Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 460 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

!tj

8Mt

?ig

n)t«"’« - -

pMr)»«»1*

iw»rttd*’«

«,

Kraków 4 września.

IV numerze 134 i następnych, podaliśmy

c tymczasową ordynacyę gmin wiejskich we

ę wschodniej Galicyi, wedle urzędów ego tekstu

Gazety Lwow skiej. Obecnie otrzymawszy

ordynacyę takich samych gmin dla Galicyi

zachodniej, podajemy ją w przekładzie do

słownym lubo nieurzędowym, jak następuje:

Tymczasowe rozporządzenie krakowskiego

Rządu krajowego

z d. 25g o sierpnia 1856. L. 3995 praea.

względem urządzenia gmin wiejskich w 0 -

teyu rządowym Krakowskim i wytycze

niem Obwodu Krakowskiego.

I. Zb gminy wiejskie uważa ne są te gminy, gdzie

rieczywilcie istnieje instytucya wójtów i przysię

iiiyrh przepisana najwyższym potentem z d. 13go

kwietnia 1784 r.

Władza obwodowa udziela pozwolenia na połą

czenie kilku siedzib w je dną gminę wiejską.

II. Gdy posiadłość ziemska dawni ejszych domi

niów rzeczywiście dotychcz as z osta je po za obrę

bem związku gromadzkiego, pr zeto tak istniejący stan

rzeczy tymczasowo zachowanym będzie aż do st a

nowczego uporządkow ania stósunków gminnych.

Pozostawia się więc dawnym dziedzicom, na ob

szar swojój posiadłości ziemski ej przyjąć prawa i;

powinności, jakie w gminach wiejskich przysługu

je przewodnictwu gminy, lub też z r z e c się tako

wych wyraźnie albo milcząoo.

III. Odnośnie do tego, dziedzice jak również wszy

se właściciele c zą stkowi, winni ot rzymać ze str o

ny urzędu powiatowego w e zwa nie z oznaczeniem

odpowiedniego t e rminu, w celo złoże nia wyraź nego

na piśmie oświadcz enia , czy posiadłość ich grunto

wa ma pozostać w obecnem rzeczywistem położe

niu po za obrębem związku gminnego, lub czy ma

być do niego wcieloną, a zarazem w pierwszym

przypadku, czy dziedzice za mier zają prowadzić oso

biście czynności n rzewodnictwa co do własnói p c -

"’iariłuści gruntowej lub takowe powierzyć zastępcy

którego wymienić winni.

Między posiadaczami c zęści dóbr rozstr zyga w tój

mierze oświadc z enie bezwzględnój większości ich.

Jeśliby żądane oświadczenie nie nadeszło w o

:tiaczonym pr ze ciągu czasu, rz ąd powiatowy nazna -

izywszy nowy krótszy termin uczyni przypomnie

li«, a j eż eli i takowe pozosta nie bez skutku, z a -

ządzonem będzie tymczasowe wcielenie p osi adło

ici ziemskiój dziedzica do właściwego związku g r o -

nadzkiego. Podobnież stać się ina tam, gdzi e dzie—

Izic (lub większość właścicieli cząstkowych) wyra -

biie zrzecze się niezawisłego urządzenia.

IV. Tam, gdzie dziedzic (lub większość w łaści—

Jieli cząstkowych) oświadczy się za wyłączeniem,

właściwa posiadłość ziemska niegdyś dominikalna,

uważaną być ma j ako cia ło oddzielne , r ównająoe

się gminie grom adzkiój i podobnie jak tamta pod—

M 205.

KrnkÓH 5 Wrssmk Piątek.

Rok 185«.

n»1

yohodzi oo drień rano wyjąwaiy poniedziałki I dni nwatęjm)ąoe po

i!edęo»

:»es

je k miesięczny wyohn

Pr»

stainim dniem każdego

- a Dziennik ,,Czas"

w Państw** Austryockiem (poo.tgj

Irocznie. . *

..................Str. 30

I półrocznie

.......................

I kwartalnie ......

;,i . . , n , . ............................

1 3tlfcr.| m i eiijoznlB ........................

’

Przedp!ała na Dziennik ,Czas" *

,Dodktklem*

m Vrako-wis

w Pat.ttwi* ItifOysckirut (pos.i^j

i»-«t.

itr I«

roczn!a

półrocznie .

kwartalnie .

złr 3«

CZAS

Na sam ,Dodatek" prenumerować niemożna

^***P°średnio ur zędowi powiatow e mu, dla

°- aj ł e.n,j za^ °d gminy nosić będzie nazwę po

siadłości dworskiej.

V. Posiadłość dworska uważaną będzie i trakto

waną pod względem politycznym jako całość, nie

zważając czy należy do jednego właściciela lub do

większej liczby właścicieli czą stkowych , na stępnie

nte zważ ając , czy st anowi jedno stajny kompleks, lub

tez czy się składa z wielu oddzielnych części.

Pojedyncze wszakże pomniejsze kawałki gruntów

dworskich, położone pośrodku gruntów włościań

skich, jak również szczególnie wszystkie na takich

kawałka ch lub też inaczój pośród w ł’ościańskich sie

dlisk istniejące gospody i karczmy, mogą być wcie

lone w obręb gmihy gromadzkiój, jeż eli publiczne

względy tego wymagają. Wszelako nie odnosi się

to bynajmnićj do samego dworu pańskiego właz

z należą cemi do ni ego z abudowania mi poboczr,emi i

gospodarcz emi i z grunta mi be zpośrednio z nim sty

kające!) i się, c hoćby się takowy znajdował w po

środku si edlisk włościańskich.

VI. Z szczególnego t eg o stanowiska posiadłości

dworskiój, jeden tylko wypływa skutek pod wzglę

dem politycznego urządzenia gminy, a tym jest, że

przewodnictwo gminy gromadzkiój nie może r ozcią

gać działalności swojój na posiadłość dworską, któ

ra osobne ma dla siebie przewodnictwo.

Stósunki przynależności do parafii i szkoły po

zostają nie na rusz one W dotychc zas owym swoim sta

nie istnienia.

Co się tyczy wymiaru uiszczania się z powinno

ści kwate runku wojskowego, podwód, r obót drogo

wych itp., ur ząd powiatowy w każdym z osobna za

chodzącym przypadku wystósąje odpowiednie zlece

nie tak do przewodnictwa posiadłoś ci dworskiej jak

i do przewodnictwa gromady i każde zjnich zawia

domi o obowiązku nań przypadającym.

VIL Przewodnictwo gromady składa wójt z przy

siężnymi.

Takowych ustanawiać się będzie i odbie rać od

nich przysięgę w sposób dotychczasowy wedle prze

pisu najwyżsżógo pate ntu z d. 13go kwietnia 1784,

tudz;_/i rozporządzeń z d. 28go sierpnia 1846 Ł. 200

i z d. 30go października 1855 L. 39,872.

Powierzchowną oznaką godności wójtowskiej je s t

przepisana tarcza z orłem przewieszona przez piersi

na pasie skórzanym.

Wybór wójta winien się zawsze odbywać pod po

wagą urzędu powiatowego.

Yflł. W posiadłości dworskiój prawa i Ob’owiązki

przewodnictwa spoczywają na dziedzicu, tóh wszakże

ma oświadczyć, czyli takowe osobiście chce spra

wow ać lub nie.

W każdym razie winien tenże naznaczyć urzędo

wi powiatowemu swego z astępcę , który w pierwszym (

przypadku uważany będzie jako stały zaśtę ca dzie - ,

dzica, w drugim zaś jako zastępca jego chwilo*.

wy w razie nieobe cności lub innój jaki ej przeszkody.

IX. Właśoiciele c ząstkowi wybiorą jedn ego z pośród

siebie, albo kogoś trzeciego naznaczą, który wy

stępować będzie w charakterze przełożonego dla ca

łej posiadłości dworskiej w jednej i tój samej gmi

nie kata stralnej leżącej.

Jeżeli się wszyscy na niego nie *godzą, nate

dy wybór osoby takiej odbywa się bezwzględną wię

kszością głosów.

Gdyby nikt takowej większości nie otrzym ał , wła

dza obwodowa za mianuje albo jednego z właścicieli

cząstkowych, albo też trzecią osobę.

X. Aby być zdolnym do objęcia posady przeło

żonego dla posiadłości dworskiej, wytnaganem je st,

zamieszkiwanie zw ykłe w obrębie tojże, następnie

zupełna nie ska zitelność cywilna , nakoniec zdolność

umysłowa do pełnie nia obowiązków z tem połą

czonych.

Jeżeli przeciw osobie naznaczonej przez dziedzi

ca na zastępcę, zachodzą jakow e trudności co do

jednego z pomienionych względów, na tedy urząd po

wiatowy zaleci wyznaczenie innój jakiój odpowie

dniój osoby.

Z tegoż samego powodu nie może jednak urząd

powiatowy, ale tylko władza obwodowa odmówić

przyjęcia oświadczenia byłego dziedzica, iż tenże

chce sam r a siebie przyjąć obowiązki przełoż onego

w swojej posiadłości ziemskiej.

XI. Jeżeli własność gruntowa jednego i tegoż sa

me go właś ciciela leży w obrębie dwóch lub więcój

gmin katastralnych, natedy dziedzic może być prze

łożonym kilku oddzielnych posiadłości dworskich,

gdy takowe leżą w zakresie jednego i tego samego

urz ędu powiatow ego, a dziedzic mieszka zwykle

w jednej z tych posiadłości i jeż eli te posiadłości

osobne nie są nazbyt odl egłe od miejsca zamieszka

nia dziedzica.

Pod względem przyzwolenia na to połączenie , o -

rzeka władz a obwodowa.

XII. Uchylenie prz ełoż onego może być zarządzo

ne kaźdój chwili i to przez władzę obwodową, j e

żeli j e st nim dziedzic na obręb własnej swojój po

siadłości, w innym zaś r azie przez urząd powiato

wy a to gdyby później wykazały się lub z a szły

dopiero okoliczności, któreby zaraz z początku uza

sadniały odmówienie potwierdzenia go na prz eło

żonego.

XIII. Koszta przywiązane do urzędowania przeło

żonego posiadłości dworskiej, ponosi właś ciwy dzie

dzi c; właściciele czą stkowi jeśliby pomiędzy sobą

nie umówift się w tój mierz e, winni je stósownie

do opłacanych stałych podatków między siebie r o z

łożyć.

Koszta urzędowania wójta ponosić ma gmina.

(Dokończenie nastąpi).

ÜoreaponA«iicy» (]*a«u.

m er lln 2 września.

-j- W krajowem prawie pruskiem czyli ,Landrechcie"

znajduje się przepis zakazujący szlachcicowi żenienia

się z chlopianką lub mieszczanką niższego stanu. Prze

pis ten poszedł oddawna w zapomnienie, jak wiele in

nych jemu podobnych, na różnicy stanów opartych i

zasadom feudalnym hołdujących. Landrecht w wielu

Priyjmają sie do nmles.oiania w lnsernt a ch—

Oł,oazBNIA, ODEZWY, UWIADOMIENIA. DONIESIENIA wszelkiego rodsa)o. ty

łsąeo *it przemysło h a . dl . . rolni(*w. rprceiniy. kupna d.Ior+a^ Itr t ,

opłatą.

«4 wtorasa drobnef.) «. )ednora’aowe am ie.ro .orf, po 4 kr,

oaest;pn. pn v. .

D« kaido(o In,.. atu .ałąoaenr t»vd ,»tnno lOk» na orZatr °.er,law.,

.» t»«

inek»o*r»ńtnir.«n..nl.

ül.»y e rlwtyd»»i

trvak% 4« B*Ar*

**%*f«r

el*«!”f*4* fr»*S»»w»i»i*

r*ftty Bt«fr»iitowtae nłepriytmtij^ elę.

k s * Numer pejedy»czy dziennika kosztuje 5 kr.

WflWili i

względach przedawnił się; inna praktyka życia ustaliła

się zewnątrz prawnych przepisów. Konstytucya ujęła

zmieniony stan rzeczy w nowy system z a s ad; prawo

dawstwo sąjmowe kładło mało wagi na to co Land

recht przepisywał; artykuł 4 ustawy konstytucyjny o

glosił wszystkich Prusaków równymi w obliczu prawa,

i zniósł różnice i przywileje stanów. Prawda że w o

statnich latach objawiła się w wielu kierunkach przeci

wko równości tąj dość przeważna reakcya. Zaledwie

jednak wierzyć można, aby dążność jój ’sięgała ai do

wskrzeszenia przedawnionego zakazu małżeństw pomię

dzy osobami szlacheckiemi a mieszczańskiemu Ze stro

ny ministerstwa nie wyszło w tym względzie żadne

rozporządzenie, ale konsystorz prowincyi pruskiej za

wiadomił, jak powiada Nord-Deutsche-Zeitung du

chownych, że wzmiankowany przepis Landrechtu dotąd

obowiązuje i przez art. 4 ustawy konstytucyjnej nie

jest zniesionym, albowiem (przyczyna zaiste nader oso

bliwa) nie chodzi tu o przywileje stanowe, ale o ogra*

niczenie praw s?lachty! Ten sposób zapatrywania się

był już w kilku przypadkach zastósowany i miał na

wet zyskać zatwierdzenie ministra sprawiedliwości. Po

nieważ małżeństw cywilnych w Prusiech nie masz, du

chowni mogą wstrzymywać każdy ślub osób nierówne

go stanu. Odwołać się tylko będzie można do najwyż

sząj rady kościelnej. Nie wiadomo, czy przypadek ta

kowy już się zdarzył. Odpowiedź rady kościelną) byla

ciekawą. W każdym razie będzie to nowy powód do

konfliktu władzy świeckiej z duchowną na polu pra

wodawstwa o małżeństwach. Do podobnych konfliktów

dąje j uż często powód nieuregulowane dotąd prawo o

rozwodach. Duchowni np. wzbraniają się zaślubiać po

wtórnie osób rozwiedzionych, chociaż rozwód wyrokiem

sądowym był uznany za słuszny...

W obrębie spraw duchownych panuje w ogóle w kra

jach protestanckich wielka czynność. Toż samo spo

strzega się i w Prusiech. Dźwiganie się kościoła kato

lickiego pobudza protestancki do podobnych usiłowań.

Raz poraź wychodzą pewne rozporządzenia, które dążą

do nadania kościołowi protestanckiemu więcej jedności

i stałości w wewnętrznej organizacyi, więcej karności

i surowości w obserwowaniu przepisów kościelnych.

Tak niedawno temu nąjwyższa rada kościelna przesła

ła wszystkim konsystorzom postanowienia konferericyi

ewangielickiąj w Eisenach, odnoszące się do święcenia

niedziel i dni urocz,ystych, z zaleceniem, aby duchowni

starali się wszelkiemi sposobami uznanie potrzeby t^j

w gminach rozpowszechniać. Sposoby te bywają bar

dzo różne, częstokroć dziwaczne, j ak się to i w Anglii

pokazało. Skutek pokaże, czy te przymusowe sposoby

dzisiejsze, zmateryalizowane i za rozkoszami uganiają,

ce się pokolenie uczynią bogobojniejszćm.

Dwór znajdąje się z powodu manewrów, odbywają

cych się obecnie na Pomorzu i w Prusiech, w ciągląj

podróży. Temi dniami bawił parę dni w Starogrodzie,

skąd udał się do Prus. W Heilsbergu, gdzie będzie

główna kwatera, zrobiono wielkie przygotowania do

godnego przyjęcia monarchy i towarzyszącej mu mał

żonki. Uroczystość odsł nięcia pomnika wystawionego

na polu bitwy pod Eylau odbędzie się 12 b. ra.

Przed wyjazdem Króla do Prus, p. Budberg miał u

CZĘŚĆŁCTERACKO-AKCTSCTCZNA. j

KORESPONOENCYA.

Z Mehadyi.

(Dokończenie-)

Na lewym brzegu Dunąju na północ od miasta Or

sowy, znanego tylko z handlu i kwarantanny, ciągnie

się wężykiem między wysokiemi górami, z początku

szersza, piętnasto-milowa, granic południowo-zacho

dnich Siedmiogrodu sięgająca dolina, a środkiem tejże

płynie dość bystra rzeka górna , C za rn ą zwana. Nad

brzegiem jej wiedzie od Orsowy piękny gościniec, u

rządzeniein swcjem dawny początek znamionujący w 3ch

godzinnej podróży do Mehadti. Opuściwszy brzegi Du

naju i wylądowawszy w Orsowy, unosi wkrótce po

dróżnego ku Mehadyi parokonna lekka podwoda, tą sze

roką bitą drogą, na której oko badawcze nie jeden spo

strzega wiekiem przytarty ślad historyczny.

Kraina ta nasamprzód za czasów rzymskich, a pó

żniąj w czasie tureckich zaborów ważną odgrywała

mię, o czem świadczą dobrze zachowane jeszcze mury,

"znoszące się w połowie drogi od Orsowy ku Meha

dyi po lewćj stronie o wzgórze przytykające do go

ścińca oparte, a które niegdyś Turkom za wodospust

rzeki Czernej służyć miały. —

Okolice w tąj stronie

dziksze, nabierają dópiero przy zbliżeniu się do zakła

dów kąpielnych tyle powabu, że nawet najśmielsze prze

wyższają oczekiwania— natura widooznie zlała wszy

stkie wdzięki razem, aby upiększyć to miąjsce które

mu zbywa na wielu płodach przemysłu i sztuki.

Opodal przed zakładem kąpielnym dzieli się gości

niec pomieniony na dwa ramiona, z których główniej

sze wiodąc na lewo w przyboczną dolinę, w milowej

odległości prowadzi do właściwej Mehadyi, wołoskiąj

osady, znakomit(y z zamczyska starego przez Rzymian

zbudowanego — a drugie wskazując zakład kąpiel

ny, wije się zwyż opisaną doliną rzeki Czarnąj, ab.y

się za źródłem Herkulesa, w wązki , w dalszą część

doliny wiodący chodnik zamienić.—

Względnie do od

dalon!y w( ski Mehadyi caty zakład nazywa się właści

wie od źródła nąjstarszego przez Rzymian, zapewne

z przyczyny uzdrawiających skutków, Herkulesem mia

nowanego, kąpielami Herkulesowerai. -

Początek więc

tych bezwątpienia najdawniąjszych wód europejskich

spotyka się z dawno przebrzmiałą sławą rzymskiąj po

tęgi , która w czasie podbojowych w tych stronach prze

chodów ku Dacyi, pozostawiła w odkryciu źródła Her*

kulesa nieostatnią w pamięci i życiu pozostałą przysłu

gę ludzkości. O tćm świadczą dostatecznie przecho

wane dotąd pomniki, z których się najwspanialszy,

bożka Herkulesa w kruszcu przedstawiąjący_, w Muze

um wiedeńskićm przechowuje; a miejscowe ślady prze*

szłości wyczytać można, lubo z wielką trudnością, z ła

cińskich napisów kamiennych, które obecnie w mury

krużganków zabudowania kąpielnego źródła Ludwikiem

nazwanego, osadzone, następującą przechowują myśl

potomności.

Tablica 1.

Tablica z marmuru białoszarego, czworoboczna, po

długowata, po wszystkich kątach i bokach ślady prze

żytych wieków przedstawiająca, jednak litery czytelne

jeszcze i łatwe do poznania, następnie opiewają;

Aesculap

et * hygiae

pro salute , iuniab

Cyrillae * quod m a

longa _ inflrmita -

revocaverunt.

T,B.A .eius.V,S,E,M.

Tablica 2.

Tablica druga równoboczna z kamienia wapiennego

znać tutejszo-miejscowego, jednakże tak zniszczona, że

z wielką trudnością odbić można było, co następuje:

Herculi in

victo epos

mius eher

praef , Coh

ł VB10RVS

,eher* zapewne oznacza własne imię — a praef Coh,

zapewne ma znaczyć praefect. Cohortum, zresztą osta

tni wiersz dla jego nietreściwości takiemi samemi lite

rami napisany jakie się odbiły.

Tablica 3.

Tablica trzecia z marmuru biało-szarego duża , ró

wnoboc z na, po brzegach i kątach znacznie zniszczona,

;przedstawia następną treść napisu:

Diste , numinib

us aquarum

ulp , secundinu

Marius valens

pomponius haemus

vicarus , val , valens

pecati , romam ad

con8ulatum seve

riani. C . V , missi incolu

mes . reversi , ex voto.

Tablica 4.

Czwarta tablica z kamienia wapiennego, duż a, czwo

roboczna, jednak napis , więcej na środku płyty wyry

ty, bardzo dobrze zachowany i dokładnie czytelny; brzmi

następnie:

herculi sanc

to , simonius

te,

rum

virtute , aqua

, numinis sui

iulianus ,V,C

Praeses , Da

ciarum.

Tablica 5.

Ostatnia tablica prawie nąjwięcąj uszkodzona, tak

że wiersz przedostatni prawie zatarty:

herculi

veneri

mercurius

cum suis.

Znaczki ( * ) zapewne oznaczać mają komy— gdzie

niemożna było odgadnąć treści słowa i jego znaczenia,

albo gdzie stały zapewne dla skrócenia pojedyncze li

te ry— tam one w takićj samćj formie są wypisane,

zresztą zachowano przy odpisie lub odbiciu najdro

bniejszą akuratność.

Niepodlega żadnąj wątpliwości, że od samego po

czątku Rzymianie tylko dwa źródła sobie najbliższe,

pod jednem nazwiskiem Herkulesa znali, i wody tych

że razem do kąpiel używali, świadczą o tem rury i

wodospusty podziemne, któremi z wyższego źródła dzi

siąj wyłącznie niby Herkulesa, wody do niższego źró

dłowego zakładu obecnie Ludwikiem nazwanego w wan

ny raozajkowe i kruszcowe, których szczątki przy od

budowaniu Ludwika zakładów kąpielnych odkryto, spro

wadzali. —

Wpóźniejszych czasach, szczególnie w prze

szłćm stuleciu od czasów urządzenia Pogranicza woj

skowego, z krainą tą i kąpiele przeszły w posiadłość

monarchii— odtąd sdministracya wojskowa zwróciwszy

na zbawienne źródła swoją uwagę, początkowo tako

we wyłącznie do uzdrowienia chorych wojskowych u

żywała , zakładając w tym celu odpowiedne zabudowa

nia -

z czasem wzrastała i liczba cywilnych gości,

w miarę tego więc i sposobnosc odkrycia nowych źró-

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu