Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 817 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Nr 37

Nałeżytośś p%citewa o*łaee»» ry%nttei

«CZAS"

*ytkiU

««ddaaala

gadaiala 11-ta]

bm%.

NUHER POJEDYNCZY: U *NOSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNI* WYNOSI:

W Krakowie bez odnoszenia do d o m u .................................... , d . 5.40

W Krakowie z odnoszeniem do domu .

*i. 8.__

Na prowincję z przesyłkę pocztów%

,,d.6 .—

Zagranicę * przesyłkę pocztową

,,,,,d. 10.—

Za każrtę zmianę adresu dolicza al« zl. I,M.

Reklamacje rtlczapieczętowane nie podlega]« op!ada pocztowe].

Listów nieopłaconych nie przyjmuje sl«.

Prenumeratę przyjmuję: Administracja ,,Czasu**, wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

Kraków Piątek 15 Lutego 1929

Rocznik LXX*i

KONTO P . K . O. )KRAKÓW NR. 400.184.

Adras Redakejl 1 Administracji: Kraków, ul. iw . Tomasza 83.

Telełen Redakejl 10.

Administracji 1 Drukarni 878«.

Będziny hlurawa: ed 0-teJ da 18-tej 1 ed 18-tej de li-ta].

H IT OIŁOIIIti

Icdeorssowo u Jedna wicrss mlllmstrsw*|

Ogłosimla zwykle ., .,,( .i,,................... i

iii,«ŁOJM

Układ tabelarycrny, cyfrowy, kombinowały

^ q.S5

Ogłossenia w ,,N ad esłanych " ........................................ ......

it. o.*g

N ek r ol og i ...........................

1.18

Komuatkaty pt Kresie« ,,ii.

ml.

%.%o

Ogłossenia na plerweie] stronic .» ,i, ,i ,i.............................s l

8.W

Ogłossenia samlejecowe 85 proa. irelej,

Za saetrieCenie miejsca do!l. .:e ei% 88 proc,

Administracja nie bierze odpowledzlalneid

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowięzuję od dnia zm iany w nagłówku.

Ogłoszenia przyjmują: Administrarcja ,,Czasu" 1 wszystkie miejscowe I sto

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Debata konstytucyina.

Rozpoczęły się w prasie i publicystyce

rozprawy nad zmianą konstytucji, aczkol

wiek g-łówne stronnictwa zaskoczone pro

jektem Ił. B . nie zgłosiły jeszcze konkret

nych propozycyj. I tak leży przed nami

książeczka in 8-vo p. t

Rewizja Konstytucji. Opinja zbiorowa

grona prawników.

Warszawa

1929 —

stron 59.

Geneza tej pracy jest następująca: Gro

no wybitnych prawników% a więc sędziów

Najwyższ. Trybunału admin. i Sądu najw,,

adwokatów i członków komisji kodyf. (Ign.

Baliński, Chmurski, Jackowski, Litauer,

Muller, Rymowicz, Waśkow-ski, Bielawski,

l)ubieński, Kopczyński, Morawski, Poznań

ski, Supiński, Wyganowski) - nie należą

cych do żadnego stronnictwa, opracowało

wspólnemi siłami projekt rewizji konsty

tucji. Praca była ukończona przed miesią

cem, a więc przed opracowaniem projektu

B. B. i wniesieniem go do sejmu. Mimo to

są pewne punkty styczne. Projektidzie bo

wiem po linji silnego wzmocnienia w-ładzy

Prezydenta; aczkolwiek w imię ciągłości

rozwoju nie odrzuca on całej obecnej kon

stytucji (tak samo jak projekt B. B .), lecz

przyjmujeją zapunkt w-yjściadlapewnych

koniecznych zmian. Wybór Prezydenta od

biera on sejmow-i i senatowi, a oddaje po

średnio ludowa (przez delegatów ad hoc

w-ybranych). Przyznaje on Prezydentowi

praw-o veta zaw-ieszającego i przyznaje mu

praw-o odraczania i zamykania sesji po

wyczerpaniu przedmiotu obrad (prawo roz

wiązywania m a już Prezydent dzisiaj).

—

Proponuje projekt uchylenie proporcjonal

ności w-yborów- do sejmu i senatu na ko

rzyść okręgów jedno-, względnie dwu-man

datowych; pragnie podniesienia granicy

wieku dla wyborcy sejmowego do lat 23;

dąży do zmniejszenia liczby posłów do 300,

senatorów do 100. Kompetencje senatu m a

ją być rozszerzone, ale senat m a być w- ca

łości obierany. Odpowiedzialność mini

strów przed parlamentem (zarówno więc

przed sejmem, jak senatem) ma być prze

prowadzona, ale obalenie ministrów przez

sejm lub przez senat utrudnione przez wy

móg kw’alifikowanej więksżości. Obok mi

nistrów m ają być zaprowadzeni w-icemini

strowie o charakter’ze fachowym (nieusu

walni w- drodze wotum nieufności). Prawo

rządność budżetowa m a być zapewniona.

Ma być wprowadzony Trybunał konsty

tucyjny i Rada stanu o charakterze opinio

dawczym.

Jak z tych szczegółów wynik,a, projekt

zaslueuje na nader poważne traktowanie,

bo przynosi wiele pomysłów’trafnych, a u

zasadnia je na podstawie dobrej znajomo

ści funkcjonowania maszyny państwowej.

Żałować wypada, że nie został ogłoszony

przed wnies-ieniem projektu B. B ., bo byłby

może wpłynął na jego ostateczne ukształ

tow-anie. Projekt B. B. jest naogół radykal

niejszy, gdyż liczy się z możliwością,prze

prowadzenia reformy przez sejm oraz dąży

do większej arbitralności władzy naczelnej

w państwie. Projekt niniejszy kładzie nato

m iast większy nacisk na praworządność,

na dojrzałość uchwał i obrad sejmu i se

natu i na nowy podział zadań między egze

kutyw ą a legislatywą. Z wielu jego pomy

słami, których nie spotykamy w projekcie

B. B ., sympatyzujemy w wysokim stopniu

i bronimy Ich od lat na tych szpaltach

jak Trwbunal konstytucviny, Rada stanu

zrównanie senatu z sejmem lub reforma

ordynacji. Żałowaćby należało, gdyby, po

ważny, na doświadczeniu oparty, umiar

kowany i żadnemi względami partyjnemi

nie zatruty glos przedstaw-icieli najwyż

szych kół prawniczych, przebrzmiał w Pol

sce bez echa — to znaczy bez skuteczności

w żvciu.

Praca p. Boi. Noskowskiego, o której

chciałbym jeszcze parę słów dodać, nosi

twtul:

Chcecie rozwoju czy przewrotu? czyli

o kilku błędach prof. Peretjatkowicza

oraz o złej doktrynie wszelkich radyka

listów. Warszawa, 1929.W 12-ce, str. 128

Jest to praca publicysty, polemizującegc

jaksieda- ijaksięnieda.Niedasiębo

wiem tak polemizować, aby prof. Per. o

stemplować jako rzekomego

,,radykali

stę" (!!!) i sądzić, że się go tem pokona.

Prof. P. w -ystąpił z umiarkowanym, spo

kojnym, konserwatywnym nawet projek

tem reformy — a choć się z jego pew:ieini

szczegółami nie zgadzamy

in dubiis li

bertas - musimy podkreślić w nim t,en

dencję ewolucyjną jako przewodnią. Pan

Koskowski stoi przeciwnie na stanowisku

stagnacji: jak najmniej w Konstytucji

zmieniać, Właściwie dopuszcza tylko do

trzech zmian w obecnym ustroju: zrów’na

nia sejmu z senatem, wykluczania małych

stronnictw z samodzielnego życia politycz

nego idrobnej poprawki przez nieokreślone

bliżej ,,umiarkowanie" proporcjonalności”.

Pozatem nie wspomina bliżej o żadnej in

nei (o ile się nie mylimy) reformie ustroju,

jako pożądanej. Chce otrzymać w zasadzie

system obecny, a jeśli czyje stanowisko w

tej sprawie jmchwala, to dw-óch polityków:

l) p. Stan. Thugutla, w-ybitnego męża. sta

nu z lewicy (str. 52-3) i 2) marszałka Da

szyńsklego. Obaj również zmian zasadni

czych nie chcą.

Obaj ci politycy są jednak lewicowi i

chcą radykalnych reform społecznych. Oni

obaj mają tez ze swego s’tanowiska rację,

bo przy sejmokracji może najłatwiej dojść

do ruchów społeczno-radykalnych, a musi

dojść (jak juz raz niestety doszło) do prze

wrotów politycznych, do zamachów stanu

Pisarz prawicowy, który rewolucji i zama

chów nie chce, nie jest też z sobą konse

kwentny, jeśli dąży do utrzymania sejmo

władztwa. Pan B. Koskowski zdaje się jed

nak nie rozumieć, że przemawia za takim

st.anem rzeczy, który przewroty polityczne

i społeczne prowokuje. Potakuje politykom

lewicowym, którzy wiedzą czego chcą — i

on, który chce czego innego, niżli tamci -

broni stanu rzeczy, wiodącego do ich ce

lów-,

A ma jeszcze nierozw-agę czy odwagę

pisać na tytule, że zw-alcza ,,radykalistów"

w guście prof. Peretjatkowicza. Sam tytuł

jest też .najostrzejszą bo własną i mimow-ol

ną krytyką na dalszą treść tego pisemka.

Muszę dodać, iż twierdzenie, jakoby ni

żei podpisany ,,wyklinał" głosowanie pro

porcjonalne (str. 71), jest dalekie od praw

dy. Nigdy nie wyklinam nawet, gdy kryty

kuję.

St. E.

Marsz, senatu o sejmie i konstytucji.

Warszawa li lutego.

(Tel. wł.) Wczorajsze plenarne posiedzenie

senatu rozpoczęło się o godzinie 1.30. Przed

przystąpieniem doporządku ’dziennego marsza

łek senatu prof. Szymański wygłosił prze

mówienie iz okazji 10-lecia parlamentaryzmu

polskiego. Dziesięć la-t minęło, jak w skrzeszo

nej Po-lsce po raiz pierw-szy zebrał się parla

ment, w’łaściwie konstytuanta. Sejm ustawo

dawczy zwołany został dekretem ówczesnego

naczelnika państwa Józefa Piłsudskiego. De

kret tenby}jegopierwszym urzędowym aktem,

którym ogłaszał swój program rządzenia i za

powiadał(zwołanie sejmu ustawodawczego. Da

ta,otw:argieL^ejnmprzypadła na^dzień*10p-lute

go 1919 r., a na wieczną tego dzieła pamiątkę

zostały z bronzu -wybite medale z podobizną

Naczelnika z jednej strony i datą zwoła-nia sej

mu z drugiej strony.W ten sposób nawiązana

została przerwana nić parlamentaryzmu pol

skiego, sięgającego aż do 15 wieku. Pierws’zy

marszałek Polski Józef Piłsudski uznał parla

mentaryzm za najodpowiedniejszy ’dla Polski,

skoro sam otrzymawszy władzę — parlament

zw-ołał. Ustrój parlamentarny zrósł się z pol

skim narodem,

wypływając z historycznych

przeżyć,

oraz

zadowalniając, duchową po

trzebę wyładowaniai wymiany myślipolitycz

nej i społecznej. W praktyce Jednak tak, jak

przed w-iekami, parlament nasz niestety nie

zawsze działał w kierunku pożytecznym dla

państwa.Takjakdawne sejmy szlacheckienie

raz odmawiały’królom podatków i żołnierza,

tak sejmy w odrodzonej Polsce były widownią

ciągłych walk zNaczelnikiem państwa, a póź

niejszym pierwszym marszałkiem, Józefem Pił

sudskim. Dziś sejm

stanął wobec wielkiego

dzieła naprawy konstytucji. Toteż oczy całego

kraju ’zwrócone są ku sejmowi.Oby na ten raz

naprawa doszłado skutku, obyposłów owioną!

duch twórców konstytucji 3-go Maja.

Nasz

sejm ustawodawczy obciążony spuścizną nie

woli miał jednak tyle poczucia obywatelskiego,

że układając pierwszą konstytucję sam czuł

całą jej

niedokładność i pozostawił prawną

możność popraw-ienia jej w obecnym okresie.

Dotychczasowe sejmy’ w swy-ch składach oso

bistych w większości swej nie tbyły dostatecz

nie przygotowane do rozwiązania wielkich .za

gadnień państwowych.

Marszałek Piłsudski

biorąc na sw-e barki całkowitą odpowiedzial

ność za los państwa zmuszony byłtoczyć wal

kę ze składem osobistym zwołanego przez sie

bie parlamentu, walkę, która

wytwarzała na

zewnątrz nie odpowiadającerzeczywistości słu

chy o zamierzonym zniesieniu parlamentaryz

mu na rzecz monarchji czy dyktatury.Obecnie

toczy sięwalka o udoskonalenieparlamentu, o

metodyparlamentarne i o taką zmianę konsty

tucji, któraby umożliwiła współpracę rządu i

parlamentu na korzyśćpaństwa. Samakonsty

tucja bowiem ówczesna ułożona była pod ką

tem walki z Naczelnikiem państwa w rezul

tacie czego utworzyło się sejmowładztwo, które

rozwinęło się wtedy, kiedy Naczelnik państwa

a zarazem wódz naczelnypochłonięty był obro

nę, granic Rzeczypospolitej.

Po przemówieinu marszałka senatu senator

Strug (PPS.) złożył imieniem klubów lewi

cy następującą deklarację: Wysłuchaliśmy w

skupieniu

uroczystego przemówienia pana

marszałka, Proszę nie uważać moich słów za

demonstrację czy chęć zamącenia tej uroczy

stej chwili, jednakże wśród wielu głębokich

myśli w przemówieniu pana marszałka »a u

stępy,których nie można ’pominąć milczeniem.

W imieniu stronnictw:

PPS.,

Wyzwolenia i

Stronnictwa chłopskiego oświadczam, że łą

cząc się izduchem tego przemówienia musi

my zaprotestow;ać przeciwko

ostrej krytyce

drugiejIzby,i.j.sejmu, która do nas nie nale

ży. Zwłaszcza dotknął lewicę polską ustęp o

tem, że sejmydawne poświęcały swójczas i si

ły na walkę z marszałkiem Piłsudskim. Po

awolę sobie *prostować i stwierdzić,żo właśnie

noszuie nęsme zmarką ,,Lwa

Krawaty — Kapelusze

poleca == - t-7

(43B3)

A. Skórczewski i Polakiewicz

Kraków, ul Florjańika 13.

na sejmie marszałek Piłsudski-polegał,jako na

fundame(ncie głosów ludu.

\Yr odpowiedzi na tą deklarację marszałek

Szymański zabrał ponownie głos wyjaśnia

jąc, iż przemówienie jego podyktowane zosta

ło osobliwą chwilą, w jakiej, się obecnie znaj

dujemy. W przemówieniu swojem nie zamie

rzał bynajmniej nikogo oskarżać, lecz kryty

kował ogólną sytuację, jaka się u nas wytwo

rzyła i trwa od łat 10. Następnie przystąpiła

Izba do wyboru 4 członków trybunału stanu.

Kandydatów zgłoszono

następujących:

sen.

Becka, sen. Żeligowskiego, sen. Balzera, sen.

Nowickiego, prof. Ochrymowicza, adw. Beren

sona i prof. St. Starzyńskiego. W wyniku gło

sowania

wybrani zostali: sen. Beck (49 gło

ów), sen. Żeligowski (4(fgłosów), sen. Balzer

(ii) i sen. Nowicki (68). Następnie załatwiono

szereg ratjfikac:yj konwencyj iumów między

narodowych.

Projekt ustawy o Radach powiatowych.

Warszawa 14lutego.

(PAT)Sejmowa podkomisja administracyjna

obradow-ała przy udziale ministra spraw w-ew

nętrznych nad projektem ustawy o Radach po

wiatow-ych w Małopolsce, tudzież ustawy o roz

ciągnięciu na Spisz iOrawę mocy obowiązują

cej ustawy gminnej z roku 1866. Referent po

seł Putek (Wyzwolenie) przedstawił projekt za

łatwienia sprawy w sposób następujący: Nowa

ustawa, o Radach powiatowych

’zatrzymuje

dawne przepisy, dotyczące ustroju i działa

nia organów samorządu powiatowego z nastę

pującemi ’zmianami: l) miasta: Nowy Sącz,

Tarnów’, Rzeszów, Przemyśl, Tarnopol i Stani

sławów zostały wyłączone z powiatów

samo

rządowych, 2)zgodnie z konstytucją starosta

będzie przewodniczącym, tylko wyd’z,iału po

w-iatowego, 3) natomiast Rada pow-iatowa bę

dzie wybierała prezesa

!tedy powiatowej ze

*grona, "IJTlofCTSzronków*"Raiły pow:iato—

Acj wy-nosić będzie najmniej 24, najwyżej 36 o

ób, zależnie od ilości mieszkańców w pow-iecie.

Dotychcz,asowa ordynacja czasowa zastąpio

na będzie nową ordynacją,któraopierać się bę

dzie na następujących zasadach: l)wybory do

Rady powiatowej dokonywane będą na wspól

nem posiedzeniu Rady gminej, 2)powiaty bę

dą podzielone na okręgi wyborcze w-ieloman

datowe, 3) osobno będą tworzone okręgi miej

skie, osobno zaś wiejskie, 4) głosowanie i roz

dział mandatów’ dokonywane będą według sy

s.temu wyborów proporcjonalnych, 5) prawo

wyborów bierne do Rady powiatowej mieć bę

dą obywatele, posiadający według dotychc’za

sowych postanowień prawnych obieralność do

Rad gminnych. Wyłączeni

od piastowania

mandatów

są

urzędnicy i funkcjonarjusze:

państwa,’powiatów igmin oraz członkowiewy

działów’wojew-ódzkich ifunkcjonarjusze władz

nadzorczych nad samorządami powiatowemi i

wreszcie osoby,którenie mogąbyćobrane rad

nymi w gminie, 6)wydziałpowiątowy obierany

będzie przez Radę powiatową z pośród człon

ków tejże Rady. Projektprzewiduje wejście w

życie ustawy z dniem 1kwietnia 1929 r.

Powyższy projekt dotyczy tylko jednej cząst

ki kwestji samorządów — to jest organizacji

powiatów w’ Małopolsce. Zarządzać niemi ma:

Radapowiatowa ijej organ wykonawczy: wy

dział powiatowy. Radzie ma przew:odniczyć —

marszałek powiatu,

wydziałow-i

—

starosta,

czyli dwutorowość samorządowa w dużej mie

rze jest utrzymana. Ilość członków Rady’po

wiatowejima wynosić od 24—36, a wybory’ma

ją by-ć proporcjonalne i pośrednie. Wy -bierać

bowiem członków Rady mają zarządy gmin

wiejskich i miejskich; w tym celu gminy posz

czególne mają być łączone w okręgi wyborcze

wielomandatowe.

Tak wy-gląda ten projekt w krótkiem stresz

czeniu. Należy najprzód podkreślić,że nie przy

nosi on głosowaniapięcioprzymiotnikowego do

Rad powiatowy-ch, a więc nasze obawy* pod

tym względem wyrażone nie były słuszne.

Pewną niespodzianką j’est, że projektoddzie

lastarostę od Rady powiatowej inieprzyznaje

mu przewodnictwa w tejże. Wiadomo, żeby-ło

to jedno z wielkich niedomagań administracji

samorządowej galicy-jskiej i że doświadczenie

długich lat nakazywało to zmienić. Wątpić na

leży’, aby rząd mógł się na to stanowisko pro

jektu zgodzić.

Konflikt w komisji wojskowej.

Warszawa 14 lutego.

(Tel. wł.) Poseł Kościałkowski, przewodni

czący komisji wojskowej, rozesłał wczoraj do

członków tej komisji następujące pismo: Do

wiedziawszy się z gazet, iż na nieprawnie od

by-tem posiedzeniu komisji wojskowej w dniu

12bm. postanowiono odbyć w dniu 20bm. o

godzinie U przed południem posiedzenie, ce

lem wyrażenia mi votum nieufności, zwołuję

najbliższe posiedzenie tejże komisji na dzień

20bm. o godzinie 12.Na porządku dziennym:

Wniosek o wyrażenie

nieufności przewodni

czącemu komisji. Podpisany: poseł Z.Kościał

kowski.

Otto czy Albrecht na Węgrzech.

! Ilekroć Węgrom uda się wystawić choć tro

|chę głowę ponad wodę, zaraz w prasie niektó-1

jrych zwłaszcza ich sąsiadów, odzywają sięgło

sy na temat grożącego z ich strony Europie

|niebezpieczeństwa i to w dwu przeważnie wa

riantach: albo płynąć ma ono z akcji rewizyj

nej Węgier, albo też z rychlej jakoby’ restau

racjiHabsburgów, czasem zaś nawet z obutych

źródeł razem. Ostatnie miesiące przy-niosły isto

tnie Węgrom parę poważnych zdobyczy w po

lityce zagranicznej, a więc traktaty z Polską

iz Turcją, wzmacniające bardzo poważnie ich

platformę międzynarodową,

oraz rozpoczęcie

rokowań w sprawie optamtów- węgierskich bez

pośrednio z Rumunją; spraw-a ta jest podobno

na dobrej drodze, a pomyślne jej zakończenie

po przewlekłym procesie genewskim, dałoby

podstawy korzystniejszego, niż dotąd ,,modus

vivendi" pomiędzy Rumunją iWęgrami i da

łoby tym ostatnim swobodniejsze ręce w sto

sunkach z sąsiadami. Na możliwy kompromis

rumunsko-węgierski patrzą niechętnie zwłasz

cza w Pradze. Tem skwapliwiej rzucono się do

podkreślenia więcej urojonych, niż rzeczywi

stych skutków perypetyj akcji lorda Rotherme

rę naWęgrzech.Lord Rothermere jestjak wia

domo, jednym z największych potentatów pra

sowych nietylko w Anglji, ale w- całej Euro

pie. Akcja wszczęta przez niego na rzecz re

wizji pokoju w Trianon objaśniła w ogromnej

mierze opinję zachodnią o istotnym losie Wę

gier i posunęła

sprawę węgierską

ogromnie

naprzód. Dodać trzeba, że lord Rothermere jest

frankofilem i akcję swoją bardzo wyraźnie od

separował od dążeń polityki niemieckiej. Bez

względu na to, czy ktoś ją pochwala, czy nie,

trzeba się zgodzić, że jest to akcja o poważnej

doniosłości; niewiadomo o ile prawdziwe są

wieści, że odpowiada ona programowa lewicy

angielskiej na wypadek dojścia jej do rządów

przy najbliższych wyborach, aktualność jej na

tomiast i realność podkreślił jednak ni mniej

ni więcej, tylko Mussolini, który kilkakrotnie

już podkreślił, że postanowienia traktatu w

IYianon muszą doznać zmiany na korzyśćWę

gier.

Oczywiście lord Rothermere działa nietylko

niezależnie od oficjalnych Węgier, ale co jest

najlepszym tego dowodem, posiada na spraw-ę

Węgierską poglądy własne, bynajmniej zZapa

trywaniamitych sfer sięniepokrywające. Idzie

tu przedew-S’zystkiem o spraw-y

wewnętrzne;

w oświadczeniu przesłanem niektóry-m dzień

uikom węgierskim na Boże Narodzenie oświad

czyi lord Rothermere, że warunkiem rewizji

granic na korzyść Węgierjest zmiana obecnego

’eżimu,

prze’dewszystkiem zmiana ordynacji

wyborczej, następnie zaś wykluczenie od tronu

Habsburgów i obsadzenie go księciem, pocho

dzącym z jednej

z rodzin

zachodnio-europej

skich. Oświadczenie to wywołało

spory fer

ment polityczny na Węgrzech. Skrajna lewica,

twórczyni przewrotu

,,głogowego"

z jesieni

1918 r. uznała je za poparcie swych haseł, a

mianowicie, że -rządy’na Węgrzech przejść mu

szą w- jej ręce.

Zwolennicy wolnego wyboru

króla, choć sami proponują arc. Albrechta,

wyzyskiwali to oświadczenie

niekorzyść

legitymistów, uznających króla Ottona II, nic

brakło i takich,którzy uważali, że lord Rother

mere chce utorować drogę do tronu własnemu

synowi, którego niedawno tak owacyjnie przyj

mowano na Węgrzech.Zmianę regulaminu sej

mowego i reformę ustroju komitatówego tłu

maczono też z wielu stron, jako przygotowanie

rzą,du do obsady tronu.

Jak się te w’szystkie rzeczy w istocie miały,

trudno dzisiaj jeszcze sprawdzić, ale to pewna,

że nastąpiło uspokojenie. ’Lord Rothermere dał

szereg wyjaśnień niedopuszczających do wyzy

skania jego opinji na korzyść elekcjonistów,

względnie lewicy i przekonał się przy tej spo

sobności,że oinnym królu, jak zdynastjihabs

burskiej, trudno będzie na serjo mówić na Wę

grzech. Arc. Albrecht nie złożył wprawdzie

sam oświadczenia, że nie myśli okoronie, choć

tego wyraźnie się odeń domagano, ale zrobił to

przez bliskie sobie koła, które spostrzegły, że

trzeb;:( zahamować dość.

ostre przeciw niemu

objawy nięchęci. Premjer hr. Bethlen uspokoił

zwłaszcza legitymistów, tak licznych w swoim

obozie, że o żadnych niespodziankach codo ob

sady tronu nie myśli, a co do programu rewi

zyjnego ośw’iadczył, że zmierza do jego reali

zacji. ale że wystąpi z nim dopiero wtedy, gdy

będzie miał szanse tej realizacji, bo każdy

przedw-czesny krok mógłby tylko spra.w’ie za

szkodzić. W istocie wr żadnej

z powyższych

spraw, a zwłaszcza w’ sprawie obsadzenia tro

nu, nie odkrył swoich kart,prowadząc swą kil

kuletnią w tym kierunku grę z niepospolitem

mistrzowstwem.

Sprawa ma jednak i stronę zewnętrzną. Po

wypowiedzeniu się— (niewiadomo co prawda,

jak ono w istocie brzmiało) Mussoliniego prze

ciw Habsuburgom’, bardzo wyraźnie

zyskało

wśród legitymistów na sile to skrzydłoich,któ

re nie odrzucając zw-iązku zWiochami, wska

zuje ciągle na Francję, jako na czynnik dzier

żący w ręku klucz sytuacji w Europie naddu

najskiej. Ekstratura berlińska sędziwego hr.

Apponyi’ego, żyjącego ciągle jeszcze stosunka

mi przedwojennemi, nie powinna nikogo my

lić,gdyżnie podziela tego kroku ani rząd, ani

jak widać było z głosów prasy legitymistycz

nej, także olbrzymia wię!kszość tego obozu. 0 -

bojętność, z jaką Niemcy odnoszą się do Wę

gier, dążenie do Anschlussu i zw-alczanie re

stauracji Habsuburgów przez przeważną część,

»ających w tej sprawi(» głos czynników uiy

mieckich, sprowadziły dawno do zera sympa

tje tych kół do Niemiec,

gdzie hr. Apponyl

,,contra spem sperans" nic w istocie nie osią

gnął.

Wszystkie te fakta wskazują, że Węgry nie

myślą w tej chwili o żadnych

zasadniczych

krokach czy w sprawie króla, czy rewizjitrak

tatu w Trianon. Umacniają w* dalszym ciągu

swoje pozycjei... czekają Nie znaczyło to oczy

wiście, że stan ten myślą utrzymywać wiecznie,

tem bardziej, że każdy rok przynosi im popra

wę sy’tuacji. Pozyskano sobie opinję włoską w

znacznej mierze i angielską. Polska dała nie

dawno wyraz swemu stosunkowi do Węgier

We Francji czy-ni zrozumienie potrzeb W ęgier

coraz większe postępy, tem bardziej, że czasy,

kiedy przysięgano tam zaw-sze i wszędzie na

Czechy, należą do bezpowrotnej przeszłości.

—

Akcja nowego posła węgierskiego w Paryżu i

zapowiadana podróż min. Yassa do Francji, są

też — jak twierdzą — w związku z akcją zbli

żenia się do Francji, które hr. Bethlen akcen

tuje od pewnego czasu coraz w’yraźniej.

—

Sto

sunkizRumunjąsą nadrodze dopoprawy;Ju

gosławja zbyt jest zajęta własneini sprawami,

byutrudniać swójstosunek doWęgielWszyst

ko to stanowi kapitał polityczny, który róść bę

dzie niew’ątpliwiedalej i który dla Węgier sta

nowić może w przyszłości bazę do stworzenia

sobie lepszych, niż dzisiaj warunków bytu.

—

Alarmowanie Europy niebezpieczeństwem wę

gicrskiem nie robi już praw-ie żadnego na ni

kim wrażenia, tak że rozs,ądek nakazywałby

zwolennikom tej met.ody schować jądo lamu

sa i do zagadnienia węgierskiego, ustosunko

wać się tak, jak w-ymaga tego realna rzeczy

wistość bardzo daleka od czasów,

kiedy Ka

rola IV na monitorze angielskim

wywożono

z W ęgier.

Separatyzm sjonistyczny

a narodowo-żydowsfri.

W ,,Czasie" z 28 stycznia 1929 ukazał się ar

tykuł Dra Ignacego Arnolda, p. t.: ,,Rzeczywi

stość żydowska a fikcja sjonistyczna”, jako ar

tykuł dyskusyjny. Autor krytykuje politykę

sjonistów, podsuwającą żydom fikcyjną ojczy

.znę w Palesty-nie, zamiast rzeczywistej ojczy*

żhy,’Polski, ipbopóńuje śfworzeńiftorganizacyj

politycznych narodowo -żydowskich, odnoszą

cych się do Polskijakodo ojczyzny,a uważają

ce sjonizm za rzecz wyłącznie w-ewnętrzną ży

dów.

Zgadzam się z Drem Arnoldem, jeśli chodzi

0 krytykę pro’gramu palestyńskiego. !Postawie

nie kwestji: czy PnDka jest dla sjonistów oj

czyzną, czy ,,golusem,1, jest uczciwe i trafne.

Kto uważaPalestynę za swoją ojczyznę, a Pol

skę za prowizoryczne miejsce pobytu, za wy

gnanie, skąd pragnie (lub mówi, że pragnie)

powrócić do ojczyzny, nie może być dobrym o

bywatelem państwa polskiego. Nie pomogą na

to żadne uroczyste zapewnienia ,,ugodowców"

z koła żydowskiego, że pragną być lojalnymi

obywatelami państwa. Nie wystarczy powoły

wać się na

wypełnianie

obowiązków, które

państwo nakłada na wszystkich obywateli,jak

służba wojskowa i opłacanie podatków.

Nad

wypełnianiem tych obowiązków czuwają wla

lze państwowe,a opornym grozi przymus 1ka

”y. Pod tym rygorem wypełniają te obowiązki

1hakatyści niemieccy i irredentyści ruscy czy

białoruscy, a nikt nie twierdzi,że dajątem do

wód swych uczuć obyw-atelskich.

Poczucie obywatelskieto coś więcej, niż speł

nianie tego przymusowego minimum; to tros

ta o byt państwa, o jego rozwój pod każdym

względem ipoczuwanie się do takich obowiąz

ków, któtych państwo siłą nie wymusza. Kto

’.aś do takich obowiązków poczuwa się wobec

Palestyny,

nie może równocześnie poczuwać

nę do nich wobec Polski. Kogo bezrobocie w

Palestynie obchodzi więcej, niż bierny bilans

handlowy Polski, a uniwersytet w Jerozolimie

więcej, niż oświatowe problemy w Polsce, nie

może mówić o swych obywatelskich uczuciach

wobec państwa polskiego.

Prawda, że i ogromna część ludności wiej

skiej w Polsce nie ma poczucia obywatelskie-!

?o, że spełnia obowiązkiwobec państwa tylko

pod przymusem.

Ale przyczyną tego jest u

:hłopa nieuświadomienie, które zniknie w mia

rę postępów oświaty i kultury. Analogja może

zachodzić między chłopem-analfabefą a zacofa

nym żydem ortodoksyjnym, zwłaszcza z wscho

dnich kresów Polski. Sjonistom nie brak u

świadomienia, tylko uśw’iadomienie jest pale

styńskie, nie polskie. Z puiiktu widzenia kon

sekwentnego sjonisty, Polskaikażdy inny kraj

jest tylko rezerwoarem, skąd. chcą czerpać lu

dzi i pieniądze dla Palestyny.

Słusznie stw-ierdza

Dr Arnold, że sjoniścT

programu palestyńskiego nie realizują. Z wy

jątkiem nielicznych fanatyków,

zdają sobie

dziś sjoniści sprawę ztego, że wszelkie marze

ni’a o kolonizacji Palestyny na większą skalę,

są beznadziej:ną mrzonka. Sama Warszawa md

trzy razy tyle żydów-, co

cała Palestyna. Cz,y

telnikom ,,Czasu" sytuacja żydów w Palestynie

znana jest dostatecznie z bezstronnych arty

kułów Dra Hupki i Cadmi-Cohena. Palestyna

w programie sjonistycznym stała się środkiem,

nie celem. Wskazują żydom daleką, nieznaną

ojczyznę, wykorzystują tradycję i sentymeut

religijny, by scemen,tować

odrębność żydow

ską, której brak realnych podstaw terytorial

nych. Chociaż skupienie żydowskie w Palesty

nie jest i będzie ąuantite nfgligeable wobec

skupia» w Bosji, w Po)ste, w

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu