Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 623 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Nr. 55.

Należytość pocztowa opłacona ryczałtem,

Kraków, Środa 9 Marca 1927.

Rocznik LXXIX.

,,CZAS" wychodzi codziennie o godzinie Il-e] w nocy.

NUMER POJEDYNCZY: 29 GROSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

,WKrakowiebezodnoszeniadodomu .*« s, , ,

zł. 480

W Krakowie z odnoszeniem do domu .

ss,s,3,

Zł. 5 .40

Na prowincję z przesyłką pocztową . s

,ss5,6ssZł.5.40

Zagranicę z przesyłką pocztową . . *

ss,s.gssZł.8.—

Za każdą zm ianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklamacje niezapieczętowune nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych, n ie przyjmuje się.

Pre n u m eratę przyjmują: Administracja ,,Czasu”, wszystkie urzędy

pocztow e, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

CZAS

KONTO P . K. O. KRAKÓW NR. 400.404.

KONTO P. K. O. WARSZAWA NR. 149.238.

Adres Redakcji i Administracji: Kraków, n!, św. Tomasza 32. Tel. Nr. 50

Godziny biurowe: od 9-tej do 13-tej i od 15-tej do 18-tej.

CENY OGŁOSZEŃ:

Jednorazowo za jeden wiersz milimetrowy:

Ogłoszenia zwykłe .

............................... ....

s,,,,

, B zł.0.15

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany . . . . ,

, zł. 0.22

Ogłoszenia w ,,Nadesłanych"

zł. 0.35

Nekrologi

.............................. *»»»»Figigsfji,,

0*30

Komunikaty po k ronice

zł. 0.4o

Ogłoszenia na pierwszej st ron ie....................... ,,i,,i

zł. 0.60

Ogłoszenia zamiejscowe 25 proc. drożej.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczanie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują do dnia zmiany w nagłówku.

Rękopisów nie zwraca się.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja ,,Czasu" i wszystkie miejscowe i za

miejscowe Biura5dzienników i ogłoszeń.

Walne Zebranie Prawicy Narodowej.

W niedzielę o godz. 4 popołudniu odbyło się

w w_ielkiej sali Towarzystwa wzajemnych u

bezpieczeń przy ul. Basztowej, Walne zebranie

krakowskiego oddziału Prawicy Narodowej.

Sala była po brzegi wypełniona publicznością,

złożoną z przedstawicieli wszystkich kultural

nych sfer naszego miasta. Obok licznego grona

pań, uderza! poważny udział młodzieży uni

wersyteckiej. Kilkaset osób przysłuchiwało

s ię referatom i dyskusji, co najlepiej dowodzi,

jak silnie myśl konserwatywna jest ugrunto

wana w Krakowie.

Międizy innymi przybyli: prezes krakowskie

go oddziału Ch. N. min. Jerzy Madeyski, prezes

min. Dr J. Steczkowski, wicewojewoda Dr Mo

rawski, prezydent miasta Rolle, prof. min. Ku

m an iecki, prezes Izby handl. Epstein, dyr. Wł.

Jechalski, profesorowie R. Dybo-ski, Dr A. Be

n is, Dr Talko-Hryncewicz, Dr E. Załęski, Dr

Estreicher, Jan bar. Konopka, marsz. Dr Ste

fan Skrzyński, dyr. Ginwiłł Piotrowski, dyr.

Myczkowski, Dr S. Steinhaus, Dr St. Krzyża

nowski, Wł. hr. Zamoyski, L. Starowiejski,

Czesław hr. Pruszyński, Dr J. Muczkowski i

wielu innych.

Za stołem prezydjalnym zasiedli prezes

s tronn ictw a lir. Zdzisław Tarnowski, wicepre

zes hr. Stanisław Badeni i sekretarz p. Kon

s ta n ty Grzybowski. Obok zajęli miejsca: prezes

oddziału warszawskiego Prawicy Nar. ks. Ja

nusz Radziwiłł, delegat wileńskiego stronni

ctwa Pracy zachowawczej ks. Eustachy Sa

pieha, delegaci warszawskiego oddziału: hr.

Wojciech Rostworowski i p. Artur Dobiecki,

delegat lwowskiego oddziału p. K. Bołoz-Anto

n iew icz i delegat łódzkiego oddziału Dr A. So

lański.

Zagai-wszy zebranie prezes hr. Zdzisław Tar

now-ski przemówił w te słowa:

Mowa hr. Zdzisława Tarnowskiego.

Witaim szanownych Panów i z uczuciem go

rącej radości otwieram pierwsze Walne Zgro

madzenie Prawicy Narodowej po rozszerzeniu

działalności naszej n a całą Polskę.

Szczęśliwy jestem, że dzięki wytrwałości i

pracy Kolegów wytrzymaliśmy ciężki dla

Stronnictwa naszego okres i zdołaliśmy prze

chować szkołę i myśl polityczną naszych oj

ców, która pod zaborem austrjackim uratowała

dla polskości Galicję — i że dziś tę sam ą szko

łę i myśl polityczną, oczywiście zastosowaną

do zmienionych warunków, oddać możemy na

usługi całej odrodzonej Polski. Powstały bo

wiem oddziały Stronnictwa naszego w War

szawie, Łodzi i we Lwowie, w znacznej mierze

dzięki pracy, inicjatywie, energji i wpływowi

Prezesa naszego oddziału warszawskiego księ

cia Janusza Radziwiłła, co tutaj, jako Jego

prawdziwą zasługę z ifznaniem podnoszę i

imieniem całego Stronnictwa naszego, wyra

żarn Mu nas-zą wdzięczność. Myśl n asza poli

tyczna zjednywa, sobie cora-z więcej zwolenni

ków, a ze Stronnict-wem ,,Państwowej pracy

zachowawczej1* warszawsko-wileńskim, weszli

śmy w bliski kontakt, którego wyrazem jest

wybrana już z obu stron wspólna Komisja po

rozumiewawcza. Pozostaje jedna organizacja

zachowawcza, z którą dotychczas nie porozu

mieliśmy się, ale ufa-m, -że i to jest już tylko

kwestją niedługiego czasu. Wów czas zajdzie

doniosły fakt, że w Polsce będzie jeden konser

w atywny front.

A teraz pytanie, co mamy konserwować?

W państwie, które się po długoletnim upad

ku odrodziło i dopiero się buduje , w którem

wszystko jet do zrobienia, czy jest, czy może

być coś do konserwowania? Odpowiedź jest

prosta. Chcemy zachować to co w życiu jedno

stek i społeczeństw winno być niewzruszal

mem, jeżeli naród i państwo, oparte na silnych

-podstawach ma trwać. Niewzrnszalną jest mo

ralność płynąca z religji katolickiej! Na jej za

sadach opieramy twórczą -pracę państwową,

ona oświeca nam przeszłość, z której kochamy

i dbamy o wszystko co było szlachetne i wiel

kie, ona kieruje naszemi usiłowaniami napra

wy i reformy. Oto nasz program! Nigdzie też

list pasterski Kardynała Kokowskiego o Lidze

katolickiej, n ie odbije się żywszem eche-m jak

u nas. Takiem jest nasze Stronnictwo ujęte z

perspektywy, jako całość. Patrząc zbliska, w i

dzimy li-czne s zczegóły, z których ta całość się

składa. Praca na-d niem i niełatwa, ale staram}

s ię ją wypełniać dla dobra narodu na-szego,

ziem i ojczystej i państwa. Nie będę się za

puszczał w szczegóły, mimo, że byłoby rzecz:)

naturalną móc Panom powiedzieć: dokąd

idziem y, co nas czeka, jak najważniejsze spra

w y państwowe będą załatwiane; a chociaż lu

dzie dom agają się tej od-powiedzi, nie zawsze

można ją dać. R ząd marszałka Piłsudskiego,

wobec którego -zajmujemy stanowisko życzli

we, m a swoje powody, dla których nie ogłasza

programu; wierzę, że te powody są ważne. Tc

jednak nie zwalnia nas jako Stronnictwa od

pracy nad kwestjami, -które uważamy -za naj

ważniejsze. Za chwilę usłyszycie Panowie refe

ra-ty: o mniejszo-ściach narodowych, o samo

rządzie i o polityce zagranicznej. Wiem , że się.

ciśnie na usta pytanie: a reforma ordynacji

wyborczej do sejmu? Mogę Panów -zapewnić,

że na chwilę nie spuszczamy z oka tej sprawy,

i że będziemy gotowi do współpracy, skoro

tylko Rząd nas do niej zawezwie.

Nie dotykam -dzisiaj spraw finansowych, bo

trwamy na znanym Panom, dawno zajętem

stanowisku i naszem u przyjacielowi profesoro

w i Krzyżanowskiemu, życzymy powodzenia.

A teraz witam delegata warszawsko-wileń

skiego Stronnictwa ,,Państwow’ej pracy -zacho

wawczej** księcia Eustachego Sapiehę, którego

obecność -tutaj prawdziwie sobie cenimy i do

którego wpół dział ania iz n-ami, dzięki zaletom

jego um ysłu i charakteru, oraz dzięki -poważa

niu, jalde m a na Litwie, wielkie przywiązuje

m y nadzieje. Proszę też, byś Mości Książe ze

chciał wyrazić koledze swemu w Prezydjum

waszego ]Stronnictwa, byłemu regentowi księ

ciu Zdzisławowi Lubomirskiemu nasz serdecz

ny żal, że nie mógł niestety, tak jak mi za

powiedział, przyjechać na nasze zgromadzenie

Szanownych kolegów, przybyłych z Warsza

wy, Łodzi i Lwowa serdecznie witam, ale ich

nie uważa-m za gości — są tu jako członkowie

Prawicy Narodowej u siebie. Wyrażam nadzie

ję, że ro-zpoczynający się rok przyniesie dalszy

rozwój naszego Stronnictwa, w coraz to ści

ślejszem porozumieniu z innemi stronnictwa

mi zachowawczemi. Marny głębokie przekona

nie, że konserwatywne stronnictwo jest ko

niecznem ’dla utrzymania i normalnego roz

woju państwa. Z tego też przekonania czerpie

my -zapał do pracy i wiarę w jej pożytek. Łącz

m y się coraz szerzej i ściślej dla dobra państwa

polskiego.

Zanim przystąpimy do porządku dziennego,

pragnę oddać cześć pamięci, zmarłego w dniu

28 m aja z. r. długoletniego członka i wicepre

zesa naszego stronnictwa śp. Dra Franciszka

Paszkowskiego.

Był posłem n a sejm, prezesem krakowskiej

Rady powiatowej i dyrektorem naczelnym, a

później kuratorem Towarzystwa wzajemnych

ubezpieczeń.

Na wszystkich ty-ch stanowiskach zjednał

sobie ogólną życzliwość, uznanie i szacunek,

dzięki zaletom swego rozumu i charakteru, a

przyjaźń tych, co go bliżej znali.

Pamięci Jego oddaliście panowie cześć przez

powstanie, co będzie zapisane w dzisiejszym

protokole.

Następnie prezes udzielił głosu ks. Eusta-che

m u Sapieże, delegatowi stronnictwa Pracy za

chowawczej w Wilnie.

Mowa księcia Sapiehy.

Odpowiadając n a zwrócone -do siebie przez

przewodniczącego słowa, ks. E. Sapieha w y

raził przedewszy-stkiem podziękowanie za za

proszenie go jako przedstawiciela organizacji

zachowawczej pracy państwowej na walne ze

branie oddziału P rawicy Narodowej w Krako

wie i ró’wnocześnie wielki żal z powodu nie

możności przybycia ks. Zdzisława Lubomir

skiego, którego sprawy rodzinne zatrzymały

w Warszawie. Przeżywamy w tej chwili nad

zwyczaj ważny w naszem życiu państwowem

okres. Mimo odzyskania niepodległości i roz

maitych doniosłych wydarzeń, wytworzył się

w narodzie polskim zaraz po wojnie pewien

3tan psychologiczny, który dawał wszystkie

mu m iejsce tylko n ie -zdrowemu rozsądkowi.

Na tle tej chorobl-iwej psychozy zaczęły roz

maite n iskie instynkty górować w życiu poli

tycznym narodu.

Dem agogja -zapanowała

wszechwładnie. Wszechwładztwo sej-mu usu

nęło na dłu-gi czas od wszelkiego wpływu tych,

którzy nie chcieli do tej demagogji się nachy

lić, ani jej dla swych -celów politycznych uży

wać. W ten sposób wszystkie zachowawcze ele

menty w kraju o stopniu daleko wyższym, -niż

by się to zdawać mogło, zostały zmuszone do

milczenia i bezczynności. Wielką zasługą Pra

wicy Narodowej jest, że stworzywszy szkołę,

posiadając rutynę władzy państwowej i zna

jąc lepiej, n iż jakiekolwiek, i-nne stronnictwo

w Pol-sce, ”potrzeby narodu i potrzeby państwa,

przetrwała -ten okre-s apatji koniecznej i do

czekała się momentu, kiedy rozbudzenie lep

jzycb instynktów w narodzie dało temu stron

n-ict-wu możność rozpoczęcia na nowo swej

lziałalności. Od 8 miesięcy -zbudziła się Polska

: pewnego letargu. Zrozumieliśmy wszyscy, że

wszechwładztwo parlamentu należy do -prze

szłości że zatem droga -stoi otworem dla wszy

stkich’tych, którzy -dzięki swojej indywidual

ności dzięki swojem u -patrjotyzmow-i i swoim

zdolnościom m ogą się -krajowi przysłużyć.

W ten sposób stronnictwo krakowskie rozpo

częło nowe życie; świadczy o -tem również u

tworzenie nowych oddziałów w Warszawie,

Lodz-i i Lwowie i rozprzestrzenianie się wpły

wów konserwatywnych na całą rzeczpospolitą

ren sam fakt był bodźcem, który powołał do

życia organizacje zachowawczej pracy pań

stwowej w -Wilnie, a na-s-tępnie w Warszawie

Przeciwnicy n asi z rozmaitych obozów -szydzili

z początku, że jak grzyby po deszczu powstają

w rozmaitych częściach Polski organizacje kon

serwatywne, że nie jesteśmy nawet w stanie

v ,’tworz.yć jednego stro-nnictw-a konserwatyw

nego. Panow’ie ci mylą się jednak w swoim są

dzie. Należymy wszyscy do jednego wielkiego

wojska, które po tej samej drodze idzie do od

odzenia narodu i państwa, a jeżeli, jak twier

dzą, jeteśmy rozdzieleni - to dlatego, że roz

maite W’arunki miejscowe wym agają do tych

zaciągów rozmaitych ludzi i akcji. Ale wszyscy

należymy do tej samej armji, która do tego

sam ego celu zdąża. Wyrazem tego, jak bliscy

esteśmy sobie -i naszych wspólnych celów, jest

nadzwyczaj ścisłe zbliżenie naszej organizacji

(org. zachow. pracy -państw.) do P rawicy N a

rodowej, które znalazło w ostatnich dniach wy

raz przez utworzenie (komisji porozumiewaw’

czej. Ze swej strony wyrażam życzenie, aby ta

kom-i-sja -miała cora-z w-iększe iznaczenie i coraz

głębiej wchodziła w życie obu organizacyj i do

prowadziła do tego, abyśmy m ogli w jednym

obozie pod jednym sztandarem pozostać. Ser

decznie witam panów i dziękuję, żeście -mi po

zw olili w ziąć udział w dzies-iej szych naradach,

jak również życzę, aby te narady -były jednym

bodźcem więcej -dla dalszego rozwoju tej

owocnej pracy, którą panow’ie od tylu lat pro

wadzili, a teraz na nowo ro-zpoczynają.

Następnie sekretarz stronnictwa p. K. Grzy

bowski złożył sprawozdanie z działalności

stronnictwa w roku 1926. Z tego referatu wyj

mujemy ustęp ogólny.

Sprawozdania sekretarza.

Sytuacja stronnictw’a Prawicy Narodowej z

początkiem roku 1926 nie była korzystną brak

zupełny reprezentacji w parlamencie, a nikła

reprezentacja w ciałach samorządowych; brak

wpływu stronnictwa jąko takiego na rząd —

oto ujem ne strony sytuacji. Zaostrzała je różni

ca między programem stronnictwa — antiinfla

cyjnym, opartym na zasadzie liberalizmu go

spodarczego i zasadzie ustroju kapitalistycz

nego w dziedzinie gospodarczej, opartym na

zasadzie podniesienia autorytetu władzy wy

konawczej, a osłabienia omnipotencji legisla

tywy w dziedzinie politycznej — a pozostałemi

stronnictwami politycznemi w ogólnych linjach

na wprost przeciwnem stanowisku stojącemi.

Brak odpowiedniej i silnej reprezentacji poli

tycznej i konflikt z poglądami większości ugru

powań politycznych polskich zaostrzony był

jeszcze przez słabość myśli konserwatywnej

polskiej wogóle. Wileńskie stronnictwo zacho

wawczej pracy państwowej zaczynało dopiero

swój żywot, i nie wychoeMziło-jeszcze poza wpły

wy ś ciśle lokalne. Bliżej zaś naszego okręgu

działania dokonywało się przejście t. zw. stron

nictwa zachowawczego do stronnictwa chrze

ścijańsko-narodowego. To zaś, ostatnie zbyt

było jeszcze słabe, by zwrócić uwagę na kon

serwatywne komponenty swej ideologji.

W tych warunkach nie pozostawało stronnic

twu Prawicy Narodowej nic innego, jak — we

dle określenia jednego z j-ego przywódców -

być publicznym rachunkiem sumienia społe

czeństwa — nawet choćby się nie było przez

społeczeństwo słuchanym. Ta rola grupy nie

wpływającej bezpośrednio na życie polityczne,

ale oceniającej je krytycznie a publicznie by

ła charakterystyczna i dla lat ubiegłych. Że by

ła w tym okresie trafną, że nie była rezygna

cją, lecz jedynie wyczekiwaniem sposobnej

chwili, że wydawała rezultaty już wtedy, te

go dowodem jeszcze przed jej porzuceniem ro

snący stan liczby członków, rosnący kontakt z

żywiołami konserwatywnemi innych dzielnic

państwa — pierwsze oznaki nadchodzącej

zmiany. Już w dniach przedm ajowych stron

nictwo wchodziło z biernej roli politycznej w

rolę czynną. Częste zebrania i publiczne w y

stąpienia, intensywniejsza propaganda progra

mu, rozmowy polityczne z stronnictwem Za

chowawczem, a potem z stronnictwem chrze

ścijańsko-narodowem i innemi ugrupowania

mi, były tego pierwszemi odznakami.

Wspomniałem o dniach przedmajowych. W

ten sposób zaznaczyłem znaczenie, jakie dla

ekspanzji ugrupowań konserwatywnych przed

s tawiał przewrót majowy. Referat sprawozdaw

czy nie może się zajmować ani analizą przy

czyny tych wypadków, ani ich oceną, lecz je

dynie ich skutkami dla działalności stronnic

twa. W tym zaś zakresie stały się one tem,

czem chciała je widzieć majowa odezwa stron

nictwa do spoieczeństwa. ,,Wstrząsnęły sum ie

niem narodu**. Opozycja wobec kierunku poli

tycznego, który posiadł główny wpływ w Pol

sce pierwszych lat siedmiu i który główną za

nie ponosił moralną odpowiedzialność, wobec

haseł przesadnego egalitaryzm u demokratycz

nego i wobec dyktatury parlamentu znalazły

w n ich i na ich tle sw’ój najostrzejszy wyraz.

Już przed wypadkami majowemi się zazna

czająca zmiana w psychice społeczeństwa

zwrot ku konserwatyzmowi, nie zostały przez

wypadki majow’e spowodowane, ale zostały

przez nie przyspieszone. P rzyczyniły się do te

go przez wypadki majowe również w’yw’ołane

zmiany w dynamice ustroju państwowego. Ce

chą charakterystyczną polskiej republiki par

lamentarnej lat 1919-1926 było wyparcie ugru

powań konserwatywnych z parlamentu,

przez to pośrednio z wpływu na społeczeństwo

Cechą charakterystyczną rządów’ pomajowych

jest osłabienie wpływu parlamentu w skutkach

i konsekwencji wzmocnienie wpływu tych war

tośći, które przy takiej jak dotychczasowa kon

strukcji parlamentu do głosu przyjść nie mo

gly. Wśród nich zaś musiały się znaleźć z na

tury rzeczy i wpływy konserw’atywne. Te to

przyczyny: dłuższy okres wewnętrznej pracy

nad pogłębieniem ideologji stronnictwa i do

stosowaniem jej do potrzeb wskrzeszonego pań

stw’a - nad ustaleniem programu, który, jak

okazał bieg wypadków’, był trafnym; spowodo

w’ane przez przew’rót majowy przyspieszenie

przesunięcia w układzie sił politycznych wrspo

łeczeń-stwie — -spow-odowały zmianę w -stano

w isku ugru-pow’ań kon-serw’atywnych w Polsce

w r. 1926. Że -zmia-na ta wysunęła na pie-rwszy

plan stronnictwo P-rawicy Narodowej, że ono

głównie zorgan-izowało w sobie żywioły kon

serwatyw-ne, z stronnictwa lokalnego stał-o się

stronnictwe.m ogólno»państwowem, tzasługą to

jest już nie tylko oddział ij^krakowsk iego, ale

tych wszys-tkich, którzy, ideowo z n a m i złącze

ni, w rozprzestrzenieniu stronnictwa Prawicy

Narodowej w Warszawie, Łodzi, Lwowie, a i

gdzieindziej współdziałali z nam i i tam na

miejscu pracę w swoje ujęli ręce.

W dalszym ciągu zebrania w’ygłosili refera

ty: marsz. Seweryn Dolański o sprawie samo

rządowej — Dr Antoni Beaupre o mniejszo

ściach narodowych, — ks. Janusz Radziwiłł o

polityce zagraniczej. Referaty te ogłosim y w

następnych numerach ,,Czasu" -

na razie po

dajemy uchw’alone

==Maszyny do pisania ,,UNDERWOOD" =

!pacy Grass i Ska

Rezolucje.

I. (do referatu p. Do!ańskiego).

Zebrani stwierdzają, że rozwój i postęp go

spodarczy kraju związany jest ściśle z ustro

jem samorządu terytorjalnego.

Oparcie samorządów na pięcioprzymiotni

kowem prawie głosow’ania uw’ażają zebrani za

wysoce szkodliwe, wprowadza bowiem w życie

samorządu metody i motywy walk partyj po

litycznych, a usuwa samorząd od jego podsta

wowych czynności: opieki i kierowania spra

w am i gospodarezemi.

Zadanie to spełnić może samorząd tylko je

żeli wpływ czynników gospodarczych, mają

cych znaczenie dla produkcji państwowej za

bezpieczony będzie, a to może być tylko przez

taką ordynację wyborczą, która:

1) wprowadzi równość kół gospodarczych, bez

względu na ilość łudzi koła te składających, a

tylko z uw’zględnieniem znaczenia, jakie dla

całości państwa ma obrona interesów produk

cyjnych w kołach tych przedstawionych.

2) przy tak pojętej równości uznaje ,,po

wszechność**, dającą samorządowi oparcie w

zaufaniu społeczeństwa — powszechność przy

granicy wieku, zabezpieczającego dojrzałość

gospodarczą.

3) ogranicza ,,bezpośredniość" do wyboru or

ganów wprost z ludnością się stykających —

natomiast przy samorządach wyższ-ego stopnia,

mających tworzyć nadzór, kontrolę i linję go

spodarczą, wprowadza pośredniość, jako więk-’

szą gwarancję należytej oceny.

Zebrani stwierdzają, że prócz pow,yższych

cech, m ających obronę interesów kół gospodar

czych na celu - mu si ordynacja wyborcza bu

dować w duszach i umysłach ludności poję

cie ,,idei państwowej" mu.si ideę tę bronić

przed wszelkiemi tendencjami antipaństwowe

mi, a wyznawców swoich chronić przed te

rorem.

II. (Do referatu Dra Befl,upre).

Zgódnie z historycznemi tradycjami Polski,

wyrażamy przekonanie, że m niejszości naro

dowe zamieszkujące państwo polskie, powin

ny uzyskać całkowite zaspokojenie swoich, u

znanych przez ustawy potrzeb.

1) W tym celu należy przestrzegać, aby od

nośne przepisy konstytucji, oraz ustaw obo

wiązujących były ściśle wykonywane.

2) Uważamy, że potrzebną i zgodną z intere

sem państwa jest akcja zmierzająca do osią

gnięcia porozumienia z mniejszościami naro

dowemi, — akcja taka może jednakże tylko

wówczas oprzeć się na realnych podstawach,

gdy wśród mniejszości narodowych powstaną

ugrupowania wpływowe i liczebnie poważne,

które zejdą ze stanowiska biernej negacji i sto

jąc lojalnie na gruncie polskiej państwowości

szczerze i konsekwentnie dążyć będą do poro

zumienia z polskiem społeczeństwem.

3) Problemat mniejszości narodowych nie

może być rozwiązywany według jednego sza

blonu, ale stosownie do warunków istnienia

każdej narodowości z osobna.

III. (Do referatu ks. Radziwiłła).

Wychodząc z założenia, że państwo polskie

potrzebuje długotrwałego pokoju dla swojego

wewnętrznego rozwoju, witamy z radością po

kojową linję polityki naszego rządu. Każdy

krok, uczyniony ze strony naszych sąsiadów,

dla ugruntowania pokojowych stosunków, po

winien być przez rząd polski życzliwie przy

jęty. Należy też sobie życzyć, aby prawdziwe

mi okazały się wieści, że Niemcy chcą napra

wić popełniony przez siebie błąd i wznowić

przerwane układy za pomocą bezpośrednich

rokowań między ministrami spraw zagranicz

nych obu stron. Należy również sobie życzyć,

aby prawdziwą okazała się pogłoska o zamia

rach porzucenia przez obecny rząd litewski

twierdzenia o ,,stanie wojny" z Polską. Należy

sobie wreszcie życzyć, aby między Polską, a re

publiką sowietów doszło do zawarcia paktu o

nieagresji (bez szkody dla naszych zobowiązań

wobec innych sąsiadów).

is. Biskup O’Hourke

przeciw nacJonaliŁmowi.

Gdańsk 1 marca.

W ubiegłą niedzielę odczytano we w.szyst

kich katolickich kościołach na obszarze Wol

nego Miasta Gdańska list pasterski tamtejsze

go biskupa hrabiego 0*Rourke wydany w dniu

*24 lutego br. do duchowieństwa i wszystkich

wiernych diecezji gdańskiej. W liście tym czy

tamy między innemi: ,,Człowiek nie powinien

nigdy zapominać, że jest on nietylko obywa

telem swego narodu, ale ież jednocześnie

członkiem całej ludzkości, owej wielkiej rodzi

ny narodów, że obok jego własnego narodu ży

ją i inne narody, z których każdy również po

siada swoją własną narodowość i także ma

prawo tę swoją narodową odrębność kochać

jej strzec. Już sam zdrowy rozsądek na to

wskazuje. Ale wiara nadprzyrodzona m ówi

nam więcej, mianowicie uczy nas, że wszyscy

ludzie są dziećmi Boga, że za nich wszystkich

płynęła krew Chrystusowa i że w jedynym po

wszechnym kościele Chrystusowym nie masz

różności żyda i Greczyna: bo tenże Pan ws zys t

kich... (Rzym. 10, 12). Jeżeli zaś jakikolwiek

naród zapomina o tem Boskiem przykazaniu

powyższych prawdach, jeżeli w zaślepieniu

pychy i samolubstwa zaczyna samego siebie

ubóstwiać, a inne narody uważa tylko jako śro

dek dla własnych celów, wtedy zdrowe przy-,.

wiązanie do własnego narodu zamienia się w

niesprawiedliwy i bezbożny nacjonalizm. Tę

myśl przepięknie wyraża Ojciec Święty Pius

XI w swej pierwszej encyklice ,,Ubi arcano

Dci" z 23 grudnia 1922. ,,Miłość do swego wła

snego narodu i ojczyzny" pisze Ojciec Święty,

,,która, o ile jest kierowana przez przykazania

wiary chrześcijańskiej sama przez się zawiera

wiele pobudek do cnót i czynów bohaterskich,

jednakże staj« się nasieniem wielu niesprawie

dliwości i niegodziwości, gdy, wychodząc po

za dozwolone granice, wyradza się w nieokieł

zany nacjonalizm. Ci, którzy dają się nim po

wodować, zapominają zaprawdę nietylko o

tem, że wszystkie narody jako części jednej

rodziny — całej ludzkości, są związane między

sobą braterskiemi węzłami i że także i inne

narody m ają prawo żyć i dążyć do dobrobytu

i szczęścia, ale zapominają i o tem, że jest n ie

uczciwie i nierozsądnie odłączać pożytek od

sprawiedliwości. Albowiem sprawiedliwość

podnosi narody, grzech zaś czyni ludy nieezczę

śliwemi" (Pror. 14, 34).

,,Nacjonalizm więc t. j. bałwochwalcze ubó

stwianie własnego narodu i wynikające z nie

go pogardzanie innemi narodami, jest głów

nym powodem zaćmienia chrześcijańskiego

sum ienia narodowego. Matką nacjonalizm u

jest samolubna pycha, to źródło, grzechów

przeciw miłości i sprawiedliwości. Pod wpły

wem nacjonalizmu może nawet naród o szla

chetnych tradycjach ułożyć sobie dla postępo

wania swojego program pełny samolubstwa

niesprawiedliwości względem innych naro

dów. Ustanawia on sobie jakoby odrębne pra

wa niezgodne z wiecznemi prawami; głosi

pięknie brzmiące hasła, które w gruncie rzeczy

służą do tego, by ofnamiać sumienia ludzkie.

Kochani i najmilsi diecezjanie: Mówi się

wiele i słusznie o odmienieniu się świata sta

rego przez chrześcjaństwo. Oby nie zwycięży

ły prądy przeciwne i wsteczne, stawiające po

mysły ludzkie na miejsce Boskich i usuwające

najwyższe przykazanie chrześcijaństwa — m i

łość. Ostatecznie są różnice narodowościowe

tylko doczesne, zatem przemijające i kończące

się razem z życiem ziem skiem , atoli prawo

Chrystusowe i przykazanie miłości są wieczne".

Powyższy list wywołał łatwo zrozumiałą

konsternację i przygnębienie w szerokich ko

łach nacjonalistów gdańskich. Niemiecka na

cjonalistyczna prasa codzienna niet podała do

tychczas najmniejszej wzmianki na swych la

mach o tym liście. Organ katolickiego centrum

w Gdańsku ,,Landeszeitung" wydrukował

wprawdzie ów list w całej rozciągłości, nic u

mieścił jednakże od siebie żadnego komenta

rza, mimo że obecnie stronnictwo to tworzy

ze stronnictwem niemiecko - nacjonalistyez

nem koalicję rządową występującą wrogo wo

bec Polski. Natom iast socjalistyczna ,,Dańzi

ger Volkstimme" pisze o liście pasterskim bi

skupa 0*Rourke z entuzjazmem podkreślając,

że gdańscy socjaliści piszą się na ów paster

ski list w całej jego osnowie i wyrażają radość,

że biskup katolicki zdobył się na odwagę potę

pić szkodliwą działalność i politykę nacjonali

stów gdańskich sprawujących dziś rządy w

Wolnem Mieście.

W.l’.

Aparaty = typów, lampki, głośniki, słuchawki, Ś i2C5hła,lowe pler" ’

corzędny fabrykat

posiada w wielkim wyborze zawsze na składzie

Radio«Uffatawis

KraKów, Starowiślna 1 7 .

Bogaty wybór literatury radjowej.

(849 1 B)

Cenniki na żądanie bezpłatnie.

liiniMiiiniinB on mmin u

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu