Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 635 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N"220.

Kraków, Niedziela 27 Września 1885.

Rocznik XXXVIII.

9Cmms* wychodzi codzie nnie, w yjąwszy ni edziele i dni świąteczne.

Oddzielne Nra Czasu, o ile zapas starczy, w Krakowie po 10 o., w e Lwowie lnb z przesyłką pocztową 12 o.

Prenumerata wynosi:

Pocztą w p aństwie A u stiyackie m .........................................

B N iem i e c ki e m ................................... *.*.**

n do Włoch, Francyi, Anglii, Belgii, Szwajcaryi, Turcyi

innych państw należących do związku pocztowego .

ź”rt?enied7mi*T w-?TknJi?

*jllł0 ,M’ *S° *o o,talnlnfo dnia wmiesiącu.

—

l,isty

do Administrac%?CzaJL w Krlko°wTe*

ogło szenia (inseraty) uprasza się nadsyłać franco

.s o wie.

—

Ijist,y rekla m a cyjne meomeczęłowan e m e podleg ają opłacie

pocztowej. ljistów mefrankowanych nie przyjmuje się.

RęhopU mów nadsyłanych nie zwraca się.

na cały rok 1na kwartał na 1 miesiąc

24 złr.

6 złr.

2złr.50c.

28 złr.

7 złr.

3 złr.

32 złr.

8 złr.

3 złr.

CZAS

Prenumeratą przyjmują:

Administracya,C!ZASU"wHrahowleiurzędypocztowo.Miejscową yrssseerats księgirnia

S. A. K rzyżanowskiego, handel Z. Skalskiego w Sukiennicach, biuro dzienników i ogłoszeń E. fulbei

s teina w h otelu Saskim, handel Bajera przy ulicy Grodzkiej, trafika Kuklińskiego w Sukiennicach.

O g l u o e n i a (inseraty) przyjmuje się za opłatą od miejsca wiersza drukiem drobnym (petitowyn)

za pierwszy raz 10 cent,, za każdy następny po 5 cent.

Wadenłane (na 3 strome dziennika) do

miejsca wiersza drukiem drobnym po 30 cent. za każdy raz.

—

»głoszenia 1prencmerctę

przyjmują: w e L w o s l e Ajencya ,CZASU" w głównym składzie tytoniu Nr. II przy nl. Trybunał

skiej L. 4; w l ’ a r y i n wyłącznie p. Adam, Rue Clement 4; (Drenumeratę p. W. Raczkowski, Faubourg

Poissonićre 33); w Wlednln pp. Haasenstein A Vogler (także w Hamburgu, Frankfurcie n M-, Ber

linie, Lipsku, Bazylei i Wrocławiu), A. Oppelik, Stubenbastei Nr. 2, R. Mosse (także w Berlinie, Ham

burgu, Monachium i Norymberdze), H. Sohalek, M. Dukes, M. Stern, tylko prenumeratę pp. H. Gold

schmidt A C., w Frankfurcie n. M. G. L. Daube A C.

I V W a r s z a w i e p rzyjmują ogłoszenia pp. Reichman i Frendler, biuro ogłoszeń przy ul. Seuato rskitj.

na pół roku

złr. 12

na 1 miesiąc

złr. 2*50

Przedpłata na ,,CZAS"

od dnia Igo Października 1885 r.

Z przesyłką pocztową w państwie

Austryackiem:

na cały rok 24 złr.

na kwartał

złr. 6

Z przesyłką pocztową do Niemiec:

na cały rok 3 0 marek.

na pół roku

na kwartał

na 1 miesiąc

28 marek

14 marek

0 marek.

Uprasza się o wczesne zamawianie i wyraźne wy

pisanie nazwiska i miejsca odbioru albo nadesłanie

dawnej opaski drukowanej z adresem.

M T Prenumerata liczy slą tylko

od pierwszeg-o do ostatniego dnia

w miesiącu.

Prenumeratę, którą przyjmuje Administracya Czasu

w Krakowie i wszystkie urzędy pocztowe, najdogo

dniej i najtaniej przesyłać przekazem poczto

wym.

Cena ,C z a s u * zagranicą ogłoszona jest w tytule

każdego Numeru.

miejscową prenumeratę przyj«

muje Administracya wCzasu," tu

dzież ajencye pp. fi. Silbersteina

biuro dzienników 1ogłoszeń w ho

telu Saskim, handel Z. Skalskiego

w Sukiennicach pod 1. 27, sprze

daż gazet Kuklińskiego w hall Su

kiennic 1.6, księgarnia S. A. Krzy

żanowskiego w rynku głównym,

handel llessa w rynku głównym,

handel Bajera przy ul. Grodzkiej,

główna trafika w rynku głównym.

We Lwowie przyjmuje prenu

meratę p. Józef Knapp w głównej

trafice cygar 1 tytoniu Mr, 2 przy

ulicy Trybunalskiej

?Iowa tronowa

wypowiedziana dziś d. 26 września b. r. przy

uroczystem otwarciu sesyi Rady państwa.

Szanowni Panowie oba Izb Rady państwa!

Na wezwanie Moje zgromadziliście się na

początku nowego peryodu waszej ustawodaw

czej działalności, około Mojego tronu.

Wyrażając wam Moje cesarskie pozdrowie

nie, witam was serdecznie i spodziewam się

ufny w Wszechmocną Opatrzność, że się wa

sza działalność — przez ciąg nowo - otwartej

sesyi — rozwijać będzie zbawiennie i skute

cznie dla dobra Austryi i jej ludów.

W tej nadziei umacnia Mnie szereg dyna

stycznych i patryotycznych hołdów, jakie Mi

podczas Moich w ostatnich latach przedsię

branych podróży, wszystkie Moje ludy w je

dnozgoduem współzawodnictivie składały.

Z wdzięcznem sercem przechowuję w pa

mięci wszystkie te objawy , dowodzące potę

gi austryackiej idei państwa.

Przypadnie wam w nowej sesyi załatwie

nie ważnych zadań.

Peryod, na jaki przez ugodę z Sejmem

krajów Korony węgierskiej, — ustanowione

były kwoty dła pokrycia potrzeb wspólnego

gospodarstwa monarchii, zbliża się do kresu.

Macie się zająć ponowną ugodą, równie jak

kwestya związku celnego i handlowego, do

szłego nowo do skutku w r. 1878 z Moim rzą

dem krajów Korony węgierskiej.

Okoliczności te tak ważne dla stosunków

ekonomicznych obu części monarchii, zbada

cie dojrzale i załatwicie w duchu sprawiedli

wości i słuszności.

Aby zadośćuczynić uzupełnieniu systemu

obrony m onarchii, przedłożoną wam zostanie

do powzięcia uchwały ustawa o pospolitem

ruszeniu.

Insty tucy a ta, nie narzucając ludności ofiar

w czasie pokoju, stworzy na wypadek wa

żnych wydarzeń odpowiednio do systemizo

wanych powołań pod broń innych mocarstw,

rozporządzalne siły zbrojne i podniesie przez

to zdolność obrony i mocarstwowe stanowisko

pąństwa.

Zaopatrzenie wdów i sierót po wojskowych

ma przez ustawę być doprowadzone do sta

nowczego uregulowania, i tym sposobem za

łatwioną zostanie głęboko uczuwana potrzeba.

W staranności około spraw ogólnej i fa

chowej edukacyi popierać będziecie Mój rząd

przez słuszne uwzględnienie z doświadczenia

wynikłych jego usiłowań i przyczynicie się

do zwrócenia tak nadzwyczaj licznie do szkół

średnich garnącej się młodzieży, bardziej ku

zakładom rękodzielniczym, przeznaczonym do

podniesienia przemysłu.

Rząd Mój wręczy wam przedłożenie co do

zmian taryfy celnej, która ma polepszyć stan

przemysłu i gospodarstwa rolnego na krajo

wej targowicy.

Rząd Mój usiłować będzie przy zawieraniu

umów handlowych utrzymać, i o ile się da

rozszerzyć zagraniczne ogniska zbytu dla prze

znaczonych do wywozu gałęzi produkcyi.

W harmonii z rozporządzeniami handlowo

pOlitycznemi, zarząd państwa zwróci pełną

uwagę na to, ażeby w zakresie komunikacyi

spełnić silnie narzucające się zadanie przy

czynienia się do podniesienia działalności pro

dukcyjnej i ochrony pracy krajowej.

Również rząd, który ma do rozporządzenia

szeroko rozgałęzioną, ważne kierunki komu

nikacyjne opanowującą sieć kolei żelaznych,

poświęci temu potężnemu środkowi postępu

w dobrobycie narodowym najtroskliwszą swą

pieczołowitość.

Dla ułatwienia dojścia do skutku miejsco

wych dróg żelaznych, wręczone wam zostaną

w swoim czasie właściwe przedłożenia.

Aby kilkakrotne usiłowania większych ko

dyfikacyj na polu ustawodawstwa sądowe

go doprowadzić ostatecznie do skutku , pod

jęte one znowu zostaną, lecz ulepszenia istnie

jących ustaw, które się jako naglące przed

stawiają, nie mogą przy tem doznawać zwłoki.

W roku zeszłym zbrodnie wynikające z a

uarchistycznych motywów, spowodowały za

prowadzenie stanu wyjątkowego w niektórych

okręgach sądowych.

Aby pojawiające się usiłowania przewrotu

skutecznie opanować i wspomnione środki

wyjątkowe znieść, przedłożony wam zostanie

projekt ustawy.

Przez uchwalone na ostatnich sesyach zmia

ny ustawodawstwa celnego i przemysłowego,

jako też przez utorowanie polepszenia stanu

klas roboczych, które się stało potrzebą, na

stąpiły poważne kroki dla urzeczywistnienia

wybitnie ważnych ekonomicznych i socyalnych

zadań.

Zajmiecie się dalszemi, wszechstronne in

teresa sprawiedliwie uwzgledniającemi refor

mami na tem polu. Spodziewam się, że te

reformy, które wynikają z rzeczywistej po

trzeby ludności i co do znaczenia, stoją w y

żej nad wszelkiomi walkami stronnictw , —

gruntownie zbadacie i uwzględnicie.

Po szczęśliwem załatwieniu tego zadania,

możecie być pewni Mojej i Moich ludów wdzię

czności.

Spodziewam się, że się zgodzicie na przed

łożenia mego rządu, dotyczące zabezpieczenia

licznych klas roboczych przeciw wypadkom i

chorobom, oraz uregulowania stosunków kas

gwareckich.

Przedłożyć się wam mający projekt usta

wy o dziedziczeniu rolniczych posiadłości

średniej wielkości, ma na celu utrzymanie i

wzmocnienie ważnej dla socyalnego i ekono

micznego porządku, części ludności.

Nad stosunkami takich gospodarstw rol

nych w poszczególnych krajach podjęte zo

s.tały obszerne studya, a przez szybkie uchwa

lenie dotyczących projektów do ustaw, po

stawicie sejmy krajowe w możności zwróce

nia należnej uwagi na tę gałęź krajowej

kultury.

Wskutek wylewów w ostatnich latach oka

zała się konieczność przedsięwzięcia naglą

cych regulacyi rzek w kilku krajach, — a

szczególnie w Mojem, kilkakrotnie takiemi

spustoszeniami ciężko dotkniętem Królestwie

Gralicyi. Rząd zajmuje się potrzebnemi bada

niami i w miarę zakończenia takowych za

komunikuje wam stosowne przedłożenia.

Mój rząd starać się będzie nieustannie, aby

przy użyciu potrzebnych środków dla zaspo

kojenia rozmaitych publicznych interesów, po

stępować z ciągiem i troskliwem uwzględnie

niem położenia finansów państwa.

Spodziewam się, że także i wy przy bada

niu rozlicznych interesów i życzeń kierując

się równym względem na rozporządzalne źró

dła dochodu państwa, uważać będziecie za

patryotyczny obowiązek, wspierać najusilniej

rząd w jego dążeniu, skierowanem ku ure

gulowaniu finansów państwa.

Nasze stosunki do zagranicznych mocarstw

są zupełnie zadawalające i panuje zupełna

zgoda w dążeniu do utrzymania pokoju, któ

rego potrzebę wszyscy czujemy.

Szanowni Panowie obu Izb Rady państwa!

Pozostanie niewzruszonem zadaniem Mego

rządu, aby przy zachowaniu jedności i mo

carstwowego stanowiska państwa przypadła

w udziale wszystkim Moim krajom i ludom

równa opieka ich duchowych i ekonomicznych

interesów.

Poparcia tych usiłowań mogę od was tem

pewniej oczekiwać, gdy wskutek współudziału

reprezentantów wszystkich Moich ludów w kon

stytucyjnych pracach, wykluczouem jest jedno

stronne traktowanie kwestyj waszej rozwadzo

powierzonych.

Obyście przy tem kierowali się owym du

chem umiarkowania, który stanowi najpe

wniejszą rękojmię skutecznej działalności,

owym duchem dokładnego i ścisłego , ale

przedmiotowego badania, który wyłącznie zdol

nym jest przez spokojny i ciągły rozwój u

stawodawstwa osiągnąć korzyści i zapewnić

trwałe znaczenie konstytucyjnym urządze

niom.

Błogosławieństwo Wszechmocnego niech to

warzyszy waszym pracom.

Przegląd Polityczny.

Kraków 36 września

Utworzenie odrębnego klnbn trydenckiego wy

wołać musiało w parlamentarnych kołach pewne

wrażenie. Składa się on ze siedmiu członków,

z których pp. Bertolini, Ciani i Lorenzoni należeli

do klubu lewego centrum, podczas gdy Gentilini

był członkiem prawego centrum. Oprócz nich wstą

pili jeszcze do tego nowego klubu posłowie Mal

fatti, Ciurletti i ks. Bazzanella. Nie można wątpić,

iż klub ten w przeważnej części spraw pójdzie

zgodnie z prawicą. Zachodzi tylko pytanie, czy

wobec tego faktu ukcnstytunje się jeszcze klub Co

roniniego, który będzie mógł liczyć na 12 lub naj

wyżej 15 posłów.

Niemiecki klub rozesłał wezoraj odezwę, w któ

rej znajduje się między innemi nstęp, że należy

usunąć nieuprawniony wpływ Polaków na losy

niemieckiej Austryi przez odmienne ukształtowa

nie stosunku Galicyi do państwa. Leży to zresztą,

zdaniem tego klubu, także w interesie państwa,

jeżeli ono przez liczebną przewagę szczepów sło

wiańskich niema utracić swego niemieckiego cha

raktern i być wystawione na nieustanne wstrzą

śnienia.

Obie Izby Sejmu węgierskiego zbierają się dziś

na sesyę.

Kwestya bułgarska nie posuwa się naprzód.

Turcya protestuje, ale czynnej nie rozwija akcyi.

Donoszą o wysłaniu wojsk ottomańskich na różne

strony, ale tylko nie do Rumelii wschodniej. Abdnl

Hamid nie jest człowiekiem energicznych posta

nowień, chyba rewolucya pałacowa wywołałaby

je i przyśpieszyła bieg wypadków. Obecnie sta

nowcza decyzya Porty jeszcze dłużej się przecią

gnie, gdyż rozstrzygać już w tej mierze będzie

nowy gabinet turecki, którego skład wczoraj j u t

podaliśmy, a który przedewszystkiem będzie miał

obowiązek odpowiedzieć na znaną notę ks. Ale

ksandra, odpowiedź ta zaś wymaga pośpiechu, gdyż

wobec organizowania w Rumelii wschodniej zbrój

nych band muzułmańskich, nie może się książę

bułgarski ociągać z rozkazem rozbrojenia Muzuł

manów.

Na podstawie dotychczasowych faktów i infor

macyj, nie mamy powodu sądzić, iż odpowiedź

Porty wypadnie w duchu wojowniczym. Natych

miastowa interwencya wojskowa wymaga przede

wszystkiem wojska, a pod tym względem obecny

stan Turcyi nie świetnie się przedstawia. Czynne

siły zbrojne Porty nie stoją na znakomitej stopie.

17,000 żołnierzy stacyonowanego w Konstantyno

polu korpusu gwardyi, nie chce Sułtan od siebie

wypuścić, drugie 17,000 muszą dalej pozostać

w Macedonii z powodu objawiających się tamże

rozruchów, a przeto dla natychmiastowego wkro

czenia do Rumelii wschodniej, p zostałaby do dys

pozycyi tylko sześciotysięczna załoga w Adryano

po!u, która naturalnie do operacyi przeciw Buł

garom nie wystarczy.

Lecz przypuściwszy, iż nowy minister wojny

Ali Saib basza zdoła rozwinąć niezwykłą w Tur

cyi energię i zmobilizować szybko rezerwę, to

jednak nowy minister spraw zagranicznych Said

basza, powracający z ambasady berlińskiej, a więc

niejako z dyplomatycznego otoczenia ks. Bismarka,

zrozumie niewątpliwie, iż wkroczenie Turcyi do

Rumelii, a nawet pokonanie Bułgarów, nie zdoła

powstrzymać szeroko rozlewającego się na półwy

spie bałkańskim mchu, lecz przeciwnie stanie się

iskrą, z której gwałtowne wybuchną płomienie.

Czytaliśmy przed kilku dniami, jak pankowie

bałkańscy na pierwszą wieść o rewolncyi w Ru

melii wschodniej, nie skończywszy prepisanej ku

racyi w kąpielach, śpieszyli przez Wiedeń błyska -

wicznemi pociągami do swej ojczyzny. Król serbski

Milan, król grecki Jerzy i król rumuński Karol,

wszyscy trzej pragnęli zasiąść do uczty, na której

jako specyał miała być podaną pieczeń turecka.

Każdy łaknął kawałka tej pieczeni. Na Starą Ser

bię, na opiewane w południowo słowiańskiej poe

zyi Kossowe pole, zwraca Serbia od dawna pożądli

wy wzrok, a nabycie tego terytorynm, to jej marze

nie, to zarazem ideał głowy dynasty i Obrenowiczów.

Połudn owa część Macedonii zaokrągliłaby py

sznie posiadłości króla greckiego, a Rumunia, któ

rej traktat berliński w zamian za odstąpioną Ro

syi Bessarabię narzucił stepową wyżynę Dobrudżę,

zwraca swój wzrok na naddunajskie twierdze, a

przedewszystkiem na Widdyń. Tylko ks. Nikita

czarnogórski, jakby nie dbając o wybuchające na

półwyspie bałkańskim płomienie, wyjechał sobie

spokojnie w towarzystwie ministrów Petrovicza i

Radonicza na polowanie w okolice Podgoricy, ale

Podgorica leży w bliskiem sąsiedztwie Albanii,

może więc i on wśród tej powszechnej pogónki upo

luje także choćby jakiego małego zwierza. Ileż to

odrazu rozbudzonych aspiracyj, ileż apetytów nie

łatwo się dających nasycić. Ztąd też nie zadziwia

wcale, iż przez Berlin doszła wczoraj wiadomość,

że Porta skłonną jest do porozumienia z ks. Ale

ksandrem. Potwierdza tę wieść radykalna zmiana

ministerstwa tureckiego. Długoletni minister wojny

Osman basza, głośny obrońca Plewny, tudzież

wielki wezyr Said basza, obaj zdecydowani zwo

lennicy interwencyi wojskowej — upadli. Także

Edhem basza, dawniejszy ambasador we Wiedniu,

a dotychczasowy minister spraw wewnętrznych, za

stąpiony został przez Mtlnira baszę. Zdaje się to

wskazywać dość wyraźnie, iż interwencyę mili

tarną, zastąpi porozumienie z ks. Aleksandrem.

Anglia doradza porozumienie, hr. Kalnoky odra

dza pospieszne działanie, organ kanclerza niemie

ckiego chwali Poi tę za to, że naruszone swe pra

wa oddała w opiekę mocarstw traktatowych, Ro

sya złośliwie wyraża się o księciu Aleksandrze,

ale przeciw unii bułgarskiej otwarcie oświadczyć

się nie może. To też spowodowała ona usunięcie

się ks. Cautacuzena ze stanowiska bułgarskiego

ministra wojny, ale pozostawiła go w Filipopolu

w charakterze swego wojskowego a tt a c liś; odwo

łała ona rosyjskich oficerów z Bułgaryi, ale ci

w powrocie do Petersburga spotykają się w dro

dze ze spieszącym z Petersburga do Bołgaryi

świeżym zastępem oficerów rosyjskich w cywil

nych strojach. Nasuwa sama się tylko myśl, czy

Rosya nie zechce utrzymać unii, ale usunąć z tro

nu podobno niesympatycznego sobie ks. Batten

berga; byłaby to także k ara za złamanie traktatu

berlińskiego. Może przeczuł tę intencyę sprytny i

(153)

POTOP

POWIEŚĆ

przez

Henryka Sienkiewicza.

Toin trzeci.

(Dokończenie).

Nazajutrz, w dzień świętego Szczepana, ofice

rowie zgromadzili się co do jednego, aby wysłu

chać odpowiedzi księdza Kordeckiego, na list

Millera, który obejmował propozycyę okupu, a był

wysłany od rana.

Przyszło długo czekać. Miller udawał wesołość

ale przymus był widoczny w jego twarzy. Nikt

z oficerów nie mógł usiedzieć na miejscu. Wszy

stkie serca biły niespokojnie.

Książę Heski i Sadowski stali pod oknem, roz

mawiając zcicha.

—

Co waszmość myślisz? zgodzą się? — pytał

pierwszy.

.—

Wszystko za tem mówi, że się zgodzą. Ktoby

nie chciał pozbyć się tak straszliwego bądż co

bądż niebezpieczeństwa ża cenę kilkunastu tysięcy

talarów, zwłaszcza, że mnisi światowych ambicyj

i żołnierskich honorów nie m ają, a przynajmniej

mieć nie powinni. Boję się tylko, czy jenerał za

wiele me zażądał.

—

Ile zażądał?

i " ”j Cz,terdzie| ci tysięcy talarów od mnichów, a

dwadzieścia od szlachty. No! ale w najgorszym

razie będą się chcieli potargować.

."T Ustępujmy! na Boga! ustępujmy! Gdybym

wiedział, że me mają pieniędzy, wolałbym un ze

swoich pożyczyć, byle choć z pozorem honoru po

zwolili nam odejść.

—

A ja powiem waszej książęcej mości, że lubo

tym razem uznaję radę Wrzeszczowicza za dobrą

i wierzę w to, że się okupią, taka mnie gorączka

traw i, że wolałbym dziesięć szturmów, niż to o

czekiwanie.

—

Uf! masz waszmość słuszność... Ale ten Wrze

szczowicz jednak... może zajść wysoko...

—

Choćby na szubienicę.

Rozmawiający nie odgadli. Hrabiego Weycharda

Wrzesłczowicza czekał bowiem gorszy los nawet

od szubienicy. Lecz tymczasem huk wystrzałów

przerwał im dalszą rozmowę.

—

Co to ? strzały z fortecy ?! — krzyknął Miler.

I zerwawszy się jak opętany, wybiegł, z izby.

Wybiegli za nim wszyscy i poczęli nasłuchiwać.

Odgłos regularnych salw dochodził istotnie z for

tecy.

—

Dla Boga! jakie to może mieć znaczenie?...

Biją się w środku, czy co?! — wołał Miller —

nierozumiem!

—

Ja to waszej dostojności wytłumaczę — rzekł

Zbrożek — dziś święty Szczepan, imieniny panów

Zamoyskich, ojca i syna — na ich to cześć

strzelają.

Wtem i okrzyki wiwatowe doszły z fortecy, a

za niemi nowe salwy.

—

Dość mają prochów! — rzekł ponuro Miller.—

To nowa dla nas wskazówka.

Lecz los nie oszczędził mu i drugiej, bardziej

bolesnej wskazówki. O t) żołnierze szwedzcy tak

już byli zniechęceni i na duchu upadli, że na od

głos strzałów fortecznych, oddziały, pilnujące naj

bliższych szańców, opuściły je w popłochu. Miller

widział cały jeden regiment wybornych strzelców

smalandzkich, który w zamieszaniu schronił się

aż pod jego kwaterę, słyszał także, jak oficero

wie powtarzali między sobą na ten widok:

—

Czas! czas, czas odstąpić!

Lecz powoli uspokoiło się wszystko — jeno w ra

żenie pognębiające zostało. Wódz, a za nim pod

komendni, weszli znów do izby i czekali, czekali

coraz niecierpliwiej; nawet nieruchoma aż dotąd

twarz Wrzeszczowicza zdradzała niepokój:

Nakoniec brzęk ostróg rozległ się w sieni -

i wszedł trębacz cały zarumieniony od mrozu,

z wąsami okrytemi szronem oddechu.

—

Odpowiedź z klasztoru! — rzekł - oddając

sporą paczkę obwiniętą w chustę kolorową, zwią

zaną sznurkiem.

Millerowi drżały nieco ręce — i wolał przeciąć

sznurek puginałem, niż odwięzywać go zwolna.

Kilkanaście par oczu utkwionych było nierucho

mie w paczkę — oficerowie oddech wstrzymali.

Jenerał odwinął jeden skład chusty, drugi, trze

ci i odwijał coraz spieszniej, aż wreszcie na stół

wypadła paczka opłatków.

Wówczas pobladł — i choć nikt nie potrzebo

wał objaśnienia, co znajdowało się w chustce —

rzekł:

—

Opłatki!...

—

Nic więcej ? — spytał ktoś z tłumu.

—

Nic w ięcej!— odpowiedział jak echo, je

nerał.

Nastała chwila milczenia przerywana tylko gło

śnemi oddechami, czasem też rozległ się zgrzyt

zębów, czasem trzaśnięcie rapierem...

—

Panie Wrzeszczowicz! — rzekł wreszcie Mil

ler strasznym i złowrogim głosem.

—

Niema go już! — odpowiedział jeden z ofi

cerów.

I znów nastało milczenie.

Natomiast w nocy zapanował ruch w całym obo

zie. Ledwie światła dzienne zagasły, słychać było

głosy komendy, przebieganie znacznych oddzia

łów jazdy, odgłos regularnych kroków piechoty —

rżenie koni, skrzyp wozów, głuchy hurkot dział,

zgrzytanie żelastwa, dźwięk łańcuchów, szum, gwar

i wrzenie.

—

Czy nowy szturm na jntro? — mówili stra

żnicy przy bramach.

Lecz nie mogli nic widzieć, bo z wieczora nie

bo zawlokło się chmurami i począł padać śnieg

obfity.

Gęste jego płaty przesłaniały świat. Około pią

tej w nocy wszystkie odgłosy ucichły, lecz śnieg

padał coraz gęstszy. Na murach i blankach wiez

utworzył nowe mury, nowe blanki. Pokrył cały

klasztór i kościół, jak gdyby go chciał ukryć przed

wzrokiem najezdników, otulić i osłonić przed ogni

stemi pociskami.

Nakoniec poczęło szarzeć, i dzwonek ozwał się

już na jutrznię, gdy żołnierze strażujący przy po

łudniowej bramie usłyszeli parskanie konia.

Przed bramą stał chłop, cały zasypany śniegiem;

za nim widać było na wjazdowej drodze niskie,

małe sanki drewniane, zaprzężone w chudą i po

szerszeniałą szkapinę.

Chłop począł nzabij aću ręce, przestępować z nogi

na nogę i wołać:

—

Ludzie! a otwórzcie tam!

—

Kto żywię? — zapytano z murów.

—

Swój... ze Dzbowa!... przywiózłem dobrodzie

jom zwierzynę.

—

A jakże cię to Szwedy puściły?

—

Jakie Szwedy ?

—

Którzy kościół oblegają.

—

Oho! niemasz już nijakich Szwedów!!

—

Wszelki duch Boga chwali! odeszli?

—

Jnże ze niemi i ślady zasypało!

Wtem gromady łyczków i chłopów zaczerniały

na drodze; jedni jechali konno, drudzy szli pie

chotą; były i niewiasty, a wszyscy zdaleka już

wołać poczęli:

—

Niemasz Szwedów! niemasz!

—

Poszli do Wielunia!

—

Otwórzta tam bramy! Ni człeka w obozie!

—

Szwedzi odeszli! Szwedzi odeszli! — poczęto

wołać na murach, i wieść piorunem rozbiegła się

w okrąg.

Żołnierze dopadli dzwonów i uderzyli we wszyst

kie, jakby na alarm. Kto żył, wypadał z cel, mie

szkań, z kościoła. Wieść brzmiała ciągle. Podwó

rzec zaroił się zakonnikami, szlachtą, żołnierstwem,

niewiastami i dziećmi. Radosne okrzyki rozległy

się dokoła. Jedni wypadali na mury, aby pusty

obóz obejrzeć; inni wybuchali śmiechem lub szlo

chaniem.

Niektórzy nie chcieli wierzyć jeszcze; lecz na

pływały coraz nowe gromady tak chłopstwa, jako

i mieszczaństwa. Szli tedy z miasta Częstochowy

i z wiosek okolicznych i z lasów pobliskich, gw ar

no, wesoło i ze śpiewaniem. Krzyżowały się coraz

nowe wieści; każdy widział odchodzących Szwe

dów i opowiadał, dokąd odchodzili.

W kilka godzin później pełno było ludzi na po

chyłości i na dole pod górą. Bramy klasztoru

otwarły się szeroko, jako zwyczajnie bywały przed

wojną otwarte; jeno wszystkie dzwony biły, biły,

biły... a owe głosy tryumfa leciały w dal — i sły

szała je cała Rzeczpospolita.

Śnieg zasypywał ciągle ślady Szwedów.

O południu dnia tego kościół był tak nabity,

że jako na brukowanych ulicach miejskich kamień

leży jeden obok drugiego, tak tam głowa była

przy głowie.

—

Sam ksiądz Kordecki miał Mszę

dziękczynną, a tłumom ludzkim zdawało się, że

to biały anioł ją odprawia. I zdawało się także,

że duszę wyśpiewa w tej wotywie, lub że z dy

mami kadzideł uniesie się ku górze i rozwieje

Bogu na chwałę.

Huk dział nie wstrząsał już murów, ani szyb

w oknach, nie zasypywał kurzawą ludu, nie prze

rywał modlitw, ani tej dziękczynnej pieśni, którą

wśród uniesienia i płaczu powszechnego zaintono

wał święty przeor:

,,Te Deum laudamus!u

KONIEC TOMU TRZECIEGO.

(Ciąg dalszy nastąpi).

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu