Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 700 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Nr. 116.

Kraków. Czwartek 22 Maja 1930

iii(łrtłfi

spłacona ryczałt«

Rocznik LXXYTl

,,CZAS" Wjshodzl aodzlennla o godzinie 11 - te) w noty.

NUMER POJEDYNCZY: 2S GROSZY.

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSIJ

Krakowiebez odnoszenia do domu

gj,540

ęy K ra k o w i e z odnoszeniem do domu ................................g _ _

j^a prowincję z przesyłką pocztową

................................ .....

Zagranicę z przesyłką pocztową

......

*l io.m

Za każdą zmianę adresu dolicza eię iL 0.50,

Reklam acje niezapieczętowane nie podlegają opłacie pocztowej.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje eiąj

prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", wszystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników.

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. «00.401.

Adres Redakcji 1 Administracji: Kraków, ul. św. Tomasza 32,

Telefon Redakcji 50. -

Administracji 1 Drukarni 3750.

Godziny biurowe: od 9-teJ do 13-tej 1 od 15-teJ do 18-te).

CENY OGŁOSZEŃ:

Jednorazowo za jeden wiersz milim etrow ej

Ogłoszenia zwykłe

Układ tabelaryczny, cyfrowy, kombinowany ! ! ! ! ! ! ’ *

!, lii

’.frrrr.:: :::i;

Komunikaty po kronice

,,,,,,,|**111*1

°8*

Ogłoszenianapierwszej,tronie.. , ,,| |\\\\|\\^fl60

Ogłoszenia w r :nerach świątecznych 2555 droiej - Ogłoszenia tam ieh

cowe 25% drożej - Za zastrzeżenie miejsca dolicza gią jH%.

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za, terminowe umieszczenie ogłoszeń

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zmiany w nagłówku.

Ogłoszenia przyjmują: Administracja .,Czasu" i wszystkie miejscowe i za

miejscowe Biura dzienników i ogłoszeń.

Bilans zag raniczn ej polityki Macdonalda.

Rok upływa od chwili rozwinięcia przez

nowy wówczas rząd robotniczy angielski,

szerokiego programu polityka zagranicz

nej, opartego o rewizję nietylko taktyki, ale

i celów, do jakich zmierzała polityka za

graniczna rządu konserwatywnego w cią

gu kilkuletniego jego trw’ania. Polityka ta,

czyniąc umiarkowane ustępstwa na rzecz

dominiów ciągnących imperjum wielko

brytyjskie na szerokie wody oceanicznej

polityki, pomimo dość silnej abstynencji

od spraw lądowych kontynentu europej

skiego, stała na stanow isku .silnej ingeren

cji w morskie sprawy Europy, jako funda

mentu, zapewniającego W. Brjtanji pewne

i trwałe władanie nad Egiptem i Indjami.

Wynikiem tej polityki było porozumienie

francusko-angielskie, które pozostawiając

Francji wiele wpływu na kontynencie ko

ordynowało politykę morską Francji z dą

żeniami W. Brytanji, tak że Francja zabez

pieczała so%bie ochronę imperjum sw’ego

w’ Afryce, a W. Brytanja faktyczną prze

wagę na morzu Śródziemnem i drogę do

Indyj. Porozumienie to zostawiało na ubo

czu Włochy i Niemcy, a przyczyniało nie

mało kłopotu Stanom Zjednoczonym, któ

re w dążeniu do pierw’szej co do wielkości

floty światowej czuły się niedobrze pomię

dzy flotami Japonji z jednej a porozumie

nia francusko - angielskiego

z drugiej

strony.

W przeciwieństwie do tego programu

konserwatywnego wysunął p. Macdonald

nowy, którego głów’ne punkty brzmiały: l)

Mamy interesa w całym św’iecie i nie mo

żemy w’iązać się z żadnem z państw euro

pejskich; 2) Musimy dojść do porozumie

nia ze Stanami Zjednoczonemi, bo do tego

prę i nasze dominja i w’zględy rasowe, a

współzaw’odnictwo z niemi naraża nas na

szalone wydatki na flotę, które rujnują

skarb angielski w okresie przesilenia eko

nomicznego; 3) Poczyn%iw’szy możliwe da

leko idące ustępstwa Egiptowi i pewne u

stępstwa Ind%jom, a odprężenie, jakie w ton

sposób wywołamy, pozwoli nam zużyć

gdzieindziej zaangażowaną tam energję

imperjum brytyjskiego. W myśl tych za

sad wybrał się też p. Macdonald w locie

ub. roku do Stanów Zjednoczonych, rozpo

czął rokowania z Egiptem i zainicjował

wielką konferencję morską w Londynie.

Tymczasem wszakże wypadki i w Anglji

i poza nią toczyły się nieprzerwany%m

strumieniem, którego w’artkość w wielu

punktach właśnie prze%z nową polity%kę an

gielską została przyspieszona. Okazało się

przedewszystkiem, że odw’rócenie się An

glji plecyma do Morza Śródziemnego, a

zwrot na oceany, wyw’ołały tam zjawiska

z%goła nieoczekiwane. Przedewszystkiem E

gipt do ogromnych ustępstw’ ofiarow’anych

mu przez Anglję, zażądał zupełnie fanta

stycznych prezentów w formie nietylko zu

pełnego umycia rąk przez Anglję od spraw

egipskich, ale oddania przez nią Egiptowi

także kanału Sueskiego i Sudanu, tak %że

toczące się w’ toj mierze w Londynie roko

wania zakończyły się świeżo oświadcze

niem p. Hendersona:

,,non% possumus

czyli zupołnom rozbiciem ku wielkiej nie

wątpliwie radości usuniętego przez rząd p.

Macdonalda wysokiego komisarza Egiptu,

który był tego zdania, że rokowania z Egip

tem udają się najlepiej nie w Londynie, ale

w Aleksandrji, zwłaszcza gdy u wejścia

do jej starożytnego portu stoi eskadra pan

cerników’ z nabitemi działami. W Indjach

zjaw’ił się Ghandi z analogiczną propozycją

kompletnego wyniesienia się Anglików%

z cesarstwa indyjskiego, a nawet na Mal

cie odezwał się ruch, przygotowujący nie

dwuznacznie W. Brytanję na to, iż Malta

stać się ma w’ przyszłości pomostem do

włoskiego Tunisu. Przedewszystkiem jed

nak zawrzało w całej pełni współzawodni

ctwo Francji i W”łoch o to, kto ma być go

sPodarze%m M orza Śródziem%nego. W brew%

zasadniczym poglądom p. Macdonalda, że

wystarczy porozumieć się ze Stanami Zjed

noczonemi, aby załatwić sprawy mor

skp0 — okazało się, że konflikt włosko

francuski jest dostatecznie poważny, by

rozbić konferencję morską. Osiągnięty na

na mej akord we ,trzech (Stany, An

g ja, Japonja) ma bowiem tak długo war

osc pi oblematyczna) jak długo istnieje

możliwość wyścigu m orskiego między

ran(ję i Włochami, na jaki się obecnie

zanosi. Wyścig taki -zmusi bow-iem nieba

wem Anglję do rewizji i powiększenia sta

nu sw-ej floty, czyli pozbaw-i ją głównej ko

rzyści z porozumienia z Ameryką: oszczę

dności na budżecie floty i pociągnie za sobą

dalsze zbrojenia Stanów i Japonji. Popar

cie planów genewskich p. Brianda przez

rząd angielski i gotow-ość jego do pośredni

ctwa pomiędzy Włochami a Francją, są

najlepszym dowodem, iz fakta zmuszają

już dziś rząd angielski do powrotu do tak

pospiesznie opuszczonej przezeń Europy.

Rzecz prosta, że w-ielkich planów nie

można przeprowadzić w ciągu jednego ro

ku i cpinja angielska naw-et część jej p.

Macdonaldowi przeciwna, dobrze sobie z te

go zdąje sprawę. Ale też dziwić się nie

można, że kiedy z bilansem tym w związ

ku z w-ynikami konferencji morskiej zja

w-ił się p. Macdonald przed Izbą gmin, roz

w-inęła się dyskusja, obfitująca w momen

ty bardzo trudne i niebezpieczne, znaczna

gru.pa, bo 80 posłów konserw-atywnych

przedstawiła niezmiernie ostrą rezolucję,

skierowaną przeciw rządow-i: ,,Izba gmin

brzmiał jej tekst — jest zdania, że trzecia

część traktatu międzynarodowego dla o

graniczenia i redukcji zbrojeń morskich,

(część tę stanowi umowa angielsko-japoń

sko-amerykańska) jest przeciwną intere

som imperjum brytyjskiego i nie po-w-inna

być ratyfikowana". D yskusja toczoną była

w ostrym tonie, który doszedł do szczytu

z cliw-ilą, gdy p. Churchill, konserw-atywny

członek rządu z r. 1922 odczytał poufny te

legram, wystosowany na ówczesną konfe

encję morską w Waszyngtonie, zawiera

jący tezy wprost przeciwne tezom obecne

go rządu na dowód, że jego obecna polity

ka nie jest wcale, jak stwierdzono, konty

nuacją ówczesnej polityki angielskiej. O

statecz,nie i tym razom rząd p. Macdonal

da w-yszedł z opresji obronną ręką, ale nie

wątpliwie nie dlatego, jakoby większość

Izby sądziła, że jego polityka zagraniczna

okazała się trafną. Powodem tego było nie

wątpliwe zo strony liberałów przekonanie,

żo jest to z ich punktu w-idzenia rząd bar

dziej pożądany od konserwatywnego, a ze

strony konserw-atystów-, że nie pora obec

nie wyw-oływ-ać przesilenie. Prócz nieroz

wiązanych trudności wewnętrznych, nie

możność ruszenia z miejsca w polityce za

granicznej będzie i dalej sprow-adzała wid

mo tego przesilenia na porządek dzienny.

Napoleon IV.

ii.

Sposobności do działania wyczekiwał książę

z ,niecierpliwą tęsknotą. Żołnierz z usposobie

nia i zawodu, na armjizami-erzał on oprzeć się

w przyszłości i na armji przyszłość F,ran,cji

budować. Akademję wojskową w Woolich u

kończył w ostatnich miesiącach 1874 roku, e

gzaminy

złożył w styczniu 1875, tm-iał rangę

porucznika artylerji; kiedyż nastąpi ów egza

min, za którym

wzdychał1, na polu bi-twy?

Rachował

na wojnę Angljiz Rosją, która o

mało co nie -wybuchnęła w marcu 1878 r.; spo

dziewał siępotem wojnyAustrjizTurcjąizpo

wodu okupacji Bośni i daremne czyn-ił stara

nia, aby go zaliczono do armji austrjackiej.

Wreszcie

w r. 1879 nadarzyła się ,pożądana

sposobność.

Wojowniczeplemię Zulusów w Afrycepołu

dniowej stawiało opór -panowa-n -iu angielskie

mu. Szalenie odważny i i przedsiębiorczy kró

lik Zetewayon (czy Cettiwayo) zdołał uzbroić

iwyćwiczyć 60.000 poddanych swoich -i

-na

cze

le ich zaskoczył, otoczył i zniszczył głów-ne si

ły angielskie, pod Isandlanana’). Uważano to

w Anglji za klęskę tak dotkliwą, że -postano

w-iono jakiemś świetnem zw-ycięstwem zatrzeć

ją i -przy-wrócić prestiż. Wysłano znaczne po

siłki: koledzy księcia z Akademji podali się na

ochotników-, Czyżby to n-iebyło w-stydem, gdy

by on jeden -pozostał? Czy nie bjlo jego po

winnością odwdzięczyć się królowej, która go

tak gościnnie przygarnęła i rządowi,który mu

dał możność odbjcia

studjów w-ojskowych?

Pozatem może zdobyć chciał

ostrogi rycerza1,

aby stać się godnym

ręki królewny Beatrix

ku której ciągnęło go uczucie serdecznej sym

patji,

napotykające niełatwą do zwalczenia

przeszkodę w osobie księcia W alji stanowcze

go ze w-zględów politycznych przeciwnika tego

związkua).

Główną jednak pobudką było co innego, ob

szernie wyłożył to książę w li-ściedo przyjacie

la.

W’yniki

wyborów

we Francji w końcu

r. 1877 odsunęły na razie w przyszłość, może

b Por. A. Pravie-1: ,,Lafin tragique du prince im

r ia l " (iParis. F. Didot s. 80).

s) Ch.

- Derennes: ,.La mort du prince imperial

(Paris, Hactiette por. s. 20-i2).

daleką, możliwość ipowrotu cesarstwa, nadzie

jewszystkie skupiały -sięwobec tego wyłącznie

na jego osobie, wobec tego nie chciałby on zdo

bywać koronę drogą jakiegoś ,,pronunciamen

to" i stać się niewo-lnikiem tej partji -czy tych

lud’zi1,, coby go na tron wprowadzili. Ale tem

bairdziej

usprawiedliwić

należało nadzieje,

które naród w nim :pokładai dać się narodowi

,poznać, naród (bowiem pójdzie —

tak sądz,ił

książę — za tym, o którym -będz!ie wiedział, że

ma eilergję i wolę3).Ale czy myśl ta -była słu

szną? Przypuśćmy, że książę odznaczyłby się

w tej wyprawie naZulusówi uznany został za

najwaleczniejszego -z uczestników;

czy pod

niosłoby go to w oczach narodu? Chyiba nie;

raczej stałoby się powodem do żartów liidowci

pów, do wydrwiwania bohatera-,

który szukał

laurów

w walce

z nieszczęśliwymi jakimiś

murzynami, w odległej kolonji. Wprawdzie

najwy-bitniejsi wodzowie francuscy zaczynali

karjerę swoją od wojen kolonjalnych w Algie

rze, ale;mieli w Arabach przeciwników go

dnych siebie, %tradycjami rycerskiemi i kul

turą, nie zaś dzikie plemię uzbrojone w -strza

ły, dzidy i maczugi, a

-nie umiejące władać

bronią palną.

Daremne jednak były nalegania cesarzowej,

Rouheza w tym celu przez nią sprowadzonego

innych najbliższych’, ażeby zamiaru

zan-ie

chał4). Opuścił on Anglję w początku marca

1879 r.,

biorąc ze sobą, jako towarzysza, ulu

bi-onego kamerdynera Uhlmanna, b. kirasjera

gwardji cesarskiej. 26 m arca wylą-dował

w Ca-petown, 2 kwietnia

stanął w Durban-,

gd,zie była główna kwatera. Przyjmowano go

honorami na-leżnemi panującemu (Najpod

stawie ins-trukcj-i1z ministerstwa woj-ny -naczel

ny wódz lo-rd Chclmsford

miał go uważać

traktować, jako obserwatora, tnie zaś jako

oficera w czynnej służbie Tymczasem książę

iwał się do walk:i1. Jak jedno zdrugiem pogo

dzić? Trudne miał zadanie lord Chelmsford

ale rozwiązał je ku ra-dości księcia, przydz,ie

lając go do głów-nego

sztabu. Lecz. radość

trwała krótko.

Przedew"szystkiem z powodu

silnej gorączki, w którą wnet po przybyciu za

padł książę, nie mógł on brać udziału w pra

cach sztab-u, skoro zaś w-yzd)rowiał, przeniesio

no go jako attąchć (deputy assistant) do kwa

ter mistrzostw-a pod rozkazypułkownika IIar

i-sona, kierującego służbą wywiadow-czą. Re

’ioaessałiso w-kraju nieznanym -zprzewodnika

mi niepewnymi,których brano ztego lub owe

go plemienia chwilowo pokłóconego z Zulusa*

ni, były rzeczą w wysokim stopniu niebezpie

czną i słusznie dziwić się można, że właśnie do

akiej pracy

użył księcia

wódz naczelny,

Którego szczególnej opiece polecone bylo jego

życie. W drugiej połowie kwietnia książę wy

ruszył na miejsceprzeznaczenia. Po drodze za

trzymano w Maritzburgu i tam -pozostać kaja

no przywiązanemu słudze Uhlmannowi,który,

jak anioł stróż, czuwał z całein oddaniem się

nad każdymkrokiem swegopana,dano mu na

tomiast dwóch ordynansów Anglików. Na ra

z:ie wszystko szło dobrze; humor księci-a był

świetny, zyskiw-ał serca kolegów i przełożo

nych, podziwiano jego zręczność, sprawność i

dzielność, jako k-awałerzysty, pozatem impo

nował pracowitością. 19maja odbyła się pierw

sza utarczka; książę pierw-szy na czele swo

ich wtargnął na strome wzgórza i zdobyłpo

łożoną tam wioskę (iKraal), Zulusi ratowali

się ucieczką, dowódca oddziału m ajor Jiabing

Łon, -postawił wniosek w urzędowym raporcie,

aby miejsce to nosiło odtąd nazwę fortu Na,po

leona.

-Popowrociepoleconoksięciu opracować

plan budowy fortu, którego celem miało być

w przyszłości ułatw-ienie woj-sku, -m aszerujące

mu na stolicę, ściślej na siedzibę króla Zulu

sów, komunikacji zpodstawą operacyj-ną. Za

danie łaf-wem niebyło, fort bowiem musiał -być

zbudówany tak, ażeby do obrony jego wystar

czyła jak najszczu-plejsza Sałoga,

obok tego

musiał być dostatecznie obszerny, ażeby dało

się w liLni zmieścić jak największe ilości amu

nicji,prowizjioraz w-ozów do transportu. Ksią

żę zabrał się do -pracy z za-pałem i po kilku

dniach -plan był gotów-, a

zrobiony znakomicie,

według orzeczenia prezesa komisji, gen. Wo

od"a. 26 m aja książę pisał do m atki, że życie

obozowe, zwłaszcza w namio,cie, dogadza mu

bardzo, nigdy się nie czuł tak dobrzei rzeźko3).

Dzień 1 czerwca wyznaczono n-a rozpoczęcie

generalnego ataku. Księciu poruczono w-yszu

kać odpow-iedni nocleg na -wieczór następnego

dnia. Dano mu eskortę z sześciu żołnierzy, ale

dowodził nie bezpośredni jego -przełożony maj.

Babington, z którym łączyła go serdecznaprzy

jaźń; ten był wdniu owym nieobecny — amiej

sce jego zajął nieznany księciu por.

Carey,

który sam się !zgłosił, usługi sw-oje ofiarując.

Miało przyjść sześciu przewodników %plemie

nia Basutos; nie przyszli: przypuszczano, że

b\lijuż gdzieśdalej naprzedziei zedadzą się

wkrótce odnaleźć. Oddział wyruszył sa-m . O

godz. 4 rozsiodłano konie, żołnierze zgotow-ali

kawę; książę pochłonięty i rozpalony, jak zwy

kle, wspomnieniami z wojen Napoleońskich

opowiadał z ożywieniem o nieśm-iertelnej kam

panji1796roku. Ażtu Kafr, pilnujący koni, za

wiadamia, że przed chwilą ujrzał wychylającą

się ponad zarośla głowę Zulusa; znak, że jest

ich tu więcej. Corey rozkazuje natychmiast o

siodłać konie. iZaledwo to nastąpiło, wyskaku

je -z zarośli 50 Zulusów i daje ognia, pada je

den żołnierz, potem drugi; niechże każdy ra

tuje się, jak może, tak’im jest rozkaz Careya-,

zgodny z kodeksem wojskowym

angielskim,

3) Filon: op. c. a. 200 -2).

4)A.Prayiel: op. c. s. 40.

Ł) Filon: op. c. s . 224.

nietylko zezwalającym, lecz nakazującym ucie

czkę, gdy innego wyjścia -z rozpaczliwej sytu

acji niema6).

- Carey zmyka pierwszy. Wystra

szo,ny irumak -księcia wymyka mu -sięzrękiw

chwil-i, gdy miał go dosiąść. Książę chwyta

i czepia się o rzemień przy strzemieniu, czyni

rozpaczliwe wysiłki, biegnie wraz iz rozszala

łym koniem; może go jeszcze zatrzyma, nieste

ty, w pośpiechu nie zacisnął popręg dość moc

no, siodło ześlizguje się, książę pada... koń po

pędził sam.

Jeden z żołnierzy, spojrzawszy

wstecz spostrzega księcia w chwili upadku. Do

gania Carey"a, krzycząc, że książę, albo zabity,

albo ranny, może Carey każe zawrócić; Carey

nie słyszy, raczej sły szeć nie chce.

Książę pozostał sam; śmierć jest niechybna,

bliska, !niechże więc -zginie śmiercią walecz

nych.Z rewolwerem w ręku zawracaku Zulu

som, jeden przeciw 50,po chwil-i już nie żył.

Nazajutrz odszukano zwłoki. Książę leżał na

wznak, miał 17 ran na ciele, ale żadnych o

znak cierpienia na twarzy, usta lekko otwarte,

oko jedno p!rzeszyte dzidą, drugie jak-by wpa

trzone w niebo.

Jeszcze w tymże miesiącu czerwcu staną}

Carey przed sądem -wojskowym, oskarżony po

pierwsze o brak -przezorności tak w wyborze

miejsca dla wypoczynku, jak i w czasie wy

poczynku, —

po drugie, że dopuścił pani-kę w

ucieczce, n-ie robiąc nic, aby ratować tych, co

pozostali w tyle. Carey niepoczuwał siędo w-i

ny... Zrobiłem wszystko — zuchwale twierdził

w obron-ie -swojej — co w mej ;możnościbyło.

—

,,Nie zrobiłpan absolutnie n-ic" — sucho odpo

wiedział prokurator. ,,O z jakim żalem i -bólem,

pisze Filon 7) -- czytałem po latach

w ielu

w dzienniku ma-j. Babingtona następujące sło

wa: ,,gdyby.m ja tam był, wyratowałbym go,

albo pozostałbym z n-i-m na placu".

—

Carey"a

skazał sąd na degradację, lecz równocześnie

przedstawił go, ze w zględu na okoliczności ła

godzące do łaski Sądu Najwyższego. Ułaska

wienie nastąpiło,

-ale wyroku nie przyjął kor

pus oficerski; Carey uległ ostracyzmowi kole

gów. Wzgardzony i om!ijany, tułał się odtąd

po garnizonach w Indjach i po lalach kilku

zmarł w Bombay.

Oczyw-iście,

n-a

wiadomość

tragicznej

śmierci księcia pow-stały i nie mogły nio po

wstać gawędy, przypisujące śmierć tę czyjejś

złej w-oli. Jedni doszukiwali się tu -spisku wy

gnanych z Francj-ii komunistów, którzy się za

ciągnęli do wojsk kolonjalnych

angielskich,

inni oskarżali republi"kański

rząd francuski,

inni robili1Carey"a mordercą, spełniającym roz

kaz swoich władz. Ale i dziś jeszcze, -zastana

wiając się nad okolicznościami śmierci, n-i’e mo

żemy się opędzić ogarmającemu nas niimowoii

podejrzeniu, że może śmierć nie była tu tylko

dziełem w-ypadku, może ją zgóry uplanowano,

może leżała w czyimś interesie. Oto narzuca

jące się po przeczytaniu książki A.Filon"a py

tania, które autor ze względu na ces. Eugenję,

dyskretnie dla siebie zachował: l) dlaczego

księcia, który tak był rad ze służby w sztabie,

0 której pisał -do m atki, że -będzie najlepszą dla

n:iego szkołą wojskową, przeniesiono do służby

wywiadowczej, na-rażającej życie na n-i-eus-tan

ne niebezpieczeńs,twa? jest to tembardziej dzi

wne, że -książę, z którym, jako głową dynastji,

należało się liczyć, niedwuznacznie dawał do

zrozumienia, iż pragnie pozostać

w sztabie;

wszak gdy mu niedługo przedtem ofiarow-ano

dowództwo szwadronu -partyzantów, nie przy

jął, sądząc, że więcej doświadczenia nabędzie

1 większe odda -usługi, jako oficer sztabu... 2)

Dlaczego w fatalnym dniu 1 czerwca -zapom

niano o bezpośrednim szefie a serdecznym jego

przyjacielu, maj. Babingtonie ipowierzono do

wództwo nieznanemu Carey"owi. 3) Dlaczego

oddział wyruszył bez przewodników, jakby u

myślnie -idąc w pułapkę. 4) Dlaczego, gdy na

pierwszy sygnał niebezpieczeństwa wszyscy na

rozkaz dow-ódcy rzucili się do ucieczki,dowód

ca zapomniał o księciu.

Jeden ze znajomych moich, którego stano

wisko i stosunki zbliżały do rodu Napoleonów,

obecnym był -po sprowadzeniu zwłok księcia

do Chi.slehurst, na nabożeństw-ie żałobnem ipo

grzebie w dn. 12 lipca 1879 roku. Po upływie

lat kilku opowiadał mi, że ogólną uwagę zwra

cała tam na siebie królewna Beatrix,

która,

wbrew wymaganiom etykiety dworskiej naka

zującej powściągliwość

w wyrażaniu uczuć,

nie ukrywała roz,paczy swojej, zalewając się

rzewnem-i łzanli. L’czucie głębszo wiązało ją ze

zmarłym. Ale ze stanowiska polityki angiel

skiej związek małżeński córki królowej z pre

tendentem do tronu Francji pożądanym

nie

był, pożądaną przeto mogła być śmierć księ

cia. Ztych jednak faktów i domysłów znajomy

inój nie wyciągał i wyciągnąć nie chciał żad

nych wniosków; obow-iązywało go oświadcze

nie, złożone w prasie angielskiej przez ces. Eu

genję wkrótce po śmierci syna; posiadamy jc

w dwóch prawie identycznych tekstach: ,,Je

dyną ziemską pociechą, która .mi została po

śmierci mego ukochanego syna, jest to, że padł

jako żołnierz posłuszny rozkazom,

które mu

dano w uznaniu, że spełni umiejętnie i z po

żytkiem. Dość więc rekryminacyj, niech pa

mięć o nim połączy we wspólnym żalu tych

w-szystkich, co go kochali a niech nikt nie u

cierpi a-ni na opinji, ani na interesach swoich;

niczego już w życiu doczesnom pragnąć nie

mogę dla siebie i niech to, o co proszę, przyję

tem będzie, jako ostatnia m oja prośba".

Oprócz królowej Wiktorji wraz z całą rodzi

ną królewską, obecnem było

na uroczystoś

ciach pogrzebowych ,,cało drugie Cesarstwo —

%) digitalizacja’ mbc.malopoiska.pl

*) p. Derennes op. c. s 107.

-} op. c. sir. 242.

4 pokoje, komfort, I p.

w centrnm14.rakowa

ewentualnie na biura.

Zgłoszenia listowne: Administracja *CzaBu«

_ pod: »2-1et ni czynsz«.

(918 21

jak się wyraża Filon8)— przynajmniej to, co

z niego pozostało za wyjątkiem oficerów, bę

dących w czynnej służbie". Byli

-w-ięc wojsko

wi, politycy, przyjaciele Dworu, były delega

cje robotnicze, składające hołd pamięci syna

cesarza robotników. Brakowało obu marszał

ków Canrobert"a i Leboeuf"a, którym rząd fran

cuski odmówił zezwolenia ma u-dział w żałob

nycli obrzędach 8).

W roku następnym (1880)ces. Eugenja odby

ła bolesną pielgrzymkę do Afrykipołudniow o},

zwiedzając wszystkie miejsca upamiętnione

pobytem jej syna, rocznicę śmierci spędziła w

miejscu, gd-zie poległ, w Stelezi. Po -pow-rocie

rozpoczęła budowę pięknej św-iątyni na wzgó

-zu

w Famborough, naprzeciw rezydencjiswo

jej; tam w -krypcie umieściła grobowce męża

i syna; trzecie -miejsce pozostawiając sobie.

—

Kościół ten obsługują Benedyktyni francuscy.

\V kaplicy królewskiej w Windsor królowa

Wiktorja wystaw iła księciu wspa-niały pomnik,

dzieło

rzeźbiarza Boecka,

przedstawiający

zm-arłego w postawie leżącej rycerza średnio

wiecznego.

—

Akademja wojskowa w Woolich

pobożnie czci pamięć księcia, jako bohatera,

który chlubą jej ’byt, -w -szystkiepo nim pamiąt

ki przecliowj wane są troskliwie; przed wej

ściem w-znosi się pomnik ze s,piżu, -dłuta hra

biego Gleiclieu"a.

Pięknie powiedział I-’ilon o Napoleon’ieIV. że

pozostanie on -na zawsze księciem młodości i

księciem młodzieży, która wyczuwać

w nim

będ/io wszystkie najlepsze marzenia i zapały

swoje. W’porów-naniu z melancholijną, niewy

raźną postacią Napoleona II,jakiem życiem tę

tn-ił postać togo -drugiego Napoleońskiego orlę

cia! Ten posiadał pełnię świadomości tego, —

czem był i czem -powinien był być; mi-ał czas

powiedzieć ludziom, czego chciał iido czego dą

żył i śmiercią swojądał wyraz ideałowi,który

nra był -pochodnią.

M Zdziechowski.

B) oj), c. a, 248.

8) Filon: op. c. 8. 248.

Najtańszy środek odzywczy.

Stoimy u progu wyjątkowego i epokowego

zdarzenia. Ilistorja zapisze je w poczet przeło

mowych wysiłków ducha ludzkiego na drodze

ujarzmiania tsil przyrody dla dobra człowieka,

dla podniesienia poziomu szerokich warstw lu

dowych, a tem sa-mem icli pozi-omu cyw-iliza

cji i kultury. Na pozóir skromny, ogółowi mały

znany wynalaze’k w-ęgierskiego lekarza, che

mika i fizjologa żyw-nościowego, Dra Włady

ława Berczellera, asystenta przy Fizjologicz

nym Instytucie w Wi-edniu, jest tem e-pokowem

zdarzeniem.

Po wieloletnich mozolnych pró

bach i dośw-iadczeniach udało się temu mło

demu uczonemu wynaleźć i ustalić sposoby i

środki, zapomocą których można groch, zwany

,,soja", hodowany masowo w środkowej, połu

dniowej a w-schodniej Azji, a w ostatnich ln

(:ach także w Stanach Zjednoczonych A. P -,

przemieć na mąkę, która zawiera 41%białka,

20%o tłuszczu, 20% -węglow-odanów, ’bardzo ob

ficie fosfor, w itaminy i lecytynę. Siła odżyw

cza tej mąki (4400-4600 tkalorji) przewyższa

co do zasadniczych składników

odżyw-czych

(białko, tłuszcz) w szystkie istniejące na świecie

środki pożywieni-a .

Zasadniczo jej skład-niki

odżywcze są wyjątkowo tanie i dlatego łatwo

dostępne dla racjonalnego odżywiania najszer

szych mas ludowych. Białko w mące -zsojiko

sztuje tylko 3% ceny białka z m-ięsa wołowego.

Ta nieznana dotychczas, sam a w sobie niewy

mownie niska cenabiałka mąkisojow-ej nabie

ra cech już wręcz wyjątkowych, jeśli weźmie

się pod uwagę naukowo bezwzględnie stwier

dzony fakt, że -białko tej męki jest jedynem na

świecie białki’em rośliunem, biologicznie peł

nowartośćiowem, łatwem do zupełnego stra

wienia, równem białku zwierzęcemu. Białko

jest potrzebne i niezbędne organiz-mow i ludz

kiemu do odbudowy i uzupełnienia jego komó

rek, zużywanych i niszczonych procesem ży

cia. Bar-dzo drogie, szerokim warstwom ludu

wcale niedostępne łub niedostatecznie dostęp

no białko mięsne może obecnie tanim kosztem

być zastąpione przez fizjologicznie równowar

tościowe białko z so}i.

Groch, zwany ,,soja",

znany jest w Azji pdl

niepamiętnych czasów, a od 5.000 lat służy ja

ko najgłówniejszy środek pożywienia narodom

żółtej rasy środkowej, a głównie wschodniej

Azji. Recepty chi"ńskie z przed tysięcy łat o

pisuję sposoby przyprawiania li przygotowy

wania soji dla konsu-mcji i -zużytkowani-a go

w’ kuchni.

N’arody białej rasy nie wyzyskały dotychczas

soji, tego jedynego w swym rodzaju bogato

skoncentrowanego środka -pożywienia, dla swej

konsumcji, -mimo, że od dawien dawna w-yjąt

kowe właściw-ości soji były -znane i przeróżne

próby i eksperymenty poczynione, celem przy

sw-ojenia jej białej rasie.

Dr Władysław Berczeiler swoim systemem

przemlewa sojęna mąkę,która maprzyjemny,

lekko słodkawy smak migdałowy i jest mało

tłuszcząca, mimo wysokiej zawartości tłuszczu.

Mąka ta o zawartości pierwo-tnych składników

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu