Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 694 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Ner 208

Kraków, Środa 11 Września 1901.

Rocznik LIY.

CZAS

(wydani« wi«esorM«).

Przegląd polityczny.

Kraków 10września.

Przebieg wczorajszego posiedzenia komitetn

wyborczego klnbn szlachty wiernokonsty

tucyjnej, na którem obradowano nad kompro

misem wyborczym z konserwatywną czeską szla

chtą, trzymany jest dotychczas w tajemnicy. Mimo

nawoływań prasy czeskiej, która występuje prze

ciw kompromisowi, jest coraz prawdopodobniej

szem, ie przyjdzie on do skntkn. Również nie

znany jest przehieg onegdajszych obrad klnbn

szlachty czeskiej. Wiadomo tylko, ic poglądy na

kw estyę, czy przystąpić do kompromisu, czy nie,

były podzielone. W posiedzenia, któremu przewo

dniczył hr. Karol Bnqnoy, brali odział: dotych

czasowy marszałek krajowy ks. Jerzy Lobkowic,

ks. Karol Sch warzeoberg, ks. Alfred Windiscb

grStz, ks. Ferdynand Lobkowic, hr. Franciszek

Tbnn, hr. Jan Ledehur, hr. Karol Maks Zedtwitz,

hr. Jan Harracb, hr. Kolcrrat, hr. Karol SebCn

bom, hr. Jan Laźaneky, br. Ferdynand Cbotek,

bar. Jan Dobrzensky, Dr Mettal, opat X. Stary,

przeor X. Pawlik i właściciele dóbr Seifert, Pabst

mann i Fabian.

Również ponfnem było zgromadzenie młodocze

skich posłów do Rady państwa i sejmn, na któ

rem omawiano kandydatury kompromisowe. —

W zgromadzenia w zięło udział bardzo wieln po

słów.

—

Dzienniki mcrawskie donoszą, że prezy*

dynm stronnictwa realistów rozesłało do swycb

mężów zanfania okólnik z p:’leceniem, aby zwo

lennicy stronnictwa oddawali głosy na kandyda

tów postępowych. W okręgach, w których wal

czyć będą z Mlodoczechami sgrarynsze, głosować

należy na pierwszych.

Kandydatnry Wszechniemców są jnż

dła niektórych okręgów uchwalone, organa icb

ogłas?ają niektórych kandydatów. Między innymi

kandyduje w Ciep!icach nos. Wolf z knryi gmin

wiejskich, w Asch Dr Bareuther z knryi miej

skiej, w Chebie Dr Iro, w Komotowie pos. Pa

cher, w Cieplicach (knrya miejska) Dr Ei«en

kolb.

—

Spór Wszechniemców z partyą niemie

cko postępową doprowadz.i do znpe)nego zerwa

nia stosanków między obn stronnictwami. Jeden

z organów wszecbniemieckich, berneński Deutsches

B la tt donosi o tem i dodaje: ,,Nie każde słowo

z ust naszych posłów uważamy za szczere zł }to,

możemy jednak zapewnić, że po wybrykach pos.

Kaisera lnżny węzeł, któryby mógł nas może

z tem stronnictwem połączyć w Izbie, jest zerwa

ny na zawsze".

Ambasador niemiecki w Wiednin ks. E n 1e n

bnrg, ma wielo przeciwników w swojej ojczy

źnie, żwłaszcza, że jest podobno ulubieńcem ce

sarza. Prasa niemiecka zarznca mn, iż nie pilnuje

spraw swego nrzędn i większą część roku spędza

po za obrębem stolicy anstryackiej. W ostatnim

czasie wszczęła się o to polemika między berliń

ską Vo8s. Ztg a wiedeńską N. fr . Presse. Na

zaczepki berlińskiego pisma odpowiedział organ

wiedeński niejasnemi wzmiankami o wysokiej o

sobi8tości w Berlinie, którą posądzał o autorstwo

zaczepek. Vost. Ztg skonstatowała natychmiast,

ie artyknł jej był pisany w redakeyi, a wywody

N. fr. Presse przypisano inicyatywie ks. Enlen

bnrga. Obecnie donosi półurzędowa N o rd d . Allg

Ztg, że ks. Enlenbnrg przesłał sekretarzowi stann

w nr:ędzie spraw zagranicznych następujący te

legram: nW najwyższym stopnia niemi]e dotknię

ty artykułem N. f r . Presse z wczorajszego wie

czora. Proszę wyśledzić autora i wyraz=ć moje

największe zdnmienie. Na wszystkie zaczepki za

wsze milcz alem umyślnie i będę milczał nadał

Nie żjczę sobie wcale, aby t.zw . przyjaciele rze

komo występowali w mojej obronie i to z taką

perfidyą! Proszę zawiadomić kanclerza".

Kuch wyborczy.

Wczoraj odbyło aię w Przemyśla zebranie wy

borców z knryi wielkiej własności okręgn prze

myskiego. Na okręg ten zalecił komitet centralny

kandydaturę p. Augusta Gorayskiego, wieloletnie

go i zasłużonego posła. Wobec tego p. Maryan

Lisowiecki, w łaściciel Chłopic, popierany przez

liczny zastęp ziemiaństwa, cofnął swoją kandy

datnrę, dając tem piękny przykład karności. Nie

naśladowali go w tem dwaj inni kandydaci pp.

Nanoski i Borowski. Wobec tego przy próbnem

głosowania nwzględniono mimo zrzeczenia się tak

że i kandydatnrę p. Maryana Lisowieckiego, któ

ry otrzyntAł równą ilość głosów z p. A. Goray

skim.

Nie chcemy przypnszezać, że głosy, które pa

dły na pp. Lisowieckiego, Nanoskiego i Borow

skiego są stanowczym wyrazem opinii głosują

cych i że ta opinia nie ulegnie zmianie wobec

wyraźnego zalecenia komitetn (centraluego. Byłby

to nie budujący przykład niekarn śti. Gdyby tak

jednak było, to należałoby się zastano nić, w jaki

sposób znaleść ze sytnacyi wyjście, aby nie osu

w ać tego, który złożył dowód karności, a z drn

giej strony nie pozwolić na wyzyskanie sytnacyi

tym, którzy tej karności nie okazali.

Kandydatnry rnskie z miasta Lwowa.

Z liczby 6 posłów, jakich wybiera miasto Lwów ,

moskalofihka »Rnsska Rada" rości pretensye tyl

ko do 4 mandatów i stawia następujące kandy

datury: Izydora Mysłowskiego, radcy sądowbgo

z Tarnopola; Władysława Wary wody, radcy są

dowego ze Stryja; Wasyla Nahirnego, dyrektora

»Narodnej Tm b mli"; Dra Stefana Fedaka, adwo

kata ze Lwowa. Skromniejszym jeat nieco nNa

rodnyj komitet", który zadowalnia się ntylko

trzema mandatami" i siawia następujących kan

dydatów: Wasyla Nahirnego, Dra Stefana Feda

ka i Jakuba Bojkę. Rnski nNaroduyj komitet"

stawia kandydatnrę lndowca polskiego Bojki dla

tego, ponieważ ,,jego stronnictwo szło przy tych

wyborach razem z Indem rnskim".

W iec hakatys(ów.

W niedzielę zgromadził się w Grudziądzu g łó

wny zarząd ,,Towarzystwa obroay kresów wscho

dnich". Przewi dniczący i założyciel Towarzystwa

Tiedemann rozwodził się nad ,,bezwzgłędnemi na

paściami Polaków na niemczyznę", ale pocieszał

siebie i zwolenników tem, że nprogram Towarzy

stwa coraz więcej zdobywa sobie znaczenie w Rze

szy, a także u rządn. Coraz bardziej toruje so

bie drogę nznanie wielkości niebezpieczeństwa ze

strony Polaków. Programem Towarzystwa jest:

bezw zględne pokonanie polskiej zuchwałości, poi

skiego opora, i obok tego ekonomiczne wzmo

cnienie niemieckiej ludności na kresach wscho

dnich. Rządy wielokrotnie się zmieniają, ale je

żeli to będzie jednomyślną wolą lndn numieckie

go, aby kresy wschodnie aż do szpiku kości by

ły niemieckimi, to też każdy rząd popierać bę

dzie niemczyznę, i niemożliwy będzie powrót do

polityki Caprmego.

»Co się tyczy kwestyj ekonomicznych, to

dano od Towarzystwa więcej, niż ono dawać mo

gło. Wielkich zapomóg pieniężnych może «no

ndzielaó tylko w razach wyjątkowych. Polacy

bojkotują niemieckie stany zarobkowe. My jeste

śmy silniejsi i tej siły mnsimy nływ ać bezwzglę

dnie. Zarzut, że od czasn istDienia Towarzystwa

coraz jest szersza przepaść między Polakami a

Niemcami, mówca uznaje za duszny, ale pocho

dzi to stąd, że Niemiec nie miał jnż chęci, być

dłużej kowadłem pod polskim młotem Nie żąda

my niczego więc-ej, jak tylko tego, aby Polacy

nie byli Prusakami ,,tylko za wypowiedzenie".

nNie myślimy bynajmniej pozbawić Polaków

ich języka ojczystego. Polacy mogą w domn mó

wić, jak chcą, ale winni też władać znpełnie ję

zykiem niemieckifa. W szkole jako w zakładzie

państwowym tylko język niemiecki jest dozwo

lony, i to rów nież w nance religii. Moglibyśmy

dla polskiego języka być względniejsi, gdyby go

nie ożywano do jaknajzawziętszego zwalczania

języka niemieckiego gdyby polscy agitatorzy nie

przeds!awiali języka niemieckiego za mniej war

tościowy, gdyby nie mówiono, że to jest dla

Polaka hańbą i z jego strony zdradą wobec na

rodowości polsk’ą], gdy się posługuje językiem

niemieckim. D latego mnsimy bezwzględnie usu

w ać język polski z publicznych urzędów, — za

kończył p. TiedemaDn.

Następnie człjnkowie zarządn przedkładali ko

lejno sprawozdania o rozwoju Towarzystwa w po

szczególnych prowincyach. Towarzystwo liczy

w Rzeszy niemecbiej przeszło 21,000 członków;

w W. K s Poznańskiem 3963, w Prnsiecb Zacho

dnich 4335, w Prosiech Wschodnich 27, na

Śląsku 2800.

Na wniosek redaktora Geselligera, Fischera,

ncbwaliło zebranie, z powoda znanych słów p.

Sehltttera, dyrektora sądn ziemiańskiego w L e

sznie, rezolacyę, protestującą przeciw o ży w aniu

nazwy ,hakatyści" przez sędzego praskiego

i przeciw powątpiewania o bezstronności prawni

czej wieln sędziów i prawników, któ zy są człon

kami Towarzystwa kresów wsobodn cb. Oprócz

tego zebranie wyraziło z powodn , p takich mszy

szkolnych" w Grndz:ądzn życzenie, aby »pro

w incjonalne kolegia szkolne były czninie;sze wo

bec zachcianek nltramontańsko-polski« b i energi

czniej broniły interesów niemieckich wobec nie

słusznych nroszczeń kościelnych".

Od godziny drngiej po południa odbywał się

właściwy zjazd w ogrodz:e strzelnicy grudziądz

kiej. Gimuazya-e.f i von der L eyen, nbrany

w ko sty um Krzyżaka, w ygłosił prolog pióra pro

fesora Reiruanna, pełen nienawiści do P. laków.

Petem przemawiał między inoemi Tiedemann.

Podniósł on, że w ostatnich tygodniach naro

dow cy Polacy wyznali otwarcie przed całym

światem, iż cbcą się oderwać od państwa pra

skiego i własne utworzyć państwo. Wobee tegn

wyrażnem je st niebezpieczeństwo, grożące ze stro

ny Polaków. Żądamy — mówi! Tiedemann -

najbezwzględn ejszego zwalczauia wszystki ek -

ceaów polskich.

W dalszym ciągn powstawał mówca przeciwko

tłómaozenin na po cz ci e p takich adresów. Tylko

przesyłki z niemieckimi adresami pjw iD n y być

przyjmowane. Politykę kolonizacyjną należy z a

stosować nietylko po wsiach, lecz także w mia

stach. N ależy powstrzymać emigracyę Niemców

z wschodnich kresów, a starać się o powiększe

nie imigracyi Niemców z zachodu. W ten spo

sób trzeba żywioł niemiecki tak wzmocnić, aby

Polacy ,,mosieli się schować w mysią dziurę"’

Między innymi zabrał potem głos prof. Heiden

beim z Malborga, który powiedział, że Polacy

winni na kolanach dziękować Niemcom za błogo

sławieństwo niemieckiej knltnry.

Proces toruński.

Z aktn oskarżenia przeciwko polskim gimnazi

stom w Torunia wyjmujemy najważniejsze szcze

góły.

Zwiątek z przed lat czterdziestu.

Od r. 1858 istniało pomiędzy polskimi ucznia

mi kilkn gimnazyów prowincyi poznańskiej t o

lerowane przez rząd towarzystwo, pod nazwą

,,Towarzystw o historyi i piśmiennictwa polskiego".

Z tego towarzystwa wyłonił się (?) w dniu 19

lntego 1861 tajny zw iązek polskich nczniów w yż

szych klas gimnazyalnych. Cel tajnego związkn

był:

»Za pomocą nankowych ćwiczeń przedewszyst

kiem przez polsko-narodowe i historyczno-społe

czne w ykształcenie wychować dojrzalszą młodzież

moraln’e i duchowo na prawdziwych Pi laków i

na oswobodzicieli ujarzmionej ojczyzny". Do tego

Związkn należały 4 towarzystwa z osobnemi na

zw ami w gimnazyacb w Poznania, Trzemesznie,

Ostrowie i Lesznie.

Posiedzenia towarzystwa były uroczyste i nien*

roczyste, ostatoie albo zwyczajne, albo nadzwy

czajne. Uroczyste pojedzenia odbywały się l) 19

lntego (w rocznicę założenia tajnego Związkn),

2) 3 maja (w rocznicę ogłoszenia konstytncyi

w dniu 3 m*ja 1791 r.), 3) 29 listopada (w ro

cz nicę powstania w dnia 29 listopada 1830 rokn).

Uroczystość składała się z przemówień prze

wodniczącego i innycb cz łonków, w ygłaszania

wierszy, odmawiania modlitwy i wysłuchania mszy

św. w kościele.

Na zwyczajnych posiedzeniach wygłaszano od

czyty z dawniejszej i nowszej historyi polskiej

i o ogólnych narodowych i społecznych sp awach.

Członkowie mmieli odczyty wygłaszać wedle po

rządku, wyznaczonego przez przewodniczącego.

Odczyty krytykowano nawzajem. Celem o dzytów

było wyćwiczenie członków w mowie i dysknsyi

polskiej, zapoznać icb z polską bistoryą i wpoić

w nich polskie poczucie.

Na nadzwyczajnych posiedzeniach odbywały

się wybory i omawiano na nieb sprawy organi

zacyi i towarzystwa.

Na posiedzeniach oddziałów w ygłaszano odczy

ty z historyi, geografii i literatury polskiej. Treść

odczytów stanowiła głównie historya powstań,

jako i środki kn obudzenia dncha polskiego i zdo

bycia niepodległości byłego Królesiwa Polskiego.

Tajny Związek miał obszerne nstawy. Była

w nieb mowa o celacb i organizacyi Związkn, o

poszczególny; b towarzystw ach i oddziałach, o po

rządkn posiedzeń, o obowiązkach i prawach prze

wodniczącego i członków, jako i o przysiędze,

składać się mającej przy przyjęcia do to

warzystwa, o składkach i karach z% n;enczę«

czania na posiedzenie i za zdradę tajemnicy i

niemoralne sprawowanie się. Nowycb członków

przyjmowano na posiedzeniach poszczególnych to

warzystw na wniosek starszego członka. Jeżeli

kandydat był ,,odpowiednim" i nikt nie zaprote

stował przeciw jego przyjęcia, wtenczas wybadał

przewodniczący jego zapatrywania i przeczytał

mn nstawy. Jeżeli miał zamiar przystąpienia,

wprowadzono go do towarzystwa i zaprzysiężone

Przysięga, obowiązująca przez całe życie —

brzmiała:

nJa N. N ., przystępując po rozwadze i namy

śle do Towarzystwa narodowego, przysięgam wo

bec tu zgromadzonych członków.... nigdy nie

zdradz ć tajemnicy istnienia i czynności Towa

rzystwa i pracować gorliwie w dncbn wedłng

przepisów i żądań Towarzystwa. Równocześnie

przysięgam, nie występować z Towarzystwa

przed ukończeniem stndyów gimnazyalnych, i pó

ki będę jego członkiem, w ypełniać gorliwie obo

wiązki. Szczególnie przysięgam dokładać wszel

kich sił, w celn oswobodzenia nciemiężonej oj

czyzny . Gdybym kiedykolwiek przysięgę tę zła

mał, ma mnie zasłużona kara spotkać, jako czło

w ieka bez czci i religii. A teraz przysięgam na

ojczyznę, na odrodzenie mego narodn i na imię

Polaka, wszystkiego, co w obecności tn zgruuia

dzonycb członków w tej chwili z sprzysiągłem,

stale i w zupełności przestrzegać".

Nowo przyjęty przybierał sobie sławiański

przydomek, wedłng którego został zapisany w li

ście, i we wszystkich pismach Związkn i towa

rzystw był nazywany.

Składka wynosiła 2 i pół do 5 groszy srebr

nych miesięcznie. Słnżyła ona na pokrycie ko

sztów ; część tejże odsyłano zarządowi tajnego

Związku, za resztę zaknpy wano draki i broszury,

szczególnie treści narodowo-polskiej.

W rt kn 1862 chciano politykę z ustaw usunąć,

rotę przysięgi odpowiednio zmienić i cel Związkn

tajnego ograniczyć na wychowanie dzielnych i

dobrych oswobodzicieli ojczyzny. M. tywowano to

tem, że w razie skonfiskowania statutów, wieln

członków Związkn byłoby zagrożonych, i przez

to poniosłaby ojczyzna znaczną szkodę. Wniosek

odrzucono z uzasadnieniem, że Związek bez po

lityki straciłby wszelkie znaczenie.

Tajemnicę egzys!encyi Związkn, odpowiednio

do przysięgi, zachowywano wiernie wobec nie—

Członków.

—

Wszelkie posiedzenia odbywały się

głównie w lokalach prywatnych, tajemnie.

Druki poznańskie i galicyjskie.

W procesie przeszłoroDznym przeciw księgarzo

wi Witoldowi Leitgebrowi z Ctatrowa, wytoczonym

temnż o zamierzoną zdradę stann, a zakończonym

wyrokiem sądn Rzeszy z dnia 27 czerwca 1900,

w toku sądowego śledztwa zajmowano się istnie

niem tajnycb związków pomiędzy gimnazistami

polskimi.

—

Więcej materyałn pod tym w zglę

dem dostarczyła sprawa karna studenta m edycy

ny Władysława Bolewskiegi z Samostrzela i wspól

ników, którzy stawali przed sądem ziemiańskim

w Poznania za udział w tajnycb związkach stn

dentów polskich.

Pomiędzy papierami Bolewskirgo, który był

sw ego czaBu ncaniem i abitnryentem krotoszyń

skiego gimuszynm, zostało skonfiskowane pismo,

zatytułow ane: »My Maryani żyjemy w nadziei.—

Statuty związku literacko historycznego pod nazw ą

,Maryania".

nMaryania" była oczywiście tajnym Związkiem

gimnazistów poliLńh w Krotoszynie, do które

g.i należał swego czasn B lewski. Jak ze statu

tów »Maryanii" wynika, celem Związkn tego bylo:

,Zapoznanie aię z bistoryą i literaturą w)ascą,

kształcenie się w języka ojczystym, wzajemne

moralne oddziaływanie na siebie członków i wpły

wanie na młodszych"; do tego dodana uwaga:

,Jakiebądż zamiary polityczne n e leżą w zakre

sie działalności Związku".

Zebrania Związkn Bą trojakie: Zwyczajne po

siedzeoia odbywają aię tygodniowo dwa razy i

trwają godzinę. Po przesłuchaniu zadań resztę

czasu p święcą się csylauia dzieł polskich. Nad

zwyczajne posiedzenia zwołuje przewodniczący,

jeżeli zachodzi konieczna potrzeba, i na końcn

SEWER.

MICHAŁ KOPEĆ.

OPOWIEŚĆ.

—

(7)

(L’i§g dalszy).

Tak się skoń:zyl) pożegaanie z wioską ro—

Iziuną z tym szmatem ziemi, co icb żjwił

chował i tyle im trosk i nciecby sprawiał.

Kopeć myślał o Michałowej, drodze i krzyżu,

laga o pierwszych pieniądzach, które P ^yślą

hłop i córka, a Kasia o Hameryce i bobkn...

iartyzel śmiał się, baraszkował i cnda opowia

lał o wielgiem morza, ale mało go co słnchaii,

:ajęci swojemi myślami.

W Szczurowej, z polecenia Kasi, czekał pa

lich Sobek. Nie chciała przy pożegnania świe

:ić nim przed ślepiami swoich lndzi. Jako* s ę

:robiło raźno. Bartyzei kazał podać w sklepie

irbaty, dobrze omaszczonej arakiem, z czupryn

:aczęło się kurzyć. Sobek patrzał w Kasię, jak

y obraz, a na dziewuchę szły ognie, że aż ją

laga nogą trącała, Michał uśmiechał się i tnhł do

)aby.

Okcło godziny dziewiątej mszyli dale]. Z po

;zątkn było wesoło, ale zaraz za Niedzieliskami

miny rzedły, smutek wydobywał się z serc i sia

ial na rawionacb. Na Rysiu m iny zrzedły do

ona, a w Słotwinie słowa nie mogły im przeeto

dzić, bo gardła chciały łkać...

Michał spoważniał, oczekąjąc przeznaczenia

z obojętnością polskiego chłopa.

Kasia objęła władzę, ona kupiła bilety, wypra

wiła rzeczy, ona wszystko, że matka nie mogła

wyjść z podziwn.

Kasin — zawołał Sobek — ty mi ebyba

przyślesz sif kartę za dw a miesiące.

A u chciałeś wierzyć

—

No, to daj pyska.

Pocałowali się tak, że aż Jaga uderzyła w kark

Sobka.

—

Lndzie ślepia wywalają — zawołała.

—

A niech wywalają — odpowiedzieli.

—

1 obniesą was.

—

A niech obncs;ą .

Nareszcie zajechała maszyna okrutnie zasapa

na, jęcząca, jak żywy potwór, skrępowany łań

cuchami. Nie było czasn na lamenta i płacze.

Toboły Kasi pochwycił Sobek, Michała Jaga

i polecieli do wagonów. Bartyzei, idąc naprzód,

prowadził. Na schodkach Sobek dostał pyska od

Kasi, Jaga pocaławała Michała, Bartyzei drzwi

otworzył, konduktor kr zyknął: ,,gotów"! - dwoje

zostało na ziemi, troje w wagonie, okno się roz

warło.

Zahaczyłam ncałować matusię i jeszcze to

powiedzieć, aby Paw ła od wakacyj posyłyć do

szkoły. Na tabliczkę, elementarz i buty przy

ślę!... Sobek ładnj się dj drogi!

Kasin, ty chyba czwórką i powozem wró

cisz z Hameryki — wołał Sobek.

—

Razem wrócimy!

Jaga ją żegnała znakiem krzyża, bobek — mó—

Wił I

—

A co my tu będziemy robić bez ciebie?

—

Dacie sobie radę! - odpowiedziała z wa

gonu wesoło.

,,,

—

Kasiu, a pisz. Dzień i noc będę wyglądać

twego pisania. Bacz na ichała.

Maszyna świsnęła, za głow ą Kaai nkazała się

twarz Michała, Sobek i cbłopakBartyzela, w y

machiwali czapkami. Jaga ryknęła głośno - po

ciąg się szarpnął i poszedł z początku wolno,

lecz zaraz pomknął, skręcił w lesie i zniknął.

Ani po nim dycbn, ani słycbn...

—

I cóż teraz będziemy robić? - zapytał zroz

paczony Sobek.

—

Wracać do chałnpy do dziecek

—

Bez Kasi? bez Michała? - dodał.

—

Leć i zawróć icb!...

—

Żebym ino mógł.

fjie lżyj, bo takbyś me »robił. Wolisz cze

kać na sifkartę od Kasi. Znam ja was, wypcha

liście dziewuchę i chłopa, a mnie z sierotami

ostawili.

Zalała się łzami i poszła do karczmy, kazała

dać piw a sobie i chłopakowi od Bartyzeła, piła

przegryzając plackiem wziętym na drogę, Sobek

poczęstował kieliszkiem wódki chłopaka, sam w y

pił dwa, żeby zalać robaka, co w nim serce żarł,

i zdusić tęsknotę za Kaśką. Matce przynieśli

bnłkę z wędzonką i drugi kufel piwa. Broniła

się, lec* rozdygotana żalem przyjęła, piła po

odrobinie, jadła i w zdychała ciężko i serdecznie.

Konie odpoczęły i przegryzły. Przed w siada

niem Sobek z chłopakiem wypili jeszcze po kie

liszka wódki i matusię do wypicia słodkiej zmn

sili prośbami. Siedli na wóz, S bek obok Jagi,

cbłopak powoził.

Dziwny animnsz wstąpił w nich i rozlewał się

żałosnym śpie wem — Sohek za Kasią, chłopak

za tatusiem, Jaga coś się zaśmiała, to i zapła

kała. Śmiech wydobywało piwo ze słodką, a płacz

tęsknica za mężem i córką.

Wrócili późno w noc. Jaga po cicbn weszła do

izby. Księżyc cświecał, cztery konopiate łebki

chłopaków śpiących na słomie koła pieca... Mi

chała i Kasi nie było. Zalała się łzami cicho,

żeby dziecek nie bndzić, rzuciła Bię na puste

łóżko, zmęczona zasnęła...

Kasia w w sgonie usiadła przy ojcn, Bartyzei

naprzeciwko.

—

Do Słctwiny — mówił — tyś rządziła Ka

sin, teraz na mnie kolej. Patrz ino na mnie, słu

chaj mego głosn, a ty Micbał na Kasię. Najtru

dniej dojechać do Bremy. W Krakowie się prze

siadaj, w Brecławie przesiadaj, w Bremie na sif!...

—

Gdzie się przesiadać? — zawołała przestra

szona Kasia.

—

Gdzie? na inną kolej. — Tylo za mną, tylo

przy mnie, a będzie wszyćko dobrze.

—

Bóg nam zesłał takiego bywalca - odezwał

się Micbał.

C.TlI310P(lor

poświadczyła Kasia z głę

—

Nikt ino Bóg

boką wiar§.

W Bocbni Bartyzei wypadł z dzbankiem aa sta

cyę i przyniósł piwa.

—

Tn wieczerza — rzekł — w Krakowie nie

ma czasn, za pół godziny jazda — ścisk tumult,

popychanie...

Kasia westchnęła, rozwijając tobołek z żywno

ścią. Plackiem częstowała Bartyzela, a on poda

wał im dzbanek z piwem... Niepokój nerw owy

nie dał im spać. Każde stuknięcie budziło i prze

rażało ich.

—

W ta kim stracha trudnoby było dlngo wy

żyć — myślała, wzdychając, a sen zamykał jej

powieki...

—

Kasin, Micha), Wisła pod nami, słyszycie? —

zawo’ał Bartyzei

Dudniło głucho, Kasia się zerwała, Micbał

zbladł.

—

Jnż Kraków, węzełki do garści t Albo le

piej ws?ystkie do płachty Michałowi, płachtę z ”.ś

przewiązać mn przez plecy, nie zginą! Będzie

pilnowtł i moi b, a my Kasin po bilety. Nie

bójcie się, bo jeszcze niema cz:g), jeszcze je

steśmy n swoicb, polska tn mowa, jak w Dc

łędze...

Jutrzenka rzuciła różowy snop światła na w o

dy Wisły, czerwone baszty Wawelu i ozłociła je

Pociąg, lecąc po wysokim wale, przecinał w gó

rze nł ce, zatoczył wielkie kolo i wpadł na sta

cyę...

—

Micbał, dawaj plecy, Kasin podnieś zajdy

w górę, a ja mn płachtę uwiążę. A teraz za mną,

pójdziemy odrazu na s alę do klasy, posadzimy

Michała, a sami po bilety.

Tnmolt rozpędzony w stronę w yjścia, chciał

porwać jak morze, za sobą Michała i Kasię. Bar

tyzeł wydobył ich, ciągnąc z sobą. W sali od

w iązał Michałowi zajdy i posadził go przy nich.

Chłop ocierał pot z czoła i gdy się uspokoił i

miał trocbę swobody, pierwszy raz zaczął myśleć

o Jadze, o dzieciach, o wsi, o błonia, o zrobio

nej przez siebie drodze i dębowym krzyża na roz

łogach.

—

Pewnikiem teraz Paweł wypędza nasze cielę

i krowę żydowską na błonia. Jaga sadzi ziem

niaki, abo na dworakiem, abo u siebie. Mi%ła

knpić korzec we dworze i dosadzić brakujący

zagon.

Urwał, myśl się wyczerpała, nie było więcej

przedmiotn do rozmyślań, obejrzał się trw otnie.

?oraz więcej napływało ludzi do ciemnej, w iel

kiej sali, robił się wielki barmider. Micbał nie

spokojnie obejrzał się za Kasią i Bartyzełem.

—

łarczysty, młody chłop o bladej twarzy, z zawi

niątkiem na piecach, przysunął się.

—

Niech będzie pochwalony — rzekł, składa

jąc zajdy n* stole.

—

Na wieki! — odparł Micbał radośnie, że

przecie swój się zjawił.

—

Widzi mi sę, że do Hameryki — za

pytał.

—

Zgadliście! — odparł Michał.

—

Na Bremę?

—

Pono na Bremę. Abo jest inna droga?

—

Jest ich dosyć.

Jedziemy razem!..

Michałowi rozpogodziło się w ięc oblicze, roze

śmiał się.

—

Pierwszy raz jedziecie? — zagadnął chłop.

—

Pierwszy, po cóż wracać, gdy jnż się raz

było i zrobiło swoje?

—

Ej, nim się zrobiło swoje, cosik gna do

swoicb, na swoje śmiecie. Trudno wytrzymać, to

się i jedzie nac!eszyć się swymi. A potem znown

żal sntego zarobku i wraca aię.

—

Włóczyć się lnbicie - - mówił wesoło Mi

chał.

—

1 wy w Hameryce nanczycie się włóczyć.

Przybiegli Bartyzei i Kasia.

—

Tatusia, jnż wszystko, ino siadać — wołała

rozgorączkowana dziewczyna.

(Ciąg dalszy nastąpi).

,c_

n*-d

«w***.

toU««. ,,Cm" ,M,to«,to.f,toĄfSlłfito U S T l to..,,M,,.,,

Preimerata

wyioil:

W Krakowie w miejscu

na cały rok na kwartał na 1 miesiąc

Pocztą w pań stwie A u st ry a oki e m ........................................................

koron 10 koron 3 kor. 60 bal.

Niemie okiem

................................................

f? koron

J? koron 5 kor- -

Sr4.^

ko,° "

6 *o01

P»totw, n .loż,cyoh do zw,,iho pooitoiMgo . . .

64 koron

16 koron 6 kor. -

tZTT

1fc

kin

k CSw_ w łSSmw,o* *"°JSł?1" ** 1

(innerMy, nprMnn m,j nndnylto frw tc o do

rggegyącAgaS-*

PrdMMeratę prsjjlii(jąxAdministracya Czata w Krakowie i urzędy peoztowe.

Htejscow ę prenum eratę księgarnia S.A.Krzyłanowskiego, handle: Bt. Karlińskiego wSukiennicach,

H. Kretschmera Rynek, 10, Biuro dzienników Hopeasa i Salomonowej, Główna trafika, w Rynku głównym

O głoszenia przyjmuje się u opłatą od wiersza petitem za pierwszy raz 20 haL za każdy następny

po 10 hal,; układ Ubelaryozny, cyfrowy, skomplikowany, pierwszy raa po 40 hal., następny po 10 haL

N ad e sta a e (na trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy raz.

OptoMenla I prenumeratę przyjmują: we Lwowie biuradzienników L. Plohna, A.Olszew

skiego, St. Sokołowskiego, A. Hollendra, K. Buohstaba: w J a ro sła w iu Binro dzienników; w Now ym

S f CSU H. Bachner; w P rz e m yślu A. Jnszyński księgarnia kolej., D. Heszeles, księgarnia Ringlera.

w Rzeszowie M.Weintranb; w Stanisławowie Jasielski i Sp.: w Tarnowie M.Rockach

w Tarnopolu C. Haliozer; w Paryśu wyłączniep.Adam me de Varenne88,(prenumeratęp. W

Raczkowski Conrbevoi pod Paryżem rue de Cbemin de fer 44); w W ied niu Haaaenstein 4 Vogle

(takie w Hamburgu, Frankfuroie n. M., Berlinie, Lipsko, Bazylei i Wrooławin), A. Oppelik, R. Mosr

(takie w Berlinie, Hamburga, Monachium i Norymberdze), H. Sohalek, M. Dukes, J , Danneberg, B

Priedl(ty!koprennmeratę fl.GoldsehmidtAComp.); w Frankfurcie n. U . G.L.Daube4 *lomp

W * Za każdą amiuię adresu dopłaca się 40 hak ”"jy

Adres Redakoyi: ul. iw. Tomasza Nr 82.

—

Telefon Nr 60.

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu