Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 646 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Ner 376

Cena 6 hi.

Kraków, Poniedziałek 24 Sierpnia 1914.

Rocznik LXVIL

Wydanie wiec%orne.

Legiony.

Na hasło o nadsyłanie darów dla Legionów

polskich, ofiarność zaznacza się z każdym dniem

coraz więcej. Ze wszystkich stron płyną dary.

Ofiarność niezawodnie będzie systematyczną i

stałą. Pragnąć tylko należy, aby była celową i

praktyczną. Najwięcej pożądaną i najlepszą o

fiarą są pieniądze, złożone do rąk Naczelnego Ko

m itetu Narodowego. Za gotówkę komenda w oj

skow a Strzelca najprędzej i najtaniej zakupi po

trzebne przedmioty dla wyekwipowania Legionu.

Wedle porozumienia się z komendą armii austry

ackiej, nasi Legioniści mają" się stawić ubrani w

mundury, zaś broń otrzymają od komendy ar

mii. Wobec tego nadsyłanie oręża starego jest

niepotrzebne, co najwyżej przydaćby się mogły

doskonałe rewolwery i dobre szable. Natomiast

poza gotówką bardzo pożądanem jest sukno, mo

cne obuwie, czapki, bluzy, dobra bielizna, płó

tno, szczególniej odpowiednie płaszcze. Obecnie

już noce są chłodne i biwakującym w polu Strzel

com daje się zimno we znaki.

Werbunek do Legionów już się rozpoczął. Mło

dzi ludzie niżej 17 łat nie będą przyjmowani;

kobiety stanowczo nie będą mogły służyć w sze

regach. Trzeba to zaznaczyć wobec zgłaszania

się wielu kandydatek ochotniczek. Komisya wer

bunkowa będzie starannie wybierała najlepszy

m ateryał. W pracy około tworzenia Legionów

będzie współdziałać poza Krakowem 29 komisa

rzy powiatowych w zachodniej części kraju. Za

mierzone jest utworzenie dwóch Legionów po

16.000 ludzi. Do Legionów wciągnięci będą już

istniejący Strzelcy i inne polskie organizacye

wojskowe. W miarę postępowania werbunku bę

dzie następow ała koncentracya oddziałów, ćwi

czenia i wysyłka na plac boju. Obóz do ćwi

czeń założony ma być na terenie Królestwa Pol

skiego, a nie w Krakowie. Idzie o to, aby mło

dego żołnierza odrazu ująć w kluby obozowego

życia i wojennego przygotowania, do czego nie

nadają się większe miasta.

Z kraju dochodzą krzepiące wiadomości o o

fiarności wśród ludu wiejskiego dla Legionów.

Gdy do Raby Wyżuiej dotarła wiadomość o zje

dnoczeniu się polskich stronnictw i zamiarze tw o

rzen ia Legionów, górale tamtejsi, zdolni do no

szenia broni, postanowili pospieszyć pod narodo

we sztandary. Dostarczą także koni. Osobno po

stanowili jak najrychlej zaopatrzyć intendanturę

,,Strzelca*1 i zebrali 30 kóp jaj, dużo zboża, m ą

ki, owsa, siana i cały ten materyał na furach

odstawili do Krakowa.

Jedna z właścicielek m ajątku w pobliżu Kra

kowa wysłała do Legionów dwóch w młodym

wieku oficyalistów, zaopatrzywszy icb w dosko

nałe konie. Na wyprawę wojenną otrzymali po

trzebne mundury i zapas gotówki. Legioniści na

dzielnych koniach przybyli w 10 godzinach dro

gę około 100 kilometrów; po przybyciu do Kra

kowa zgłosili się do I plutonu konnego Sokoła,

gdzie ich zaraz przyjęto.

Odnośnie do zamieszczonej wczoraj notatki

o ofiarności na cele Legionów polskich ze stro

ny grupy I tutejszego cecbu piekarzy, donosi

nam polska prowiantura, że II grupa cecbu pie

karzy dostarcza w formie daru pieczywa już od

tygodnia.

Legioniści śląscy.

W ied eń 24 sierpnia.

(T. wł.) Do Wiednia przybyło liczne grono Po

laków ze Śląska, ażeby zakupić umundurowanie

dla Legionistów z Księstwa Cieszyńskiego. Pola

cy na Śląsku własnym sumptem u

mundurują ij uzbroją 200 Legioni

stów.

Po zwycięstwach niemieckich.

Berlin 24 sierpnia.

| I(B. kor.) O znaczeniu ostatnich zwycięstw na

terenie w ojny zachodniej donoszą do tutejszych

dzienników sprawozdawcy z głównej kwatery:

Także wojska niemieckiego następcy

tronu miały do czynienia z kilku

francuskimi korpusami armii. Marsz na

północ i południe od Longwy i,atak Niemców był

przeprowadzony z takim zapałem, że odwrót

Francuzów w kilku miejscach, jak to miało

miejsce także i na południe od Metzu, przemie

nił się w ucieczkę w zupełnym popłochu.

Wysłana naprzód dywizya k awaleryi znalazła

drogę zasłaną karabinami, inną bronią i amuni

nicyą, oraz tornistrami.

Zwycięstwo następcy tronu bawarskiego i nie

mieckiego oraz ofenzywa w ojsk niemieckich rozer

wały armię francuską. Uwzględnić należy, że

posuwanie się naprzód piechoty niemieckiej od

było się częściowo w okolicy lesistej, nie mogło

więc być ułatwione ogniem artyleryi.

Balon niemiecki nad Królestwem.

W iedeń, 24 sierpnia.

(B. kor.) Z kwatery wojennej prasowej donoszą

urzędowo :

Wojskowy balon piemiecki ,,Schuette Lanz*1

dokonał dnia 22 b. m. wzlotu ze swojej stacyi

na Śląsku przez Częstochowę, Kielce,

na południe od Dęblina i na połud nie

od Lublina aż do głównej kwatery

austryacko-węgierskiej. Balon kilkakro

tnie wystawiony był n a ogień nieprzyja

cielski, nie poniósł jedn ak żadnej

szkody.

Wiedeń, 24 sierpnia.

(B. kor.). Z wojennej kwatery prasowej do

noszą urzędowo:

Czyny naszych wojsk w dotychczasowej kam

panii przechodzą wszelką pochwałę. Odnosi

się to przedewszystkiem do stojącej obecnie na

pierwszym planie kawaleryi liniowej i o

brony krajowej. Kawalerya ta dokonuje

cudów waleczności. Takżenssilotnicy mają

sposobność odznaczenia się specyalnem męstwem

ważnymi sukcesami. Wojska pospolitego

ruszenia tak dalece się odznaczyły, że główno

komenderujący arcyksiążę Fryderyk skorzystał

ze sposobności, aby szeregowi pospolitaków na

dać dekoracye. Dzięki wydanym zarządzeniom,

zaopatrzenie wojska jest bez zarzutu, a stan

zdrowia wszędzie nadzwyczaj dobry.

Pożyczka dla Belgii.

Paryż, 24 sierpnia.

(B. kor.). Ajencya Havasa donosi: Ze względu

na konieczności, jakie czekają Belgię z powodu

wojny, postanowiły Francya i Anglia pożyczyć

Belgii 500 milionów franków. Francya i Anglia

dadzą po połowie pieniędzy. Suma ta jest do

rozporządzenia Belgii.

Konfiskata statków tureckich.

Konstantynopol, 24 sierpnia.

(B. kor.) Jeden z oficerów, który powrócił na

pokładzie parowca ,,Reszyd Basza** z Londy’n u

opowiada, że tureckie dreadnoughty ,,Sułtan 0

sman** i v Reuzydie** skonfiskow ano w chwili

kiedy jeszcze w ojna z Niemcami nie była wypo

wiedzianą. Konfiskata ta,nie m oże być usprawiedli

wioną, zwłaszcza, że Anglia nie skonfiskowała

żadnego innego okrętu znajdującego się w bu

dowie.

Studenci tureccy, którzy powrócili również na

pokładzie okrętu ,,Reszyd Basza**, przedstawiają

że położenie wewnętrzne Anglii jest złem, po

nieważ opinia publiczna przeciwną jest wojnie.

Opozycya wzrasta, a niebezpieczeństwo zabu

rzeń robotniczvch grozi bezpośrednim wybuchem

Pierwsi ranni w Wiedniu.

W iedeń 24 sierpnia.

(B. kor.) Dzisiaj rano przybyli pierwsi ranni

północnego terenu wojny do Wiednia. Koło

dworca kolei północnej zgromadził się wiel

ki tłum publiczności, która

witała powraca

jących z placu boju. Pierwszy transport

obejmowął około 340 osób, między temi

15 oficerów, oraz jednego rannego lekarza woj

skowego.

Jeńcy niemieccy w Gibraltarze.

Berlin, 24 sierpnia.

Biuro Wolffa donosi: Parowiec włoski ,,Anco

na**, który odjechał z Nowego Jorku do Neapolu,

został przytrzym any pobliżu Gibraltaru. Znajdu

jący się na pokładzie parowca Niemcy, obowiązani

do służby wojskowej, w liczbie 70, zostali uzna

ni za jeńców i odstawieni do Gibraltaru. Wśród

pojmanych znajduje Bię także syn dyrektora Ban

ku niemieckiego, Hermann.

Condave.

Rzym, 24 sierpnia.

Corriere d ’Italia donosi: Wbrew doniesieniom

dzienników stwierdzić należy, że kardynałowie

postanowili, aby conclave zebrało się w po

niedziałek dnia 31 sierpnia popołudnia. Po

odprawieniu ostatnich nabożeństw żałobnych, Kole

gium święte zgromadzi się przedpołudniem w ka

plicy św. Pawła, gdzie celebrowaną będzie Msza

święta do Ducba św. Po przemówieniu łacińskiem

pro eli(jendo pontifice, nastąpią przepisane ry

!uałein form alności odosobnienia.

Front walki w Lotaryngii.

Według doniesienia sztabu niemieckiego front

oBtatoich walk między Metzem a Wogezami był

dłuższy, niż front zajęty przez całą armię nie

miecką w r. 1870/71. Ze wzrostem armii państw

europejskich wzróść musiał także liczebny stosu

nek sił naprzeciw siebie walczących w kampa

niach współczesnych. Statystyczne zestawienie

cyfr daje w tej dziedzinie świeżo ogłoszone dzie

ło majora M. Schreibershofena. Znajdujemy tam

następujące daty:

Fryderyk II, jeden z najświetniejszych strate

gów świata, zgromadził raz tylko w bitwie pod

Hohenfriedberg armię liczącą 60.000 żołnierza.

Poza tem rozporządzał zawsze wśród bitew, któ

remi dowodził, nmiejszemi siłami. Pod Kuners

dorfem miał 48.000. pod Leuthen 35.000, pod

Kollinem i Korndorfem 33.000 , pod Rossbach

tylko 22 000 żołnierza. Jeżeli z tem zestawi się

cyfry współczesnych armij, u derza odrazu olbrzy

mi rozwój strategu Od owych czasów. W ostat

niej bitwie między Niemcami i Francuzami pod

Miilhuzą, walczyło po stronie francuskiej 55.000

żołuierzy, a więc tyle ile miał do rozporządzenia

Fryd eryk 11 za swych najświetniejszych kampa

oij.

W epoce wojen napoleońskich siły armij wal

czących były już znacznie większe. P od Smo

leńskiem znajdowało się pod francuskim sztan

darem 180.000 , pod Lipskiem 170.000 , pod Wa

gram 160.000 żołnierzu. Książę Schwarzenberg

pod Dreznem mógł wysłać do boju 200.000 żoł

nierza, pod Lipskiem 325.000; Bliicher pod La

Rotbiere rozporządzał armią ze 123.000, pod Li

guy 84.000, pod Katzbaeh 80.000 żołnierza.

W wojnie niemieck-francuskiej 1870/71 armie

obu stron nie były większe od armij z czasów

wojen r. 1813. Moltke miał pod Gravelotte

187.000, pod Sedanem 200.000 żołnierzy’.

Pod

muratni Paryża w r. 1871 zgromadzono nawet

240.000 żołnierzy. Największą dotychczas biiwą

na kuli ziemskiej była bitwa pod Mukdeuem,

podczas której walczyło po ,jednej stronie po

800.000 ludzi.

Olbrzymie te armie potrzebują do rozwinięcia

spiawnego i celowego ruchu olbrzymiej także

przestrzeni. Jedna dywizya rozwinięta w e front

zająć może 5 kilometrów. To rozwinięcie frontu

przyniosło rezultaty pomyślne w kampanii ja

pońsko-rosyjskiej i vrzb ogaciło znacznie doświad

czenie strategiczne. Japończycy nawet podczas

ataku, z pełną świadomością celu fro nt tych

rozmiarów rozwijali. Według dawniejszych poglą

dów normalny front jednej dywizyi nie powi

nien był przenosić 2.500 metrów, więc później

rozszerzył się podwójnie. Nowe doświadczenia

taktyki doprowadziły do tego, że wo współcze

snych bitwach masy wojenne zajmowały prze

strzenie 150 do 200 kilometrów.

W stosuaku do tego pola bitwy dawniejszo są

znikomo małe. Okazuje się to np. na przykła

dach z w ojny siedmioletniej. Pod Zorndorfem

42.000 Rosyan zajmowało front długości 3.500

metrów; 36 000 Prusaków, w:az z kawaleryą na

obu skrzydłach, miało niewiele więcej terenu.

Pon Kunersdorfem w ojska rosyjsko - austryackie

w sile 70.000 żołnierzy zajmowały ledwie 5.400

metrów, zaś Prusacy w sile 40.000 -3 .500 me

trów. Pod Austerlitz wprowadził Napoleon w wal

kę 75.000 ludzi, a front wynosił ledwie 12 kim.

natomiast 86.000 Rosyan i Austryaków miało

15 kim. frontu. Pod Sadową 215.000 Austrya

ków zajmowało 10 kim. linii frontowej, Prusacy

naw et po przybyciu drugiej armii mieli front 15

kim. długości. Pod Woerth 45 000 Francuzów

biło się na froncie długości 6 kim,, Niemcy zaś

mieli 8 kim. frontu, licząc 88.000 żołnierzy. Pod

Gravelotte linia bojowa Francuzów, którzy mieli

113.000 żołnierzy rozciągała się na 11 kim. zaś

185.000 Niemców n a 13 do 15 kim. Dopiero pon

koniec w ojny roku 1870 fronty zaezęły rozsu

wać się szerzej. Pod Belfortem jenerał von Wer

der rozciągnął swoich 45.000 żołnierzy na fron

cie 17-kilometrowym przeciw armii francuskiej,

liczącej 140.000 żołnierzy.

Dopiero wojną rosyjsko-japońska przyniosła

zupełną zmianę wyobrażeń. Już nad rzeką Jalu

Japończycy rozciągnęli swoje 40.000 żołnierzy

na 12 k m ,, czyli na takim samym froncie, jaki

mieli Niemcy pod Gravelolte dla 185.000 . W bi

twie pod Laojanem Rosyanie mieli dla 130.000

wojska front długości 40 km. Nad rzeką Szaho

Rosyanie w sile 200.000 rozwinęli się we front

55 kilometrowy, który gdzieniegdzie przybierał

szerokość 60 km. i to mimo, że Kuropatkin trzy

dni trzymał za frontem bardzo silne rezerwy

Naprzeciw tej siły rosyjskiej stali Japończycy

w liczbie 170.000, rozwinięci na przestrzeni 60

km. Pod Mukdenem front rosyjski zajął 80 km

Marszałek Ojama zaatakował ten front na całej li

nii, obchodząc jeszcze oba skrzydła rosyjskie,

tak, że ruch wojsk japońskich objął 110 km. Na

froncie niemieckim pod Gravelotto stało przecię

ciowo po 13.000 łudzi na każdym kilometrze, na

froncie japońskim pod Mukdenein 2800.

Obecnie fronty walki rozrastają się do oibrzy

mich rozmiarów. Bitwy, dotychczas stoczone mię

dzy Francyą a Niemcami, acz nie rozstrzygające,

dostarczyły przykładów, które pozw alają wnosić,

że wojna obecna przewyższy i pod tym wzglę

dem wszystkie poprzednie.

KRONIKA»

Fo zgonie Ojca ŚW. Zarząd Czytelni kato

lickiej polukiej w Krakowie zaprasza członków i

priyjaciół Instytucyi do wzięcia udziału w nabożeń

s twie za spokój duszy Ojca świętego, celebrowane m

na Wawelu we wtorek 25 sie rpnia o 0 rano, oras

w nabożeń stwie, odprawić się mającem staraniem

Czytelni tego samego dnia i n a tę samą intencyę

w kościele. OO ólinaitwychsUńaów o gk dr_

rand

Przeciw dro iyźnie. Magistrat ogłosił dzi

siaj plakatami rozporządzenie w sprawie sprzedaży i

cen c hleba. Wedle rozporządzenia, sp rz edaż

chleba dozwolona jest tylko na wagę;

wszyscy pieka rze i h andlarze chleba obowiązani są

odważyć i sprzedać kupującemu żądaną ilość chleba.

Wolno wypiekać chlab n a sprzedaż tylko o wadze

okrągłej 125 g r , czyli jedna ósma klgr,. 250 gr. "

XU k*gr , 500 gr.

1/ ł klgr., 1 klgr., 11j s klgr. itd.

W każdym lok alu sprzedaży chleba wywieszony ma

być atale w widocznem miejscu cennik pieczywa,

zestawiony na przepisanym formularzu, zaopatrzony

datą i podpisem właściciela piekarni oraz urzędową

wizą komisa ryalu targowego. Każdy piekarz obowią

zany jest priedłożyć komisaryatowi targow emu w y

kaz ceu swego pieczywa na każdy kw artał w pierw

szych 14 dniach kw aitału i ten cennik tylko może

b \ć stosow any.

Drugie również rozlepione w mieście ro zporządze

nie magistratu postanawia , że właściciele przemy

słów gospodnio-szynkarskicb, jak lokali restau ra cyj

nych, wyszynków wódek i piwa, kaw iarń i t d.

obowiązani są przedkład ać magistratowi do aprob aty

cennik potraw i napoi, zatwierd zony cennik

umieścić w widocznem miejscn i trzymać się ściśle

obowiązujących cen.

Wpisy do S zk ół, w gimnazyum żeń. król.

Jadwigi (Pała c Spiski) rozpoczną się wpisy w dniu

30 sierpnia o godz. 11 -12 i 4-5 . Egzamina wstępne

do klasy I odbędą się dnia 5 września o godz. 3

po pół,, do wyżczych w d. 5 do 15 (z wyjątriem

świąt) o godz. 8.

Rodziców, którzy zapisali dzieci i wszystkich któ

rzy m ają z«iniar posyłać dzieci n a kursa koeduka

cyjne p. Maryi Ramułtow ej. zaprasza zarząd na kon

feroncye we środę dnia 26 sierpnia 1914 o godz. 9

po poi. w celu porozumienia się. Wpisy odbywają

się codziennie od 3 do 5 przy ul. Kropniczej L. 16.

I piętro.

Prowokatorzy rosyjscy. Pewną liczbę

prowokatorów rosyjikich, aresztowanych w Króle

stw ie i przywiezionych tutaj, oddano już w ręća są

du w ojskow ego. W urzędzie policyjnym p od Teleg ra

fem, zn ajduje się jeszcze kilku na stu , przesłuchiwa

nych przez stars zego komisarza policyi, p. Krupiń

skiego. Po stępowanie sądow e wojskowe, o ile przy.

puszczać można, pójdzie szybkim krokiem. Pod Te

legrafom znnjdują się nietylko aresztowani w Króle

stwie prow okatorzy; w śledztwie znajduje aię podo

bno kilka jed nostek, schwytany ch tu w Krakowie,

które wysła ne zostały w celach szpiegostwa i sze

rzenia niepokojących wieści.

Komisaryat polski w Wiednia, z Wie

dnia piszą nam: W lokalu Biblioteki Polskiej ze

brało się 21 b. m. na zaprc stenie członka komisa

ryatu, bar. Battaglii, liczne grono osób, celem prze

prowadzenia polskiej narod ow ej org anizacyi we Wie

dniu. P rzybyli najwyżsi dygnitarze i urzędnicy, mie

szczanie robotnicy, studen ci — słowem rep rezentanci

wszystkich warstw. Szef sekcyi E ks. Ćwikliński, za

gaił zeb ranie piękną przemową, w której wskazał

na dokonan e w Krakowie zbratanie się wszystkich

stron nictw i warstw społecznych, poczem pried staw il

bar. Battagiię jako mianow anego przez komitet cen

tralny komisarz a dla Wiednia. Według szczegółowego

ref eratu p. Battaglii ustauowiono szereg d ep a rtam e n

tów, które się dziś ukonstytuują i natychmiast roz

poczoą działalność. N atychmiast urządzona zbiórka

wydała rezultat bsrdzo poważny, który ogłosi depar

tament sicurbowy.

Obcy poddani w Austryi. z Wiednia pi

szą n a m : Od barb arzyńskiego postępowania rządów

i ludności z obcymi poddanymi w Rosyi, Francyi,

Belgii, a pono naw et Anglii, n a de r k orzystnie odbi

ja łagodn e i ludzkie po stępow anie władz w Austro—

Węgrzech. Ryczałtowych wyda)ań nie było wcale,

indywidualnie zaś ograniczono się do wydalenia,

względnie internow a nia osób z tego czy owego

wiględu p odejrzanych. A re s:tow ani w Wiedniu pod

dani rosyjscy, za poręką jakieg okolw iek pow ażnego

obywatela natychmiast puszczani bywają na wolność.

W Wiedniu z d aw na osiedli Rcsyanie, Francuzi, A n

glicy, a nawet Serbowie, spokojnie pozostają na zaj

mowanych stanowiskach, dalej prow adzą swoje inte*

resa i procedery. Nie przeszkadza to jed nak potwa

rzom. Oto p rzykład: Było w Wiedniu grono kore

sp o nd e rtów włoskich, od lat osiadłych. Po wybuchu

wojny pa nowie ci u znali za stosow ne, nie wiadomo

dlaczego, opuścić Wiedeń. Zwróciło t o n aw et do pe

wnego stopnia uwagę, jako fakt może dla usposo

bienia Włoch charakterystyczny, ale wyjechali do

brow olnie i przez nikogo nie n agabywani. Otóż ci

panowie ogłaszają obecnie w dziennik ach włoskich

oburzające kłamstwa, jsk to ich w Austryi brutalnie

traktowa no, o dstawiono do granicy i t. d. Temu po

stępow aniu, jakby na urągowisko, przeciwstawiają

,s z lach etn e zachow anie się wobe c obcych dziennika

rzy władz francuskich*11 Po wojnie wró cą zapew ne

do Wiednia i znów domagać się będą od dobrodu*

ssnej Anstryi gościnności.

Obiad żołnierza.

Wiedeńzka Z e i t zamieściła a rtykuł, w którym zuaj

duje się opis, w jaki sposób odbywa się zaprowian

tow a nie armii w czasie wojennym.

W wojnach dawniejszych czasów, zi prowiantow a

nia armii kon centrowało się w magazynach, które

wędrowały wraz z po ho;lem w ojzi. Miało to tę

ujemną stronę, iż opóźniało marsze. Już za Napo

leona nastąpił postęp w tym kierunku. Wojny n apo

leońskie t aciyły aię przeważnie n a te rytorya ch państw

obcych, przyjęto zatem system, że t e te rytory a do

s tarczać winuy żywności din armii 1 uzyskiwano ją

za pomocą rekwizycyi. T en sam syste m pozostaje

w użyciu i dotąd. Nadto jeszcze zapewnia admini

s tracya w ojenn a dowóz środków żywności, który się

odbywa k olejami lub okrętami, lub też apocyalnymi

wozami etapowemi. P rzyrządzanie pożywienia doko

nuje się dziś wyłącznie w kuchniach polowych, to

warzyssących wojskom, tak, że po każdym uciążli

wym pochodzie żołnierze bez zwłoki otrzymać mogą

s trawę.

Każdy żołnierz d ostaje ran o kawę lub zupę, w po

łud aie zupę i mięso (400 gramów) oraz jarzy ny, wie

czorem znowu mięso i jarzyny. Oprócz tego ż o ł n i e r z

otrzymuje codziennie 400 gramów chleba o r a z w in o ,

herb atę i tytoń. Podstawę zaprowiantowania t w o r z ą

nadto tak zwane zapasy rezerwowe (konserwy), k t ó r e

zawierają wszystko, co jest potrzebne do przyrzą

dzenia potraw. Cząstkę tych zapasów nosi ze sobą

każdy żołnierz w tormstrze, reszta, m ia no w icie suro

we mięto, przewożone je it w wozach prowiantowych.

W kuchniach polowych znajdują się nadto ł a d u n k i

cukru i herbaty. Magazyny oddziałów piech oty gro

madzą nidto zapasy normalne środków żywności na

dni piętnaście i zapasy rezerwow e n a sześć d n i .

Piekarnie w ojenne mają ze sobą piece polowe,

które j adą za armią, tak, że każdy żołnierz codzien

nie otrzym ać może świeży chleb i bułki. W polo

wych piecach zaczyna palić się już w czasie pocho

du, więc zaraz po przybyciu n a miejsce rozpoczyna

się robota. Do każdeg o pieca dostarcza się m ą k i

z magazynów prowiantowych, przy każdym jest n a d

to całodzienny zapas mąki. Codziennie d ostarcza k a

żda piek arnia p uła ow a 1500 chlebów.

Przyrządzanie p .traw w kuchniach polo w y ch do

konywa się w kuchniach, znajdujących się n a t y

łach wozów. Kuchnie te posiadają po trzy duże ko

tły pojemności 93 litrów i mały kocioł dwudziesto*

litrowy. W dwóch wielkich kotłach przyrządza się

zupę i mięso, w trzecim jarzy ny, w małym kotle

kawę i herbatę. Środki żywności, o ile nie aą u z y

skiwane przez rekwirowanie ich u ludności, g ro m a

d zi się w magazynach prowiantowych. Tak więc cala

armia posiada za prowiantowanie n ależyte i zabez

pieczona je st naczas najdłuższych n aw et przemarszów.

Dynamit i proch.

Od połowy ubiegłego stulecia, gdy odkryto, że

związek b aw ełny z gliceryną i ze skoncentrowanym

kwasem ssletr zanym d aje nitroglicerynę i bawełnę

strzelniczą, chemik stał aię nsjważniejszym współ

pracownikiem żołnierza. Z nitroglicery ny stworzył

Nobel dynamit, którego zraz u używano głównie do

celów przemysłowych, potem jednak, z połączenia

% nim bawełny strz elniczej nzyskano straszliwy śro

dek wybuchowy, t. z w. żelatynę wybuchającą, która

poiwoliła usu nąć daw ny proch czarny 1 zastąpić go

t, zw. bezdymnym. Proch ten j e st pociętą droboo że

latyną wybuchającą. Chemik ma więc najważniejszy

głoz przy fabrykow aniu tych środków wojennych,

na jsumienniejsza k ontrola n auk ow a je st niezbędną

orzy ich wytwarzaniu, gdyż łatwo zw ra cają się

przeciw własnym szeregom, jak to wykazały znane k a

tastrofy w maryn arce francuskiej, gdzie wybncby

prochu bezdymnego niszczyły statki, p ozbawiając ży

cia wielu żołnieny.

W N. W. lagbl. opisuje jeden ze współpracowni

ków fabrykę skarb ową środków wybuchowych

w Blumau. Można tam widzieć, j ak w ogromnem

naczyniu przemienia się sto kilogramów g l i c e r y n y

w nitroglicerynę. Przy naczyniu *toi na a t r a t y r o

botnik, z wzrokiem utkwionym w termometr I p rz e

puszcza cienkim strumieniem nitroglicerynę w mię

szaninę kwasów, którą miesza się ustaw icznie gdyż

temperatura nie może przejść 30 stopni Celsiu sza ,

jeżeli nie ma nastąpić straszliwy wybuch, n i s z c z ą c y

wszystko. Drzwi i okna są też w całym budynku

otwarte. Jeżeli termometr idzie ciągle w g ó rę , a

chłodzenie wodą nie pomaga, wówczas p ezos taje tyl

ko jak najspieszniejzza ucieczka. Ostatnim środkiem

jest jeszcze wpuszczenie całej zawartości n a c z y n i a

do ogromnej kadzi z wodą, co może odbyć aię już

« z ew nątrz budynku sa pomocą specyalnego mech a

nizmu.

Nitrogliceryna, w ypłukana st aran nie i przefiltrow ana,

spływa do naczyń, w których odbywa się mieszanio

z różnemi s ubstancya mi, aby utworzyć dynamit lub

żelatynę wybuchającą. Z grub ej rury ołowianej wy

try ska żółta nitrcgliceryn a, jak wod a ze studni. Tym

czase m w wielkich ce ntryfug ach miesza się baw ełnę

z kwasem saletrowym i po paru minutach powstaje

tiawełua strzelnicza. Po akrup uiatne m obmycin, z n e u

traliz ow aniu i przegotow aniu baw ełna ul eg a posi ek a

niu, potem wyciska się ją między wałk ami s sukna

i ostatek wody usuwa alkoholem. Nakoniec nastę

puj« zmieszanie z nitrocelulozą i to w ręku , 1 tak

powstaje żelatyna wybuchająca. Masę tak n zysk aną

kieruje tlę do pras, które formują s niej proch ró

żnego kalibru, począwszy od wielkiego do dział e

krętowych aż do drobnych, delikatnych sznurecz

ków, które znów szybko obracające się neże rozci

n a ją na małe płatki. Po zostaje jeszcze auszonle w

dość wysokiej tempe ratu rze, czynność hardzo nie

bezpieczna, i proch jest gotów, w postaci ogrom

nych zwojów. Nabijają się nim naboje k arabinowe,

posiski a rtyierzyjikie , torpedy i bomby, przeznaezone

d o ae roplanów i balonów ze steram .

?TADESiŁASri:.

Lekarze i pacyenci sławią, lekarze i pa

cyan ci n a równi używają Saxlehn era wody !gorzkiej

Hunyady Jauos jtk o absolutnia pewnego, ła odnogo,

natu raln ego środk a przeczyszczającsgo. .N ulla d!es

sine Hnnyadl Jknos*, — ,Ż ad en dtień bez wody Hu

nyady Janos*1, wygłosił jeden wybitny lekarz, zmie

niając trochę leus znanogj przysłowia i tem powie

dział. że Sixlohn sra wooa gorzka Hnnyady Jónos dla

człowieka cywilizow anego stała się już niezbędną, n a

wet rjzumiejącą się samo przaz się codzi nną potrze

bą. A i lekarze we wszystkich cywilizowanych k ra

jach są togo samego zdania co niemieck a p i waga na

ukowa. Zdrowie, szc:ęści e, życie i woda go rzka .H u

nyady Janos* są w rzeczywistości nierozłączny m try um

fatorem.

(611)

Od Administracyi ,,Czasu,"

Z Sękowskich Gorczyńska 10 kor. dla sekcyi

niewiast kat. pracujący na dworcu, 15 kor. na

Samarytanina.

Dyrekcya i grono nauczycielskie państwowego

seminaryum żenskiego złożyło tymczasowo 100

koron na legiony polskie.

Stanisława Rudzka 6 kor. na Zakład p . Żu

rowskiej.

Wydawca i Rjedaktob odpowiedzialny

JRurJołf StarzwnshP

Czcionkami Drukarni »Czasu1* w Krakowie.

-»CZAS*wyehodM a wyjątki*« daipc nieśaiełiiświętach wreciystyekdwa r**» Asi*»*i«, a

rt-tr

o godzinie 6 raz* i e godzini* 8 popołudnie.

Numer wieczorny 10 hal., ranny 6 hal.}

.*iSTS?ŁrSSSŁŁ

PRENUMERATA WYNOSI:

»_.ł__,

I71* cały roklna kwartał na 1 miesiąc

W Krakowie w miejscu . . .

.........................................|

30 kero.

7ker.50h. 2ker.50kil

»,

odnoszemem do d o m u .............................«36

koron

9kor. -

3kor. -

/ l U t r y , l C k i e m .................................................... I

36 koroa

9kor. -

3kor. -

po.’czt°w*

.................................................... I

42 koron

i10kor.50h.3kor.50haL

^ Niemieckiem

..................................... J

42 koroa 110kor.50n. 3 kor. 50hal

P?*8**, należących do związku pocztowego U48 koron 112k o r. -

P4 kor.

w państwie roayjakiem (abonamentprzez urzędy pocztowe) | 18rb.80k. 1 4rb. 70k. 11 rb. 60kop.

T^d°WeK° *yk^ P’8* *»granicznych, mających debit w państwie rosyjskiem ,

M«-i^przY,!muią*rz?dYpocztowe: w Petersburgu,Warszawie,Kijowie,Wilnie,

«*OSKW1« 1Udesie. Z mnych miast i wsi można prenumerować Czat, poeyłającpocztą uależytnd*

** «rzędu pocztowego najbliższego * powyżej wymienionych większych miast.

EreaoM ratę i ogłoszenia przyjmują: u, W arszawie biurc ogłoszeń Ungra, L i E. Metal i Syn,

Międzynarodowo Buue egloeze* -

w Kijowie księgarnia L. Idzikowskiego - w W ilnie hinre

dzienników K. Taubera.

Prenumeratą przyjmują:

—

-y

|fr-itfTin1n t eraędy peeatewe M le)iueorą pr*

n u m e ra tą księg.S. A. Krzyżanowskiego, handle: St Kariióakiege,trafikawOMkimnńeeeh,Mrae Amo

Hopcaaa i Salomonowej, Gł. T r a fik* . We Lwswi* ,’Czas" ]est di anbycta w Merach Ozie*. A MsuoMUfe,

A *skałtwsklego, A Bachstaba, na *tzcyach kalejiwych w Tarnawie, Nzetznrtt, łaśla, Nawya S ą cz a m p n d l

w księgarni kolejowej, tudzitż na Inayck iłiwnlcjsiytk atacyacb a pertyarhw katejtwycA

Ceny ogłoszeń: od wierszapetitemzapierwszyr«z20hal,,zakażdynastępnypo15hal: wkładtrhe

karyczny. cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raz 40 hal., następny po 15bak N adesłano i N e k r o l o g *

odmiejsca wierszadrukiempetit. 60hal. za każdy raz. G ł o s y publiczności po2kor.; kteaaikatyhandlowo

po k ronic e i po dziale ekonomicznym; komunikatypry watne, śluby, zaręczyny itp.p o 1kor. o d miejsca w ienaa.

Ogłoszenia i prenumeratą przyjmują: we_Lwowie biuradzienników L.Plohna, A.Olszewskie^*,

St.Sokołowskiego,K.buchstaba; wJarosławiu Biurodzienników; wPodgórzuPotnralski; wPrz »

m yślu A.Juszyńskiksięgarnia iE.Bi!let; w RzeszowieM.Weintraub,wStanisławowie J*ai*l

nkiiSp.; w Tarnowie M.Rockach, O.Raut; wTarnopolu Komaniewski; w Paryżu wytącaaM

p. W. Raczkowski, 14 Citć de Trevise; w W ied n iu HaaseJKłŁsin fi Vogler, R. Mona* (także w* waaynh.

kich filiach!: H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J. Danneb(,fcfl, B o c k fi Herzfeld, H. F ń e d l (ty!k* pco

numeratę H.GoldschmidtfiComp.); w Frankfurcie n. W.G. L .Daube fi Comp^ w Pradze o »

Skiej Fr. Hovorka. Listy z pieniądzmi i przekazy pieniężne na prenumeratę i ogtoeieeU pij)

muje Administracya Czasu w Krakowie. Reklam acye nieopieczęiowane nie podleg ają opłaeŁe pecatewoś

Littćw nieopłaconych nie przyjmuje aię. Rękopisów nadsyłanych nie s wraca ss»

fiMP Za każdą amlaną adresi dopłaca alą 40 hal.

ADRES REDAKCYI:ul.św. TomaszaNr32.

Telefon: Kr N%

1 z 2 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu