Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 630 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Ne 23,

Kraków 29 Stycznia — Sobota.

Rok 1870.

ł,

CZAS

Prenumeratę przyjmują:

WKrakowie Bióro Administracyi ,Czasu" przy ulicy Różannej w domu pod L. 423; Księgarnie pp. J. Czecha

w Rynku, Juliusza Wilda przy ulicy Grodzkiej; tudzież wszystkie Urzęda pocztowe austryackie.

**g’ł o s z e n i a (inseraty) wszelkiego rodzaju, przyjmują się za opłatą: za miejsce wiersza drobnego (petit)

za jednorazowe umieszczenie po 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za opłatą naleźytości stęplowej

po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia. Wypłata w Krakowie.

Pren um eratę i «»głoszenia przyjmują: we Lwowie w Ajencyi »Czasu* p. Aleks. Piątkowsk,i

przy placu Katedralnym pod L. 31. -

w Wiedniu p. A . Oppelik Wollzeile 22. -

Na Franeyę i Anglię

w Paryżu Wny pułkownik Wincenty Raczkowski, Rue du Pout de Lodi Nr 1. -

Zaś tylko ogłoszę*

nia w Wiedniu ,Neumarkt Nr n " , w Hamburgu, w Frankfurcie n. M, w Berlinie, w Lipsku, Bazylei

(Szwajcarya) i Wrocławiu pp. H a ase nstein i Vogler, w Wiedniu J. R os enzwcig II. Körnergasse N.2 i ip

Mosse - - w Berlinie Hamburgu, Monachium i Norymberdze p. R u d o l f Mosse, - w Frankfurcie nad Menem

p.G.L.DaubeetComp.

w Lipsku p. Henryk Engler - w Wrocławiu pp. Sachse et Comp.

*GŁOSZENIE PRZEDPŁATY.

^ Kr*k(jwie na miesiąc L u t y .........z*r

jod 1 Lutego do 31Marca » 4

przesjMką pocztową w pań

stwie Austryackiem na mie

siąc L u t y ......................

złr.

2c.25

Od1Lutego dokońcaMarca n 4c.50

iiraI**m* 28 stycznia.

Sześciu deputowanych tyrolskich, a mię

dzy nimi znani powszechnie X. Jäger, X.

Greuter i radca Giovanelli złożyło wczoraj

"ldaty do Rady państwa, zniewoleni niemoż

nością pojednania konstytucyi z instytucyami

Tyrolu, jak to jeden z nicłi oświadczył. Nie

możność ta niepowinna być im atoli pobudką

, ’}’stąpienia, albowiem w eszli do Rady pań

właśnie dla tego, że pragnęli wpłynąć

na takie poprawy konstytucyi, iżby ta nie

s t ał a w sprzeczności z duchem instytucyj krajo

w ych, oraz z uczuciami religijnemi ich samych i

kraju, którego interesów bronić mieli. Wszakże

cała opozycya taki a nie inny cel może mieć,

biorąc udział w obradach.

Ale wystąpienie ich z Izby stało się ko

niecznem z osobistych i formalnych pobudek:

z pierwszych, gdyż osobiście zaczepieni w m o

wie sprawozdawcy wydziału adresowego, bro

nić się nie mieli sposobności, skoro sp raw o

zdawca zabiera głos ostatni, a bar. Tinti ko

rzystał z tego prawa regulaminu, aby rzucać

obelgi na osoby posłów , a oraz drażnić ich

uczucia religijne i patryotyczne; z formalnych

zaś pobudek, gdyż prezes izby zaw sze tak

dbały o obronę przepisów przy zw oitości, że

tak powiemy parlamentarnej, ilekroć rzecz

tyczyła się członków większości, ani razu nie

pow strzymał sprawozdawcy od miotania poci

sków nie tylko na osoby, ale i na całą pro

wincyę, na jej sejm.

Środek pozbycia się opozycyi w izbie, o

brany przez bar. Tintego, okazał się tym spo

sobem skuteczny; nie możemy g o pochwalać

pod względem politycznym, uznajemy go pod

względem interesu fakcyi jako dogodny, ale

też właśnie dla tego należało deputowanym

tyrolskim zrobić go bezskutecznym. N ie zo

stawiono im sposobności dania odpowiedzi na

zarzuty wypowiedziane zwłaszcza tonem szy

derczym-, ale rzeczą było zaczepionych przy

mówić się pod formą znanej w regulaminie

kwestyi osobistej, co też zastrzegł sobie je

den z zaczepionych posłów, a w tem zastrze

żeniu mógł sobie był zachować szczegółowe

odparcie zarzutów do czasu szczegółowych o

brad nad adresem. Zamiast jednak odpow ie

dzi, sześciu deputowanych tyrolskich opuściło

izbę, a nazajutrz, to jest wczoraj złożyło

mandaty. Nie znamy jeszcze motywów tego

złożenia, ale nie uważamy kroku tego za wła

ściwą odpowiedź. Les absents ont tort.

Nie będziemy tu pow tarzać tylokrotnych

dowodzeń naszych o abstencyi. Uchylenie się

od udziału miało wtedy tylko wagę polity

cznego faktu i jego doniosłość, gdy pozwa

lało niedopuścić do uchwalenia konstytucyi

grudniowej. Dziś ono nie wystarczy; dziś po

większając szeregi Czechów nie sprowadzi się je

szcze zmiany konstytucyi, lecz ułatwi jedynie

robotę większości majoryzującej uchwałami

swemi mniejszość coraz bardziej malejącą.

Owszem, zadaniem było po słów tyrolskich

i jako deputowanych i jako kapłanów, przy

jąć walkę w obronie k ościoła przez liberałów

i biórokratów wyszydzanego, w obronie pra

wdziwej wolności przed napaścią frazeologów

i faryzeuszów politycznych, a przyjąć walkę

i na tak niedogodnej arenie jak izba niższa

Rady państwa, a to tem więcej, iż nie mogło

im być tajnem, że wśród przesilenia ministe

ryalnego, jakie wciąż trwa, mogą się stać nie

zbędnymi jako dzielni obrońcy praw i swobód

swojego kraju i swojej wiary.

Krok ten ich może wywrzeć wpływ bar

dzo niekorzystny na stanowisko opozycyi w

Izbie, bo zachęcić gotów do ich naśladowa

nia, zwłaszcza wobec głosó w podnoszących

się nieprzestanuie, iż wyjście z Rady państwa

jest najlepszą odpowiedzią na całe dzieło re

prezentacyi obecnej. N ie przeczymy, że dla

wielu może on się uśmiechać, bo jest ponę

tny, popularny, łatwy, mający pozory poświę

cenia bez rzeczywistej jego cechy wytrwało

ści, a do tego odpowiada widokom pewnego

stronnictwa. W szelako mimo tych wszystkich

zachęt, nie pochwalając wystąpienia posłów

tyrolskich z przyczyn wymienionych powyżej

i w ogóle z zasady wypowiadanej przez nas

ciągle, zamiast zachęcać do ich naśladowania,

musielibyśmy się zdobyć ponownie na w sz y

stkie argumenta przeciw opuszczeniu izby,

przeciw abstencyi. Jeśli ich nie powtarzamy,

czynimy to zarówno dla tego, że sądzimy, iż

są znane, a powtóre, że byłyby one dziś zby

tecznemi wobec przesilenia ministeryalnego, j a

kie wciąż trwa i lada chwila przybrać może

bardzo naglący charakter; choćby więc nie było

innego powodu, to ten jeden wystarczyć powi

nien dla pozostania w izbie, żeby być choć

pośrednimi działaczami w tak stanowczej

chwili.

!ORESPOHDENCYA CZASU.

U i«r«le:i 27 stycznia.

(li) Gorsząca scena, do której dał powód spra

wozdawca większości baron T inti nietaktownem

swem postępowaniem, skończyła się dziś zło ż e

niem mandatów i wystąpieniem sześciu

deputow anych tyrolskich. Nie dzieląc na

wet zapatrywań X. Greutera i towarzyszy, każdy

człowiek sumienny traktowanie Tyrolczyków zc stro

ny p. Tintego musi nazwać nie tylko szorstkiem i

nieparlam entarnem , ale nawet zuchwałem. Nie dziwię

się oburzeniu pp. Greutera, Jägra i Giovauellego

na zarzut, że nie mają ojczyzny i Cesarza, zwłasz

cza skoro pierwszy piastuje godność profesora w

uniwersytecie w Inspruku, drugi profesora w Wie

dniu, ostatni godność radcy sądu wyższego w In

spruku, a już jako tacy zaprzysięgli wierność mo

narsze i jego dynastyi. Dziś więc Giovanelli zło

żył ostre oświadczenie w swojem i towarzyszy swych

imieniu, że niechcą dłużej być świadkami, jak n i

mi Izba poniewiera, niechcąc swych najświętszych

uczuć kłaść na ołtarzu ministeryalnej bezmyślności

(Gedankenlosigkeit), uważając system obecny za

zgubny, sk ładają mandaty a krok swój bliżej u

sprawiedliwią w sejmie Poczem opuścił Izbę p. Gio

vaneli a za nim weszli deputowaui Greuter,

Jäger, Brader, Wies1er i Planer. W izbie

zasiada 9 Tyrolczyków, 6ciu niemieckich i 3 wło

skich. Ostatnipozostali(Leonardi,P rat oiDe

gara), w ich imieniu oświadczył Leonard i, że

nie czując się dotkniętym słowy p. Tintego i nie

dzieląc zapatrywań p. Giovanellego i towarzyszy,

zostają w Izbie.

Wyjście sześciu Tyrolczyków jest wypadkiem,

nad którym nawet najwięksi ich przeciwnicy mocno

ubolewają »Das schwächt uns stark"’— rzekł dziś

jeden z najznakomitszych posłów niemieckich z le

wicy. Najbardziej z kroku tego niezadowolonym bę

dzie Schindler, który na tle mów X. Greutera

budował swe mowy, a raczej swe trywialne dowci

py. Może mu zabraknie materyału. Izba czuje, że

to pierwszy świeży wyłom w Radzie państwa, że

słowo »fikcya" powiedziane o Izbie coraz większe

zyska uprawnienie.

Wobec tego faktu reszta posiedzenia malo przed

stawiała zajęcia. Przy ustępie 5tym adresu mówili

za większością D r Waidele, odpierając, ale b ar

dzo słabo, dzielne ataki Dra Czerkawskiego,

Zailner, za mniejszością bar. Kotz, hr. Diirck

heim, Dr Weigel w uwadze osobistej przeciw

p. Waidelemu, wreszcie Dr Rechbauer, oświad

czając atoli, że się przy tym ustępie wstrzyma od

głosowania.

Po przemówieniu obu sprawozdawców Dra Gro

cholskiego i bar. Tintego, Izba znaczną wię

kszością głosów uchwaliła ustęp 5ty według pro

jek tu większości. (Przeciw głosowali Polacy, Sło

weńcy, Bukowióczycy i kilk u ze środka. Hr. B e u

sta nie było w Izbie.)

Ustęp 6, 7, 8, 9 wzięto łącznie pod obrady,

ponieważ mniejszość w ich miejsce proponuje je

den ustęp. Ustępu tego dzielnie i znakomicie bro

nił sprawozdawca mniejszości Dr Grocholski.

Wykazał, do czego prowadzą owe ustępy adresu

większości, któ re Galicyi Odbierają wszelkie n a

dzieje, bo obietnice czynione tu w Izbie krajowi

naszemu mówca nazywa premią dla pozyskania

nieobecnych Czechów, premią, której ani my, ani

Czesi nie dostaną. Przechodząc do m emoryału

mniejszości p. Grocholski głosem podniesionym, w

tonie poważnym, lecz nie wolnym od ironii ubole

wał nad formą konstytucyi, według której mini

strowie wojny i spraw zagranicznych nie zasiadają

w tej Izbie. Gdyby bowiem zasiadali, mówca zapy

tałby przedewszystkiem ministra wojny, jakim spo

sobem mocarstwo, mające 800,000 wojska, dla k tó

rego ludność tyle ponosi ciężarów, obawia się pro

wokacyi Rosyi czując się slabem na przypadek

wojny z Rjsyą ; zapytałby dalej ministra spraw

zagranicznych, czy już do tego doszło z monarchią,

że wewnętrznych stosunków urządzać nie może bez

obawy prowokacyi Rosyi; zapytałby nakoniec, czy

w całym układzie monarchii Galicya tak m ałą od

grywa rolę, że nie warto dbać o rozwój należyty

tego kraju i bronić go w razie n;paści? Dla sie

bie inowca na te pytania nie potrzebuje odpowie

dzi, ale wobec Izby byłaby ona pożądaną. Mini

strowie tu zasiadający tej odpowiedzi niestety dać

nie mogą.

Po tej wybornej apostrofie Dr Grocholski wykazał,

żc wszystkie narodowości, oprócz niemieckiej, są

niezadowolone, tak większości, jak mniejszości.

Skargi X. Guszalewicza mówca nie rozumie,

bo nie wie, w czyjem imieniu padła. Wszak nie w

imieniu tych Rusinów, którzy tu już z łona dele

gacyi naszej przemawiali, wszak uie w imieniu tych

Rusinów, co niechcą uznać Rady pań stw a, bo X.

Guszalewicz zasiada w Izbie, wszak nie w imieniu

tych Rusinów, co w sejmie lwowskim podali rękę

do zgody i czekają postanowień sejmu galicyjskie

go. Więc w czyjemże imieniu?! Nato mówca nie

dał odpowiedzi.

Obrona ta wniosku mniejszości na nic się nie

przydała. Izba uchwaliła wniosek większości.

Jutro zapewne się skończy cała dyskusya adre

sowa.

Doniesienia moje o nowym memoryale mini

strów sprawdzają się w zupełności.

Pary Ł 23 stycznia.

- i - Rochefort za piorunującą proklamacyę swoją,

w którćj całą rodzinę Bonapartów bandą złoczyń

ców nazwał, skazanym tylko został n a sześć

miesięcy więzienia i zapłacenie trzechtysięcy fran

ków. Jest to, jeżeli nie minimum kary za tego

rodzaju przestępstwo, to coś przynajmniej bardzo

tego bliskiem. Wyrachowana ta z pewnością łago

dność sądu zraniła do żywego całe radykalne stro n

nictwo. Przed wyrokiem radykalni zarzucali rządo

wi, że chce się pozbyć niebezpiecznego przeciwni

ka, że chce zamknąć usta zuchwałemu reprezen

tantowi pierwszego okręgu Paryża, i ognistą wy

mowę jego w wilgotnej ciemnicy zagrzebać; po

wyroku znów nie mniej gorzkie robią mu wyrzu

ty, ale na inny już temat. Na jaki ? zgadnąć nie

łatwo. Oto radykalni, wszyscy razem i każdy z o

sobna, czują się obrażeni tym wyrokiem: ła ska

wość jego poczytują za zniewagę, za ubliżające

lekceważenie całego stronnictwa. Rochefort, jako

naturalnie główny obrażony, z oburzeniem wykrzy

kuje w M arsyliance: »Dla czego tylko sześć mie

sięcy, a nie dwadzieścia la t? Od chwili, w któ

rej uznano mię za winnego, miłość moja wła

sna nakazuje mi domagać się tego, co mi się na

leży. Zdaje mi się, że nie przesadzę, jeżeli karę

mi przypadającą ną lat dwadzieścia ciężkich robót

ocenię. Łagodność, z jaką władza trak tuje mnie,

który dla niej nigdy nie byłem łagodnym, jest w

istocie dziwną, jest obrażającą mnie nawet Refc r

me i Reveil mnićj więcej w tenże sam przemawiają

sposób. L e F ra nę ais dobija jeszcze Rocheforta,

powiada bowiem, że Cesarz, gdy nowe prawo pra

sowe uchwalonem zostanie, z pewnością za da

wniejsze przewinienia udzieli amnestyę. Rochefort

tym sposobem zamiast być męczennikiem, bezsilnym

tylko wrogiem rządu zostanie. L ’Opinion Nationale

szydząc z radykalnych, doradza niedoszłemu mę

czennikowi, aby od wyroku sądu a m inim a zaape

lował, i w wyższej instancyi wyrok surowszy, od

powiedni do jego politycznej ważności, s ta ra ł się

uzyskać.

Przytoczyliśmy powyższe szczegóły, charak tery

zują one bowiem owo radykalne stronnictwo, z a

czynające się dziś tak gorączkowo poruszać, i tak

śmiało podnosić głowę. Niezawodnie większa swo

boda prasy wiele się przyczyniła do tego; ale taż

sama swoboda, jest zarazem lekarstwem na ową

chorobę, którąbyśmy Deliriu m p oliticum nazwali.

Zasady i pojęcia rozwijane w dziennikach radykał

nych dają poznać do głębi prawie, czem są w

istocie owi reformatorowie świata i improwizowani

mistrze przyszłości: wystarcza to najzupełniej, aby

ludzi choć szczyptę zdrowego rozumu mających,

od tak pojętego postępowego obozu odstraszyć.

Dzień 21 stycznia nowym był okazem owych

bratersko postępowych teoryj. Bracia demagodzy

krwawą rocznicę ścięścia Ludwika XVIgo wielkim

postanowili obchodzić bankietem. Zebrano się w

iSaint-Mande i przy brzęku kieliszków wnoszono

toasty n a cześć Konwencyi, która według Barbesa

»wydała w tym dniu wyrok śmierci na wszystkich

królów i Cesarzów;" czytano listy Ludwika Blanc

i Mazziniego, i bliskie przyjście powszechnej Rze

czypospolitej, na miłości i sprawiedliwości ugrun

towanej wróżono. Obecni koryfeusze radykalnego

stronnictwa zapomnieli widocznie, że święcąc

kieliszkiem w ręku rocznicę krwawej egzekucyi,

wyznawaną przez siebie zasadę miłości w bardzo

podejrzanem przedstawiają świetle. Ale któżby o lo

gikę się troszczył! Ludwik Blanc potępiając k arę

śmierci za przestępstwa polityczne, za całkiem ją

stosowną uważa, gdy politycznych jego przeciwni

ków dotyka. To samo robią wszyscy francuscy re

publikanie. Według nich Rzeczpospolita ma prawo

wysyłać do Cajenny i gilotynować, ma prawo o

gniem i mieczem przeciwników swoich wytępiać;

ale owi przeciwnicy tego prawa nie mają. Je st to

nielogiczne, oburzające, ale wygodne, i dla tego

widać, republikanie tutejsi tak żarliwi przy owej

rewolucyjnej tradycyi obstają.

Dziś w południe odbył się pogrzeb słynnego IIer

zena, który przed miesiącem przybywszy do P a

ryża dla kuracyi, w p iątek o godzinie trzecićj zra

na w skutek choroby piersiowćj życie zakończył.

Orszak pogrzebowy był dosyć licznym, koryfeusz

bowiem socyalistów moskiewskich wielu pomiędzy

francuskiemi radykalistami posiadał przyjaciół.

Nihiliści moskiewscy są tak bliskiemi krewnemi

tych ostatnich, i taka pomiędzy ich doktrynami pa

nuje harmonia, że ów związek rażący z pozoru, w

gruncie jest naturalnym i najzupełniej usprawie

dliwionym, Radykaliści okazują wprawdzie pewną

sympatyę dla, Polski, ale z tem zawsze zastrzeże

niem, że Polska godną się wysokićj ich protekcyi

okaże. Jak zaś na tę protekcyę zasłużyć — odga

dnąć łatwo : polskich tylko przekonań i zasad wy

rzec się trzeba. Dosyć liczne z dziennikarzami i

literatami tutejszemi mając stosunki, wiele nieraz

arcyciekawych na ten tem at nasłuchałem się rzeczy.

Paryż, 24 stycznia.

- t - Uwaga publiczna zwrócona dziś jest wyłącz

nie na wiadomości nadchodzące z Creuzot. Ekono

miczne harce w Ciele prawodawczem znużyły już

naj wytrwalszych nawet słuchaczy; dyskusye w se

nacie, pomimo że kwestya Algieryi postawioną by

ła na placu, nie budzą wcale zajęcia: publiczność

wie z góry, że w oczach senatu wszystko idzie jak

najlepiej na najlepszym z światów, o opinie więc

senatorów nie troszczy się wcale. Marszałek Mac—

Mahon w długićj mowie wykazał rzeczywiście, że

stan Algieryi nie jest tak smutnym, jak go przed

stawiają, i że koloniści francuscy wcale rozszerze

nia swobód nie żądają. Ponieważ członkowie rad

jeneralnych Algieryi, chociaż mianowani przez

rząd, jednogłośnie z żądaniem rozszerzenia swobód

wystąpili, widocznie więc nastąp iła jak aś pomyłka,

trudno bowiem przypuścić, aby szanowny m arsz a

łek świadomie i umyślnie w podobną popadł kon

tradykcyą. Lecz mniejsza o to : los Algieryi nie

senat, ale Ciało prawodawcze rozstrzygnie.

Z depesz otrzymanych z Creuzot pokazuje się, że

i r e w iści głównie są podniecani przez ajentów,

przybyłych z Paryża, i że nawet na podtrzymanie

oporu kilka tysięcy franków otrzymali. Przybycie

trzech batalionów piechoty i kilku szwadronów u

łanów przyczyniło się wielce do utrzym ania po

rządk u; niepokojące wieści krążyć nie przestają

jednakże, pomimo, że większa część robotników

powróciła do pracy, i że tylko mnićj więcćj dwa

tysiące zdała się jeszcze od warsztatów trzyma.

Cała ta agitacya ma w gruncie charakter politycz

ny, lubo zręcznie ekonomiczną zasłonięty powło

ką. Że zaś ogólnie pewien niepokój panuje obe

cnie we Erancyi, ztąd każdy fakt tego rodzaju po

wszechną zwraca na siebie uwagę. Gdzie wiele ma

teryałów palnych, tam i najmniejsza iskierka obu

dzą trwogę. Korespomient Gaulo is depeszą z dnia

wczorajszego donosi, iż dowiedział się z pewnego

źródła, że o godzinie 2ćj po południu aresztowa

no czterech ułanów, jako podejrzanych o tajemne

z grewistami stosunki. Że republikanie wszelkich

dziś używają sposobów, aby armię na swoją prze

ciągnąć stronę, to dla nikogo nie jest tajemnicą;

czy im się to udaje, to kwestya. Ważna to jednak

wskazówka, daje poznać albowiem, że z pola wal

ki dziennikarskiej, stronnictwo to na inne pole

przejść pragnie, i do zbrojnego przygotowuje się

wybuchu.

Ledru-Rollin nie przybędzie do Paryża ; uważa

że chwila obecna nie jest jeszcze stosowną; tem

samem więc i w sprawie rodziny Wiktora Noir nie

wystąpi. Śledztwo sądowe, prowadzone przez p.

D’Oms wkrótce ukończonem zostanie, sąd jednak

najwyższy, la h a u te co ur, dopiero w połowie lu te

go się zbierze. Prawdopodobnie zasiadać będzie

w Poitiers lub w Bourges, w każdym zaś razie

nie w Paryżu.

Rada stanu obraduje nad projektem prawa, pod

dającym p rzestępstwa prasowe pod sąd przysię

głych. Cała trudność zachodzi w tem, kto będzie

miał prawo być przysięgłym, i w jaki sposób owi

przysięgli mają być wybieranemi. Dotychczasowi

przysięgli w sprawach kryminalnych, wyciągani są

losem z listy ułożonej przez merów, a jak w P a

ryżu dwa tysiące nazwisk obejmującej. Sciśłe bio

rąc, są to więc przysięgli, przez rząd wybrani. J e

żeliby stosować się do zasady głosowania powsze

chnego, to należałoby przysięgłych losem z pomię -

dzy ogólnej liczby wyborców wybierać; ale rząd

na to zgodzić się nie chce, i Ollivier miał stanowczo

w radzie stanu oświadczyć, że choć każdy może

być wyborcą, nie każdy jednak być przysięgłym

powinien. Organa demokratyczne słusznie na to

odpowiadają, że kiedy każdy Francuz ma prawo

wybierać reprezentantów, a nawet i cesarstwo u

stanawiać; jeżeli zdolnym je st w najważniejszych

kwestyach politycznych orzekać, to tem bardziej i

w sprawach o zabójstwo, fałszerstwo, obrazę ma

jestatu lub podniecanie do buntu wyrokować mo

że. Trudny to zaiste do rozwiązania dylemat. 0 -

głaszanie sprawozdań z procesów prasowych p ozo

stanie wzbronione», tak jak to ma miejsce do

tychczas ; nowe więc prawo z pewnością zbyt wiel

kiego nie wzbudzi zapału.

I!zyiti 24 stycznia.

a Niektórzy z waszych czytelników mogą si;

zdziwić znajdując w moich doniesieniach wcale c(

innego niż to co podają telegraficzne depesze ajen

cyi Havas. Jeśli są jeszcze w wątpliwości i nit

spostrzegli dotąd, jak dalece owa ajencya mało (

prawdę się troszczy, niechaj czekają cierpliwie, a

prawda nie omieszka wyjść na wierzch. Ajencyi

niegdyś w ątpiła aby się znalazło stu ojców goto

wych dać swój podpis na postulatum wzglgden

nieomylności Papieża. Dziś wszystkie niemal dzień

niki podają zgodnie ową liczbę, k tórą od początki

wskazałem, to je s t około 500 ojców podpisanych

Nie można tu wymagać matematycznej dokładność

bo podpisy przez różne osoby się zbierają, a zre

sztą my niewtajemniczeni możemy tylko to powie

dzieć co już powszechnie stało się wiadomem. A

jencya Havas nie szczędzi nawet obelżywych dli

soboru wyrażeń, co już powinnoby wystarczyć di

odjęcia jej wszelkiej wiarogodności.

Dziś nikt nie wątpi, że owo postulatum zostauii

przyjęte, i kwestya nieomylności będzie rozstrzv

gnięta. Dzienniki już podały nie tylko treść dosło

wną postulatum, ale i listu doń przyłączonego, pod

pisanego przez 42 Ojców. Ks. prymas Ledóchowsk

jest w ich liczbie. Są to nazwiska bardzo poważn

z których większa część znajduje się na listaci

Cięść literacko - artystyczna.

MAŁO ZNANY POETA.

Stanowisko jego przed* ostatniem powstaniem,

wygnanie i śmierć.

Ustęp z dziejów spó/czesnych południowej Polski.

(Ciąg dalszy).

Tymczasem w prowincyach wschodnm-południo

wycb starano się spiesznie zaprowadzić połączone

z sobą Towarzystwa rolnicze, aby tym sposobem

kraj będący w rozstroju pośród powszechnego bez

rządu i grożących niebezpieczeństw, porządnej pod

dać organizacyi.

Nie ma wątpliwości, iż w Litwie i na całej Ru

si polskiej ani właściciele ziemscy, ani tak zwani

proletaryusze, nie myśleli wcale o zbrojnem p o

wstaniu. Jeżeli były wyjątki pomiędzy tymi, któ

yzy utworzyli ,,stronnictwo ruchu" te były rzadkie

* najwięksi" zapaleńcy nawet byliby uchylili czoła

przed ludźmi rozwagi, gdyby ci mieli dość czasu

do pochwycenia steru przewodnictwa w swoje ręce.

Chodziło więc o to, aby uratować Litwę i Ruś

polską od prądu w który porywała go warszawska

ludność drażniona i do rozpaczy doprowadzona

barbarzyńskiem postępowaniem ówczesnej władzy

miejscowej. Z drugiej strony godność narodowa

mieszkańców Litwy i Rusi oburzoną była oddzie

leniem tych prowincyj od administracyjnych reform

zaprowadzonych w Królestwie Kongresowcm. P o ło

żenie było nader trudne!

Zgromadzenie obywateli wołyńskich uchwaliło

porozumienie się z Litwą i ze wszystkiemi sąsie

dniemi guberniami. Jednocześnie wysłano więc

wszędzie w tym celu ludzi godnych zaufania. Zjazd

w Kamieńcu-Podolskim wybrał dwóch delegowa

nych; Ukrain a wyznaczyła jednego delegata. Wszy

scy zjechać się mieli na 12 kwietnia 1861 roku w

Żytomierzu, dla zawiązania jednolitej organizacyi

za pomocą połączonych Towarzystw rolniczych,

które wprzód jenerał-gubern atorowie po przejrze

niu statutów zatwierdzić przyrzekli. Była to może

najważniejsza chwila od której los dziewięciu gu

bernij zależał.

Nadszedł dzień 12 kwietnia. Delegowani z Po

dola i Ukrainy przybyli do Żytomierza; obywatele

wołyńscy licznie się zgromadzili. Nieszczęściem,

Litwy, Żmujdzi, ani z Białorusi nikt nie przy

jechał !

Jak się to stało? pozostaje dotąd tajemnicą.

Prawdopodobnie niektórzy marszałkowie guber

nialni nie chcieli wysłać delegowanych, inni o ży

tomirskim zjeździe nie byli wcale uwiadomieni.

Narady w Żytomierzu ograniczyć się musiały

do trzech gubernij.

Jednocześnie aresztowano w Żytomierzu kilka o

sób i bez śledztwa, oez sądu, wywieziono kibitkami

W całej prowincyi zaprowadzono terroryzm; wię

zienia zaczęły się zapełniać. Fotografie pięciu z a

bitych w Warszawie, czarny ubiór, czamarka były

jedynemi przestępstw am i. Do kościołuw wpadali

żołnierze i bagnetami modlących się rozpędzali.

Nagle przychodzi do Żytomierza telegraficzna

wiadomość o kwietniowej rzezi w Warszawie. Roz

jątrzenie umysłów doszło do wysokiego stopnia. Spo

dziewano się okropnych skutków takiego postępo

wania. Delegowani nie wiedzieli co począć ? Po d łu

gich naradach utworzono komitet złożony z naj

poważniejszych ludzi trzech gubernij w celu wy

znaczenia dwóch posłów do VVarszawy dla dokła

dnego dowiedzenia się o stanie rzeczy w tej sto li

cy. Jednym z nich wybrany był Apollon Korzenio

wski, który warunkowo przyjął zlecenie, uprzedza

jąc iż w Warszawie zostanie; jakoż przeniósł się

tam zaraz w maju na stałe mieszkanie; a towarzysz

jego zobowiązał się za powrotem zdać sprawę z ich

czynności członkom przestawiającym trzy gubernie.

Ponieważ w Warszawie było wtedy kilka stron

nictw, a z Litwą stosunki zostały coraz więcej u

trudnione, zaprowadzenie na Ukrainie, Wołyniu i

Podolu jedolitej organizacyi o jakiej zamyślano, sta

ło się niepodobnem , pod grozą rozciągniętego

wszędzie terroryzmu i dowolnego panowania policyi.

Do anarchii moskiewskiej przybyła anarchia pol

ska.

Korzeniowski zaś rozpoczął czynne życie w W ar

szawie i wszelkich dołożył starań aby nieprzyjazne

partye pogodzić. Zjednawszy sobie powszechne za

ufanie wywierał wielki wpływ na najruchliwszą

część ludności, wszystkich powstrzymując od za

miarów zbrojnego wybuchu, lecz zagrzewając do

jednomyślnego, wytrwałego oporu. Wtym celu zało

żył Komitet centralny.

Party a sztyletników chciała go zamordować i

jak sam mówił cudem tylko został ocelony.

Najusilniej dążył do tego ,aby za pośrednictwem

dziennikarstwa ześrodkować w Warszawie cały u

mysłowy ruch wszystkich prowincyj polskich i tym

sposobem ogółowi nadać jeden kierunek na pod

stawie narodowych praw, Polsce przynależnych. Za

mierzył z kilku literatami wydawać Dwutygodnik’,

lecz 9go października 1861 roku został porwany z

domu i uwięziony w cytadeli pod Nr. 10. fam n a

pisał książkę m o d łó w i pacierzy pod tytułem: W do

mu i w świątyni, z godłem Morituri vos salutant,

Zimne, wilgotne więzienie w prędkim czasie podko

pało jego zdrowie. Reumatyzm i szkorbut, dwie pla

gi które bez kary śmierci, niezliczoną liczbę ofiar

pochłaniają, przyczyniły się do umieszczenia go w

szpitalu. Przy najściślejszej rewizji żadnych papie

rów u niego nieznaleziouo, n a śledztwie nie wydo

byto żadnego zeznania. Wydano wyrok wskazujący

go do Permu. Ponieważ wyrok był zbyt długi, sę

dziowie znudzeni przerwali czytanie i kazali mu się

podpisać. »Podpiszę tam — odrzekł — gdzie pa

nowie przestaliście czytać". Zgodzono się na to i

dnia 26 kwietnia kwietnia (8go Maja) 1862 Korze

niowski został wywieziony wraz z żoną i .pięciole

tnim synkiem, w towarzystwie dwóch żandarmów

dla każdego z nieb po jednym, pomimo to iż żona

jego sama prosiła aby jej pozwolono dzielić los

męża. Obchodzono się też z nią jak gdyby była

zesłaną za karę.

Przyjaciele jego chcieli go wykraść przed wyja

zdem z Warszawy i wszystko do ucieczki ułatwili

ale Apollon stanowczo odrzucił ich dobre chęci’

odpowiadając: »Każdy powinien być na swojem miej

scu. Wszelkie ofiary dla kraju rozumiem; ale dla

jednostki nie powinniście się narażać, a ja nie

mam takich zasług abyście się dla mnie poświę

cali."

Przejazd Korzeniowskiego przez Litwę !był pra

wdziwym tryumfem. W Białym-stoku na j’ego spot—

Czas wychodzi codziennie wieczór (wyjąwszy niedziele i dnie świąteczne.)

Numer pojedynczy w Krakowie i we Lwowie kosztuje 10 centów.

Prenumerata wynosi:

ejscowa w Krakowie: . . . .rocznie złr. 20

kwartalnie złr. 5

miesięcznie zlr. 2

cztą w państwie Austryackiem

B24

6—

B2c.25

’

Jrus i Rzeszy niemieck.

B tal. 16 sgr. 20

tal 4sgr.5

tal. l sgr. 15

,’rancyi i Anglii

B fran. 108

fran 27

fran 10

!eigii ’Włoch i Szwajcaryi B

B80

***...

1» Ä ieniędzmi przesyłane być winny franco do Atlministracyi ,,C zasi;" -

L isty reklamacyjne

,pieczętowane nie ulegają frankowaniu.

l.is tó w nicfrankowanych nie przyjmuje się.

H ęU opisin a nadsyłane Redakcyi, nie zwracają się i niszczone będą.

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu