Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 694 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N" II

(Cwi IOkall)

Kraków, Poniedziałek 8 Stycznia 1917.

Rocznik LXX.

1!L1bU h h 12I

Wy«tamte wtMRor»»,

Ceny ogłoszeń od olimi petitomta pienrm rae80h.C«Tk«Mywstwnr’w ?5hel -

jl*ry«ny. cyn owy, skomplikowany, pierwszy raz *0 haL, następny po 15haLN adesłane i Nek?oloJio

*odmiejsc* wierszadrukiem petit. »0 naL z* kaidy ras. Głosy publiczności nn 2 w r u «.T,,ilV.! i ?9

głoszenia i prenumeratą przyjmują: ws Lwowie biura dzienników St. Sokołowskiego a.

l)iazewsmego, K. Buchstab:i; w ]arosław:u Biuro dzionników; w Podgórzu Poturals!;i w Prze*

jJ?Y* 2

ouszyńeH księgarnia i E_ Bi!let; w Rzeszowie .M

. Weintraub, w Stanisławo wie

*.w pP’;r

’ O. Haut; w Tarnopolu Komimisweki; w Paryżu wyłączni«

ttoK

w *’n T m% %s ,*dl.liu Ha*»8nstein A Vogler, K. Mosne (Ul(żę w» * izyt,i .

MMmM(ic

^ u D f u6’ J. Danneberę, Bock ii Horzteld, li. Prieril (tylko ,,r«

KEKSŁ

1« * Comp.),ą.P6rle*; w Frankfurcie n. M. U. L. Daube A Comp., w Pradze

czeskie] Fr. Hoyorka. L .sty * piemądzmi i przekazy pieniężne napreuumerarę i egloBŹeni* »,,v.yj—

Admuustracya Czasu w K,rakowie. R ekla m acye nieopleczętow ane nie podlegają opłacie poeatoiv*j,

\ l i * t ó w nieopłaconych nie prtyjmoi« s!* R(kopisćw nadeyłanyeh nie zwraea ai*

Za kałdą z(Rianą edreit ilipfaci aię 48 hal. *"«ąa

\ ADRES REDAKCYlt ul. św, Tomasza Nr 32.

Telefon Nr M, \

Rządy szarlatanów.

Wiadomość o zamordowaniu Rasputina przez

ks. Jusupowa, lub przynajmniej za jego współ

działaniem została potwierdzona przez Times łon

dyński, klóre to źródło można uważać w da

nytn wypadku za autentyczne i bezstronne. By

łoby to zatem krwaw’e zakończenie jednego z tych

epizodów z życia współczesnej Rosyi, które sw;ą

nieprawdopodobną jaskrawością zaćmiewają naj

bardziej drastyczne sceny z epoki upad ającego

Bizancyum i charakteryzują w soosób niezmier

nie dosadny

wewnętrzny rozkład rosyjskiego

dworu i ściśle w nim związanej biurokracyi.

Znajdzie się niezawodnie w bliskiej przy’szłości

historyk, który zbada, opisze i wyświetli zagad

kowe jeszcze teraz rządy szarla’anów w Rosyi.

w okresie panowania Aleksandra III i Mikołaja

II. Znajdzie się tam ni”oceniony’ materyał do

poznania moralnej wartości kół rządzących tego

o!brzynrego państwa, z którem los nieszczęśliwy

nas połączył i którego chorobliwe konwulsye, bę

dące wynikiem jego niskiej kultury i moralnego

upadku praw ’sławnego kościoła, zakaziły po czę

ści i nasz organizm swoim jadowitym fermentem.

Rasputin był

na razie ostatnim

z długiego

szeregu

pseud o -mistyków, którzy znaleźli w

Carskiem Siole gościnę, niesłychane wpływy i

olbrzymie zarobki. Za Aleksandra Iii. najgłośniej

szym był Joan Kronsztadu, który jednak zajmo

wal się przeważnie ,cu .iotwóist wem* w zakresie

medycyny, a ua politykę wpłynął tylko o tyle

że rozdmuchiwał ponury fanatyzm tego okrutne

go despoty, — przez dziwną sprzeczność pojęć

tak wielbionego w republikańskiej Fran’-yi. Nie

potrafił jednak Joan wyleczyć Aleksandra III z jego

ciężkiej choroby będącej zdaje się następstwem za

machu pod Borkam i dlatego wpływ jego nie

przetrw ał śmierci cara. Mikołaj II zaraz po w stą

pieniu ua tron okazał1wiele skłonności do roz

ma tych tajemniczych praktyk i dawał chętny

posłuch’ najbardziej fantastycznym pomysłom. Po

nagłem zniknięciu ks.

Meszczerskiego, który z

Mikołaja II chciał stworzyć nowego Bud!ę, ope

rował jakiś cza3 na dworze rosyjskim Anglik

Ph liys, magnetyzer i hypnoyzer, który pierwszy

wyzyskał nerwową nieodp ’mość carowej i eią

g ą’ znaczne zyski ze swoich przepowiedni i wy

woływań a duchów.

Zastąpił go po pewnym czasie znacznie pra

ktyczniejszy Bezobrazow, protegowany

wks

Alekseg) i ów’czesnego ulubieńca Mikołaja admi

rała Aieksiejewa, późniejszego wice - króla rcsyj

skiej Mandżuryi Ta zacna spółka, która odifz a

ływała na słaby umysł cara misłycznemi pro

jektami stworzenia jakiegoś olbrzymiego państwa

na wsi h dzie. prowadziła jednocześnie szalone

spekulacye grantowe i leśne w Mandżuryi i Ko

rei, przywłaszczając sobie bezprawnie olbrzymie

pizestrze !e wzdtnż budującej się tam linii ko

lejowej. W końcu p ra dsiębiorstwa Beżobrazowa

i wielkich książąt zaniepokoiły w najwyższvm

stopniu Japonię i stały się jednym z głównych

powodów wojny mand:u sk e.y której, jak już

dziś wiadomo, mogła RoSya bez trudności uni

knąć, zrzekając sę ekspanzyi na pograniczu

koreańskiem.

A!e właśnie nad pogta liczną rzę

ką Jalu ieżały rozległe dziew cse ?asy, które

w ielkoksiążęca spółna wraz z A!eksiejewem ów

czesnym wieikor*ąóeą rosyjskiej Mandżuryi, uzna

ła za swo ,ą własność, nie troszcząc się zupełnie

o jakikolwiek tvtuł p a w.,y. Nie było też go

rętszych zwolenników wojny jak w!aśnie ci wy

socy spekulanci i ich p moenicy. którym dostęp

do Mikołaja II torowały szailatańskie praktyki

Bezobrazowa.

Rezultat tych intryg jest zbyt znany, aby go

przpoinioać. Trzeba

sięgnąć do najgorszych

czasów starożytnego Rzymu, aby zualeść podo

bny przykład podeptania interesu publicznego

dla prywatnej chciwości.

,Klęska poniesiona w Azyi na lądzie i morzu

miała ten dobry skutek, że na razie oczyściła

atmosferę w Rosyi, zmuszając Wszystkich spraw

ców tej fatalnej wojny do zniknięcia z widowni.

Dwór pozostał przez czas jakiś bez przybocznego

mistyka. Dopiero wypadki rewolucyjne wydobyły

na wierzch nowe zastępy religijnych kuglarzy,

którzy wszyscy mieli to wspólnego, że chcieli

ratować prawosławie i samodzierżawie przed zgu

bnymi wpływami Iberałów , rewolucyonistów,

Binorodców* i katolików i znaleźli dlatego łatwy

dostęp do dworu, przerażonego groźnym rozwo

jem wewnętrznej anarchii.

Byli to przeważnie albo ciemui ,czerńcy" z za

padłych’monastyrów, zwłaszcza z Poczajowa, al

bo tak zwsni ,starcy11, jednostki często nie zu

pełnie poczytalne, które posiadłszy pewną znajo

mość pisma świętego,, szerzą wśród ludu najzgu

bniejsze zabobony, wyzyskując przytem łatwo

wierność i analfabetyzm m s nieoświeconycb.

Wśród pierwszych odznaczył się i wsławił słyn

ny Hdiodor, autor w’strętnych paszkwilów o Ko

ściele katolickim, który był jednym z głównych

współpracowników niefortunnego propagatora pra

wosławia w Galicyi Eulogiusza a w końcu z Po

czajowa dostał się do Petersburga i tam przez

oewren czas zyskał niemałe znaczenie- u dworu.

Wyższe duchowieństwo pozbyło się jednak tępego

fanatyka, który ośmielony powodzeniem zaczął

głosić jakąś dziwaczną reformę prawosławnej cer

kwi, w duchu usunięcia wszelkiej hierarchii i żą

dał wyboru archirejów przez lud. Synod zanie

pokojony tą ryzykow ną propagandą, usunął He

liodora ze stolicy, osadzając go w jakimś północ

nym klasztorze Zresztą gwiazda jego zbladła,

odkąd na horyzoncie petersburskim pojawił się

,starzec8 Rasputin.

Przeszłość tego człowieka, który przez lat blisko

10 wywmrał wielki a dla Europejczyków niezrozu

miały wpiyw, na losy Rosyi — jest nieznana.

Wiadomo tylko że przybył z Syberyi z tobolskiej

gubernią z jakiejś zapadłej wsi gdzie nagle po

czuł natchnienie do głoszenia ,prawdziw ej11 ewan

gel i. Według wszelkiego prawdopodobieństwa na

leżał do jednej z tych nielicznych sekt które

trawią i rozkładają urzędowy rosyjski kościół —

a sąc!ząc z jego późniejszych praktyk musiał coś

zasłyszeć z nauk ,chłystów11 lub ,skop ców8 któ

rych pomimo ciągłego prześladowania nie zdoła

no dotychczas wyplenić. Nie był jednak Raspu

tin ani c?,erńcem aai duchownym a chociaż w

toku swojej dworskiej karyery robił ciągłe usiło

wania, aby uzyskać święcenia ani petersburski

Piti.rjjai ani Antoniusz wołyński nie chcieli speł

nić jego prośby, pomimo nadzwyczajnych protek

cyj, które go otaczały. Podobno na Rasputinie

ciążeło podejrzenie, źe zabił -kogoś w Syberyi,

a dla synodu, który obawiał s:ę jego wpływów,

był to wystarczający powód, aby go nie dopuścić

do godności kapłańskiej.

Pozostanie to dla Europy zagadką nie do roz

wiązania, w jaki sposób ten prostak bez elemen

tarnego wykształcenia, najoczywistszy szarlatan i

kuglarz, któcy poza granicami Rosyi albo siedział

by w więzieniu, alboby nie zw’racał niczyjej u

wagi -

zdołał nietylko wkręcić się do dwoi u,

ale pozyskać tam pierwszorzędne stanowisko i

nawet zdobyć głos przy ważnych politycznych

postanowieniami Co do Mikoła;a przyznanej jego

łatwowierności i skłonności do mistycyzmu moż

na leszcze sobie wytłumacz,yć dziwny urok jaki

ua niego wywierał Rasputin swojemi tajem

niczemi praktykami, fa ;tmtycza-im

wróżbiar

stwem i przebiegłą frazeologią; ale carowa,

pół Angielka, pół Niemka która otrzymała grun

towne, w’-izechstronne i spoitowe angitskie wycho

wanie, ro dzi na wnuczka królowej Wiktoryi. nie

związana ze wschodem ani tradyeyami, ani skłon

nościami, aai urodzeniem, uleg!a również sztucz

kom Rasputina i stała się jedną z najżarliw’szych

jego wyznawczyń.

Fakt ten musi osłabić wielkie wyobrażenie, ja

| kie mieliśmy zawsze o angielskim systemie wy

chowawczym. Za przykładem pary cesarskiej po

szedł prędko dwór i niebawem Rasputin stsł się

potęgą, z którą musieli się liczyć nawet mini

strowie ; Bkoro zaś biurokracya zoryentowała się

w nowych stosunkach, postanowiła spożytkować

je na swoją korzyść i Rasputin stał się w końcu

prawie nieświadomie pcdatnem narzędziem biuro

kratycznych intryg i zabiegów.

Niepodobna tu powtarzać plotek i legend, któ

re krążyły o młodym ,staica*1 i jego dworskich

zwolennikach, ale to pewna, że był rzas, kiedy

Rasputin robił i obalał ministrów, a o jego w zglę

dy zabiega’li najwybitniejsi politycy i najwyżsi

dygnitarze. Nie brakło także usiłowań, aby go

skompromitować i usunąć i rzeczywiście *sta

rzec8 dwukrotnie opuszczrił Petersburga, aby za

każdym razem tryumfalnie do stolicy powrócić.

Rozwinęła się też około jego osoby cała sieć in

tryg, której końce sięgały do gabinetów miui

steryalnych i nawet do Dumy, gdzie nieraz zaj

mowano się jego stanowiskiem u dworu i jego

nieodpowiedziałnenii radami. Śmiałe wycieczki

Miliuko^a przeciwko cesarzowej miały źródło

w protekcyi, którą ona otaczała Rasputina i libe

ralny poseł był pewny, źe może sobie pozwolić

bezkarnie na tak drastyczną krytykę, która od

powiadała uczuciom inteligentnego ogółu.

Dodać zaś trzeba, że słusznie czy nie słusznie

Rasputin uchodził za zwolennika pokoju, co znów

było wypływem jego bliskich stosunków z kliką

biurokratyczną, która, jak wiadomo, niechętnie

patrzy na przymierze Rosyi z Francyą i Anglią.

Tó 1eż wytw’orzyła się obecnie ta sytuaćya, że

dalszego prowadzenia wojny domaga się przede

wszystkiein blok postępowy, który sądzi, że w ten

sposób utrwali swoją popularność w społeczeń

stwie i zaszachuje pozyeye biurokracyi, rzucając

na n :ą podejrzenie braku patryotyzmu. Rasputin

zatem jako należący -do najbliższego otoczenia

cesarzowej, któsa uchodzi za gorącą zwolenniczkę

pokoju, miał przeciwko sobie wszystkie żywioły

liberalne i większość parlamentu.

O loliczności, w jakich zginął Rasputin, są bar

dzo tajemnicze i -nie zostaną zapewne nigdy cał

kowicie wyświet.lone. Jeżeli jest prawdą, że zgi

nął z ręki księcia Jusupowa, lub na jego pole

cenie, byłby to dowód, że ,,starze e11 zaplątał się

nieostrożnie w jakąś pryw atną pałacową intrygę

i padł ofiarą swojej obłudy. Ktokolwiek jednak

go zgładził, oddał Rosyi nie m alą przysługę, uw’al

niając kraj ód człowieka przewrotnego, nieoświe

conego, ale przebiegłego, który’ bardzo szkodliwie

wpływał na bieg spraą^ public?nyoh i komprom

tował najwyższe czynmki pań’stwa

Jednakże zgon Rasputina — o ile wiadomość

ta okaże się prawdziwą — jest tylko zakończe

niem jednego z tych gorszących przejść których

widownią była w ostatnich latach stolica Rosyi

Jest on zresztą pomekąd znamieniem i symbo

lem w’spółczesnej Rosyi, jej kultury, jej etyki

jej społecznej wartości, jej religijnego ducha.

—

Z drżeniem i trwogą możemy myśleć e tem, że

państwo i społeczeństwo, w którem lęgną się

i zdobywają decydujące znaczenie indywidua te

go poziomu intelektualnego i moralnego co Ras

putin, mogłoby ponownie narzucić nam swoją

przewagę i kierować naszemi losami. Odsunąć się

jak najdalej od tych zarażiiwycb wyziewów, k!ó

re i do nas przenikać muszą — zerwać w’szyst

kie stosunki i związki z krajem i narodem o tak

obcym, wrogim i szkodliwym dla nas ustroju —

oczyścić się co prędzej ze wszystkich stamtąd

płynących naleciałości, jakie nam przyniosła dła

goletnia niewola -

oto nasze najbliższe i naj

ważniejsze zadanie, które dzięki przebiegow’i obe

cnej wojny spełnić możemy i musimy’. Wszystko

więc co nas od tego celu oddala, co osłabia ną

szą energię w dziele oswobodzenia się od Rosyi

i rosyjskich wpływów, jest popychaniem nas

w otchłań Raspulinowszczyzny.

Na linii Smtu.

Rosyanie odeszli za do!ay Seret, Braiła znaj

duje się w rękach sprzymierzeńców, Gałacz stoi

pod ogniem dział niemiecko-bułgarskich, oto osta

tnie wiadomości z rumuńskiego frontu, które są

logicznem rozwinięciem poprzednich w’y’darzeń,

Zajęcie Braiły, nieuniknione po opanowaniu pół

nocnego cypla Dobrudży, oddaje sprzymierzonym

drugie po Bukareszcie i najbardziej handlowe mia

sto Rumunii. Położona w’ odległości t 8 kil. na po

łudnie od Gałaczu, jest Brada głównym portem

dolnego Dunaju, dokąd dopływały wszelkie mor

skie statki o pojemności 4000 ton i gdzie była

siedziba rozległego i intratnego handlu produkta

mi rolnymi portów nadduuajskich. Czy sprzymie

rzeni znaleźli w spichrzach brailskich wielkie za

pasy pszenicy i kukurydzy, zakupione za 800

milionów franków przez Anglię, aby zapobiedz

wywiezieniu ich do mocarstw centralnych, wątpić

można, gdyż praw’dopodobnie Rosyanie według

znaoy’ch m etod zniszczyli przed odejściem w szy st

ko, co zniszczeniu ulegało. Niebawem dowiemy

się, co zdołały’ ocalić w ojska bułgarskie i niemie

ckie, które z dwóch stron wkraczały do miasta

Pod względem strategicznym zajęcie Braiły ma

tylko znaczenie pośrednie, jako opanowanie linii

dolnego Seretu. Oprócz tego otwiera się teraz

przed sprzymierzonymi dostęp do Gałaczu, który

znow u zasłania swerni fortyMracyami linię dolne

go Prutu. Gałacz nie długo będzie mógł się bro

nić.

’Wojska bułgarskie obsadziły już leżący na

przeciwko szeroki n a 2 kim. ostetni cypel Do

brudży, przedzielony szerokiemi na B kim. ba

guami od Dunaju. Parę haubic, ustawionych na

skraju tego cyplu, może zmienić w gruzy caly

Gałacz, którego wszystkie w’arownie są zw’rócone

ku północnemu zachodowi, więc frontem do Rosyi.

Dalszej linii Seretu od Fokszani do Fundeni

bronią jeszcze zaw’zięcie R osyanie w’iedząc, że

z ehwiią gdy stamtąd zostaną wyparci będą mu

sieli zwinąć cały swój front w Mołdawii i Buko

kowiuie. Gwałtowny ich kontratak, wy’konany na

przestrzeni 25 kil,, został przez wojską niemieckie

krwawo odparty, ponieważ zaś w’ojska austrya

ckie oskrzydlają już Fokszani od północy, należy’

oczekiwać lada dz:eń ogólnego odwrotu Rosyan

poza Seret.

Wszystko, co potem może nastąpić, polega na

rązie na kombiuŁcyach i domysłach, a!e już dziś

wolno twierdzić, że sytuacya Rosyan fatalnie się

pogorszyła *i że obecnie chodzi im już nie o oea

lenie Rumuni!, ale o obronę własnych giauic.

Szlachta a ugoda w dechach.

wprost do Pragi, gdzie wejść ma w styczność

z członkami obu grup historycznej szlachty a.

Tyle Information. Wiadomość - - o ile prawdzi

mieć może bardzo wielką doniosłość d!a

przyszłego ukształtowania się stosunków w Cze

chach i w państwie. Rola jednej i drugiej grupy

wielkiej własności w Czechach jest niezwykle wy

bitną. Czeska szlachta konserwatywna od wielu

lat miała w państwie ważne i zaszczytne st.ano

wisko; słusznie też uchodzi za podporę państwa

i dynastyi. Walczyła zawsze w jednym szeregu

ze stronnictwami czeskiemi, kiedy szło o równou

prawnienie, aie, stawała w poprzek wszelkim d a

leko sięgającym, już szowinistycznym aspiracyom.

Liczyła się z faktem, że % ludności w Czechach

stanowią Niemcy, że więc jeduostronnie rządzić

w tym kraju nie można. Rolę tej szlachty scha

rakteryzowałbym tak: staje ona na gruncie i hi

storycznym i prawno-państwowym, uznaje króle

stwo czeskie za odrębną prawno-państwową jedno

stkę, uznaje prawa korony czeskiej, ale odrębność

łączy z historyczną jednością z Austryą, a koronę

z habsburską dynastyą. Do grup czeskich zaliczyć

można konserwatywną szlachtę ze względu na jej

stanowisko historyczne i prawno-państwowe, ale

pod względem polityki bieżącej, mianowicie języ

kowej, zachodzi między nią a iunemi grupami

czeskiemi wie!ka różnica. Inaczej też być nie mo

że, skoro przypomnimy sobie, że po bitwie pod

Białą Gorą cała szlachta czeska przeszła do prze

ciwnego obozu. Przez długie lata naród czeski

doświadczał wszystkich klęsk złego uwarstwowie

uia; to też kiedy szlachta powoli wracać jęła do

narodowego obozu, przyjęto ją z zapałem i mimo

na pozór ostrych zatargów, bardzo często podda

wano się jej umiarkowanym wpływom,

Druga grupa szlachecka nazwala się sama \vicr

no-konstytucyjną. Nie idzie ?a tem, żeby i ta

grupa nie była w gruncie rzeczy konserwatyw’ną.

Przeciwstawia ona ,,wierno-konstytueyjność14kon

serwatyzmowi w tem znaczeniu, że kiedy kun

serwatyś i, stając na gruncie historycznym, uzna

ją prawa korony czeskiej, cni stają na stanowi

sku aktualnej konstytucji, która takich praw nie

uzua,e. Wpływ tej gruoy na obóz niemiecki jest

także znaczny a wzrósł szczególnie podczas wal

ki przeciw rozporządzeniom językowym, kiedy

wierno - konstytucyjna szlachta wytrwała w sze

regu z innemi uiewielkiemi grupami.

I jedna i druga grupa jest przedewszystkiem

austryacbą i dynastyczną, w tych więc tylko

ogólnych ram ach działać może i działa. Ale obie

grupy n:ieć muszą i mają niejedną wyrozumia

łość na pewne chwilowe i przemijające objawy

w jednej i drogiej grupie narodowej, na pewne

zboczenia, wywoływ’ane u jednostek przez zbyt

zaostrzoną walkę narodową. W państwie naro

dowościowem taka wyrozumiałość bywa wręcz

koniecznością a najbardziej praktykowała ją sama

dynastya. Nie tak dawno temu mię enfant terri

ble. wśród stronnictw niemieckich mieli Wszech*

niemcy, jak SchSaerer, Wolf, Iro i inni; w jrze

dcstatuim czasie w analogicznej roli w cbozie

czeskim znalazła się rów nież nieliczna grupa z a

ślepionych fanatyków.

Dziś z Wtfzeebmemców

w dawniejszem znaczeniu niema już śladu; w net

znikną z politycznej widowni ich niefortunni na

śladowcy w obozach czeskich. Ale żeby na przy

szłość podobne zboczenia nie mogły się powta

rzać, potrzeba gruntownego uzdrowienia stosun

ków w ICró!etwie czeskiem, potrzebr istotnej, na

zasadzie równouprawnienia opartej, a jednak iu

teresu całości państwowej nie naruszającej ugo

dy. Do jej przeprowadzenia nikt bardziej powo

łanym nie jest od obu grup szlacheckich. Każda

z tych grup osobna nie wiele zdz ałać może, bo

wszelki jej krok spotka się z, narodową nieufno

ścią drugiej strony. Ale obie grupy razem mają

wpływ bardzo zuaczny, bo jedna staje się nieja

ko lęczycie’ern za d:ugą; już ich współdziałanie

sa:no przedstawia się jako kompromis, a więc ja

ko zadatek ogólnej ugody.

,lut w’ składzie rządu widzi my kontury takiego

mpromisu: u boku hr. C)am-Mzrtinica zasiada

Wiedeń 7 stycznia.

(= ) Zbliżona do kół historycznej szlachty cze

skiej Inform ation podaje następującą ważną intor

maeyę:

’ ,,Ze strony zasługującej na zaufanie, dowiadu

jemy się, że w tych dniach odbędą się w Pradzę

ważne n arady wielkiej własności czeskiej. Obie

grupy wielkiej własności zw’ołały zebrania, które

w tym samym czasie będą się odbywać w Pradze.

Jak nas informują, idżie o uregulowanie ważnyo!)

zagadnień, odnoszących się z jednej strony do

wspólnych interesów tej kuryi, z drugiej do do

niosłych interesów każdej grupy. "W ostatnim cza

sie kilkakrotnie wskazywano na to, że z wpływo

wej strony objaw’ia się dążenie do ściślejszego k o n

taktu między konserwatywną a wiernokonstytu

cyjną wielką własnością ziemską, i do ujednostaj

nienia postępowania obu grup we wszystkich ogól

no-państwowych kwestyach. Nasuw’a się przeto

przypuszczenie, że wobec najnowszych zewnętrzno

politycznyęh zmian, wzmacnia się wywierany w tym

kierunku nacisk. W Związku z tem są usiłowania

szybkiego załagodzenia zatargu wewnątrz grupy

konserwatywnej. Jeneralny adjutant, ks. Zdenko

Lobkowitz, udał się po koronaeyi z Budapesztu

(5)

PAWEŁ KOENIG.

Podmorskim szlakiem.

(Ciąg dalłiy).

IV.

Kąpkla i *jaw iska świetlne.

Piękna pogoda trwała bez zmiany, co jest zre

sztą o tej porze regułą w tej strefie szerokości.

Zbliżaliśmy się już też do strefy upałów, eo w y

woływało w nas coraz to silniejszą potrzebę

ochłody. Prawdziw em teź dobrodziejstwem były

dla nas kąpiele morskie, które obmyślił nam ma

szynista okrętowy Kisling, człowiek rozmiłowa

ny do najwyższego stopnia w swoich motorach,

nad którymi c/.uwał wciąż z narażeniem nieraz

własnego życiu.

Wynalazek jego był bardzo prosty, jak w szyst

kie wielkie odkrycia. W czasie jednej ze swyćh

wędrówek po statku, które uskuteczniał bardzo

często dla kontrolowania swych ukochanych ma

szyn przyszedł do przekonania, że tak zwane

zewnętrzne zbiorniki, przez któie przelewa się

wciąż woda morska, mogą nam wybornie służyć

za plażę kąpielową. Zbiorniki te nie m ają wła

ściwego znaczenia dia ruchów statku, lecz są

tylko naturalną konsekweneyą jego budow’y ze

wnętrznej, sklepionej ponad środkowym walcem,

stanowiącym właściwe jądro okrętu.

Dostęp do

nich ułatwiony jest za pomocą drabin, a po za

sunięciu otworów blachą, można w nich w

każdej chwili użyć orzeźwiającej kąpieli

Korzystaliśmy Bzeroko z tej dogodne ści, cho

ciaż były dnie, w których kąpiel staw’ała się

mniej przyjemną, bo w miejsce wody znajdowa

liśmy w zbiornikach rodzaj roztworu naftowego.

Działo s:ę to zwykle po zanurzeniu lub wynu

rzeniu statku, ponieważ sąsiadujące ze zbiorni

kami komory naftowo, kiórych zamknięcia roz

iuźniały się zwykle nieco skutkiem gw’ałtownych

ruchów stafku i przepuszczały pewną ilość nafty,

pływającej potem przez jakiś czas na powierzch

ni wody. Trzeba było poczekać co najmniej je

den dzień, aby się woda w zbiornikach zmieniła

i pozbyła przykrego zapachu nafty. Kto więc wy

kąpał się w tym czasie, ten nie zakosztował n a

leżycie orzeźwienia , a przytem wychodził z wo

dy ze skórą błyszczącą i umalowaną na w’szyst

kie możliwe barwy. Metamorfora taka nie zraża,

ła jednak wcale naszyc!i żołnierzy, którzy owszem

uważali ją za wesołą mistyfikacyę.

Mnie i oficerom nastręczyła piękna pogoda spo

sobność do innego rodzaju rozrywki, zabraliśmy

się mianowicie do ściślejszego oznaczenia podług

słońca, miejsca pobytu i drogi naszego statku,

jakoteż do obserwowania gwiazd i obliczania ich

odległości.

Pomiary takie odbywają się na pokładach stat

ków parow’ych w całkiem innych, znacznie wy

godniejszych w arunkach, do których

zdawna

nawykłem. Tam, siedząc wysoko nad w’odą na

szerokim pomoście, mogłem pracować spokojnie,

cdbierająe w miarę potrzeby, na zawołanie, mel

dunki sygnałowe od fachowo wyćwiczonogo per

sonalu. Po dokonaniu potrzebnych spostrzeżeń,

udawałem się do wygodnej, doskonale urządzonej

kajuty kartograficznej, gdzie zasiadłszy przy

dużem, pięknem biurku, robiłem obliczenia moje

z całym komfortem

Tu ani marzyć można było o podobnych uła

twieniach. Miejsce kart« graficznej kajuty zastę

pować musiała ciasna przegródka na wieży, wiel

kości średniego damskiego kufra podróżnego, a

za stół służyły mi kolana. Oparty plecami o ru

sztowanie i ściskając kurczo-wo w ręku seksant,

namordowałem się niemało, zanim udało mi się

uchwycić na aparat miniaturowe odbicie tarczy

słonecznej. Po dokonaniu lego dzieła trzeba było

ukryć szybko aparat za ochronną ścianą i spu

ścić się do centrali, przyciskając do piersi cyikle

i plany, aby następnie kreślić szybko na kolanie

wyniki obserwacyi Toteż wielka to radość, gdj’

cicha i jasna pogoda umożliwiła wykonanie tej

pracy na pokładzie, zamiast na wieży.

Urządzaliśmy też codziennie prawie próbne za

nurzenia, które szły nam teraz gładko. Przj’ tej

sposobności obserwować mogliśmy za każdym

prawie razem ciekawe i czarodziejsko piękne zja

wisko optyczne, będące skutkiem prześwietlania

wodnych przestworów promieniami słonecznymi.

Ustawiałem statek niezbyt głęboko, tak aby wie

ża zanurzona była jakie trzy metry zaledwie pod

wodą. Jasność słoneczna przenikała głęboko w

morze, rozświecając przejrzyste w arstwy wodne

łagodnym blaskiem. Fale w pobliżu okrętu przy

bierały barwę niebieską w najczystszym lazuro

wy in odcieniu, a pozostawały przy tem całkiem

przezroczyste jakby szklane.

Z okna wieży widziałem dokładnie cały statek

od dziobu aż do tyłu okolony fantastycznie per

łami baniek powietrznych, które wytw’arzają się

zwykle w sąsiedztwie kadłubów okrętowych. Nie

co dalej lazury wodne ciemniały zwolna, w ytwa

rzają jakiś kolorowy półmrok o mieniących się

zielonych refleksach.

Miało się wrażenie jakoby statek nasz szybo

wał cicho w kierunku opalowej ściany, która

otwierała się przed nim, cała lśniąca, odzysku

jąc w miarę zbliżania się do niej szklaną przej

rzystość. Na domiar kolorowych efektów, try

skały w przejrzystych błękitach lokalne fontan

ny, a rozpryskując się perlisto na sztabach ba

lustrady, przybierały różne barwy od blado żół

tej do ciemno - purpurowej.

Staliśmy długo zapatrzeni w to bajeczne zja

wisko, przeniesieni zda się w jakąś fantastyczną

krainę. Ryb nie było w cale w tej głębokości.

Maskarada.

W tym czasie spróbowaliśwy po raz pierwszy

zamaskować nasz statek, przebierając go w strój

zwykłego parowca.

Wybieg ten stosowany był już niejednokrotnie

przez moich kolegów z marynarki, którym udałp

się zwieść nieprzyjaciela, przem alowując statek

i zarządzając w nim różne zewnętrzne zmiany.

Postanowiliśmy więc sprawić naszej *Deutschiand8

sukienkę, w której zatraciłaby na pozór swój

charakter podwodny.

W tym celu sporządziliśmy z płótna żaglowego

kcmin, któryśmy włożyli na peryskop,, wieża zaś

ow’inięta została żaglami w kształtach, naśladują

cych górną budowę zwykłego statku przew’ozo

wego.

Dokonawszy tego dzieła, płynęliśmy wspaniale

w pełnym blasku słonecznym aż do siódmej go

dziny wieczorem, o której to porze ujrzeliśmy’

z daleka wynurzający się parowiec, z którego kursu

poznaliśmy natychmiast, że przepływać będzie bar

dzo blisko nas.

Postanowiliśmy nie ustępować m u z drogi, lecz

tjdko dla tern większego uprawdopodobnienia m a

skarady, chcieliśmy puścić dym przez nasz im

prow’izowany komin. Włożyliśmy więc do sztu

cznego komina bawełnę, umoczoną w nafcie, któ

ra jednak zatliła się tylko i swędziła obrzydliwie,

a!e wcale się nie myślała palić. Wies-.cie po

mysłowy nasz telegrafista przyniósł pompę po

więtrzną, pod której wpływem rozszerzył się wspa

niały ogień, a u szczytu komina ukazała się w’ą

ziutka smuga dymu, który się zresztą natych

miast rozpłynął. Podłożyliśmy jeszcze paliwa i o

stateczaie komin uchodzić mógł za dytniący.

Cóż jednak nastąpiło potem? Oto parowie

zwrócił się nagle w naszą stronę i płynąć po

czął prosto na nas.

To nie wchodziło wcale w’ nasze rachuby. To

też kazałem złożyć maszty i przygotować wszy

stko do zanurzenia.

Znikło naraz sztuczne sklepianie, a komin wsu

nięty został do wnętrza peryskopu.

Skoro wówczas p-arowiec poznał w nas statek

podwodny’, ogarnęła go nieopisana zgroza. Od

wrócił się natychmiast od nas i zmykać począł

z najwyższą szybkością, puszczając obficie czar

ne kłęby gęstego dymu, któregośmy mu co praw

da zazdrościli.

Sytuacya była komiczna, bo maskarada, która

nas miała zasłonić, ściągnęła właśnie na nas uwa

gę obcego parowca. Poczytywał ,nas widocznie za

niewinny statek przewozowy znajdujący się w po

trzebie i płynął ku nam prawdopodobnie w n aj

lepszych zamiarach, aby nam przyjść z pomo

cą _ gdy oto zbliżyw’szy się, odkrył nagle, jak

nam się zdawało, piekielny wy’bieg chytrego kor

sarza.

Wyobrażaliśmy sobie, jaka trwoga przejąć mu

siała załogę, jak po ochłonięciu z pierwszego

przerażenia winszować sobie musiano pomyślne

go ujścia mniemanego niebezpieczeństwa.

Nie zrażeni wszakże pierwszą tą nieudaną pró

bą, udoskonaliśmy tak dalece technikę sztuczne

go komina, że dymił on znakomn ie, pozwalając

nam nieraz przesunąć się niepostrzeżenie tuż

obok napotykanych statków.

Q. d, n.)

^CZAS* v j chodzi dw* n r j dziennie, fi mianowicie« t godzinie 0 rano I * godzinie 8 popołudnia.

Numer wieczorny 10 bal.,

ranny10 ha!.

PRENUMERATA WYNOS Ii

W *,.łamią wn,Uł«.»

......

rok n* kwartsi na 1 mieatą,*

p K r* ire * Je w m !ejaeu..............................i;,,..

38 koro.

9kor. -

3ker. -

* _*.

* odnos2eiłiem do domu......

42 koron 10kor.50

3 kor. 50

W?przec,tl ..................... *

...............................

42 koron 10kor.50h. 8kor. 50

F°CItą U * M C\-Wy6yłi^

.......................................................

48 koron 12 kor. -

h. 4kor. -

h«L

w/%

Niemseckjem

48 koron 12 kor. -

4kor.- hak

W innych pań st w a c h _ . ...................................................... .

| 60koron 15kor. -

|okor.—

p r z y j m ują; Adminietracy« Cz«gn w K rakowie 1urzędy pocztowe. Miejscową pre

fcanowgkiego, h andle: Si. K a r lińskiego, trafik?i w Sukiennicach. Biuro dzi en.

pibonow ej, Hupczyc ulica Jagiellońska, G!. I r s/ika , Bracia Hildowie ul. Kaarmelicka.

r J , h Z l " r I ’ 6, * 4 ł 8,t I 8 Mbyeiaw biurach dzień. s . Sokołowskiego, A. Olszewskiego, K. Baehstaba, na siacyacli

’,arnowi8* "Seazowle, Jaśle, Iłowy» Sącze na peronie w księgarni kolejowej, tudzież na Innych

M r:raych, księgarnia PotiiuUksk» Zakopane, księgarnia Chot!Acv.:’.ich

«*»BOKierz, cf.wsa e. e. *ralika Ubiin, («łowna c. I. łralika Rafom, Agr.iscys dziennlkt* KUryi łti»bsb«if gla!c«,

%w.’"*

kł!()Vlii J. U utęmuin»

’

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu