomularskie. Ale ja ci odpowiem, że te pró

by są niedołężne, że w lożach więcej jest Niem

ców , niż Polakó%%’, a tych ludzi, którzy należą

do tajnych towarzystw, możnaby na palcach po

liczy-ć. Polski powinny chcieć miliony — a mi

liony śpią. Jest cisza i hańba. Przeżyliśmy Pol

skę, ale po wiek wieków nie przeżyjemy hańby,

bo zginęliśmy i giniemy bez honoru !...

Przy ostatnich słowach Kajetana gruby obłok

przesłonił tarczę księżycową i uczyniło się cie

mno. Posępny, beznadziejny mrok ogarnął zara

zem i dusze obu młody-ch ludzi. Ale tr%%-ało to

ty-lko ch wilę. Wkrótce wiatr p r zepędził chmurę

i równia polna oblała się znów srebrnem świa

tłem, a jednocześnie Marek zw-óc’ł rozjaśnione

oczy ca brata.

Kajetanie - rzekł - %ve Włoszecli są le

gion y polski e.

I począł mówić z wielkiein uniesieniem, że

on e rat ują honor narodu, że są protest em w o

bec świata przeciw rozdarciu kraju, że walcząc

za wolność ludów, walczą zarazem za wolność

Polski i że w nie wcieliła się dusza narodu,

który chce żyć i żyć będzie.

IV.

Pogrzeb kapitana Plichty odbył się w Leżni

cy Wielkiej. Zjechali się d:ść licznie księża i

są si edzi, by uc zc ić st arego żołnierza. Razem

z Anusią przybyli starsi państwo Cywińscy i syn

ich, Stanisław. Stawili się także opiekunowie

Marka, Ważeński i Rostkowski, ludzie uczciwi i

dob rzy patry-oci, ale okrutn%e z ac ofa ni, którz y

dotychczas nie mogli zrozumieć, dlaczego króla

pruskiego nie pozwano zaraz po sejmie Grodzień

skim przed trybunał Piotrko%yski za bezprawny

zabór ziem polskich. Utrzymy%vali, że choćby to

nie zapobiegło przemocy-,

by-łaby^ na przy-szłość

podstawa prawna. Był Łuczyński, guwerner od

Golczów, który miał stosunki z lożami masoń

skiemi. Z Różyc przybyli Marek i Kajetan, oraz

stary szambclan, który- przez udział w- pogize

bie oficera kościuszkowskiego chciał odzyskać

trochę popularności w sąsiedztwie, a zarazem

spędzić j%o skończonej ceremonii resztę dnia %ve

dworze leśnickim. Była to jednak z jego strony

duża ofiara, albowi’em nie cierpiał pogrzebów.

Za młodych lat mial dwa pojedynki o kobiety

i nie uchodził za tchórza, ale nic nie napełoiało

go takim wstrętem, jak %%-idok świeżo odwalonej

na cmentarzu kupy żółtego pinsH* i nic takim

strachem, jak śpiew y pogrzebowe.

(C. d. n.)

— .»-»«-» -»«ai

]CZAS*wyek*«* * w y*tkk* toiponiedsieiii«więtach

l^ r * WWI,t^

..... .

Numer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal. \

«*»««,

prenumerat*

wynosT,0101”" 2hal., rannyShal.

w Kr * k o wi e w m iejscu ................................

na cgfy roi na kwartał na 1 n,i.

z odnoszeniem do domu

\*’ *

?? koron

7kor-50h. 2 ksrlo h?

poertą w państwie A u s t ry a c ki e m ................................ *

?f koron

9kor. -

3kor—

Z dwukrotną wysyłką p o c z to w ą .....................

36 koron

9kor. -

3kor’ _

Pocztą w państwie N ie m ie c k ie m .....................................

42 koron

10kor.50h. 3kor 50h.l

po wszystkich państw, należących do związku p ocz tóweeó 4 »

10kor-50n- 3kor’.50h ł

W państwie rosyjskiem (abonament przez urzędy p o e ^ w l ) 1Rf e

12 kor’ -

4kor. -

Według urzędowego wykazu pismzagraniczni«^

/\0

4rb.05k. 1rb.45koo

abonamentCzasu przyjmująurzędy pocztow ej PeterJbur^ w W Pastwie rosyjskiem

Moskwie i Odesie. Z innych miast i wsi można Dreni m?,n 2 A arszawie-Kijowie, W ilnie ’

do urzędu p oczt ow ego najbliższego z p owvżei wvmT«f,?—

Z P°.syłaJ4 Cpocztą należytosć

Prenumeratę i ogłoszenia przyjmują: w Warszaw!«. vc

10nych większych miast

Międzynarodowe Biuro ogłoszeń - w K ijo w i e k^ ęgarnTa° L°udzik* Ui?gra* L’ 1 E* Metzl 1 Sy»,

dzienników K. Taubera.

Idzlkowskie2° -

W W ilnie biuro

Pr*sn»mer»tn prryjmulą: AdminHrtrtcy*CzątmwKrakowie i urzędy pocztowe. Mie(scową pr*.

m i m e r a t ą księg. S. A. Krzyżanowskiego, ha ndl e : St. Karlińskiego, trafik a w Sukiennicech, Biuro diieo.

Hopcasa i Salomonowej, Gt. Trafika . We Lwowie ,’Czat" jest de nabycia w biurach dzień. A. Olszewskie»

I . Sokołowskiego, K. Buchstaba, u atacyach kolejowych w Tarnowie, Rzeszowie, Jaśle, Nowym Sącze ea permie

w księgarni kolejowej, tudzież na innych główniejszych etacyach u portyeriw kolejowych.

C eny o głoszeń : od wiersza petitem za pierwszy raz 20 hal., za każdy następny po 15 hal.: układ tabw

laryczny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40hal,, następny po 15hal. N adesłan e i N ekrologia

od miejsca wiersza drukiem petit. 60 hal. za każdy raz. G ło sy publiczności po 2kor.; komunikaty handlowe

pok ro m cei po dzialeekoswBucznym;komunlkatyprywatne,śluby,zaręczyny itp.po lk o r . o d miej s ca wiersze .

Ogłoszenia i prenunee?stę przyjmują: we Lw owie biura dzienników L, Plohna, A. Olszewskiego.

St. Sokołowskiego, K.Buchstaba; w Jarosławiu Biurodzienników; wP odąórzu Poturalski; w Prze.

myślu A. Juszyński księgarnia i E. Billet; w Rzeszowie M. Weintraub; wStanisławowie Jas!eł.

,.i r?’’ T Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

p. W. Raczkowski, 14 Citó de Treyise; w W i e d n i u Haasenstein «S Vogler, R. Mosse (także w e wezyet*

kich filiach): H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, Bock Ot Herzfeld, H. Friedl (tylko p r o

numeratę H. Goldschmidt A Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L.Daube A Comp. w Pradze cze

*kicj Ir. Hoyoika. Listy z pieniądzmi i przek a zy pieniężne na prenumeratę i ogłoszeuia prsfta

Huye A dministracya Czasu w Krakowie. R eklamacye nieopieczęlowane nie podlegają opłacie poczteęygi

L utów nieopłaconych m e przyjmuje się. Rękopisów nadsyłanych nie zw raca sie.

5N 5" Zn każdą zmianę adresu dopłaca alt 40 hal

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

—

Telefon Nr 5t

0 d wydawnictwa, i

Z dniem dzisiejszym zakoń- 1

czyło się bezrobocie drukarskie. |

Wobec tego ,,Czas" rozpoczyna \

od dzisiaj wychodzićiv zwykłym

formacie i o zwykłych porach

dwarazydziennic: wyda;niepo

ranne o godzinie 6 zrana, wy

daniepopołudniowe o godzinie

3popołudnia.

A*i1

dokonane dzieło.

Po szeregu lat ciężkiej pracy i twardych

walk dokonanem zostało dzieło, którego ko

nieczność uznawali wszyscy, a którego skut

ków, j a k każdej rzeczy nieznanej, obawiano

się^ również powszechnie. Racya polityczna «

wzięła jednak górę i reforma wyborcza zo- i

stała wreszcie w sobotę uchwaloną. Twier* i

dzono ogólnie, ze przyszła do skutku w at- 8

mosferze pokojowej. Oby tak było istotnie! J

Obyśmy szli do niewiadomej przyszłości r

zwarci i spójni, zbywszy się wewnętrznych r

waśni i partyjnych celów!

W całym tym okresie, który poprzedzał

uchwalenie reformy, było stronnictwo kra- ^

kowskie — j a k mówił w Sejmie Stanisław U

Tarnowski — narażone na ataki bardzo bo- \

leśne, na zarzuty najtrudniejsze do zniesie- \

nia. Milczało, nie chcąc utrudniać sprawv, z

nie chcąc przez polemikę psuć nastroju zgo- Ł

d}7, który był nieodzownym dla ukończenia t]

reformy. Ponieśliśmy przez to niejedną C

szkodę. _Nieodparty — ugruntował się niejeden c

zarzut, ale co gorsza, wkorzeniał się sposób z

patrzenia na sprawę publiczną i sposób my- n

śienia politycznego szkodliwy i dla przy- P

szłości kryjący często poważne niebezpie- s

czeństwo. Dzisiaj zwolnieni jesteśmy z tych j(

skrupułów i nie stawiamy już sobie granic, c

które zakreślaliśmy, gdy rzecz była na war- l;

sztacie. Chcemy spełnić obowiązek i mówić ^

jasno i otwarcie, co j e st naszem przekona- 1

niem. A nie uczynimy tego dla porachun

ków lub przez chęć odwetu, ale dlatego, że j

trzeba, gdy się chce dostać do żyznego grun- «

tu, odsunąć rumowiska i gruzy, którymi go :

lata walki przysypały.

Przez czas, gdy kończyła się sprawa refor- :

my, działy się w kraju rzeczy ważne. Na ]

wsi zapanował ferment. J e st rzeczą koniecz

ną rozejrzeć się krytycznie w tych stosun- i

kach, jeżeli mamy sobie wyrobić sąd i zda

nie o kierunku w jakim należy na przyszłość

pójść. Sama praca nad reformą wyborczą

stała się sposobnością do uwydatnienia poli

tycznych i psychologicznych różnic między

stronnictwami i ludźmi. Konieczną jest rzeczą

oświetlić je i zoryentować się wśród nich, po

zostają one bowiem ważne także i nadal

i będą punktem wyjścia nowego ukształto

wania się stosunków i sił. Poczuwamy się

do obowiązku odrobienia tych wszystkich za

ległości. Nie uczynimy tego dla polemiki.

Przeciwnie, sądzimy, że przyjaźń można zys

kać t.ylko wówczas, gdy podstawą jej uczy

ni się szczerość.

Reforma wyborcza uchwaloną została pod

hasłem solidarności. Trzeba, aby ta solidar

ność była istotną i rzeczywistą, aby się nie

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu