Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 686 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Ar« 224

Kraków Piątek 30 Września 1932

MaletytaM fantowa

opłacona gotówką.

Kornik LXXXVI

*CZAS« wychoirf ittialaAHlfl a Ralc!1*1* « . ts) wionir,

Wwme«** poledynea^ agSb*w .

PRENUMERATA MIESIĘCZNIE WYNOSI:

W Krakowie bez odnoszenia do ’dom« . . .

, *in

W Krakowie z odnoszeniem do domn

,.i

*151»

zł. o.—*

Na prowincję i przesyłką pocztową .

,,f,t

z} g_,

Zagranicę z przesyłką p o c z t o w ą ..............................

!.zł10-—

Za każdą zmianę adresu dolicza się zł. 0.50.

Reklamacje niezapieczętowane nie podlegają opłacie pocztowe}.

Listów nieopłaconych nie przyjmuje się.

Prenumeratę przyjmują: Administracja ,,Czasu", w szystkie urzędy

pocztowe, wszystkie miejscowe i zamiejscowe Biura dzienników

CZAS

KONTO P. K. O. KRAKÓW NR. 400.404,

Adres Redakcji i Administracji: Kraków, nl. św. Tomasza 32.

Telefon Redakcji 100-50. -

Administracji 1 Drukarni 137-50.

Godziny biurowe: od 9-tej do 12-tej I od 15-te] do 18-te].

Czego chcą Włochy?

Pra-sa polska pełna -jest w ostatni-ch

zwł-aszcza tygodniach -sprzeczny-ch. poglą

dów i -dys-kusyj na tem at obecnego kierun

ku polityki zagranicznej włoskiej wogóle,

a stosunku jej do Po-l-ski w -szczególności.

Lecz jak dalece sprzeczne się mogą wyda

’wać z ogloiszonemi niedawno filofrancu

skiemi wynurzeniami -Duce filogermańs-kie

i nieraz w stosunku do Polski nieży-czliwe

wyskoki któregoś z dzienników faszyst-ow

skich, wychodzących

nad Tybrem, tak

przyjrzenie isię !baczniejsze isto-cie sy-tuacji

wskaże, że zygzakowata napozór linja poli

tyczna W’ł-och jest w istocie bardzo prostą

i że tylko wzięcie -za podstawę ro-zważań

jej, a -nie -zewnętrznych akcyde-ntów, -może

doprowadzić do trafnych wnio-s-ków -ogól

niejszej na-tury.

Istotę polityki za-graniczn:ej Włoch okre

ślają -jak w każdem tonem państwie, dwa

główne czynniki: :położenie geo-graf-iczne i

syt-uacj-a wew nętrzna. (Położenie ge-ograficz

ne kieruje ekspa-n-s-ję Włoch na wybrzeża

morza Śródziemnego, -sytuacja we-wnętrzna

każe im szukać ujścia -dla -wzras-tającej nie

zmiernie szybko lu-dności w przeludnionym

k-raju -o-ra-z każe im s-zukać surowców i -pa

li-wa -dla przemysto tak rozwinię-tego w

kraju, -który prawie zupełnie na-jważnie-j

szych z -ni-ch nie pos-iada. Ani przed wojną

świato-wą, ani w jeij następstwie nie udał-o

się W łoch o m za-jąć cennie-j -szych -obszarów

kolon-jatoyoh, -opano-wanyc-h j-uż przez inne

po tęg i ko-lonlja-l-ne, -t-o co po-siada-ją -o-becnie

stanowić -może tylko dobrą bazę do dals-zej

ekspans-ji, a-le zasadniczych -po-trzeb Włoch

ani kotonizacyjnych ani gospodar-czych z-a

spo-koić nie -m

-oiże. K -o(mbinacja oparta na

rozszerzeni-u bazy Dodekane-zu na m-orz-u

Ege-j-skicm przez -opanowanie -części Azji

Mniej-szej i -się-gnięcie st-am -tą-d n a b og ate

wybrzeża -Morza Czarne-go, zawiodła w-raz

z utrw-a -leniem -się n-owe-j Turcji. Jako -jedy

ne szanse zd-obycia d-obrych ko-lonij pozo

stała alb-o n-o-wa wo-jna, albo rewizja do

tychczas-o -wego stan-u po-siadania m ocarstw

w kołonjach.

Wb-rew ws-zy-stk-im pozoro-m , M ussolini

z pewnością, przynajmniej na najbliższą

przyszłość, wo-jny nie -chce, z w ielu po-wo

dów, niewątpliwie bardzo sł-us-zny-ch. Nie

mniej jednak j-eżeli nawet -d-ro-gąpokojową

chciano c-oś uzyskać, wypadało -się zbroić.

Toteż pro-gram uzbro-je-nia i przygotowania

Wło-ch do -wojny podjął faszyzm z o-gromną

ene-rgją i ipro-wadzi go dotąd. Prowadzi go

n-a-we-t teraz, -ch-oć nie lic-zy ujn-że na rychłą

wojnę, bo zaniechać go nie m-oże, nie -chcąc

stracić -wszystkich stą-d płynących atu-tó-w,

mi-nio -że -sytuacja w ciągu 10 lat -je-go trw a

nia,-bardzo się zmieniła.’Jeżeli w pierwszych

latach, a zwł-aszcza w latach kryzysu i u

padk-u franka we Franc-ji-można było przy

puszczać, żo Fran-cja nie tylk-o ’zo-stanie zdy

stansowana prze-z Wł-o-chy na -pu-nkcie pi zy

ro-stu l-udno-ści, ale ta:kże i utraci swą pi ze

w-agę ekon-o -mi-czną, ’to dziś dr-ugi z tych m o

men-tów -odpadł zupełnie. Włochy pizy ca

ły-m ogromnym swym wysiłku i niewąt—

Vliw em p-odnie-sieniu się na -po-lu gos-poda; -

czem n-ie są w -s-tanie finansowo n-a-dążyć -za

boga-cącą -się tak -szyhko Francją. Je-żeli zas

kiedy, to dziś woj-na je-st wo-jną pieniędzy,

o-d których zależy f-lota, lotnic-tw-o i wszel

kie bronie techniczne w -nie-widzianym po

przedni-o stopniu.

Z tej te-ż przyczyny Włochy -stały -się na-j

pierw zwo-lennikami -ograniczenia -zbrojeń

morzu, pojmują-c równość -zbrojeń

swych, z Francją nie -tyle w ty-m sensie, by

mogły ,tyle -s -tatków wybudować co F-ran

cja, ile żeby Francja nie mogła więcej bu

dować, niż Wiochy. To zawiodł-o . Fran-cja

nie poddała się dyk-tatowi londyńskiemu

i buduje -flo-tę we-dle -swego uznania i -swych

pieniędzy. Tem energiczniej podjęły W o

ehy ha-sł-o rozbrojenia. Rozumieją one’ ze

jeśli Niemcy mo-głyby

-sięuzbroić nie-co har

dziej, niż -obecnie, a Francja nieco -się ioz

broić, nastąpiłaby równowaga, -w k 01ej ar

bitrem sytuacji na -zachodzie E-uropy były

by Włochy i że Francja albo wówczas, albo

też uprzedzając taką możliwość zł cc} ł uj

się na k-upienie sobie przyjaźni \ oc i

stępstwami, także na polu kolohjalncm.

Francja, jak do-tąd czuje -się dość silną,

by żądanio-m Włoch -od-mawiać i m a za »o

bą argument ten sam. którym, -tyl:ko w -od

wro-t-nym sensie, w-ojują Włochy. Je-dną

z po-dstaw trw ało-ści im-perjum ko-lon-jalne

go francuskiego j-est fakt, że F-ranc-ja w m i

nimalnym ty-lko stopniu kolonizuje je, cy

wilizując ludność bcrberyj-ską czy arabską,

ale nie u-su-wając jej ani jej nic -ogranicza

jąc. Lud’ność ta obawia -się naodw-rót, że

w -razie dostania sięp-o-dpanowanie włoskie

z iemie jej -zaleją ty-siące p-racow-itych kolo

nistów włoskich, którzy zajmą -na-jlepsze

o-bs-zary, u-jimą w s-w-e rę-ce handel i zepchną

ją na piaski p-u-styni. W tem tkwi sekret

frankofil-stw a t-ubylców w Algierze, T u ni

sie -czy Syrji, ty m airgumen-tem b ro nią an

glofil-skio kierunki w E-gi-pcie konieczności

- trzymania -się Anglji, twierdząc, -że zupeł

na niep-od’ległość Egiptu skończy się -z u-sa

do-wienie-m s ię ta-m Wło-chów.

Włochy oczywiście nie zaprzestają mimo

to zaczętej gry. Podró-ż króla włoskiego do

Erytrei, w której w najbl-iższą niedzielę ma

wylądować, je-s-t bardzo znamiennem poło

żeniem -p;rzez -polity!kę włoską akcentu na

tej właśnie kol-onial-nej stru nie, -na które-j

Mus-s-o-lini wygrać zamierza -mel-odję le-p

szej przy-szłości dla Wło-ch. Nied aw ny jego

fil-ofrancu!ski wywiad m a prze-cież s en s

krótki i aż nadto wyraźny: zaproponujcież

nam przyzwoitą cenę, a inte-res dojd-zie ba-r

dzo -szybk-o d o -skutk-u. Wło-chy m a ją zbyt

do-brą dyplo-mac-ję i zbyt d-obrą trady-cję dy

plomatyc-zną, by nie w ygry w ać wszys-tki-ch

mo-żli-wych atutów, jakie prow adzą do tego

cel-u, -mo-gą d-opuścić -z tej ra-cji nawe-t do

gło-su swych germa-no -filów, c-o nie prze-szka

dza, by równie -szyb-ko kazały im zamil

knąć, kiedy ten to-n utrudnićby miał pożą

dany dla ni-ch finał.

11X3OGLOaXH*j

l«-dn-or«.łow» u j-łd-ta jrinr** m ilim etrowy:

Ogłossenia swykł«

i,i

zL 0.20

Uktad t*b el«rycm y« «yfrowy, komSln-ówaai](..... ................. i

(t 0.30

Ogłoszen-ia W yNad es!aaycłi"

,,i

iiiiiti«,,zL0.40

Nekrol-ogi

,,,,a,

«i-,,j

zł. 0,35

Kom-unikaty po kronlt«

i«i«,,,«i,iiiaiiizł.0.50

Ogłoszenia n a pierw szej »tron,ie , a s :

,iai«;«.

zl. 0.60

Ogłoszenia w n um eraołi świątecznych 25% drożej. ( - Ogłoszenia zamiej

łc-owe 25 % d-rożej.

-—

Za zastrzeżenie miejsca d-olicza ail-j 25?t,

Administracja nie bierze odpowiedzialności

za terminowe umieszczenie ogłoszeń.

Ceny ogłoszeń obowiązują od dnia zmiany w nagłówku«

Ogłoszenia przyjm ują: Administracja ,,Czasu’: t w-szystkie miej-scowe i zer)

miej-scowe Biura dzienników 1 -ogłoszeń.

Epilog ,,bitwy pod Pilkallen".

Łii_cfiL

Wielka mowa Herriota.

Genewa 29 -września.

-(!T-el. wł.) Na dzisiej-szeim -posiedzen;i;u ple nar

nem Zgromad’zenia -Ligi*Narad/ó-w; wygłosił pre

mjer H erriot zapowied!zianą wi-elką mowę, w y

s-łu-ch-a;ną p-rzez ;s;z-czel-nie -w yp e-łnioną

-s-alę

z wie-l -kiem zaint;e-re -so -waniem.

- Zaraz na po

c;ząt-ku z-ebrania prezyden-t ’Z-gro-madzenia -Poli

ti-s udzielił -głosu Ile-rrio-towi, k-tórego uk-a,zanie

-si-ę ;na -trybunie powi-tał-a s a la hucz-ny;mi) okl;a

sk-ami. N a ws-t-ępie oświa-d -czył Herriot, że -za

bie-ra gło-s, aby -d-a;ć w-y-raz wierno-ści F-ran-c!ji do

Ligi -Naro-dów, -tem bardzie-j’ w -chwili obecnej-,

-g d y o,d jezior-a Lem-ańskiego -wie-je zim-ny -wi-a-tr

pesymiz-mu .

-W-s-z-ys-tki-e :n a r o ;d y - m-ó,wi-ł

—

leżące -do -tej organizacj;i powinny z-dawać -so

b-ie -s-p-rawę z -trudno-ś -ci, j-akie -m-a

-do pokonania

Liga N-a -rodów. Nade-szła -ch;wila, że- ,t-rze-b-a o pi

n ji pub:li,czne-ji -zwrócić u-wa-gę n a to, -co :dotąd,

Li-ga N aro-dów z-działał-a .

-Lig.a

-Naa’c-dów s.two

r z y ł a kon-feren-c -ję roz-b-r-oj:e-nio-wą, u-możli.wił-a

kon!ferenc-j,ę :Lozańską, -doprowadziła -d-o konfe

rencja iokarneńśkiej. Dalej usta-no -wił-a !L:iga

- Naro-dów Mlę-dzyna,rodo-wy Trybuna-ł (Sprawie

dliwośc-i i rozbudo-w ała .sy-s-tem roizj-em-s-twa m ię

dzynarodow ego, N-aj-ważniejSzeim o-be-cnie z-ad:a

niem -mię-d-zynaroido w em j-est -k-onfe-reucijla roz

bro-jenio-wa .

- Zeb!raliśmy s-ię -tu nie -poto, aby

s-twierd,zić, c;o -nas dzieli, -lecz -co n a s łąc,zy.

—

K-aż-de pań-stw o m a swo,j-e w-ła-s-ne

- trud-ności, by

ł-o-by

-za,tem o wie-le szczer,zej i ucz.ciwiej, -gdyby

każ-d-e p-ańs-two na k-o-nferen-cj-i rozbrojeniowej

j’asno wymieniło swoje cele i zamiary, niż aby

je miało ukrywać, czynić zastrzeżenia i pota

jemnie dążyć do ukrytych celów. Nie uważam

za -st-osow-ne wyli-czyć ws-zy-stkic;h trudności, n a

jakie -na -po;tyka -konferencja ro-z:broj.e-nio-wa, aby

przeciwieństw ni-e zaostrzać. Trud-no -ści j,ednak

są -tak wie-lk -ie, że m-usimy -się poważnie zasta

no-wić na-d i-ch, rozwią,zaniem. G -dy -byśmy -nie

- doszli -d-o rezultatów, p-opełnili-by -śmy błąd, -na

;raż ając -w najc:ię-ższy -s-po,só-b lo sy na-ro,dó-w, k-tó

re na nas !:czą. J -akieko,lwiek !j-ed-nak będą -tru

dności, Francja ma od,wagę -wys,tąpi!ć z nimi -do

walki w im-i-ę

- pokoj-u i -rozbroj-e -nia. Ni-e m o gę

powiedzie-ć, ab y p-rac-e

- konferencji rozbrojeni-o

w-ej w cze-rwcu i li:pcu nie miały znaczenia real

ne-go.

-Były ,to pie;rwsze rezu-ltaty, które na-s-ze

id-eał-y s-pr-owadziły n a -ziemię faktów rzeczywi

stych.. ,W item też l-eży p-rzyczyna k-ryzy-su ;Lig!i

Na-ro -dów. Zapytacie mnie o doktrynę Francji,

to odpowiem: pakt Ligi Narodów i wogóle Liga

Narodów.

-P-rz,echodzą-c do omawiania konferencji lo

zańs;kiej; H erriot zaznac.zył, że mi,mo -trudno-ści

konfe-ren -cj-a dop-rowa -dziła -do -poro-zumienia.

Zna-c -zenie te-j k-onferen-cj,i ocen’ione -zostanie -na

leżyci-e po- u -pływie pe-wnego -c:zas-u. L o za nn a

je-st -dowo,d-em, że F rancja nie zasklepia się

-przed! porozumieniem . W -skaz-ał -d-al,ej ;Her;rio,t

n a po,c!ieszaj!ący -wyn-ik konfe-rencji w Stresie i

podkreślił, że także w ,przyszłości Fran-cj,a -nie

poskąpi swej ,serdecznej współ-pracy. Wskazał

dalej mówca na konieczność walki z dwon;a

wrogami Ligi Narodów: reakcją i demagogią.

Powraca-j:ąc -jesz-cze

- do za-słu-g Ligi Na-ro -dów

Herrioit wska-zał na dw a -poważne rez,ult.a,ty Li

gi Narodów , j,a!k-imi są znie:sienie dy-p -lo-macji

- tajnej i z-likwidowanie wi,elkich -so-j-u-s,zów z cz,a

sów p-rzed-woj-enny-cli. Nie -udało się j.eszcze Li

dze Narodów zupeł-ne u -sunięcie woj-ny, ale zdo

łała dopro-wadzić do po-wa -żnego ograniczeni-a

- stosowania siły, wprowadzając na j-e-j mie-jsce

prawo.

-Mowę zakończył Herriot uczc,zeniem pamię-ci

Briarrda.

- Przemówieni-e premjera francu-skiego na-gro

dzone zo-s-tało burzliwym:i ok-la-s-kami.

Opinje Anglji i Włoch.

Genewa 29 września.

(Tel. wł.) W da-lśzym -c-iągu -dyskusj,i g ene

ral,n-ej zab:rał -głos d eleg at -a-ngi-el-ski ;lor Rober,t

Cecil. Mówca ;zapewniał ,pe:ł:ną ;solidarność An

glji z za-sa-da-mi Ligi Naro-dó -w i wystąpił -p-rze

ciw k;rytyce -nieu-zasa -dn-ionej.. Naw-i -ązując -do

s-to-su-nkó-w francusko-,nie-mi-ecki-ch łorid Ce-cil

zau-ważył., że os-ią-gnięte po-roz umie-niie mię-d-z,y

obydwo:ma -państwami u]sunęłoby z-e

- świata

75 -procent ,niiopewności. Mówca ;zazna-c:za, że

n;i-e m-a zamiaru -m-i-es-zać -się w politykę ob-u

p,ańs-t-w, jedna-k stwie-rdza, że gdyby -więcej

pr-ze -str-zegano ,pak;tu Ligi Narodów nieporozu

m ienia -zn -ikłyby automatyczn-ie.

- Mówca -a!pe

lował wres-z;ci-e Ido wszys(tkich narodów ,

a-by

zd-ały sobie s-p-ra-wę z odpowiedzialności-,

j:aką

w zi:ęłyby n a si,eb:ie w -ralz-ie ,-nd-eudania -ko-n-fe

ren-cji rozbrojenio-wej.

;J-ako o!statni -mówca -dzi-sie-js-zej de!baty ge!ne

raln-ej -zabrał głos delegat włoski, pod-sekretarz

s,tanu baron Aloisi. Podkreślił on s;talą goto

w ość (Włoch Ido -współ-pracy nad; usunię-c -iem

trud-ności.

- Wło,chy stoją ni-ew -zrusizeini,e n a sta

nowis-k -u, że tylko jaknajdalej idące rozbroje

nie wzmocni bezpieczeństwo każdego poszcze

gólnego kraju i wszystkich państw. Drugim

pro-bleim-em1, któremu rząd -włoski przypisuje

jak najwięks-ze zna -czen,ie, to przywrócenie

równowagi gospodarczej, środki hamujące

handel, jak preferencje i ograniczenia przy

wozu nie prowadzą do celu. Mówca wskazał

wre-s-z,cie na wyni-ki konferencji -w Stre-sie -na

zywając je poważnym k-rokie!m, naprzód i pod

kreś:l,ił -gotowość !dals-zej w-spółpra-cy Wio-ch

Na,stępne -po,siedzenie odro-czo -no d,o ju tr a -przed

po-łud-ni em ,.

-Bi(twa -pod iPilka’l-le-n m iała m-i-ejsce gdzieś

n-a

- wiosnę tego roku. Do wschodni-o -pruskich

w si chodz-ić

-po-c-zęli dość uporc-zywi-e eg zek u

torzy są-dowi, zajm ując -i s-przedając iin-Wentar,z

rolny,

sprzedając licytacyjnie chłopskie za

grod-y i ju;nkierskie folw arki. Oburzeni w-scho

du io-pru-scy rolni,cy, w który ch rzą!d Rzeszy z

- powo-dzeniem -wmó-wił, że są źren,icą i najce;n

niejs-zy!m k l e j n o t e m n:iem-i,eck-iej repub!lik,ii, -po

sta!no-wili ukarać z,uchwałość organów wy,m,ia

ru praw-a i -precz przepędzali od (Pilkallen wła

śnie zaczą-ws -zy, -egzekutorów ra-zów ni-e żału

jąc, nabrawszy zaś rozpędu przepędzali rów

n,i,eż -zwy-cięsko p olicyjną asys,tę, z któ-rą s-ię

egzekutorzy zja-wiać -zaczęli. Ciąg -d-als-zy -tej

zwycięskiej bit-wy prusk’i;ego rolni-ctwa prze"

ci:w pruskiej sprawiedliwości toczył się prze-d

sąd-am -i, a epilog (m;iał miej-sce nieda-wno prze-d

Trybunałem R-zes-zy w Lips-ku. Naj(wyższy sąd

N-iemie-c ń i e pod-zieli-ł bynajmniej opi-njd- p r o

kuratora,

jakoby -tempera(me,nt wschodnio

pru-ski,, tak dotkli-wy d-l-a policyjne-j i e-gzeku

torsklej skóry, -by’ł naruszeniem -praw-a i gwał

tem na Osobach urzędowych. Naj-wyższy sąd

Niem-iec uznał, że -pruscy ,,hobera-ux" nie do

puszczając do wykonania prawomocnych wy

roków sądowych -i wyegzekwowania należ

ny-ch od inich pretensy-j,,

- dział-ali -w obro-nie

u-zasa!dnione-go -własnego interesu.

Zdziwiony C-zytel,ni-k

- polski, któreg,o pojęc-i -a

o prawie ni-e ba(rdzo miogą -się pogodz-ić

-z

- ta

k,i-m

- wy-rokiem, pyta: dlaczego. Zainteresowa

nie -czytelnika -polsk;iego jest uzasadnione:

oto (pruski,m rolnikami wolno h-amować wy

miar -prawa -d-latego, że u ,ich granic -powsita

ło -pań-stwo polis,kle. T o ’Pol(sk-a je-st win-na, po

wi-ada lipski ,,Relcbsgeri!cht".

Przed

wojną

światową ,,-prowincj-a wschodni-o -,prusk-a" była

w stani,e dos,ta-rczać fizyc-znie i m oralnie,

zdrowy,c,h ludzi, niemieckiego du-cha, którzy

wyrównywali straty, powodowane nadmier

nern z,uży-ci-em lu-dzi w wielki-ch miastach, fa

bryk ach ,i k-opailn’i-aeh". G-rani,ca oid -s -trony Ro

sji ,,zabezpie-c!zała gospodarcze zdrowie prowin

cji-".

Wojna światowa, ,,-dyktat wersa-ls-ki"

przyniosły -jed-nak konie-c tej pomyślności.

,,Otoczen-ie

za-ś

granicami

nowo -powsta

łych !małych -pańs-tw

spowod,owało zni-sz

czenie w arstwy ch(ł-opsk,iej a! -przez -to w-ogóle

znis-zcz,enie Niem(czyzny w prowincji wschod

mo-pruB-klej". ,;G-dy pona-d -to rolnict-wo polskie

w ,porównaniu ze Ws-chodnio-ipruskie;m -ma

znaczn,ie le-psz-e warunk-i produkc)ji i !m,niejsze

kos-zta-,

- m -usiało -dojść do -tego, iż chło-p ws-cho

dnio-prus-ki w wal’ce konkurencyjnej, (te re

we-l-acje o konk,urencji rolni-c -twa pols,k,iego na

rynkach! wschodnio-pruski-ch pole-raim-yi u-wa -

Socjalistyczna Mi^dzynaroilówka za rozbrojeniem.

Zurych 29 września.

(Te ’l. ’wił.) B i u r o So-cjal-is-tyc-z-ne-j

- Międlzyin-aro

dówki( ro-botnic-zej :na idz:is’iejszeim, -posi,edzeiniu

wypo-wi,ed:zi-a-ło s i ę iza - dal(szą a k c j ą imiięld-zy na

rodową -przeci-w

- dążno-ściom -do uz,upełnienia

zbrojeń -i za pows-zechnem rozbrojeni-em:, po!d

legającem pow-szechinym

regułom ko(ntroli

mlędzyina,rodowej. Akc-ję -tą -poprą -międzyna

ro-dowe -zw.iązki ,zawodowe swoi-m,i "wpływami

Dalej postano-wiło B,iuro zapro-ponować egze

kutywie z,wota n:o konfe-re-nc-j,i-, n a :której m-ia

łyby być rozwa-ża-ne m etody wa,l-kii kla-sy robo

tnicizej c- wład-zę w obecnych wa-run(kach go

spo-da-rczych i polityc-znych.

Gios francuski o wyjeździe Neura!ha.

Paryż 29 -września.

(Te-ł. wł.) ,,Matin" w ostry sposóib -kry-tyk-uje

de-mon -stracyjny

wyja-zd -niemieck,iego in-imi

stra -sp-raw zagra;ni-cznych v. Neura-th-a z Ge

n e w y i p-i-s-ze, że we-dle "w-szel-ki-ch po-zorów

,,rząd haro-nów i junkrów zamierza Ligę Na

rodów trak(tować tak jak Reich-s,tag".

d-ze naszy,ch rolników —1nie radzimy jednak

wier,zyć ReichsgericMowi i próbować

coś

sprze-d-ać -do P r u s iWlschodni-ch) uległ. Diziś nie

może z,a swe wyroby’otrzym-ać nawet tyle, ’i!le

go kosztowało ich wyprodukowani-e". Oczywi

śc!i:e winny-m jest ,i ,,kory(tarz".

Dlaczego —

tego je-dna-k nawe-t Trybunał Rzes-zy nie po-t,ra

fił pow;ie-dzieć.

-Na te;m, niesłych-a,nie jak na wj"rok osobli

we-m, uzasadnieniu oparł Trybunał Rzes-zy za

sadę prawmą, uni-ewi-n;niającą wojow-ników w

Pilkallen. Powiedz-i -ał o,n:

,;także cała grupa

ł-udzi, cala ikilaisa społeczna może iznaleść się

w s!t-an-ie wyższej konieczności. Może ona szu

kać ws-ze-lkiej -drogi dla odwrócenia nie-bezpie

czeństw a gro-żącego życi-u

-i

- ciału. Wpraw-d -z,ie

w zasadzi-e

-do odwracania ta-kich iniebezpie

czeństw, grożących -części naro-du, powołane

jest -państ-wo .

- Może je-d-nak -powstać taki lata-n,

że i!stotny przym us zewnę;tr,zny (tak określo

no p:rawne skutki wersalskiego dyktatu) unie

możliwia państwu uży-cie swych -sil :po to i w

dos;tatecznej imierze, by na cza-s uratować za

grożoną część narodu.

- Wtedy uc,iśniona c-zęść

narodu m-usi się -zorganizować w celu samoo,—

brony. Jeśli jej niebezpieczeństwo objawia się

w tern’, że przymusowo o-dbi-erają jej mająte-k,

to może się okazać koniecznem, a więc i u

prawnionem;, iż ta-k,i związe-k częśc-i narodu

b,i-e-rze

-na1-śiebi-e obronę przed egzeku-cją".

Obywatel -niemiecki, któryby, -po przeczyta

niu wyroku, są)dzi’ł, że każdy Niemiec, które

m u gro-zi utrat-a

-da-chu n i głową ,i warsz;tat-u

pracy, imoże się izmówic z towarzyszam!i nie’

woli i gwałtem1 odeprzeć to ,niebezpieczeń

stwo, imyliłby śi-ę. Pra-wo do takiego o;poru -ma

jeldyn-ie ten obywatel -n,ie:niecki, k-tórego -sy

tuacja -pow,stała wskutek ,,-zewnętrz;nego przy

m-uśu",

- wywartego na pań-stwo.

Obywa-tel

Wśchodińio-prusk,i — powia-da -Reicb-sgericM —

może nie płacić długów taić długo, ’jak -d,ługo

n a gra-n;i-cy jego prowincji leży kory-t’ar:z po

morski i jak -długo u jego gran,ic rozciągają

si-ę ,,nowo pow stałe -drob,ne pańs:twa", a nie

iimip erju m ro-syj-sk,ie. W d-al-sze} logi-ciznej k o n

sekwencji oby-watelowi wschodnio-pruskiemu

wolno zapewne ;zmówić się iz towarzyszami

ni-edoli i ,;skrępo’w aną naciskiem z :z,ewnątrz

Rzeszę" -wyrę-c:zyć -w usunięc!i-u tego stanu, w

z,l’ikwidowan,iu ,,ko-ryta-rza" i, ,,nowo -pow-sta

łych drob:nych pańs-tw".

Lipski epilog wojny

w Biil:kallein

,nasuw-a

reflek-sje polityc,zne

pi-erwszorzędnej wagi. Wyrok Trybunału R-ze

sizy powin:ien leżeć przed genew-ski,m;i augura

m i, gdy -zacz;ną radz-ić n ad z,agadn,ie;niem b ez

pieczeństwa.

Tajemnica raportu lorda Lyttona.

Kto będzie komisarzem Ligi Narodów w Gdańsku?

Genewa 29 września.

(Tel, w ł.)

,S-prawa nomiinacji nowego Wy-so

kiego Komłsarza L. N. w Gdańsku

n-abi-era

,tu coraz większej a!ktual-ności. W kołach po

informowanych -sekretarjatu L. N . są -zdania,

że nomi,nacja ta powin;na nastąpić w naj,bliż

s-zym ciza-sie i, że -nowy komi-sa -rz bę’dzie n aj

prawdopodobniej narodowości angielskiej. Ze

-s,trony Gdańsk:a wysuwają podo’bno kandyda

turę ,p. Mac Muellera, b. posła iW. Brytanji w

Warszawie. W każdym razi-e faktem jest, że

p. :Mac Mueller przy-był onegdaj do Genewy.

j -Pozatem -mówi się wie-le i dość rea-lnie o

kandydaturze

sir Johna Hoppe-Simpsona,

który spę!d,ził dłuższy c-,zas

na służbie a-ngie-l

skiej w Indjach. Pr-ze-z pewie-n

-czas

s i r Hop-pe—

Simpso-n był członkiem Iz,by gm-i-n, W 1930 r,

bawi,ł w Palestynie w specjalnej(m,isji w zwią

zku z zatargie:m żydowsko-arabskim o Ścia-nę

Płacz,u. Mówi się wresz-cie o ka(ndydaturze je

d-nego ze znany-ch w Euro-pie dyplom atów po

łudniowo-amerykań’Ski,ch, co jednak natrafia

n-a

- trudności ze strony Niemiec.

II,.

_______C

_J_J_i

Ak-t u-znamiia prz-ez Ja-ponję n,iepodległego

pańs;tw-a m ’andżursk-iego, jako jede-n z eta;pów

japońs)k;iej prze-budowy pla-nowej Dale-k -iego

Wscho,du, wrzyna ,si’ę ostrym k-linem w -powi

kła;ny kłębek polityki wszechświa,towej i wy

twarza nowy i bardzo ciężki ,zama-ch na po

wagę Ligi Naro-dów w chwi’l,i tak b.

- dotkl-iwi’e

z,aog:n,ionej prze,z w y p adki 1 żąd,ania raiam,ie

c-ki-e.

Nowe państw-o for!m-alnie niezawisłe, -będzie

wła-ściwie e-kon;om-icznie i politycznie od Ja

ponj-i

-za’leżne, co wywołuje zupełni’e już wy

raźny ko:nfl;ikt z Chinami na dłuższą -metę;

zaś sprawę komplikuje... komisja -Li;gi Naro

dów, -która w ciąg,u kilku miesięcy -po-d prze

wodnictwem -lorda Lyttona badała s-tan rze

czy !mand;żu!rskich n-a miej-sc-u i właśnie obec

nie wypra-co -wała od!nośny rapo-rt, który L:i-ga

N-arodów ma rozpatrywać w -połowie paździer

nikab. r.

Treść tego -raportu ni-e jest dotąd opu,bli-ko

wana, lec-z według pogłosek krążących w Ch-a-r

binie a -zanoto-wan -ych pr-zez pra-sę rosyj-ską,

komisja m-ial-a rzekomo przyj-ść do w,niosku,

że opus-zc;zenie Man-dżurji -przez Japońc-zyków

było-by nietylko faktycz:nie tru-d;n,e,m -do usk u

tecznienia-,

le-cz i niepożądane!m ze względu

na pokój i kulturę. Członkowie komisj,i -przy

źli jakoby -do wniosku, że interesy Japo-nji’na

ieryitorju!m mandżurskiem ,są tak znaczne i

poważne, ,iż Japonja m a niezaprzeczone pra

w"o na realną i -czynną i-ch o-bronę. Z d-rugiej

jednak -s’trony komisja L-igi N-arodów, sto-jąc

n:a gru-n-cie -stałości -zasad międ,zyna-rodowego

prawa, sprze-ciwia się o,sta-tecznemu oderw aniu

Mandżurji o-d Chin i proponuje zebrać w naj

bliżs-zym czasie nową konferencję przedstawi

cie-l-i Japonji, Chin, -i innych państw zai-ntere

suwanych spra-wa(mi Dalekiego Wschodu. Ra

port komis-ji Lyttona uważa rzekomo za naj

bardziej

wskazano

zachować

suweren-n -ość

Chin na;d Mandżurją z jednoczesnem ud-z.iele

n,i:elm jej ,szerokiej autonomji oraz z zastrze

żeniiem, iż Japonja -powinna otrzym ać s-pecjal

ne gw-a -ranc -je -dla -swy-c-h intere;sów ekono!mi

cznych i wojskowych.

Do pogłosek powyższych, usiłujących prze

niknąć do tajemnicy ra-portu komisji Ligi Na

rodów, -m ożna przyłączyć n-a-dzwyc-zaj o;s-trożny

wywia-d, u-dzie-lony p rasie berliń-sk’iej prze-z

niemie-ckiego -członka powyższe-j ko!m-isji ta,j

nego ra-d-cę -d-r. Hen-ryka Schnee.

Dr Schnee oświadczy}, że komisja baidała

teren mandżur-ski w

ciągu 8 ;mie-s-ięcy, a

w swych badani-ach wychodz-iła -nie z wojsko

wego punktu widzenia lecz rozpatrywała

ma;n-dżu(rski -p -roble-m-at z,e s t r o n y po!i:tyciz-no -

ekanjom-iciznie-j.

Koim-isj-a roz -poczęła sw-oje badan-ia o-d Korei,

państw a -pozostające-go -pod suwerennośc-ią Ja

ponji, które -wy-s-łało -d-o

.Man-dżur,j-i

-c-kolo

200.000 w-łościan, -u -prawi’aj!ąc:ych; ry ż ,

-aiby tam

stwo(rzyć -pe;wne -jądro -wśród 30 -miljonów lu

dności kraju. Obecnie ,zam-ies;zkuje M andżurję

około 240.000 Japończyków ;i-200 .000 Rosj-an .

Kom-i-sja stw,ierdz-iła, że sta-n kraj-u je;s-t nie

zw yk’le ciężki, oid,byiw-ają się ta-m

- sta-łe w-a-lk-i

z -ban-dy;tami, którzy nisz-czą kraj, !mor,dują sp-o

kojinych ,mieszkań-ców 1 psują -połącze-nia ko

lejowe. Ol-brzymi wyl-ew rzek’i Sungari w po

bliżu (Tiarbina pokrył wodą -pra-wie trze-cią

część północnej Mandżurji.

;Sa!m-o iz si;e-bie -wyn:i-ka, mówił d-r Schnee, że

zarząd -taki-m. kraje-m j-es-t n-iez-wykle tru-dny.

J-aki-eż je st wyj-śc-i-e z teg o po}-oże-n:ia?... N a j

bard ziej -pożąda-neim -byłoby pogod-ze -n,ie d-wóch

wi-elki-ch narodów żó-łtej ra-sj?. Bo Chiny tylko

wów-cza;s -m-ogą iść -drogą postępu l stać się po

ważnyrn czyn-nikiem gos-po-da-rśtwa światowe

go, gdy -d-aną im toędzie ;możn-ość powol-nego i

spoko-jnego rozwoju, ku czemu jed,nak zda

niem :d,r. S -chnee ;sto-j’ą n a -prze,szkodzie t;r-zy

przyczyny. Prze-d,ewszysitkie!nj przeszkadza tu

tra’dy-cyj;ne przywiąza;nie Chińczyka -do ro-d’zi

,ny, -które -ni-e pozw ala ro;zwinąć się -należycie

uc-zucio-m

-sz e rsz ego, twórczego patrjotyz-mu,

- z -acieśniając krąg zai-nte-resowań w ramkach

bardzo wą-skich. Drugą przyczjmą j-est s,zeroko

rozwi-n(ięty bandytyz(m’, trzecią w-re -szcie — ko

muni;z-m . Je-st je-s-zcze je-dna, ba-rdzo pow ażn-a

przy-czyna — n -iez,wykle ciężki ;stan fi,na!nsowy

i zupełny .nie-mal brak środków ke!mnnika,cyj

nych, co w zespo-fe przy niezmie-rzonych prze

strzenia-ch państwa nad wyraz ut-rudnia wsze-l

kie obja;wy ozynine-go życi-a.

Dr Schn-ee nie

wy-prowadził wprawdz;ie

wniosków, lecz ,z -całej treści j-ego wywiadu

wynika, że ra-port komi;sji lorda Ly.ttom-a, -sto

jąc n-a gruncie prawdy pra-w,nej, n-i-e za -po-m

n-iał i o tej -prawdzie życic wo-pra;ktyc-znej, iż

Chi-ny ws-półc-zesne z za.( tem m-a,nidżurskim,

ra-dyby sobie dać nie mog}y. Stąd wynika, że

ko-mis-j-a za -mia-st ro-zst’ ::;cgnięc;ia ko-nfliktu

p;roponuje j-aMś nowy kompromis, ’k-tó-ry przy

obecnij?m sta nie s-praw D-alekiego -W -schodu j-est

prawie nie do -po-myślenia.

Ed. P.

Czas odnowić prenumeratę

na mlcsiąs paździerailc

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку