Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 615 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

r 250.

Kraków 30 Października — Środa.

Rok 1861.

Wychodzi codziennie rano, wyjąwszy poniedziałki i dni poświ%teczne.

prentuaaerata:

W KRAKOWIE

rocznie .

półrocznie

kwartalnie

miesięcznie

zł. anstr. 2 0

n10

pocztą (w państwie Austryackiem).

rocznie

półrocznie

kwartalnie

miesięcznie

Numer pojedynczy kosztuje 10 centów.

PRENUMERATĘ TBZYJMUJĄ:

zł. anstr. 2 4

2 cent. 25

Bióro Administracyi ,,Czasu" w rynku pod L. 39 w domu p. Kirchmąjera na dole,

tudzież wszystkie Urzędy pocztowe austryackie.

CZAS

Przyjm ują się:

OGBOSZBNIA, ODEZWY, UWIADOMIENIA, DONIESIENIA WSZeltóegO r od z a ju , Za Opłat j!

od wiersza drobnego za jednorazowe umieszozónie 8 centów, z a następne po 5 ccutów

Do każdego obwieszczenia załączyć należy 30 centów na opłatę stęplową za każdorazowe

umieszczenie.

l i b t t z pieniędzmi przesyłane być winny franko do bióra Administracyi nCzasn*.

l i s t y reklamacyjne niezapieczętowane nie nlegąją frankowaniu.

l i s t y niefrankowane nieprzyjmują się.

rękopis ma nadsyłane Redakcyi nie zwracają Bię i niszczone będą.

Kraków J89października.

Skoro tylko ukazała się broszura hr. Mon

talemberta ,,Naród w żałobie«, natychmiast

Constitutionnel zgromiwszy jój autora w gru

biańskim artykule, rozpoczął kampanię prze

C1V — Polsce. Wiele złój krwi jak się zda

je narobił mu były par Francyi, to też Con

stitutionnel chciał się odbić za to n a — P ol

sce. T ak się mścić zwykły dzieci, kobiety,

ludzie słabi i — Constitutionnel. Codzieii no

wy w nim przeciw Polsce wymierzony czy

taliśmy artykuł, a w tym szeregu zaprze

czono jćj wszystkiego, n aw et narodowości.

Nie braliśmy żadnego w tćj w alce udziału,

zostawiając naszą obronę innym dziennikom

francuskim. Dowódzca tćj kampanii Con

stitutionnela, p. G renier, rozpoczynając swój

zawód w dziennikarstwie paryskiem, chciał

się odznaczyć widocznie nie polityczną wy

trw ałością , nie szlachetnością ale orygi

nalnością. P rześcignął też niebawem mi

strza swego p. Grandguiiiota, złożył tak nie

słychane dowody nieznajomości historyi i

zawziętćj stronniczości, że wszelkie z na

szćj strony protestacye zbytecznemi uczynił.

Zresztą zyskał takie pochwały Norda, że ka

żde z naszćj strony słowo byłoby zmniej

szyło ich skuteczność.

Każda atoli rzecz ma swoje granice. Spo

czywał na wawrzynach Constitutionnel prze

szło dwa miesiące, lecz p. Granier znów

jak widać zabiera się do walki. Rozpoczy

nająwnumerzez26gob.m.itowto

nie takim , iż już milczeniem pominąć go nie

można.

,,Wiadomości, które z Królestwa

Polskiego odbiera ściskają mu serce"; pisze

on. Niespodziewana czułość zaprawdę; są

dziliśmy, że tylko proces Mirćsa miał przy

wilej ściskania Constitutionnela za serce. Bądż

co bądź, zdaje się, że p. Grenier wie co

się w Warszawie dzieje. Jakże więc pisać

może dalej, iż nieprzestanie w ołać wpoje

dnanie!« P ojednania? kogo z kim i jakim

sposobem? Oto, pisze: rozbroić winno K ró

lestwo Polskie swych Panów przez zaufa

nie.« Zdaje się więc panu Grenier, że zau

fanie polityczne to łaska boska, tak jak

zaufanie w Opatrzność, że jeżeli ta ostatnia

udziela się przez Sakraments, to zaufanie

polityczne w draża się za pomocą nahajki.

Inaczej nie możemy sobie w ytłómaczyć ,

czemu w tej chwili pisze, ,,iż nieprzestanie

w ołać o pojednanie n a zaufaniu oparte.«

Inaczej, pow iada, stan wojenny nigdy się

nie skończy. A kiedyż się był skończył ?

pytamy pana Grenier. Wszak od trzydzie

stu lat trw a ciągle, nigdy zniesionym nie

był, tylko lżej lub silniej zastósowanym.

Więc to co było dawniej, było dla Consti

tutionnela porządkiem? Szczęśliwy, ze żyje

w kraju niepodległym i pod własnym a re

gularnym rządem, używa on porządku tak

jak p. Jourdain w Molierze używał prozy,

niewiedząc nawet o tem. Nie ma wyobra

żenia o tem co jest porządek. Nie wie, że

porządek jest następstwem legalności, ale

jej podstawa. Porządek istnieje, gdy

uznana jest legalność. Tego nie było nigdy

w Królestwie Polskiem, i dla tego był za

wsze stan wojenny. Porządek wymaga u

szanowania prawa i hierarchii rządowej, a

tego nigdy w rządzie rosyjskim Królestwa

Polskiego nie było i nie ma dotąd. Żaden

urzędnik nieznał tam nigdy uszanow ania

praw a, czy to cywilny czy wojskowy. Sa

mowola zastępowała tam zawsze uszano

wanie prawa, a strach i intryga zastępowa

ły hierarchię.... Ale na cóż to w szystko mó

wić panu G renier, który utrzymuje, ,,że roz

brajać trzeba zaufaniem," zaleca pojednanie

i to tym tylko, których po ulicach batożą

kozaki....

Dla Rosyi bowiem nie ma Constitutionnel ani

słowa. Co większa; zarzuca i cierpko wyma

wia dziennikom co przemawiając w obro

nie Królestwa Polskiego, piętnują jak nale

ży postępowanie rządu rosyjskiego. Tego

czynić nie należy według pana Granier, bo

to podburza Polaków... Może zaniechać tej

troskliwości r edaktor Constitutionnela; jak

kolwiek chciałby sobie z nami jak z dzie

ćmi postępować, zapewnić go jednak mu

simy% iż nie jesteśmy dziećmi aż do tego

stopnia, aby nie widzieć bardzo dobrze ja

kiemu w swych artykułach ulega natchnie

niu...

Co się zaś tyczy pojednania, niechby o

wego systematu Constitutionnel użył dla sie

bie i pogodził się np. z Debatami. Rzecz tem

łatwiejsza, że jako dziennik półurzędowy

ciemięży Debaty, praw da, że niedotego sto

pnia aby redaktorów tego dziennika po u

licach batożyć kazał. Sądząc atoli z tonu

artykułów przeciw Debatom wymierzonych,

nie na chęci mu zbywa tylko na możności

użycia nahajki za sposób pojednania.

KORESPONDENGTA CZASU

L w ó w 26 października.

(z) Za dni niewiele kolej żelazna przybliży nas

znowu o m il kilkanaście ku zachodowi Earopy.

W zeszłą niedzielę tłnmy ciekawej ludności zbie

gły się na dworzec kolei, w oczekiwaniu niewi

dzianej tn jeszcze nigdy lokomotywy, pierwszej co

miała nadbiedz do Lwowa. Nadeszła o godzinie

3ej z południa, przystrojona w chorągwie białą

z czerwonem, biało z niebieskiem i niebieską z żół

tem. Z tyła wagonów powiewały chorągiewki czar

no-żółte. Odtąd panuje już ciągły ruch na kolei,

rozwożą szuter, budulec i inne materyały, co przy

czynia się wielce do przyśpieszenia pozostających

jeszcze robót Około dworca kolei pracują z wie!

ką gorliwością nie tylko dniem, ale i nocą przy

pochodaiach. W niedzielę i święta pracują żydzi

mnrarze, aby roboty na chwilę nie ustawały. Po

mimo tego wszystkiego daleko jeszcze do ukoń

czenia. W rokn bieżącym będą zaledwie na pręd

ce tymczasowo ukończone sala dla podróżnych.

Zajazd dla wagonów nie będzie mógł być jeszcze

pokryty, zaczem podróżni będą wysiadać pod go

lem niebem; co zwłaszcza w zimie będzie trochę

niedogodnie. Niedogodności te nikną jednak na

m yśl, że przecie doczekaliśmy się tak gorąco u

pragniouej kolei, co nowym ra;bem ożywi handel

krajowy i surowym płodom naszym ułatwi przy

stęp na targowiska zagraniczne.

Zajmujący widok przedstawiają roboty około

dworca. Jestto jakby ogromne mrowisko ruszające

się od ziemi do samego szczytu rusztowań mro

wiem snującego się wszędzie robotnika. Jeden

z tutejszych fotografów p. Szajnok zdjął cały wi

dok dworca kolei wraz z otaczającym go krajo

brazem w fotografii tak wielkiego rozmiaru, jakiej

dotąd nie widzieliśmy we Lwowie. Obraz teu skła

dający się właściwie z trzech złączonych z sobą

wielkich fotografii, wykonany na żądanie przedsię

biorców kolei, możaa zaliczyć do arcydzieł w swo

im rodzaju, z taką zdjęty jest dok!adaością. Oglą

dać go można w pracowni p. Szajnoka, wraz zin

nerni widokami Lwowa, w mniejszym rozmiarze.

P. Szajnok korzystając z obecnej jesiennej naj

właściwszej do fotografowania krajobrazów pory,

zajął się przeniesieniem na szkło znaczniejszych

gmachów, ogrodów, okolic i pamiątek naszego

miasta i zamierza wydawać zeszytami Album fo

tografowane widoków Lwowa. Wszakże znajdzie

się w mieście naszem wielo przedmiotów, aby po

dobno album zapełnić i uczynić je szacownem

Znajdują się po kościołach tatejszych, a nawet

po grobowych sklepach pod niektóremi jak np. u

OO. Dominikanów nagrobki i pomniki nieznane,

na które n ikt nie zwraca uwagi, pokryte pyłem i

kurzem. Jest kilka jeszcze kamienic, z których

nowożytne iestauraaye nie zdjęły dotąd cechy ich

starożytnej, lecz pewno nie ostoją się długo. Le

dwo kilkn kościołów bardzo mierne mamy litogra

fie. Temci pożądańsze jest więc zapowiedziane al

bom p. Szajnoka, zwłaszcza, że dotychczasowe

praco jego dają niezawodną rękojmię, iż obrazy

będą wykonane z wielką dokładnością i pod wzglę

dem fotografii nie zostawią nic do życzenia.

Poseł Smolka poniósł bolesną stratę domową.

Wczoraj nmarła urn żona po krótkiej zapalnej

chorobie. Pogrzeb jutrzejszy będzie liczny, pob!i

eżność bowiem chce z tej uk;zyi okazać spółczu

cie i wyrszić eztść s«ą szanownemu posłowi.

Ze Stryjskiego 20 października

Znaczna czvść mieszkańców obwodu Stryjskiego

postanowiła odbyć piechotą pielgrzymkę do Ko

chawiny, celem wybłagania litości nad Królestwem

polskiem ciężką dotkniętem próbą i poświęcenia

krzyża za zamordowanych w Warszawie i Wilnie.

W sobotę dnia 19 t. m . procesya Wojniłowskiego

powiatu wyruszyła wczas rano do Żnrawna, zkąd

oa jej przyjęcie wyszła procesya powiatu Żurawiń*

skiego i razom połączone weszły do fary w Żura

wnie, gdzie jnż wszystko było przygotowane do

odprawien a żałobnego nabożeństwa za ś. p . Arcybi

skupa F j a!kowskiego.

Proboszcz Zurawieński powitał z ambony przy

bywających następnemi słowy: ,,Dziś w naszej bie

dnej Ojczyźnie, m ówił on, wszędzie na ciernie i

żałobę napotykamy, i ja, pob jżdi pielgrzymi, witam

was w tej świątyni kondnktcm żałobnym. W tfj

świątyni niegdyś, nasz bohater Jan S )bieski go

rące modły do Boga zanosił, by mu dozwolił zgnieść

barbarzyńców— wrogów naszej Ojczyzny i Bóg mo

dlitwy jego wysłuchał, bo cudem prawic z.wycię

żył; w tej samej świątyni odprawiamy dziś żałobne

nabożeństwo za duszę ś. p. Arcybiskupa Fijałkow

skiego, także bohatera w obronie praw religii i

Polski występującego: ja k tamten mieczem, tak ten,

duchem i słowem re ligii chrztściańskiej zwyciężył.

Pan Bóg niedozwolił mu dożyć skutków tego zwy

cięstwa, lecz testamentem przekazał cn duchowień

stwu, dokończenie dzitła, zwycięztwa prawdy i słu

szności, nad fałszem i przemocą. Oto są słowa te

go świętego kapłana: ,,Proszę was diżącym gło

sem, żyjcie w zgodzie; błagam was, starajcie się

jako pasterze ludn, bronić świętą sprawę D j zyzny,

i uiezapominajcia nigdy, że jesteście Polakami ł" —

Bozczulił się zacny kapłan, łzy przerywały mu

mowę, nie mogł dokończyć — a całe zgromadzenie

padło na kolana i zagrzmiała pieśń narodowo-reli

gijna z taką rzewnością, z takim przejęciem się,

jak może żadna modlitwa do Boga wznoszona.

Po odprawionym kondukcie nadciągaęła draga

processya z powiatu Wojniłowskiego z księdzem

obrządku grecko-katolickiego i z licznym gronem

włościan, której towarzyszyła jedaa z najlepszych

polek, z najzacniejszych obywatelek z całą rodziną.

Chorągwie i obrazy zostały w kościele a wszyscy

rozeszli się na przygotowane obiady u proboszcza

i właścicielki Żurawua. O godzinie 4 dzwony ko

ścioła wezwały do dalszego pochoda. Na czele

proce8syi szedł 6cio letni chłopczyk z małym krzy

żem czarną krepą okrytym , za nim obywatel

w k ntuszu z dużym krzyżem, obywatele i włościa

nie nieśli chorągwie a panie z kobietami wiejskiemi

feretrony; 4 księży, mnóstwo obywateli, zacnych

naszych polek, wieśniaków, mieszczan z obydwóch

powiatów Wojniłowskiego i Żarawieńskiego, z pię

dziesiąt powozów, bryczek i wozów, które lużae

za procesyą dłngim niezmiernie pasmem się cią

gnęły, były prawdziwie podnoszącym dncba obra

zem. Trzeba wiedzieć, iż Kochawina jest dla wscho

dniej Galicyi drngą Częstochową — iż od Wojni

łowa 4 a od Źnrawna 2V2 mili jest odległą— od

łegłość to nie wielka dla mężczyzn, lecz dla na

szych zacnych i bogobojnych polek, trzeba było

szczytnego dla serc polskich cela by taką drogę od

być piechotą o takiej porze, niosąc na przemian obra

zy; z całej naszej okolicy prawie wszystkie w tej

pielgrzymce udział wzięły, były tam i 50cio letnie

matrouy i 7io letnie panienki; nie jedno, tak da

leką podróżą, rozranioae nóżki, służby swej już

odmawiały, to też nie siła ciała, lecz siła ducha

doprowadziła wszystkie do celu; mężczyźni, po

między którymi i starcy osiemdziesiątkilkołetui się

znajdowali, szli z odkrytemi głowami, śpiewając

pieśni pobożno-narodowe rnskie i polskie razem

z Indem.

Koło 8 wieczór dochodząc do Kocbawiny po

zapalał śmy świece, w które cała processya zaopa

trzona była i niebawem ujrzeliśmy, liczae światła

processyi która z Kocbawiny na nasze spotkanie

wychodziła. W półgodziny złączyły się obydwie

procesye, a po wzajemnem przywitaniu księży

święconą wodą, ksiądz Pietrnski proboszcz Kocha

wiński, ndzielił błogosławieństwa, pokropił cały

orszak pobożnych i razem złączeni doszliśmy do

celu naszej pielgrzymki. —

Wszedłszy do kościoła

mnóstwem świniła oświecou go, ledwieśmy się w nim

pomieścić m ogli; przed M atią Boską cudowuą,

wszyscy padli na kolana i zabrzmiała modlitwa:

,,Matko Chrystasa, Najświętsza Maryo." Po odśpie

waniu tej pieśni, ksiądz Pietruski, rzewnym prze

mówieniem witał przybyłych, zapewniając, iż i on

goiąee modły swoje do Matki Boskiej cudownej

z naszemi p łączy, by wysłuchała nasze błagania

0 zakończenie niedoli owego krajn, którego jest

królową.

Po nieszp rach dano znać iż nadciągają processye

Stryjska i Żalińska; cała nasza procesya w po

łącccniu z Kocbawińską z duchowieństwem, krzy

żami, chorągwiami i ze światłem wyruszyła na ich

spot anie. Przejmująca to była chwila - co raz

więcej zbl żały się ku sobie tc dwa morza świa

teł, usłyszeliśmy zdaleka pieśń narodow -religijną

1 w łaśjie kiedy ta pieśń dochodziła do ostatnich

dwóch zwrotek, zstkcęły się obie processye i po

w itały się chorągwiami, intonując razem olbrzymim

chórem błagalne recitativo tej pieśni. Chwila była

nroczy8ta i pełna wzniosłości, gdy dwie z wszy

stkich w arstw spółeczństwa złożone, z przeciwnych

stron do jednego świętego miejsca dążące proce

sye, witały się i złączyły w jednej błagalnej nó

cic, której echa zdawały się wznosić prosto do

nieba. Te dwie procesye składały się po większej

części z poczciwych mieszczan miasta Stryja i z.

wieśniaków, na jej czele szedł z krzyżem zacny

obywatel Siemianowski.

Wróciwszy do kościoła, do godziny jedenastćj

spędziliśmy w nim na modłach— o znużenia, o

głodzie nikt nie myślał; zacne nasze panie oble

gały konfesyoaały; klęcząc na kamiennój podło

die, wypiczywały po tak ogromnych, słabe ich

siły przechodzących, trudach; taka to siła ducha

relig juego tkw i w sercach szlachetnych naszych

niewiast. I męszczyzn dużo się spowiadało, a po

między tymi byli i tacy którzy niezbyt gorliwie

pełnili katolicki ten obowiązek, a nawet od lat

wielu go zaniedbali, bo myśl że tylko z ust czy

stych wychodzące modły dolecieć mogą do stóp

tronu bożego, nagliła wszystkich do konfesyonałów.

Sąsiedni obywatele ze staropolską gościnności% po

myśleli o pomieszczeniu i nakarmieniu przybyłych.

Nazajutrz w niedzielę tłum pobożnych powię

kszył się przybyłymi licznie z pobliskich wsi wie

śniakami. Przed sumą odbyło się poświęcenie i

wkopanie krzyża na pamiątkę poległych w Warsza

wie i Wilnie rodaków. Krzyż leżał już na miejscu

do zakopania przeznaczonym, zrobiony ze starego

prostego dęba, z korą na trzech uciętych końcach,

okuty żekznemi skówkami, wysoki na 6 łokci

grubości 17 cali do dołu, korona cierniowa z i ilaza.

Z duchowieństwem na czele, wyruszyła proce

sya z chorągwiami, z krzyżami; dwie panny niosły

w żałobie na tacy czarną krepą pokrytćj, ciernio

wą koronę i cały orszak dążył na miejsce na któ

rem krzyż miał być zakopany. Ksiądz kanonik

Gaudecki ze Lwowa w asystencyi całego ducho

wieństwa, odprawił ceremonię poświęcenia krzyża.

W wymownych słowach czcigodny ten kapłan prze

mówił do kilkotysięcznego tłumu, że ten krzyż i

ta korona cierniowa poświęcone są pamiątce pole

głych braci naszych, wzywał do oddania czci i

bołdu tym świętym godłom męczeństwa, zaklina

jąc na świętość tego godła do m iłości, do jedno

ści w bratnićj niedoli, do szukania pociechy i po

mocy w modlitwie, ten bowiem ty!ko co w imie

niu tego krzyża prosi, będzie wysłuchany, ten

tylko co ten krzyż za godło sobie ob erże i z nim

naprzód idzie, będzie niezwyciężony. Za słabe moje

pióro bym całą siłę chrzęściańskićj wymowy tego

zacaego kapłana mógł skreślić. Za słabe, by oddać

słowami wzrnszenie jakie wszystkich ogarnęło; do

serc trafiły te słowa które z serca prawdziwie

chrześciań8kiego wyszły, z serca, w którym testa

ment ś. p . Arcybiskupa Fijałkowskiego głębokie

zapuś:ił korzenie i kwiat miłości chrześciańskiój, i

miłości Ojczyzny już wydał. Dość powiedzieć iż

sam kaznodzieja nie mógł się oprzeć potędze w ła

snych słów, zalał się łzami ukląkł przy krzyżu, i

dłagim pocałunkiem, oddał hołd temu ściętemu

gwdłu męczeństwa. Za nim księża i wszyscy obe

cni , rzuciłi się do ncałowania krzyża. Za przy

kładem ?acnycb kapłanów, którzy pierwsi przy

łożyli rękę do wykopania dołu, kto mógł chwytał

łopaty, by choć garść ziemi wyrzucić. Niecierpli

wiące się panie, delikatnemi rączkami wygarny

wały ziemię. We wszystkich oczach błyszczały łzy

rozrzewnienia, ściskano się za ręce, bo serca się

uczuciem nieokreślonego wzruszenia przepełniały.

Dół wkrótce wykopany, sto ramion pochwyciło cięż

ki krzyż, a gdy ten już po nad głowami tłnmu

ukazywać się zaczął, zabrzmiała w tćj chwili nuta

skargi Jeremiego. W czasie jój odśpiewania, krzyż

postawiono, ziemią obsypano, i żelazną cierniow ą

koronę przybito.

Po sumie wszystkie procesye wyruszyły każda

w swoją stronę do domu, czyniąc dziękczynienia

Mitce Boskićj cndownćj, że im dozwoliła wracać

z pociechą religijną, z wiarą, nadzieją i miłością,

jaką serca wszystkich na tem świętem miejscu na

pełnione zostały.

Część Literacko-Artystyczna.

PAMIĘTNIKI DYPLOMATY.

O KSIĘSTWIE WARSZAWSKIĆM.

Rok 1813.

Część drug’a.

Pobyt w Piotrkowie. -

Związki pruskie z korpusem

austryaekim. —

Księcia Szwarcenberga zastępu

je jenerał Frimont. —

Co mówi ks. Szwarcen

berg w Wiedniu. -

Przejazd do Częstochowy. -

Obraz Mat!ei B oskićj.

—

Niechętne postępowa

nie Austryaków — Przybycie do Krakowa—

Wyjechawszy z Warszawy, puściłem Biętraktem

Piotrkowskim, gdzie się już udali miuistrow.e . Na

kilka dni zatrzymałem się razem z hrabią Potockim,

w zamku Wolborskim należącym do biakupa Kujaw

skiego. W smntnćj tćj podróży towarzyszyły nam

wszelkiego rodzaju zmartwienia. Jeden zadjutantów

księcia Eugeniusza spotkany w drodze, powiedział

nim , że księcia niepomału zdziwi ów nagły od

wrót Austryaków. Z drugiój strony łagodniejące

powietrze zapowiadało odwilż, która niebawem na

stała. Mniemani więc nasi sprzymierzeńcy niemieli

co lepszego do roboty, ja k pozostać w miejscu i

niepozwalać nieprzyjacielowi iść naprzód, a tym

sposobem zostawić w naszćj mocy środki admini

stracyjne i finansowe Księstwa, wojsku zaś pol

skiemu łatwość rekrutowania się. Lecz polityka te

go dw orn maczćj postanowiła.

W chwili kiedy ks. Szwarcenberg ctfnął się ku

Warszawie, siódmemu korpusowi będącemu dotąd

ua prawem jego skrzydle, kazał przejść na lewe.

Powód do tćj zmiany miał być ten, że korpus 7my

złożony wyłącznie z pułków saskich, będzie miał spo

sobność łatwiejszego wzmocnienia się. W gruncie

zaś niemi;.ło to innego celu, tylko żeby armia an

stryacka mogła się całkiem odosobnić i zostać pa

nią południowych prowincyj Księstwa, i podłng te

go dowolnie kierować sweuii obrotami. Aczkolwiek

wódz an8tryacki przyrzekł był poruszeniami swych

wojsk zakrywać brzegi Piłicy i Warty, i oddzia

ły niektóre wyprawić ku gościńcowi kaliskiemu,

z tem wszystkiem niebawem spostrzegł się jene

rał Reynier, że obrona W arty całkiem nieobcbo

dziła Austryaków, my zaś przekonaliśmy się, że

Piotrków niezasłoniony przez nieb, na krótko tył

ko może być miejscem bezpiecznego dla nas po

bytu.

Zobowiązania się cywilne wodza anstryackiego

nie były również dochowane, jak przyrzeczenia

wojskowe. Wszystko co zrobił dla ocalenia War

szawy, zamknęło się w odezwie do jenerałów ro

syjskich, ażeby raczyli dobrze"obchodzić się z mie

szkańcami, oddanymi im zupełnie na łaskę. Rosy

anie wahali się przez kilka dni zanim poszli do

stolicy; zajęli ją bowiem 8go lutego i wprowadzili

Bzczupłą ilość wojska. Jenerał austryacki Siegen

tbal który z razu rozkazał prezydentowi miasta

udać się do Miłoradowicza, odwołał następnie ten

rozkaz. Jenerał rosyjski zdziwiony, że niewidzi

żadućj deputacyi, wezwał prezydenta, żeby przy

szedł do niego, i podyktowawszy mu kilka arty

kułów, podpisał je, i to miało stanowić zawartą

konwencyę. Zresztą Rosyanie bardzo oszczędzali

Warszawę i to z wielu przyczyn. Oprócz tego, że

dobrze pamiętali jak oburzenie się tego miasta by

wa mebezpiecznem, to z drngićj strony ów system

grzecznego obchodzenia się zupełnie w yn ik a ł z po

lityk i imperatora. Że zaś najlepsze panowało po

rozumienie między Rosyanami zajmującymi stolicę,

a Austryakami co jeszcze z nićj niewyszli, każdy

się mógł naocznie przekonać.

Pomimo szczerćj chęci pozostania dłaićj w Piotr

kowie, punkcie środkowym tćj części kraju, wia

domości jakie odebrałem od jenerała Reynier bę

dącego w spiesznym odwrocie na Kalisz, i niewie

dzącego czy może się tam doczekać wojsk pol

skich, przyspieszyły postanowienie naszych mini

strów przeniesienia się do Częstochowy. Wiedzie

liśmy wprawdzie, że kilka pułków anstryackich

ma nadejść do Piotrkowa, lecz wojsko to niewzbu*

dzało w nas ufaości, a nawet w samej Częstocho

wie nie w idzieliśmy podobieństwa długiego pobytu.

W tym czasie książę Poniatowski miał pod sobą

około ośm tysięcy żJnierzs. Siłę tę posunął kn So

kolnikom w chęci połączenia się z jener?łem Rey

nier; lecz gdy tenże, w skutek nieszczęśliwćj utar

czki z WinziDgerodem, 13go lutego opuścił Kalisz,

nie było jnż można z nim się połączyć. Korpuso

wi polskiemu nic niepozostawało tylko rzncić się

do Szląska, co było krokiem dość awanturniczym

w chwili kiedy polityka niektórych dworów u

legała tak nagłym zmianom. Zresztą korpus pol

ski nie był w stanie rozpoczynać nowćj kampanii.

Po większćj części złożony z rekrutów, na puł

w chłopskich siermięgach, potrzebował byó nmnn

darowanym, wyćwiczonym i uorganizowanym we

wszystkich szczegółach. Glyby korpusik tea opu

ścił był ziemię polską, wszystkiego zabrakło by

mu odrazu; przeciwnie, zostając pod zasłoną wojsk

anstryackich niepodejrzywanych jeszcze o zupełne

odstępstwo, środków do zorganizowania się nie

mogło mu zabraknąć.

Szczupły ten oddział wojska polskiego zmniej

szył się jeszcze przez spieszny odwrót jenerała

Reynier, który opuszczając Kalisz, zabrał ze sobą

kadry kilku polskich pułków, a mianowicie koza

ków świeżo formowanych z rozkazu Cesarza. Co

wszystko wynosiło razem cztery do pięciu tysię

cy ludzi. Lubo cieszyliśmy się, że ta garstka wol

ną jest od niebezpieczeństwa, to z drugiej strony

żal nam było rozstawać się z nią, zwłaszcza, że

mogła jeszcze skompletować się i uorganizować.

Nawzajem, jedna brygada Saska, jenerała Gablen

ca, będąc odciętą od 7 korpusu, ^ przebiła się ku

Częstochowie, zkąd razem z nami poszła do Kra

kowa.

W czasie mego pobytu w Piotrkowie, przejeż

dżał przez to miasto pewien kapitan pruski jadą

z Wrocławia od króla Pruskiego w misyi do głó

wnej kwatery anstryackiej. Oficera tego widziałem

z powrotem, a znałem dawniej jego familię i je

go samego jeszcze młodzieniaszkiem w Berlinie.

Niemając zamiaru wdzierać Bię w jego tajemnice,

tyłem z rozmowy z nim poznał, że posłany był

w celu dowiedzenia się jakie stanowisko zamierza

zająć armia austryacka. Prusy gotując się do o

twartego odstępstwa, prosiły naB skromnie o neu

tralność górnego Szlązka gdzie król przebywał,

lecz chwiejąca się wierność szukała już z kimby

razem upaść mogła. Około tej pory ambasador

francuzki w Wiedniu dostrzegł jako stosunki

z Prusami zaczęły być częstsze i regularniejsze,

a to mianowicie od przeszłego miesiąca, kiedy je

nerał York odstąpił nas. Austrya nie łącząc się

otwarcie z Prusami przygotuwującemi się do no

wego zwrotn w polityce, wspierała je tajemnie;

to pewna, że później sama się tem chełpiła.

Równocześnie ks. Szwarcenberg znudzony może

podwójną rolą odgrywaną między Rosyą a nami,

prosił o pozwolenie i otrzymał takowe, udania się

do Wiednia, gdzie niemógł wywinąć się od bar

dzo ambarasujących zapytań naszego ambasadora,

hrabiego Otto. W jednej rozmowie o ostatnich

wypadkach wyrwało si§ dowódzcy korpusu posił

kowego, że byłby mógł cofać si§ na Kalisz, gdy

by otrzymał był wcześniejszy rozkaz. Wyżej jnż

wyłu8zczyłem jakie przedsięwziął środki, aby rozka

zy zawsze dochodziły go zapóżao. Skarżył się

przytem bardzo na Polaków, a głównie na księ

cia Poniatowskiego, że tak wice-królowi (Eogie

niuszowi) ja k mnie fałszywe składał raporta.

»Gdybym tylko szukał sławy dla siebie - doda

wał — mógłem był stoczyć bitwę przed ustąpie

niem z Pułtuska. Lecz na cóżby się to zdało, kie

dy siły nieprzyjacielskie coraz się wzmagały.

Wolałem tedy w całości zachować korpus mogący

się przydać w przyszłej kampanii. Tłumaczenie

się to, postawione obok wypadków późniejszych,

wyglądało na gorzki żart W rzeczy samej korpus

ten przydał się na ipolach Drezna i Lipska, lecz

na naszą zgubę.

W miejsce księcia Szwarcenberga objął tymcza

sowe dowództwo jenerał Frimont. Zmiana ta wy

dawała nam się z początku dobrodziejstwem. Póki

książę dowodził mogliśmy wątpić, aby czynności

jego wynikały w prost z rozkazów gabinetu wie

deńskiego i że niemi kieruje jakiś wpływ od ga

binetu niezależny. Pan w ielki, silnem stronnictwem

poparty, niel§ka si§ zwykle działać w brew w oli

swego monarchy. To samo dworskie stronnictwo

które nim kieruje, cznwa zarazem w jego obro

nie. Całkiem inaczej się ma z żołnierzem z profe

syi, umiejącym ściśle stosować się do odbieranych

rozkazów. Z tego względu przysłanie j enerała Fri

monta niemającego potężnych popleczników u dwo

ru wydało się nam pomyślną wróżbą. Rzeczywi

ście zyskaliśmy na tem; gdyż od pierwszej chwi

li, każdy z nas przekonał się, że rnchy korpusu

posiłkowego zupełnie zależały od polityki gabi

netu.

W dniu 15 lutego przybyliśmy do Częstochowy.

Natychmiast pośpieszyłem zwiedzić fortecę leżącą

o półmili od Nowej Częstochowy. Przekouałem się

z radością, że warownia ta niełatwą była do wzię

cia; że trzeba było ciężkiej artyleryi, i robót oblę

żniczych dość trudnych, ażeby zająć punkt z któ

regoby można bić mury; co wszystko wymagało

czasu i rozd wajało Biły nieprzyjacielskie. Lecz jak

w tem, tak i w innych rzeczach, wypadki zawio

dły nasze nadzieje.

Kościół będący celem licznych dawniej pielgrzy

mek, zawsze jest w największem poszanowaniu

u mieszkańców. Udaliśmy się w uroczystym po

chodzie zanieść modły do stóp Boga Rodzicy pa

tronki korony polskiej. Nigdy może w większem

niebezpieczeństwie niewzywano jej pomocy. Po

mszy świętej jeden z zakonników pokazał mi tę

czarną madonnę słynącą cudami w kronikach pol

skich.

Z początku oglądaliśmy ją , ozdobną wszystkie

m i klejnotami na jakie składało się dwadzieścia

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu