Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 606 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Na100.

Kraków, 1 Maja — Środa.

Rok 1878.

1*rvnumera((; ppzyjmnją:

W I i r « » l i n w lt - i A dm inistracja ,,CZABL41 tudzież urzędy pocztowe. Miejscowa prenum eratę k_ię.

garnia S. A . Krzyżanów sjciego, handel W. Kotajnego, i i a l i u / e n o i (inseraty) przyjmują się zz opłatę

o d miejsca wiersza drukiem drobnym (petifowynji), za pierwszy, ra z 10, za k ażdy n astępn y raz po 5 o.

K a d e i ł a n e (na 3 stro nnicy dziennika) od miejsca wiersza un)ikiem drobnym po 30 c. za każdy raz.

Uotęcien.a do

(prospckta, cyrkularze, ogłoszenia itp.) przyjm uję1się za cene 1 zlr. od

100 egzempl. dla zamiejscowych, a 50 c, od 100 egz. dla miejscowych prenumeratorów. Należytoió

nprasza się naprzód nadesłaćprzekazempocztowym. Ogłń.zcula i prenumeratę przyjmuję:

we L w o w i e Ajencya ,,Czasu" w głównym składzie tytoniu Kr. J przy ulicy Halickiej Kr. 4.

w P a r y ż u wyłącznie p. Adam, Carrefour a e la Crois Rouge .2, (prenumtrate p. W . Raczkowski, I ’au

bourgPouioniere 33); w W ie d n i u pp. Haasenstein a Vcgler (także w Hamburgu, Frankfurcie n. M.,

Berlinie , Lipsk u, Bazylei i Wrocła’wiu), A. Oppelik, Stubenbastei Nr. 2 (takie w Pradz e), R. Mosse

(także w Berlinie, Hambu rgu, Monachiunf I Noiyinberdze), G. L. Daube A Comp. (także w Frankfurcie

n.M

.) Rotter A Comp.

Ogłoszenie przedpłaty.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem na miesiąc Maj . . złr. 2 -50

Od Igo Maja do końca Czerwca

v 5*—

Z przesyłką pocztową w państwie

Niemieckiem na m. Maj .... 6 marek

Od Igo Maja do końca Czerwca . 12

g f y Prenumerata Uczy eig tyiko od pierwszego do

o?tatnifgp dnia w miesiijcn.

Kraków 30 kwlctaia.

,,Czy przyjdzie lub nie do wojny Anglii

z Rosyą, dla Austryi pole otwarte; można

będzie osiągnąć wiele, aby tylko umiano

skorzystać z dobrej chwili. Fałszywy krok

mógłby narazić na stratę wszystkich ko

rzyści wynikających z obecnego położenia;

lepiej więc siedzieć cicho i czekać.(i Tak

pisano do nas z W iednia przed parą dnia

mi, a słowa te streszczają w sobie zapa

trywanie pewnych sfer i rozumowanie, któ

re już kilkakrotnie ponawiało się od roz

poczęcia zawikłań wschodnich, wtedy szcze

gólniej, kiedy nadchodziła dla Austryi chwi

la działani.a, Słowa te przemieniają się w ja

kiś katechizm , w którym czuć polityczne

kacerstwo. W ygląda to trochę na manię

projektowicza, który w błogiej nieczynno

ści żyje ciągłą nadzieją zrobienia dobrego

interesu. O korzystnem, o dobrem, o dosko

aałera położeniu Austryi słyszeliśmy już

nieraz, ale nigdy nie widzieliśmy dotąd od

niesionych z tego położenia korzyści. Przy

znać trzeba, że Austrya nie nadużyła go,

Jest rodzaj skąpstwa, który równa się mar

notrawstwu i który powolniej może, ale

pewnie prowadzi do ruiny. Być może, iż

na wzór polskiego szlachcica, polityka au

stryacka łudziła się tylko i łudzi się dziś,

iżetamjakitujednoitosamojest

godło: jakoś to będzie! Jeżeli jednak rze

czywiście, jak to półurzędownie, a nawet

urzędownie twierdzono, położenie Austryi

byłó i jest tak dalece korzystnem wohed za

wikłań wschodnich, odpowiedzialność jest

tem większą a pozostaje zapytać się: gdzie

skutki, gdzie odniesione zyski ? Ciesząc się

i chwaląc wiecznie korzystnem położeniem,

jak świętością, której dotknąć się nie mo

żna dochodzi się do bałwochwalstwa środ

ka, a profanacyi celu. To zachwalane ko

rzystne położenie Austryi podobne dotąd

do zastawy owoców malowanych, których

biesiadujący nigdy nie zasmakują.

Rozmiłowanie się w korzystnem położe

niu bez w oli, chęci i umiejętności wyzy

skania g o , prowadzi wprost do marnowa

nia wszystkich chwil sposobnych. A jak

wszystkiego złego, tak i tego błędu po

czątkiem je st mylne mniemanie, na które

już zwracaliśmy uwagę, że interesa au

stryackie i rosyjskie pogodzić się dadzą na

gruncie Bprawy wschodniej, że można uni

knąć antagonizmu i walki. Zły to duch,

który podsuwa Austryi podobne złudzenia.

G-dyby Austrya chciała spojrzeć śmiało rze

czywistości w oczy, przekonałaby się, że

nie ma tu możliwej tranzakcyi i przestała

by wierzyć w półśrodki. Wojna rosyjsko

turecka dla przeszkodzenia której nic nie

zrobiono, stworzyła dla Austryi, Anglii

a pośrednio i dla Europy stan rzeczy nie

bezpieczny i zagrażający ich interesom: ale

właśBle dla tego, że wojna ta była dla Ro

syi zwycięską, następstwa jej nie dadzą się

zgodnie usunąć i zmienić; są one dziećmi

czynów i nie dadzą się pobić słowami. Dla

Austryi jednak mają one wyjątkową do

niosłość i wyjątkowe znaczenie, bo są tyl

ko jednym, ale groźnym objawem antago

nizmu rosyjsko-aąstryackiego, który tkwi

w rdzeniu rzeczy i jest nierównie dawniej

szym niż obecne zawikłania. Dla tego wła

śnie skutki wojny rosyjsko-tureckiej i po

kój Stan Stefano nierównie dalej, i że

tak powiemy, głębiej sięgają w organizm

i w przyszłość Austryi, niż innych państw

a nawet Anglii. Dla Austryi pokój San Ste

fano jest pierwszym atakiem paraliżu.

pSiedzieć cicho i czekać" jest tylko

wtedy nakazanem, kiedy inaczej rozsą

dnie robić nie można, lub kiedy można

dużo zyskać a nic nie stracić. Pierwszego

nie przypuszczamy; w drugim zaś wypadku

Austrya się nie znajduje, bo stracić może

ogromnie, a jedynie zyskując, od strat nie

zawodnych zasłonić się. D ziś zaś właśnie

siedząc cicho i czekając, nic nie zyska rze

czywiście, chociażby jej dużo ofiarowano.

Jeżeli Austrya dłużej czekać będzie, jedno

z dwojga nastąpi: albo Anglia pogodzi się

z Rosyą, albo, co jest prawdopodobniejszem,

wybuchnie między niemi wojna. W pier

wszym wypadku szkodliwe dla Austryi

skutki wojny rosyjsko-tureckiej i pokoju

San Stefano pozostaną w głównej treści

nietkniętemi, nieczynność bowiem Austryi,

może wpłynąć na miarkowanie żądań An

glii, a w każdym razie porozumienie mię

dzy Rosyą i Anglią będzie musiało czy

imś kosztem nastąpić, a nastąpi niezawo

dnie kosztem A ustryi, przed którą znikną

nadzieje zniszczenia następstw wojny ro

syjsko-tureckiej, lub zniknie gotowy dziś

sprzymierzeniec, tak, że gdyby Austrya

chciała wtedy stawić czoło niebezpieczeń

stwom, musiałaby to sama, na własny

przedsięwziąść rachunek. W razie zatem

załatwienia pokojowego sporu angielsko*

rosyjskiego, Austria traci wszystkie do

mniemane korzyści dzisiejszego położenia.

W drugim przypadku, jeżeli pomimo cze

kania i wyczekiwania Austryi, rozpocznie

się wojna angielsko-rosyjska, a Austrya nie

weźmie w niej ud ziału, wojna ta znowu

skończyć się musi kiedyś zwycięstwem je

dnej lub drugiej strony. Jeżeli Rosya bę

dzie pokonaną, A nglia dla zawarcia pokoju

musi nawet pobitej Rosyi zrobić jakieś u

stępstwa; nie zrobi ich na gruncie własnych

interesów, ani tureckich, lecz oczywiście

kosztem nieczynnej i spekulującej na tej

nieczynności Austryi. Rosya mając do kwe

styi słowiańskiej bramę wschodnią zamknię

tą, tem natarczywiej, tem gwałtowniej szu

kać będzie odwetu, wyłamując bramę au

stryacką, i niezawodnie działać będzie wte

dy pod przekonaniem nabytem doświad

czeniem, ,,źe droga do Konstantynopola

prowadzi przez W iedeń.u Rosya potrafi le

piej od Austryi zadziwić świat swoją nie

wdzięcznością. Gdyby zaś Anglia została

pobitą, gdyby ona zapragnęła pokoju, nie

zawodnie zmuszoną byłaby Rosyi uczynić

ustępstwa na Wschodzie w tych właśnie

sprawach, które najbliżej obchodzą Austryę,

dla uratowania choć w części teg o , co ją

najbliżej dotyka, to jest kwestyi dróg mor

skich. Zmarnowanie zatem dzisiejszego po

łożenia Austryi bezczynnością i czekaniem,

przemienić ją muszą w kozła ofiarnego.

Straszny i sromotny przykład takiej poli

tyki pozostał w pamięci nas wszystkich i

niezawodnie w pamięci austryackich mężów

stanu. Podobna polityka podczas wojuy

1866 r. doprowadziła cesarza Napoleona do

Sedanu i Wilhelmshóhe. Wyczekiwanie

w najlepszym razie sprawić może, że Au

strya odegra tę samą rolę, którą podczas

wojny krymskiej okazała się bezskutecznie

niewdzięczną.

Tam gdzie ćel jest jeden i ten sam, nie

ma w polityce miejsca t podejrzenia i o

bawy, tam właśnie być musi wspólne dzia

łanie. Dla Austryi zarówno jak dla Anglii

bezpośrednim a jednym i tym samym ce

lem jest złamanie przewagi rosyjskiej na

Wschodzie, zwalenie całości traktatu San

Stefano. To najsilniejsza, najpewniejsza

podstawa przymierza. Strona, któraby dru

gą tutaj już nie zdradziła, ale zawiodła,

zdradziłaby sama siebie.

A jeżeli w obec tej rzeczywistości, tej ko

nieczności, tej jedynie rozumnej i zbawien

nej polityk;i, podnoszą jakieś skrupuły, ja

kieś względy honoru i uczciwości, od

powiemy, że są to widma, a wszystkim

aż nadto wiadomo, że Austrya po pokoju

San Stefano, a nawet przed jeg o zawarciem,

zwolnioną została ze wszystkich względów,

zwolnioną podstępnie a brutalnie. Dodamy,

że najwyższym, najpierwszym obowiązkiem

w wielkich sprawach ludzkich, jest uczci

wość względem siebie samego, względem

swoich ludów, swoich następców i potomków,

względem interesów żywotnych własnego

państwa , a te wszystkie są dziś zagrożo

nemi; największe jednak groziłoby im nie

bezpieczeństwo ze strony żle zrozumianej

uczciwości;, która Wyżej by stawiała obo

wiązki względem obcych, niż względem

swoich, względem sąsiadów niż względem

siebie samego.

Nie chwila zatem do siedzenia cicho i

czekania; chwila to do uczciwego dla siebie

eomego dniałam».

KORESPONDENCYA ,,CZASU?

Lwów 29 kwietnia.

O Krótkie ferye parlamentarne Rady państwa

nie przeszły bezskutecznie dla naszego kraju. Wła

śnie przed samem rozjechaniem się naszych posłów,

doszły tn niepokojące wieści o rozterkach w łonie

delegacyi i o dążnęściach małćj frak cri nsiłującćj

rozbić solidarność K oła polskiego, aby utworzyć

klub oddzielny, Wiadomość t a wywołała wszędzie

zdumienie, trud n o bowiem było przypuścić, aby

istniał jakikolwiek powód rzeczywisty do rozdwoje

nia w łonie reprezentacyi krajowćj; ani też poło

żenie zewnętrzne i wewnętrzne sprawy monarchii

lub k raju nie dają przyczyny do rozdziału pomię

dzy posłami polskimi. Z drugićj zaś strony znane

były usiłowania małćj garstki, chcąrćj podkopać

powagę dzisięjszśj reprezentacyi naszćj, aby samym

wieść rćj. Udało im się pozyskać większość w kil

ku okręgach wyborczych, zkąd wyszli stronnicy ja

kiejś nieokreślonej polityki mglistych aspiracyi.

Z wielu też stro n k raju zażądano poznać bliżćj

powody rodzącćj się secesyi w Kole polpkiem. Dla

tego pojawiło się temi dniami kilka wezwań ze stro

ny wyborców w Ztoczowskiem, gdzie s taw ał poseł

Jaworski, w Brzeżańskiem lob Tarnowskiem, a za

powiadano jes zcze, źe p. Kornel Krzeczunowicz

zwoła takież zebranie wyborców lwowskich większćj

własności.

Najważniejsze z tych zebrań było wyborców Brze

żańskich, gdyż właśnie posłem z okręgn większćj

własności jeat sam p. Ludwik Skrzyński, którego

ciągle stawiano jak o naczelnika usiłowań dążących

do rozbicia Koła. Wyborcy nie omieszkali też o

świadczrć p. Skrzyńskiemu, że lubo wybierają po

sła do Rady państwa, jednak wybierają posła d"

Koła polskiego w Wiedniu, i źe z chwilą wystą

pienia z K oła wybrany przez nich poBeł straciłby

zaufanie wyborców, przestałby być przez nich uwa

żany za ich reprezentanta. Poważne to oświadcze

nie będzie niezawodnie silną podporą solidarności

Kęla, ?!e p. Skrzyn?ki nie wziął go do siebie, gdyż

oświadczył, iż nigdy nie miał zamiaru zrywać so

lidarności K oła, występować z niego, lub tworzyć

osobne kółko. Następnie p. Skrzyński rozwodzi!

tylko żale na postępowauie większości względem

mniejszości, którćj tam ta nie dopuszcza do głosu

Zgromadzenie jedn ak oświadczyło, że nie czuje się

powołanem do rozRtrzygania sporów wewnętrznych,

zwłaszcza bez wysłuchania s trony przeciw nej, ale

z wielką prtiyjemnością powzięło wiadomość, że p

Skrzyński nie myśli zrywać solidarności i oświad

czenie to podało do publicznej wiadomości. Ponie

waż i inne koła wyborcze również oświadczyły się

za solidarnością, sprawa ta może być więc uważana

za przesądzoną, tem więcej, że niema wątpliwości,

iż t ak ą samą odpowiedź otrzymaliby inni posłowie

w razie zwołania wyborców. Można to nawet naj

zupełniej powiedzieć o mieście Lwowie. Każdemu

wiadomo, że fatalny wynik lwowskich wyborów

przypisać należy pewnej ociężałości i zniechęceniu;

dozwolono bowiem na wybór komitetu, który zawszę

s ta r ał się stawiać kandydatów4 niemożliwych, a

w końcu wyborcy znajdowali się w kouieczuości

wybierania z pośród nieb tak , iż wielu mówiło so

bie : «z dwojga złego, wolę nic" i nie poszli dt*

urny. Mogę was zapewnić, że z wielu stron podno

szą się tu głosy niezadowolenia z postępowania obu

posłów naszego miasta, a szczególniej p. Wolskie

go, mianowicie z powodu zachowania się jego wo

bec Koła i żądzy wyniesienia się. O tyle mu się to

udało, że wymieniają go centralistyczne organa nie

mieckie, jak o swego stronnika.

Budowa gmachu sejmowego już rozpoczęta pod

bardzo szczęśliwemi nadziejami. Obawiano się, że

woda zaskórna będzie przeszkadzała budowie, a

szczególniej, że w niektórych przynajmniej miej

scach nie natrafi się na grunt dość twardy i przyj

dzie bić pale. coby wymagało wiele kosztów. Wy

kopano już fundamenta pod główny budynek od

ulicy Słowackiego i wszędzie natrafiono na opokę;

wody zaskórnej nie wiele, a to głównie od czasu

przekopania kanału do robót około drenowania

przyległej części ogrodu jezuickiego. Dreny z akła

dane w ogrodzie juzuickim mają być. przedłużone

aż pod gmach sejmowy, aby odciągać wilgoć od

fundamentów. W sobotę rozpoczęto budowę funda

mentów i jest nadzieja, że gmach frontowy wraz

ze salą sejmową stanie do zimy pod dachem.

W budowie tej czynny bardzo udział bierze za

stępca marszałka p. Oktaw Pietruski.

W iedeń 29 kwietnia.

(||) J ak powstanie w Bośni i Hercegowinie było

przednią strażą rosyjską, tak tajemnicze jeszcze co

do źródeł swych powstanie tureckie w Rumelii i

Tracyi jest przednią strażą angielską, a daj Boże.

aby je uważać można także za anstryacką straż

przednią. Powstanie to, które z początku brano za

dzieło bujnej wyobraźni, istnieje, wzrasta, sprawia

Rosyi kłopoty, może większe, aniżeli kiedykolwiek

jej spraw iały ruchy polskie, albowiem wybuchło nie

w kraju podbitym, ale niby oswobodzonym, zwłaszcza

w chwili najkrytyczniejszej dla «Cara oswobodzicie*

lau, niewątpliwie dzięki intrygom i knowaniom An

glii, szukającej sprzymierzeńców nie tylko w Euro

pie, ale i na półwyspie bałkańskim. Anglia zatem

rozpocznie walkę z Rosyą, bynajmniej nie osamo

tniona, znajdzie po swej stronie Turków, Greków

a może i Rumunów. Jak Rosya przed dwoma laty

to uczyniła, tak i Anglia porusza teraz wszelkie

sprężyny w Europie i w Azyi, aby skutecznie przy

gotować się do stanowczego boju. W ojna, której

te ra z będziemy świadkami, posiadać musi cechę

pojedynku między Rosyą i jej sprzymierzeńcami fa

wnymi lub cichymi. Rozchodzi się o wpływ rosyjsko

niemiecki z jedDej, a wpływ reszty Europy z dru

giej strony. Nadeszła chwila, w której Niemcy je

szcze silniej popierać będą Rosyę, aniżeli to dotąd

czyniły. Interes Rosyi stał się interesem Niemiec.

Antagonizm między Rosyą a Niemcami jest może*

bnym, ale jes t to rzecz dalekiej przyszłości. Teraz

Anglia zamyśla zmierzyć się z potęgą rosyjską,

aby pokonawszy lub osłabiwszy ją, zabezpieczyć sobie

przyszłość także ze s trony Niemiec. Zwycięstwo

Rosyi będzie zwycięstwem Niemiec, klęska Rosyi

klęską Niemiec. D la tego w wojnie anglelsko-rosyj

*kiej Niemcy z początku z zachowaniem neutralno

ści, w razie potrzeby także i interwencją a nawet

czynnie popierać b ęd ą i muszą sprzymierzeńca nad

Newą. Wie to Rosya, czuje to Anglia, ztąd to po

chodzi, że Francya nagle zaczyna odgrywać rolę

w sprawie wschodniej, żc Anglia stara się o przy

mierze z A ustryą, Rosya zaś okazuje się skłonną

do ustępstw na rzecz A ustryi. ’ Ponieważ ,jak słusznie

w artykułach waszych dowodzicie, kompromis te

raz między Rosyą a AuRtryą jo s t niemożebnym, lubo

/daniem mojem przed wojną zeszłoroczną p rzy

mierze byłoby możebnem i korzystnem, więc za

wsze trzeba być przygotowanym na niespodziankę

w polityce lir. Andrassego, w przeciwnym bowiem

razie przestałby być mężuem stanu. Stanowisko

na Wschodzie je st obecnie kwestyą potęgi, która

musi być rozegraną, ale która nie może się decy

dować w drodze polubowej. Dla tego uważać n ale

ży okupacyę nader bliską Bośni i Hercegowiny za

środek do celu, za jeden z kroków, który pociągnie

za sobą inne, nie zaś za cel główny, za program

skończony. Okupacja powinna być wstępem do pro

gramu takiego, jak go sobie w Petersburgu nie

życzą. A przedewszystkiem trzeb a — Ugodę za

łatwić. (j

_________

Warnaw a 27 kwietnia.

N o w in y wychodzące dotychczas raz na tydzień,

zamieniają się w pismo codzienne. Oprócz tego m a

powBtać od Igo lipca nowy dziennik, na który już

koncesya udzielona. W miarę rozmnażania się cza

sopism rośnie i liczba piszących, ale oraz zmniej

szają się wymagania im stawiane. Nie ubywa tylko

czytelników, bo piśmiennictwo, w którem się niemal

wyłącznie zamyka tycie umysłowe i publiczne, u -

ważane za ostatni przybytek pracy narodowej, znaj

duje zawsze chętnych do popierania. Nowym dzien

nikom nie idzie też o sztandar, o zasady, ani na

wet o reprezentowanie pewnego kierunku interesów

lub pewnych stronnictw, lecz częstokroć zawdzię

czają one swój początek cbęci przedsiębiorstw a, jak

przybywa nowy sklep lub warsztat. Jedue za om

giemi ubiegają się też o karmienie swych konsu

mentów łakociami, a to bez względu na zdrowy

pokarm.

*, ,*

-t

Wiadomości z Cesarstwa nadeszło w tych dniach

wiele a jeszcze więcej różnorodnych pogłosek, któ

re n a jedno się zgadzają, że rozdrażnienie umysłów

tak w Petersburgu jak w Moskwie przybiera cechy

coraz groźniejsze J e n erał Miiutyn, m inister wojny,

rzeczywisty kierownik całego ruchu niby liberalnego

w sferach rządowych, przeznaczony został na ko

mendanta korpusu armii na Kaukazie; jego miejsce

zająć ma jenerał Kaufmann, człowiek twardy, suro

wy, ze szkoły Mura wiewa; działanie i wpływ jego

ograniczać się zapewne będą tylko do armii. P a

leń, minister sprawiedliwości, podał się do dymisyi,

a Wałujew ma być na nowo powołany na preze

sa ministrów. W yraźnem j e s t zatem dążpnie do

zwrotu reakcyjnego, a pierwszą jego manifestacją

jes t zamknięcie kilku pism peryodycznycb w Rosyi

i przypomnienie publiczności petersburskiej przepisu

0 zbiegowiskach ulicznych, świeżo w Gońcu urzę

do w y m umieszczone. Mówiono naw et, że s tan wo

jenny jest ogłoszony w Petersburgu, ale tak daleko

nie zaszło, a przypomnienie przepisu zrobione je s t

w sposób bardzo łagodny.

W Moskwie panuje wzburzenie. Rozruchy uli

czne i poskramianie ich przez podburzony motłoch

1 gromadę rzeżników, daleko szersze miały tam

rozmiary niż w raportach urzędowych czytamy;

liczba bowiem zabitych i rannych dochodzić ma do

400. Instrukcja wydana owym obrońcom porządku

spółecznego, b yła: «zabijać wszystkich w surdutach

i cylindrach**.

W Kijowie, jak z raportu urzędowego czytaliście,

pociągnięto do sądu uniwersyteckiego 142 uczniów,

z tych wydalono z Uniwersytetu 1S4. W zburzenie

pomiędzy młodzieżą jest wielkie a podług wiado

mości dzisiaj świeżo nadeszły eh, w następstw ie te

go wyroku i wywiezienia z miasta uczniów relego

wanych, pobito rektora Uniwersytetu na ulicy.

Tak więc we wszystkich Bferach spóleczeóstra

G z ę k t literaete-artystyczna.

KRONIKA POZNAŃSKA.

Przybycie do Poznania znakomitej artystki kra

kowskiej, pani Hoffmann,\ie s t t ik miłą dla miasta

naszego niespodzianką, że od niej kronikę mą dzi

Biejszą rozpoczynam. T eatr krakowski żywo stoi

w pamięci publicznościvwielkopolskiej. P o kilk un a

stoletniej ,przerwie on pierwszy d ał nam usłyszeć

słowo ojczyste z desek teatralnych, a słowo to

w ustach takich artystów jak Modrzejewska, Hoff

manowa, Rapacki, Bend Ladnowski, Ekerowie i

Hcnig, podwójnym urokiem za serca n as chwy

c i0- Pamiętam dotąd pierwsze przedstawienie

,Ślubów panieńskich** z Modrzejewską, Hoffmano

wą, Rapackim, Beudą i Ladnowskim, był to praw

dziwy koncert, prawdziwa biesiada artystyczna.

Sala g rzm iała oklaskami, publiczność lipojona opu

szczała teatr. Podobnego wrażenia raz tylko do

znałem w życiu, g dy przed dwudziestu laty wystą

pili w «Cyruliku** Desirće Artót, Carrion, delle Se

die i Frizzi. Był to kwartet tak dobrany i tak

znakomity, że za każdem przedstawieniem tego a r

cydzieła Rossiniego, wszyscy królikowie i książęta

Czeszy Niemieckiej zjeżdżali się incognito do p ru

t e j Stoicy, by wieczór w teatrze Yictoria prze

pędzić. Ale powracam do teatru krakowskiego.

Wnet on Bobie w Poznaniu wyrobił prawo obywa

telstwa, a jego koryfensze stali się odtąd ulubień

cami wielkopolskiej publiczności. P ani Hoffmanowa

zdobyła sobie przebojem jednomyślne uznanie naj

wybredniejszych nawet znawców sztuki. K ażdy jej

benefis był dniem świątecznym dla P oznania, ro z

bijano się o bilety, scena za ukazaniem się arty

s tki, zamieniała się w ogród najwonniejszych bu

kietów, z najpiękniejszego uwitych kwiecia. I tak

było zawsze, ilekroć trupa krakowska zawitała do

nas latem. Dziś już sześć lat minęło od czasu, kie

dy " ra n ię Hoffman podziwialiśmy po raz ostatni

w «Księżnie Jen?:owej*, w ,B allady nie" i w «Bea

trix CencK Sześć lat tęskniliśmy za nią, można

więc sobie wyobrazić z jak szczerą radością dowie

dzieliśmy się o jej przybyciu do naszego miasta,

by po raz pierwszy w nowym naszym, własnvm

przybytku narodowej sztuki uprzyjemnić nam kilka

chwil swym rzadkim talentem. Sześć lat, to prze

cież nie bagatela, a ząb czasu nikogo zwykle, na

wet is to t uprzywilejowanych nie oszczędza. Podwój

nie przeto byliśmy zaciekawieni, czy nie dopatrze

mv sie jakiej zmiany w grze artystki. Jeśli prze

cież o Desirće ArtÓt, która w zeszły czwartek ocza

rowała w sali Lamberta tłumnie zebraną publi

czność poznańską swym śpiewem, rozp,su ,ą się

dzienniki, ż e stanowi szczczęśhwy wśród śpiewa

czek wyjątek , k tóry zwycięsko się op.era wpływo

wi czasu i zawsze słowiczy głos zachowuje_w ca]lei

pełni, to w istocie toż samo powiedzieć można o

(S dinrt;

pani Hoffman, - s ześć la t nie ujęły jej odrobiny

dawniejszego wdzięku, przeciwnie talent jej spotę

źniał jeszcze, a g r a wyrobiona w najdrobniejszych

szczegółach i odcieniach ustawiczną pracą i wni

kaniem w dzieła s ztuki, doszła do prawdziwej do

skonałości. Jakiż to wdzięk naturalny, jakaż swo

boda ruchów na scenie, jak trafny każdy giest,

każde spojrzenie, jakież zrozumienie s ztuki w k a

żdem słowie, na które a u to r chciał położyć nacisk!

Sabina pani Hoffman w Bałuckiego wybornej ko

medyi «Po śmierci cioci", to znowu jedn a więcej

znakomita krencya tej artystki. Sabina grana przez

inną artystkę, musiałaby spaść na plan drugi, w jej

ręku s taje na pierwszym i zaćmiewa inne komedyi

postacie. To teź publiczność niezwykle licznie ze

brana przy poświątecznem opustoszeniu naszego

miasta, nietylko pow itała panią Hoffman grzmią

cemi oklaskami, ale po każdym akcie po dwakroć

po trzecim zaś trzykrotnie ją wywołała. Przedsta

wienie wczorajsze zaliczamy do najlepszych w tym

Rezonie; pani W oleńska, jako naiwnie poetyczna

Zosia. p. Roman jako Julian, a p. PodwyBzyński

jako Poczciwski, doskonale sekundowali krakowskiej

artystce, która we wtorek wystąpi w ,Janie de Tom

merayM Augiera i Jul. Sandeau. Ponieważ dziś już

zjeżdżają się uczniowie szkół tutejszych, a z nimi

powracają i rodzice z prowincyi do miasta, przeto

we wtorek liczyć można na teatr przepełniony. Jak

wielkie bowiem zajęcie budzą w publiczności na

szej gościnne występy pani Hoffma_n, dośc powie

dzieć, że na przedstawienie wczorajsze rato o go

dżinie 9 tej już były wykupione wszystkie krzesła,

co w Poznaniu rzecz nadzwyczaj rzadka.

Skoro już począłem od teatru , dodam jeszcze,

że towarzystwo p. Doroszyńskiego, któ re za kilka

tygodni naB opuszcza, udając się na lato do War

szawy, wzbogaciło się nabytkiem panny Marczello

i parna Jasińskiego. Pierwsza ma piękny organ i

posiada rzeczywiście ów «ogień święty" sztuki, nie

odzowny dla prawdziwego arty sty. To też nieraz,

mianowicie w scenach dramatycznych i efekto

wnych, bardzo szczęśliwe ma chwile a d eklam acja

jej porywa słuchaczy; ale b rak jej jeszcze tej mia

ry, którą tylko długa i mozolna nadaję praca. Je

śli przecież w tej pracy wytrwa, piękną jej roko

wać można przyszłość. P. Jasiński najwięcej dotąd

podobał mi się jako sędzia w ,Teatrze amator

8kim" Bałuckiego, niezłym także był w «Arryi" ja

ko epikurejczyk. Na brak nowości niemogliśmy się

skarżyć w tym sezonie, mieliśmy ich pełna, bo u

nas rzadko kiedy można powtórzyć jedną i tę sa

m ą sztukę. Z dzieł poważniejszych wymienię tylko

,Daniszewów", Józefa Kościelskiego ,A rryę", h r.

Starzeńskiego «Czaple pióro" i «Krwawe piętno",

o których Bię nie rozpisuję, bo wszystkie prawie

dobrze s ą znane waszej publiczności.

Czas już przecież onuścić te a t r i cofnąć się

wstecz aż do Popielca, by wam pokrótce zdać spra

wę z przebiegu rozmaitych walnych zebrań, jakie

u nas zwykle odbywają się w poście. I tak mieliś

my nasamprzód wielki wiec katolicko-polski, nastę

pnie zgromadzenia Towarzystwa Pomocy naukowej,

Towarzystwa Centralnego rolniczego, Spółki akcyj

nej T eattu Polskiego w ogrodzi» Potockiego, po

przednio zaś Oświaty ludowej.

Wiec odbył się dzięki znakomitemu przewodnic

twu księcia Romana Czartoryskiego, z powagą i

godnością, wszakże udział w nim był znacznie

mniejszy, aniżeli w rok tf zeszłym. Znać było pe

wne znużenie, jakie mimowoli ogarnia bojowników

za święte prawa Kościoła, Choć bynajmniej nie o -

studza ich *wiary. Ale każda rzecz na świecie zuży

wa się; nie można wciąż z jednakim walczyć za

pałem, zwłaszcza przeciw przemocy. Dopóki żył

śp. X. Koźmian, który w najsłabszych umiał wle

wać świeże siły i zagrzać najobojętniejszych, nią

mogło być widocznego zastoju, bo ou wszystkich

popychał Silną dłonią naprzód, ale dziś nie ma ni

kogo, coby go nmiał zastąpić, więc choć nie poja

wiają się odstępcy, wieln zadowalnia się biernym

oporem. Słowem, gdy w roku zeszłym zgromadzi

ło się w bazarze około 2 ,0 0 0 uczestników w tym

roku było ich zaledwie 800, ce przecież także po

ważną stanow i cyfrę. Owocem wiecu było, j ak

wam wiadomo, przyjęcie adres u krakowskiego, i

wysłanie deputacyi do Ojca Ś. oraz zawiązanie Sto

warzyszenia M atek chrześciańskich. 1

Walne zebranie Towarzystwa Naukowej pomory

odbyło się przy licznym udziale członkOw, zwłasz

cza z prowincyi i dowiodło ponownie, że _t( edy

na u nas instjtucya, która przez wszystkie stron

nictwa równie gorąco j e s t popieraną.

Na dwndniowem także dość Iicznem zebraniu

* i o s wychodzi codzi ennie, wyjąwszy nieaeiei e i dnie Świąteczne.

Oddzielne Nra C zas% o ile z;apas starczy, w Krakowie po 10 c,, we Lwowie lub z przesyłką pocztową 12 c.

Prenumerata wynosi:

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

- * r tą w Pań stw ie A u s tiy a c k i e m ............................................

e z!a—

Oz*».

2zła.60o.

Niemieckiem

...........................*;

28 zła.

7 zła.

3 zła.

do Włoch, P ra ncyi, A nglii, Belgii, Szwajcaryi, Turcyi

j jch państw należących do związku pocztowego

32 zła.

8zła .

f zła.

umeratg przyjmuje się tylko od Igo do ostatniego dnia w miesiącu. -

L is ty z pieniędzmi i prze*

pieniężni n a prenumeratę i ogłoszenia (inseraty_) uprasza się nadsyłać Jranco do Administracyi

Czasu w Krakowie.

L isty reklamacyjne niezapiecsrtou-ane nie podl eg ają opłacie p ocztow ei.

-—

Listów niefrankowanych nie _przyjmuje się.

R ę k o p l s m u nadsyłano B cdakcyi nie zwracąią się, lecz bywiiją uiszczone.

1 z 6 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu