Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 440 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

89.

Kraków 17 Kwietnia Czwartek.

Dziennik wychodzi co däien rano w yjąw szy poniedział’ki i dni naełopujace po

świętach.

I» -i*

B»k 1856.

rocznio * , .

półrocznie

kwartalnie

w ychodzi z ostatnim dn!em każdego miesiąca,

płata na D?’

Ukbb"

w l «R(,tvsie Austryackiem (poczta)

r i e .......................................z ł r . 2 0

j : t u c z n i e ................................»

Ł w a r t a l n i o ............................. ,

Ż r J m i e się cz ni e .............................»

Przedpłata na Dzleuuik »C’zas" » »Dodatkiem"

Krakowie t.

*° Państwu Austryackiem ^(pocztą)

nm*

: złr. 26

rocznie

półrocznie

kwartalnie .

Na sam »Dodatek" prenumerować niemożna.

CZAS

Piwyjmidą ii* do umieszczania w Inseratarh:

° ° * ° » « W A , ODZZWT, UWIADOMMOTA, DONIESIKNIA wszelkiego rodzaju, ty

czące siy przemysł», handln, rolnictwa, sprzedaży, kopna, dzierżaw itp. *a

opłatą:

’d wiersza drobnego r

,» %tow» mmeszoze»i« po i kr,, za następne po 2 k

Do każdego insora * sał-^zo»e byó winno lOkr. »»opłatą stęp!ową za każ

dorazowe omieszasenir.

L isty m pieniędzmi preunmeraeyj»emJ I insaratowsmi przesyłane być wüiny

franke do Bióra Bzpodycyt O s ow .

L isty reklamacyjne nieopieo*etewan« nionlsgają frankowania.

Listy niefraskowane nieprzyjmnją sią.

ß*JÜ* Numer pojedynczy dziennika kosztuje 5 kr.

Siraków i 6 kwietnia.

Konferencye paryskie odbywają ciągle po

siedzenia. W edług niektórych dzienników,

mają się one zakończyć w tym tygodniu,

w edług innych termin nie da się oznaczyc.

Zależeć 011 ’ma od ratyfikacyj traktatu, któ

rych się spodziewano w Paryżu około 20go

b. m . C zytamy atoli w Comtitutionnelu, że

Porta traktat ratyfikowany wysyła dopiero

dzisiaj parowcem; że zatem ratyfikacya tu

recka dopiero około 30go jest oczekiwaną

w Paryżu.

Wyjazd pełnomocników z Pa

ryża podaje także obszerne do domysłów

pole. Jedni chcą wiedzieć, że takowy na

stąpi za dni kilka, inni utrzymują, że do

piero po ogłoszeniu traktatu.

Zgoła, dziś

jak przed piętnastu dniami jeden tylko fakt

jest pewnym: pokoj podpisany i wojna skoń

czona.

Debaty poświęcają ogromny

cztero

szpaltowy artykuł kwestyi włoskiej. Zape

w niają, że o niej wiele na konferencyach

mówiono ale nie rozprawiano. B y ły to po

gadanki, ale nie urzędowe dyskussye. Że o

Włoszech ,,mówiono",

temu uwierzyć łatwo,

bez uroczystego nawet zaręczenia Debatów.

Kwestyę włoską definiują Debaty w ten

sposób, iż .pełnomocnicy uznali, ie coś d!a

W łoch uczynić wypada. Polśm rozwodzi się

obszernie ten dziennik nad tem , że kwestya

nie może być terrytoryalną; dalej że reformy

są konieczne, ale że je trudno przeprowa

dzić d nawet trudno skłonić obce rządy do

ich przyjęcia; dalej utrzymuje, źe Włochy!

są reprezentowane w konferencyach, bo we

dług niego ,,gdzie Piemont tam W łochy".

Byłoby to pewne rozwiązanie tej kwestyi,

,,że coś dla Włoch uczynić wypada",

łatwiej ,,coś uczynić dla Piemontu" jak dla

Włoch. Ale nł tę konkluzyę nikt się nie

zgodzi a najmniej same Włochy. To też

żałujemy zaprawdę p. Sacy, który pióro

swoje poświęca na spisywanie tego stosu

czczych frazesów, które do niczego nie pro

wadzą. Zresztą idzie mu nierównie więcej

o Piemont jak o Włochy, a jeszcze więcej

0 konstytucyę piemoncką, aniżeli o sam Pie

mont. Smutno jest widzieć, jak kwestye dla

25 milionów ludzi tak ważne, służą tylko

za po/.ór do mdłej opozycyi parlamentarskiej,

1 to jednemu z najpoważniejszych dzienników

europejskich. Wolność wszelako uosobniła

się dla Debatów w systemacie parlamentar

nym : wszystko dobrze tam, gdzie są Izby

i mównice, gdzie tego niema, tam wszystko

jak to mówią, torby sieczki niewarto. Krom

parlamentu niemasz swobody— to hasło, a

wszystko jedno jaki to parlament, czy on

prawdziwie przedstawia naród lub nie —

mniejsza o to byle parlament.

Owqż ,to a nie co innego przebija z te

go nibyto sympatycznego artykułu Deba

tów dla kwestyi w’łoskiej. Cóż to za nie

słychane usiłowania dialektyki nieprowa

dzące do niczego! Prawdziwy wzór ego

istycznej sympatyi. Nierównie krócej, ja

śniej i ,szczerzej wypowiedziała w kiiku wy

razach zJanie swoje in Presse. Mówią pi

sze ona że kwestyą włoską trudni się kon

ferencja. Zdaje się, że nie widzą by coś

więcej uczynię można w tej mierze, jak wy

stosować rady do Papieża i króla neapoli

tańskiego. Lecz skoro rady te na prostych

tylko wyrazach ograniczać się muszą, prze

to niema żadnej rękojmi, aby wysłuchane

być miały. W tych trzech ustępach jest

wszystko o czem z taką pracą i z taką zrę

cznością rozprawiają tak długo Debaty, a

oprócz tego jest i to czego nie ma w tych

o.statnich, to jest otwarte i szczere zdanie,

że kwestya włoska nie została wzięta se

ryo, że nawet nje zo.stała określoną--ale jest

tylko przedmiotem rozmowy na konferen

cyach paryskich.

Morispondencja Czasu.

W łcd!c!i 14 kwietnia.

(ń Wszystkie wiadomości z Paryża potwierdzają te

raz, com już doniósł byt dawno, to jest, że konfe

rencye maj* w tej chwili głównie na uwadze stan we

wnętrzny krajów włoskich i urządzenie przyszłe Księstw

Naddunąjskich. Powiedziałem, że, cp do YVłocb, tak

ustąpienie wojsk obcych z Rzymu i z Parmy, jak po

praw’a stosunków administracyjnych w niektórych kra

jach włoskiego półwyspu, są rzeczą konieczną, lecz

sądziłem i itiaffc świeże powody do-mniemania, że woj

ska austryackie i irancuzkie nie wprzód wyjdą z Włoch

dopóki się nieznąjdzie pewnego i nie omyloneg) środ

ka do ustalenia _stosunków wewnętrznych na całym pół

wyspie w sposób odpowiedni ogólnej potrzebie utrzy

mania porządku i spokojności. Sposób ten w czem się

zgadząją teraz dzienniki paryzkie, znaleść się tylko mo

że w ścisłem i przyjacielskiem porozumieniu wielkich

państw Europy, a szczególniąj Austryi i Francyi, z rzą

dami krajów włoskich, a zatem na drodze słusznych

przedstawień z jednąj i odpowiedniej energii i dobrej

chęci z drugiąj strony. Po za tą granicą każdy kroić

byłby gw’ałtem lub próżną deinonstracyą. Gabinet tu

tejszy przemawiał ciągle w tym duchu.

Co do urządzenia Księstw’ Naddunąjskich takowem

zajmował: się już konferencya wiedeńska, potem kon

ferencya w Carogrodzie, a następnie konferencya w Pa

ryżu. Zasady ogólne wyrzeczone na tych trzech ze

braniach łączyły się w tem ogólnem postanowieniu za

pisanem w ostatnim protokóle w’iedeńskim, że urządze

nie Księstw ma być zgodnem z prawami Porty i z ży

czeniami i potrzebami ludności. Szło następnie o okre

ślenie tych praw i o zbadanie tych życzeń. Na pier

wszy punkt zgodziła się konferencya, stanowiąc że

protektorat wyłączny Rosyi zastępionym zostanie przez

protektorat europejski, bez naruszenia praw zwierzch

nictwa (la Suzerainetó) Turcyi. Co do drugiego, kon

ferencya miała myśl wysłania osobnąj komisyi do Mul

tan i Wołoszczyzny, lecz o ile się zdaje, od myśli tąj

odstąpiła, (dzienniki paryskie mówią wszakże że ko

misya będzie wysłana. P. R. Cz.), pojmując że Porta

jako państwo nąjbliżąj w tej sprawie zainteresowane,

z tytułu przyznanych sobie praw zwierzhniczych sama

ząiąć się winna tem zbadaniem żyezeii i _potrzeb !udów

od niej zawisłych. Państwa europąjskie ograniczą się.

zapewne tylko do rad, przestróg tudzież do utrzyma

nia ogólnych zasad. Tymczasem rząd turecki pojmuje,

ie tak dia całej Turcyi, jak i dla Księstw_ Naddunąj

skich pokój nową otworzył przyszłość, którój ustale

nie pomyślne od samej takie Porty najwięcej musi być

ząleżnfin. Jak się z tego powołania rząd turecki wy

wiąże, odpowiedzieć na to trudno. L_ecz zdąje się, że

ma dobre chęci i że gotów jest zająć się szczerze po

lepszeniem stanu moralii’go i materyalnego swych pod

władnych. M_yśl założenia banku w Carogrodzie, kon

sens na koląj żelazną z Orsowy przez Bukareszt dę

Bra;ły, projękt kolei żelazuąj z Belgradu do Carogrodu

i inne tyra podobne przedsięwzięcia są tego dowodem.

Austrya pilne na te zamiary zwraca oko i *zczerze

im sprzyja. Kapitały austryackie wąjdą w te przedsię-j

biorst^a. Kredyt przemysłowy M* y *y rozciągnie głó-j

wnie swój wpływ w te strofl^^”^

racyn tegę in- j

stytutu zapowiada swe sprawijw^ * ^od ko ;lec tego)

miesiąca. Mówią, że da IS*%, ’dv%rtwndy. Kapitał jej,

znacznie się powiększył przez drogi żelazne I?mbardz-!

ko-weneckie , które się sprzedąją już 30% nad p a ń . j

. Wiedeń pod względem ruchu spekulacyjnego przed*;

stawia ,nowy j żywy obraz. Są ludzie, któr?.y w kilku!

miesiącach przyszli do znacznego majątku. l V każdej

giełdzie, izby wekslarzy przepełnione kupującą i sprze

dąjącą publicznością. Jednym z nich, który nąjwięcej

ma stosunków, jest galicyanin p. Goldsand, który przy

pomocy zaufania Rothschilda wielkiemi obraca interesami.

Paryż 12 kwietnia.

Pewni pisarze tryumfąją z tego co się stało i wy

śmiewają »rozegrzaną wyobraźnią," nie pomnąc, ie ta

,rozegrzana wyobraźnię" pomimo systematycznych za

przeczeń zimnej wyobraźni, wykazała tworzenie się po

tężnej koalicyi sześciu mocarstw, którą przerażona Ro

sya na ultimatum podpi,sać musiała. Niech tryumfują i

niec!i dziękąją losowi, że ź.le poczętą wojaa, ż_e cho

roby i głód, koalicyą do pokoju skłoniły. I laczgj »ro

zegrzana wyobraźnia" sprowadziłaby w tąj cb a iii krwa

wą i wielką rzeczywistość. Niech tryumfują. Tryumf

ich jest słusznym. Trzeba było dziwnego szczęścia, ab_y

się od podobnej koalicyi jaka się gotowała, bez wielkiąj

szkody uchronić; trzeba było dziwnego szczęścia, aby

solidity of purpose, jak mówią Anglicy, pokazała tylko

Anglia; aby inne państw’a wstrzymały się od dalszych

usiłowań, tłumacząc się czy to chorobami w’ Krymie,

czy głodem nad Wisłą. Rzeczą jest zabawną, źe ci co

dawuiąj zaprzeczali, aby Szwecya zrobiła coś ważnego

zawierąjąc traktat z Zachodem1, grożą jej teraz i wąt

pią, aby wyszła całą z niebezpieczeństwa, w którem

się znąjduje. Niech tryumfują i grożą. Obecnie pic nie

ma na horyzoncie, to też nie pokazgją żadnąj nadziei.

Cieszą się nawet z pokoju, widząc radość 27,000 lu

dzi uwolnionych od rekruta. 1 ja marzeń nie lubię.

Dziś, primo vivere.

Eatwo w dzisiejszej sytuacyi pąjimje zdanie jednego

korespondenta, poparte powagą Lamartina (wielka po

waga!), że Anglia reprezentuje sam czyn a Francya i

deę i że Europa nie wieleby straciła.... gdyby Anglia

z horyzoptu zniknęła. Niczemu się już nie dziwię;

chciałbym jednak wiedzieć, co na takie zdanie powie

działby hr. Montalembert, który wydaje trzecią edycję

swego dzieła: O przyszłości polityki angieUkiij. Dzie

łem tem żyje dziś cała prawie Francya. Anglia repre

zentuje ideę i wielką ideę, która obnażąjąc się zc śre

dniowieczności coraz piękniej naszym oczom się przed

stawia, ale pisarze i ludy stałego lądu są dotąd zbyt

słabi i mali, aby tę ideę mogli dobrze pojąć, a cóż

dopiero dobrze ocenić. Do trzeciąj edycyi swego dzieła,

hr. Montalembert dołączył dwa rozdziały: o pokoju i

doźywotniem parostwie.

W chwili, w której niektórzy uważają przymierze

francuzko-rosyjskie za pewne, ważnym jest artykuł,

który w tym przedmiocie ogłosił zaonegdajszy Ass em

bUe Nationale, organ Guizota. Dziennik ten twierdzi,

ie wojna wschodnia nie osłabiła, lecz wzmocniła przy

mierze ffancuzko-augielskie, AssembUe Nationa le pra

gnie utrzymania tego przymierza, ale żąda, aby An

glia zaniechała liberalnąj propagandy, a Francya racho

wała więcej na przymierze katolickie z Austryą, które

uważa za uąjpewmąjsze i najlepsze. Prawie w tym s a

mym sensie przemawia w salonach paryzkich baron de

Bourqueney. - Cesarz nie myśli zapewne o zerwaniu

z Anglią, bo ona ma długie ręce. Zerwałby z nią tylko

wtenczas kiedyby do tego był zmuszony. Dzienniki an

gielskie zaczynąją na niego uderzać, tak z powodów ze

wnętrznych jak wewnętrznych. Onegdąjszy Times był

wstrzymany na poczcie. W biurach korespondentów an

gielskich panuje irytacja, połączona z wielką oglę

dnością.

Moje powątpiewanie było słuszne: Hrabia Orlow ui«

udał się na bal ambasady tureckiej. Bal ten nie był

liczny, ą]e był świetny. Wjednej sali był tron przezna

czony dla Cesarza. Nię się szczególnego na tym balę

nie zdarzyło. Pqju*rze ratusz da dla pełnomocników nie

bal, lecz obiad i teatr. Mówią, ie p. Titow będzie mia

nowany rosyjskim ambasadorem w Paryżu.

Książe Napoleon swobodniejszy od urodzenia się sy

na cesarskiego, lubi żartować ze wszystkiego co się

dziąje i często żartuje dowcipnie.

JFwryafc 12 kwietnia,

Kongres nm zakończyć swe czynności po ode

braniu ratyfikacyi traktatu. Śmiały memoryał hr. Cavour

robi jeszcze rejwach. Potwierdza się, że sprawa Mol

do-Wołoszczyzny będzie załatwioną przez dyplomatycz

ną komisyę i że będzie załatwioną w duchu turecko

austryackim. Za tą kombiuacyą była Francya. Za po

łączeniem w jedno dwóch prowincyi i obdarzeniem ich

rządem parlamentarskim była Anglia i.... Rosya. Dzisiej

szy AssembUe Natio nale robi z tego powodu dobre

uwagi. Obecnie kougres trudni się tylko sprawą wscho

dnią. Czy późnij będzie zwołany inny dia załatwienia

sprawy eim»pejski(j ? nic vyiadomo. Je’żeli przestanie ną

tćm co zrobił, kongres paryzki nie będzie kongresem,

branym w prawdziwem znaczeniu tego wyrazu. Ciągle

jest mowa o rozbrojeniu. Nie bardzo w to wierzę, bo

wiem, że sen polityki, szczególniąj w dzisiąjszćj sytua

cyi, jest lekki i że chcąc niechcąc Cesarz będzie zmu

szony robić rzeczy wielkie. Marszałek Pćlissier donosi

z Krymu, że choroby trochę ustały. Francya będzie się

stara’ła wyprowadzić co prędząj swe wojska z tego

nieszczęsnego krąju. Jenerałowie, którzy tu przybyli na

urlopy, nie wracają do swych brygad. Jenerał de Chara

peron nie zaambarkował się w Marsylii i wrócił do

Paryża. Mówią, że jazda francuzka ma wrócić do Fran

cyi lądem, przez M ,Ido*Wołoszczyznę i Austryą.

Dziennik le N o r d zaczął przychodzić do Paryża.

Jedna korespondencya tego dziennika, donosząca o pe

wuem skojarzeniu, zrobiła wrażenie chociaż nie zdzi

wiła.

Cesarzowa jeszcze nie wychodzi. Cesarz przechadza

się czasem po ogrodzie tuileryjskim z synem i jego

raamką. Naśladując Napoleona 1, chce on zbudować o

sobny pałac dla księcia cesarskiego. Wybiera różne

mięjsca na pałac, a lir. de Moniy ma zaraz domy znąj

dpjące się na tych miąjscach kupować. Czytaliście

w dziennikach, i e za przyniesienie wiadomości o naro

dzeniu się syna cesarskiego, senat postanowił ofiarować

p. Tascher de la Pagerie szpadę honorową, wartości

10,000 fr. Jest to wiadomość mylna. Senat da tylko

p. Tascher de la Pagerie za 10,000 fr. różnćj brom,

zakupionej u puszkarzy paryzkich.

CZĘŚĆ ŁlTEMCKO-ARTTmCZNA.

TYGODNIK WARSZAWSKI.

XV.

Rękopism Koźmiana — Krytyka teatralna -

Żegluga pa

rowa— Muzyka— Malarstwo.

Nic ciekawszego zapewne jak pośmiertne płody zna

komitych ludzi, którzy już to swym talentem, już głę

boką nauką, dobrze zasłużyli się krajowi. Do liczby

takich należał i zmarły niedawno w Królestwie śp. Ka

jetan Koźmian. W papierach jego znaleziono rękopism

własnoręczny, czyli wiersz, pisany przez niego w 80

roku życia, zatem na cztery lata przed śmiercią, do je

dnej z Dam tutejszych. Dama ta prosiła go, aby jej

przysłał kilka różnych napisów dla umieszczenia na

statuach świętych i krzyżach, które powznosiła w swych

dobrach. Poeta-rolnik, wywiązał się chlubnie z tego

zadania, jak o tem świadczą istniejące dotąd napi_sy

w oznaczonych miejscach; a zacna właścicielka włości

przesłała mu na piśmie wyrazy wdzięczności i podzię

kowania. Śp. Koźmian odpisał jąj na to, lecz wier

sza nieprzesłał i pozostawił go w rękopiśmie. Obe

cnie dopiero po śmierci poety odkryto takowy, a że mi

go w tych dniach udzielono przez jednego z literatów,

posyłam go przeto dla pomieszczenia w C z a s ie , gdzie

znajdzie odpowiednie dla siebie miejsce.

»Do ......

Z okazyi jćj wspomnienia o napisach danych na krzyż

i statuę Najświętszej Panny:

»Czemuż Cię nieznam Istoto wielbiona,

Pod twą postacią, uczciłbym znamiona

Któremi Córę Niebios Bóg obdarzał,

Gdy dobroczynność dla ludzkości stwarzał.

Znałem nad Wisłą jej sędziwe rysy,

Lecz tam już tylko groby i cyprysy.

Słyszę, że w całym młodości uroku

Znów się śmiertelnych objawiła oku,

Gdzie płowa Wisła’ ku stolicy płynie,

W królewskich gmachach, obrała świątynie.—

Z nich nędznych, swemi obdziela dostatki,

Sieroty polskie zbiegły się do Matki.

Znam ja te gaje sarmackiego Raju,

W nich zawiesiła oręż, chwała kraju,

Mieszkała cnota, wymowa, nauka,

Pamiątek dziada, dziś strzeże dłon wnuka,

A rodak głosi, źe przez śluby z Tobą,

Jedną je więcćj pomnożył ozdobą.

Wiem, że wśród gmachJ północnego grodu,

Wykołysał Cię twardy biegun z lodu;

Nie cud to żaden przed ziomka oczyma,

Uczuc;ów w Polce niezmroziła zima.

Tlała w jej łonie iskra święta nasza,

Jąj lodowate morze nie przygaszą.

Widzę w szpitalach z łez otarte twarze,

Widzę w świątyniach, wzniesione ołtarze,

Głosy wdzięczności, radości, pociechy,

A ż do mąj wiejskiej przedarły się st’zechy.—

A ja z mym hołdem pospieszyć nie mogę,

Starość okrzepła tamuje mi drogę.

Nie każda ręka wspiera choc obdarza,

Kto dać nie umie, — dając upokarza.

Ma swoją dumę nędza chociaż naga,

Ten kto się tai, ten wspiera, pomaga.

Jak zwykle czynisz, tak cnota doradza,

C ó ż - kiedy hojność Twoje imie zdradza.

Zdradza niejedno wdzięczności westchnienie,

Gdzie skrytość cnotą,— występkiem mi leżenie.—

Drobna się dusza zwykle z czynów chlubi,

Godna pochwały, słuchać jćj nie lubi.

Wiąc milczeć trzeba i zaniechać pieni,

Wiersz zły, tem gorszy, gdy skromność rumiani.—

Starość mi mówi i pomnij na twe lata,

W ósmym krzyżyku, nikt rymów nie splata;

Inny to godniąj, co zamierzasz sprawi,

Nie t yj ą wsławisz — Ona ciebie wsławi.

Jeśli te kruche dawnych natchnień szczątki,

Umieści między przyjazne pamiątki,

Przestań na szczęściu w swej cichej ustroni:

Ze Ją nm Polska - a ty słyszysz o nićj.

Trzeba być pewnym ie to wiersz 80cio-letniego star

ca, aby temu dać wiarę tyle w nim życia, tyle piękno

ści i świeżych myśli. Dla tego to słusznie jeden z młod

szych wieszczów wyrzekł do Koźmiana:

,Czemu Mistrzu masz siwiznę

Stokroć młodszą, mćj młodości" i t d . -

Od tći poetycznćj części przejdźmy teraz do prozy

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu