Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 696 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Nar 162

Kraków, Poniedziałek 18 Lipea 1904.

Rocznik LY11.

GZAS

(Wyiasfe wlecscsne).

FridMuaetfatę pi-ayjmimjęi Adminirfar»jya Chat% w K rakowie i urzędy pocztowe.

Ulejaro w« p re a n a e ratę księgarniaS.A .Knytanowakiego,handle:St.KarlińakiegowSukiennicach.

H. Kretaohmera, Bynek 10, Binro dziannlkdw Hopoasa i Salomonowej, Ołónma tra,fika w Bynkn głównym.

U flosseaia prnyjmoje aię sa opłatą od wieraza petitem za pierwszy raz 20 fal , s t każdy następny

po 10 hal,; nkład tabelaryczny, cyfrowy, *komplikowany, pierwszy raz po 40 hal., naatępuy po 10 hal.

N ad r sła a e (aa trzeciej stronie) od miejsca wiersza drukiem petitowym 60 halerzy za każdy ras.

Oc:oaaeala 1preauaerat« przyjmują: we Łw etrie binra dzionników Ł.Plohna, A.Olazew

»kiego, St.Sokołowskiego, K.Bochstaba; wJaro sław ia Biarodsienników;w P odgórniPoturalskl

Bynek; w P m ayślu A. JuBiyńaki księgarnia kolej., D.Ileazelei; w R zenowle H. Weintrauh!

w StaalHlawowle Jasielski i Sp.; w Tarnowie M.Kockach; w Tarnopola C.Halioset.

w P a ry ż u wyłaoznie p. Adam rne de Varenne 38, (prenumeratę p, W . Bączkowski, Courbevoi «od

Paryżem rue de Chemin de fer iij, w W ład ała fiaaaeiutem A Yogler (także w Hamburgu, Frank

furcie n. M,, Berlinie, Lipsku, Baz rle i Wrooławin), A. Oppslik, B . Mosse (takie w Berlinie, Hamburgu,

Monachium i Norymberdze), H. Schalok, M. Dnkes, J . Dannc .erg, H. Friedl (tylko prenumeratą H

GołdwfenidtftCcmp.);wFraukfarde m. M .O.L.Daufe}PiOoar

IUGP- Ta każdą sslasę udrasu dopłaca się 40 haL * W

Adres Keć akcyi: ul. św. Toman-a Wf W.

—

TnWoa Nr 60.

99Bundo

««

W dzisiejszej Rosyi działa tyle tajem niczych

sił, że każde światło, które na nie pada, ma dla

poznania tej dziwnej całości,1jaką jest państwo

i społeczeństwo rosyjskie, większą w agę i znacze

nie, niżby to miało miejsce gdzieindziej. W stosun

kach rosyjskich jest rzeczą znpełnie naturalną, że

przedewszystkiem rnchy, kierunki i stronnictwa

rewolucyjne otoczone są mgłą nieprzejrzaną. Jest

to tak naturalne, że przeciwnie, gdy się zdarzy

publikacya, zaznam iająca nas z jakimś odłamem

rewolucyjnym, bierzemy ją z nieufnością do ręki,

podejrzyw ając jakieś ukryte cele w ogłoszeniu

dat i szczegółów, które przecież dostarczyć muszą

broni przedew szystkiem przeciwko samym ogła

szającym .

Związek jednak, stronnictwo, czy spisek, zwa

ny nBundemu, za często pojawia się na widowni

pnbliczuej, aby nie było rzeczą interesnjącą za

poznanie się zjegoostatniem sprawozdaniem, 8tresz

czającem ,,działalność Bunda w ciągu ostatnich

dwóch lat°.

Chociaż przeto z rezerwacyą naka

zaną przez jednostronność materyału, należy prze

cież dla informacyi skorzystać ze sprawozdania i

zajrzeć w tajniki tego życia, które się rozwija

pod ,,urzędowo° spokojną powierzchnią Rosyi.

Czem jest ,,Bund°? Jest to ,,ogólno żydowski

zw iązek robotniczy na Litwie, w Polsce i Rosyi1*,

używający w swoich pismach i broszurach żargo

nu i utrzym ujący ścisłe stosunki z rewolucyjnemi

stronnictwami rosyjskiemi. Te trzy cechy: rewolu

cyjny socyalizm o charakterze nie tylko ekono

micznym, ale także — i to wywitnie — politycznym,

żargon żydowskii związki zpokrewnymi kierunka

mi rosyjskimi, charakteryzują go dostatecznie i odró

żniają od innych socyalistycznych odłamów. Sły

szeliśmy o nim przy każdej większej demonstra

cyi, a oto szczegóły, dające poznać jego znacze

nie i wpływy.

,Bond°, jako odrębna organizacya proletaryatu

żydowskiego, powstał z końcem 1897 roku. Teren

działalności tej organizacyi jest następujący:

Wilno, (Święciany i inne miasteczka), Kowno

(Poniewież, Wiłkomierz, Szawle, O nikszty, Kiej

aany, Janowo, Szaty. Uciany, Grodno, Białystok,

Dynaburg, Mińsk (Borysów, Pińsk, Mozyr, Bo

brujsk, Parycze, (Witebsk (Bieszenkowicze, Ło

zno, Łady), W arszawa, Łódż, Sielce, Płock, Su

wałki, Maryampol, (Dobrzanka, Wietka), Home!,

Mohilów, (Szkłów , O rsza, Bychów, Kopyś), Żyto

mierz, Berdyczów, Odesa, Nieżyn, Białocerkiew,

Winnica, Bracław, Tulczyn, Niemirów, Łuck,°

W ciągu ostatnich dwóch lat istnienia, Bund

urządził 30 demonstracyj ulicznych; w 25 z tych

brało ndział 7.500 ludzi. Co do pozostałych pięciu

niema pewnych danych. Manifestacyj w synago

gach i teatrach odbyło się 14. Strajków poli

tycznych — 6, w 6-cin z nich brało udział

6.500 ludzi. Strajki te były następujące: w Wil

nie jeden z udziałem 1500 ludzi w rocznicę stra

cenia Lekerta, który strzelał do gubernatora

Wahla; w Łodzi - dwa z udziałem w każdym

1500 ludzi, jako wyraz protestu przeciwko nad

użyciom policyi; w Homlu — dwa z udziałem

dwukrotnym 1500 ludzi, wywołane przez rzeż

w Kiszyniewie, oraz krwaw e stłumienie strajku

w Złotouściu. Zebrań zanotowano 260. Wiadoma

jest liczba uczestników w 224. Najmniejsze ze

brania liczyły 50 osób; było ich 40 ; największe

zgromadziło 3000 ludzi; 2 zebrania liczyły po

2000 osób, a 8 po 1000.

Oprócz politycznych, organizow ał Bund strajki

ekonomiczne.

—

W 127 wypadkach strajków

tego rodzaju brało udział 8632 strajkujących.

Wynik bezroboci zanotow any jest dokładnie w 95

w ypadkach: 80 strajków z udziałem 4746 ludzi

skończyło się zwycięstwem; 12 z udziałem 1760

ludzi - porażką; w 3 wypadkach robotnicy od

nieśli tylko częściowe zwycięstwo.

Bund posiada parę tajnych drukarni w kraju i

jednę dużą w Genewie. W ciągu ostatnich dwóch

lat wyszło 10 numerów Arbeiterstimme w ilości

21.000 egzemplarzy, różnych lokalnych wydaw

nictw pism i wydawnictw nieperyodycznych — 32

w ilości 40650 egzemplarzy; broszur w grani

cach państwa rosyjskiego — 5, z nich: 3 żargo

nowe w 5.500 egz. i 2 w języku rosyjskim

w 4000 egzemplarzy; proklamacyj lokalnych 83

w 143150 egz ; proklamacyj Centr Komitetu

18 w ilości 204.800 egz. W szystkie wydawnictwa

wyszły w granicach państw a rosyjskiego. Z agra

nicy komitet Bundn wydał pismo Jiidischer Ar

beiter, Ostatnie wiadomości oraz liczne broszury,

a mianowicie: 27 w żargonie, 6 w języku pol

skim, 8 w rosyjskim. W reszcie w czerwcu 1904

r. wyszedł pierwszy nnmer pisma polskiego, wy

dawanego przez Band, p t. GłosBundu. Na

czele miejcowego ruchu w każdym mieście stoi ko

mitet, który ma zarazem obowiązek kierowania

robotą w okolicznych miasteczkach. Pod bezpo

średniem kierow nictw em komitetu pozostaje ścisłe

kółko agitatorów, które wprowadza w życie po

stanowienia komitetu. W niektórych komitetach

kółku agitatorów przysługuje prawo głosu w za

kresie pewnych kwestyj praktycznych.

—

Prócz

tych organizacyj, kierujących ogólną pracą rewo

lucyjną w całem mieście, istnieją jeszcze: l) cen

tralne kółka rzemieślnicze, których zadaniem jest

praca w poszczególnych gałęziach rzemiosł; 2)

kółka robotników, zatrudnionych w różnych rze

miosłach, mających na celu pomocniczą pracę

w prowadzeniu agitacyi wśród szerokich mas

niezorganizowanych robotników, 3) kasy polity

czne, t. j . masowe organizacye najbardziej uświa

domionych robotników; 4) organizacye pomocy

w ięźniom politycznym i zesłańcom (Czerwony

krzyż).

Liczba zorganizowanych robotników nie daje

się ściśle określić, w każdym jednak razie, we

dług minimalnych obliczeń, wynosi nie mniej,

aniżeli 30.000 ludzi. Liczba aresztowanych w o

kresie sprawozdawczym, jak wskazują mękom

pletue zresztą dane, wynosi 2.180 lndzi.

W ostatnich czasach Bund rozpoczął agitacyę

wśród rekrutów i wojska. W miarę wzmagania

się ruchu wzrastać zaczęła ilość rekrutów z po

śród zorganizowanych robotników żydowskich, a

to dało organizacyi możność rozpoczęcia pracy

w wojsku. Corocznie, kiedy się zbliża czas pobo

ru, komitet centralny wydaje odezwy do rekru

tów i urządza zebrania dla popisowych. Na pun

ktach zbornych są rozrzucane odezwy, rekrutów

żegnają demonstracyjnym pochodem; prócz tego

organizują się kółka żołnierskie w celu agitacyi

w łonie samej armii. Ten zakres pracy obejmuje

też rozpow szechnianie proklam aeyi ,,G rupy wej

skowo-rewolueyjnej° i techniczne przysługi, świad

czone tej grupie.

Daty powyższe są w stanie wyjaśnić niejedno

wydarzenie w Rosyi, którego doniosłość z opisu,

zwykle zawierającego tylko kontury faktu, jest

dla Europy zazwyczaj zagadką. Dwie jednak na

leży jeszcze zrobić uwagi dla zrozumienia stano

w iska Bundn. Jakkolwiek terenem jego działal

ności są ziemie polskie, to jednak Bnnd nie uwa

żał za potrzebne przywdziewać polskiej patiyety

cznej szaty, jak to uczyniły inne organizacye so

eyalistyczne, operujące w ziemiach polskich. Z te

go też powodu należy widzieć w Bundzie odłam

rosyjskich rewolucyjnych organizacyj, wywo

łany tylko potrzebą zastosowania szczególnych

środków agitacyi wśród robotników żydowskich.

W obozie zaś tych ros/jskich organizacyj, mimo

różnych nazw jednakowo rewolucyjnych, Bund

stoi ebok dwóch innych stronnictw , noszących

oficyalne nazwy: ,,rosyjska socyalno-demokraty

czna partya dem okratyczna° i ,,rosyjska socyali

styczno-rew olncyjna partya**. Program tej ostatniej

dowodzi, że różnice między niemi są drugorzęd

nej wagi. Na dzisiaj, wobec wojny japońsko-ro

syjskicj, dom agają się obydwie zgodnie: zwołania

konstytuanty, to jest zgromadzenia prawodawcze

go, tak zwanego ,,Ziemskiego Soboru°.

Szczegóły powyższe odsłaniają rąbek zasłony,

pokrywającej stosunki wewnętrzne Rosyi; na

jej stosunki zewnętrzne zwrócone są obecnie

oczy całego świata.

Bomby wTryeście.

W iedeń 17 lipca.

(=) Ze wszystkich narodowości, wchodzących

w skład m onarchii austiyackiej, Włosi najmniej

chyba skarżyć, się mogą na ,,ucisk°. Wyrozumia

łość wobec narodowych aspiracyj włoskich, prze

kracza, naw et często, nstawą zakreślone granice.

W południowym Tyroln urzędowanie jest tak ści

śle jednojęzycznem, że w innym jak włoskim ję

zyku, z żadnym urzędnikiem porozumieć się nie

mcżna, napisy na gmachach urzędowych wyłącz

nie włoskie, słowem, niema na zewnątrz żadnej

różnicy między krajem z tej a tamtej strony ba

nackiego jeziora. Mimo braku wszechnicy wło

skiej, spotyka się często ludzi z akademickim

stopniem, np. lekarzy, którzy nie rozumieją inne

go języka, jak włoski. Władze austryackie bo

wiem, milczkiem uznają studya średnie, odbyte

najczęściej w M edyolanie, egzamina zaś uniw er

syteckie m ogą odbywać się po włosku.

W Tryeście znów i obrębie tryesteńskim, m niej

szość włoska niepodzielnie pannje nad większoś

cią słowiańską, a panuje tak bezwzględnie, że

naw et stowarzyszenia słowiańskie na zewnątrz nie

śmią dać znaku życia.

Uprzywilejowane stanowisko Włochów, łatwo

daje się wytłómaczyć względami dyplom atyczny

rui, ze w zględów zaś słuszności jest ono bezw a

runkowo bez zarzutu. Niestety jednak, pełna spra

wiedliwość, z jakiej korzystają w Anstryi Włosi,

nie wydaje pożądanych owoców. O ile idzie spe

cj’alnie o Tryest, rozróżnić należy bardzo ściśle

ludność handlową, od osób należących do zaw o

dów wolnych; mniej pod względem narodowym

w rachubę wchodzą robotnicy, jako wchodzący

w skład partyi socyalistycznej. K upiectwo tryes

teńskie — w 9/10 rdzennie włoskie — jest wo

bec A ustryi zupełnie lojalnem . Wie ono, że c?łe

znaczenie podstawowe Tryestu polega na przy

należności do A ustryi i że Tryest pod rządem

włoskim spaść by musiał do rzędu mieściny ry

backiej.

Nadto jest to ludność od wieków w Tryeście

osiadła i nie m ająca z tego powodu innych tra

dycyj, jak tryesteńskie. Tradycye zaś historyczne

miasta TryeBtu nie mogą być wobec Austryi wro

giemi, ho Tryest nie ogniem i mieczem zdobyto,

ale przed pięciu przeszło wiekami dobrowolnie

oddal się pod opiekę Anstryi, od której w rokn

1719 uzyskawszy przywilej wolnego handlu,

wzrósł do dominującej w świecie handlowym roli.

Irredenta włoska w Tryeście nie z miejscowych

więe kół zasila swoje szeregi, ale głównie z mło

dzieży, pochodzącej z Tyrolu, a kształconej we

Włoszech, która potem tam osiada i cddaje się

wolnym zawodom. Obok tego nie brak też nigdy

pewnej liczby natnralizow anych poddanych wło

skich.

Jakkolwiek wi§c wiedziano, że irredenta mimo

pozornego milczenia i spokoju istnieje, to jednak

wykrycie spisku dynamitowego było przygnębia

jącą niespodzianką. Dziś po dwóch dniach, spra

wa przedstawia się w świetle o tyle łagodniej

szem, o ile stwierdzoną została niewinność kiero

wników stowarzyszenia, adw okata Mracha i in

nycb, zaczem skonstatowano, ie ndział główny

w spisku m ają bądż to Włosi z królestwa, bądż

też młodzież.

Dotąd nie wiadomo, na jaki cel przeznaczone

były bomby. Jedni mówią, te szło o wysadzenie

w powietrze szkół niemieckich, drodzy opowia

dają o projektowanym zamacha na namiestnictw(’,

jes czc inni o takimże zamiarze wobec narodowe

go domu tamtejszych Słowieńców.

—

Zupełnie i

z góry niewiarygodnem jest podstępne tłómacze

nie dzienników włoskich, jakoby bomby podrzu

ciły — władze austryackie. Trzeba sporej dozy

naiwności, żeby w danych dyplom atycznych sto

snnkach wystąpić z podobnie czelnym zarzutem.

Uwolnienie Dra M racha z aresztu śledczego i

inne okoliczności zdają się wskazywać, że stowa

rzyszenie jako takie nie miało w robocie dyna

mitowej udziału, jakkolwiek tendencye jego są

bardzo radykalne. Spisek, prowadzony pod osło

ną tego stowarzyszenia, mieć mnsi jednak cha

rakter poważny, bo urzędowa Triester Ztg. pisze

0 nim w sposób, który daje bardzo wiele do my

ślenia.

Oto natęp z artykn!n urzędowego dziennika :

,,Jeśli pod osłoną stow arzyszenia, do którego

należy najlepsze włoskie towarzystwo, na którego

czele stoi adwokat, wyjść mogą na jaw zamiary,

jakie kryją się pod tym zbrodniczym czynem

1 skompromitowani są w tem nrzędnicy miejscy

i nauczyciele, to i największy optymista nie zdoła

zaprzeczyć, że sytuacya jest poważną. Bomb nie

fabrykuje i nie rzuca się jak piłek. Tylko mor

dercy, tylko tchórzliwe a nędzne indywidna w pod

stępny sposób posługują się taką bronią, apierw

szem

pytaniem , jakie się przy odkrycin tych

bomb nasnwa, jest: przeciw komn miały one być

użyte? Oczywiście t,ylko przeciwko lojalnie po

austryacku usposobionej ludności naszego miasta,

przeciw spokojnie pracującemn mieszczaństw u,

które nie chce bez woli poddać się żywiołom,

które się tn rozpierają. Odkrycie bomb szczęściem

jest nietyłko dlatego, że przeszkodziło zbrodni,

ale i dlatego, że ma się dziś dowód, czego spo

dziewać się można, jeśli na czas nie nastąpi

uzdrowienie naszych pnblicznych stosunków . W al

ka przeciw tym nieczystym żywiołom musi być

podjętą z całą bezwzględnością, bo pod pustymi

frazesami i hasłami narodowemi kryje się w nich

kłamstw o, tchórzostwo i m ord. Przyzw oite ży

wioły, bez względu na narodowość, muszą co prę

dzej zabrać się do oczyszczenia życia publiczne

go, nie troszcząc się o skorumpowaną prasę, na

którą spada wielka część winy. Wreszcie nie mo

żemy stłumić upomnienia, ażeby rodzice uprzy

tomnili sobie niebezpieczeństwo, na jakie nara

żeni są icb synowie, jeśli bez przeszkody odda

dzą się ruchowi, który, jak doświadczenie n c zy -

prowadzi do więzienia, a może nawet na stra

cenie° 1

Zaiste stosunki w Tryeście bardzo być muszą

smutne, jeśli urzędowy dziennik przemawia takim

językiem. Znawcy stosunków tamtejszych zape

wniają, że ruch irredentystyczny wzmógł się znów

dopiero od czasu dyplomatycznego zatargn au

stryacko-w łoskiego, którego echo objawiło się

w prasie. Ani z austryackiej, ani z włoskiej stro

ny nie przeczono, że na tle stosunków bałkań

skich taki zatarg istniał; mimo, że został wczai

zażegnany, irredentyści włoscy rozwinęli w T ry

eście zdw ojoną czynność.

StrajkwBorysławiu.

Aby uzyskać szczegółowe informacye o trw ają

cym dalej strajku borysławskim, wysialiśmy na

miejsce jednego ze współpracowników naszego

dziennika. List zamieszczony poniżej podaje w stę

pną charakterystykę stosunków, na tle których

rozwinęła się agitacya socjalistyczna za bezrobo

ciem, a brzmi jak następuje:

Borysław 17 lipca.

Rnsin, wiozący mnie trzęsącym wózkiem z Tru

skawca, przeżegnał się przed cerkwią w lesie nad

Tustanowieami, a przedemną odsłoniła się dolina

wosku ziemnego i ropy, dolina, dająea złoto jed

nym, a drogim rozczarowanie i nędzę. Odsłonił

się Borysław z lasem szybów naftowych, szybów

starych i nowych, szybów zlanych ropą, tryska

jącą z głębokości tysiąca metrów i szybów nie

pokalanych, świeżych, białych, zagadkowych, nie

wiedzących, co je czeka i nie mówiących właści

cielowi nic.

Dwa są Borysławy: woskowy i naftowy.

Przez lat czterdzieści kopano tu wosk ziemny.

Naftę znajdowano w ilości małej i nie czyniono

w ysiłków , by ją wydostać w większej obfitości.

Dopiero, gdy wyczerpano pokłady nafty w koło

myjskiem, gdy Schodnica przeżyła już swe naj

świetniejsze chwile, Amerykanie postanowili zro

bić w Borysławiu próbę, jakiej nie robiono do

tychczas i pójść świdrem w głąb ziemi poniżej

tysiąca metrów. I oto odsłoniły się zbiorniki, o

jakich nie miano pojęcia. Opodal kopalń w oskn,

u samego podnóża gór powstał Borysław nafciar

ski, od lat pięciu najpotężniejsze w G alicyi ogni

sko górnictwa naftowego.

Gdy się we Lwowie pytałem ludzi, odbierają

cych codzień raporty z Borysławia, jaki przebieg

należy wróżyć strajkowi, słyszałem przeważnie

zdanie, że zawarcie ngody między kapitałem a

pracą powinno nastąpić lada chwila. Różnic real

PAWEŁ BOURGET.

ROZWOD.

(8)

(Ciąg dalszy).

—

Moja droga, kochana! — rzekł Darras, ści

skając ją nawzajem.

—

Oto właśnie chciałem cię

prosić, abyś oddała mn się znpełnie w ciężkiem

przejściu m oralnem , jakie obecnie nań spadło.

Słyszałaś odemnie przed chwilą, że cznłem w roz

mowie z Lncyanem, iż brak mi wobec niego po

wagi, jaką daje związek krwi. Ty masz tę po

w agę. Serca twego jestem pewien. Przekonuję się

raz jeszcze, że kochasz obn nas tak, jak ty tylko

kochać potrafisz tak subtelnie, tak głęboko...

Zajmij się nim. Oddasz go mnie, skoro wróci,

naw raeając go do siebie. Może podróż, o której

myślałem, nie będzie mu milą w tej chwili. Je

żeli okaże się potrzeba, to ty pojedziesz z nim

do Włoch, naprzykład. Przedewszystkiem jedoak

obrońmy go przed tą kobietą, która zbyt roz

tropnie manewrowała, aby nie przypuścić, że za

miary jej są bardzo podejrzane. Teraz jest już

przynajmniej zdem askow ana; to rzecz pierwsza

i kto wie, czy nie najważniejsza...

—

A gdyby to się nie powiodło? — spytała

Gabryela. Tak jest - dodała -

gdyby umiała

go przekonać, że dopuszczono się na niej oszczer

stwa?

—

To niemożliwe — odparł Darras — Mejan

jest przecież na świecie. Powtarzam ci, że wy

mieniłem jego nazwisko. I dziecko żyje. Lucyan

wie teraz, gdzie go szukać. Jakżeż ta dziewczy

na m ogłaby mu przeszkodzić w skontrolowaniu

tego, eo usłyszał odemnie?

—

A jeżeli mu przeszkodzi?

W takim razie zwrócę się do ministerstwa

spraw wewnętrznych — odparł Albert. Wiesz, że

mąm fam ludzi, oddanych mi szczerze. Wydosta

nę akta urzędowe, jeżeli będzie trzeha. W obec

takich dowodów...

A jeżeli Lucyan tak ją kocha, że miłość

zwycięży nad w stydem?

—

Lueyan ? Nie oczerniaj własnego syna! Lu

cyana można było podejść, bo to uosobiona szla

chetność, ale zepsuć go, zdepraw ow ać!... Nigdy,

nigdy!...

—

Oh Albercie! Jakiś ty dobry, szlaehetny -

zawołała Gabryela, chwytając go za rękę i cału

jąc ruchem tak nagłym, że nie mógł jej wyrwać.

Bronisz go jeszcze! O dzięki ci, dzięki!...

—

To nieszlachetność — odpowiedział.

—

poprostn miłość do ciebie. Stanowimy jedbą du

szę i jedno serce. Jakież mógłbym żywić wzglę

dem twego syna inne nczncia, jak ty sama? Dla

tego właśnie mogę mu przebaczyć z taką łatwo

ścią, że jesteśmy ze sobą tak ściśle, tak absu

lutnie zjednoczeni... Tymi czasy za jedno tylko

miałem do niego żal... A wiesz za co? Za to, że

musiałem ukrywać się przed tobą z memi podej

rżeniami. Tak jest, wiele mnie kosztowało to mil

czenie, ta myśl, że coś taiłem przed tobą. Obe

cnie wiesz wszystko, a to jnż wielkie ukojenie..

Mówiąc to, Albert uściskał żonę, której te sło

wa sprawiły taką boleść, że omal nie zdradziła

się wykrzykiem. Przecież jeszcze nie rozebrała

się z sukni, w której była u ojca Euvrarda przed

trzema godzinami w chwili, gdy mąż jej rozpo

czynał z jej synem bolesną, gwałtowną rozmowę

Gabryela uczuła wyrzut sumienia z powodu, że

zachowywała milczenie wobec człowieka tak lo

jalnego, tak ufnego, zachowywała milczenie o ca

łej kategoryi swych najtajniejszych uczuć. Wy

rzuty te ogarnęły ją z niesłychaną potęgą, a w du

szy obudziła się cbęć wyznania.

—

Słuchaj, Albercie — zaczęła

Nagle jednak ukazały się przed nią bezpośre

dnie następstwa wyznania w tej chwili. Pomy

ślała, że Albert byłby dotknięty w swych naj

głębszych i najcznlej wykolysanych przekona

niach, że zdumiałby się boleśnie, że między nimi

przyszłoby do niezgody i rozdziału, do rozdziału

chwili, gdy powinni byli właśnie zbliżyć się do

siebie i działać w spólnie. Tu jnż nie chodziło

o nich dwoje, ale o Lncyana. Poczuła, że jest

niew olnicą milczenia, które pokryw ało tak długo

jej niepokój.

—

Co? -

spytał Albert.

Co chcesz mi po

w iedzieć?

Gabryela pochyliła głowę, w ym awiając zagad

kową prośbę:

—

Przyrzeknij mi ukochany, że będziesz mnie

kochał zaw sze jednako, cokolwiekby zaszło...

—

A cóżhy mogło zajść? - spyUl Albert

Co mogłoby zajść między m ałżeństwem tak zgo

dnem, tak jednomyślnem, jak my?

—

Nie wiem — szepnęła Gabryela.

—

Widzisz

sam teraz, jak to próba losu spada, gdy się jej

nie spodziew amy! Czy przypuszczaliśmy np. rok

tema, ie Lacyan sprawi nam taką boleść?... Gdzie

on teraz? Co robi? O, jakżebym chciała mieć go

już przy sobie !...

III.

Berta Planat

Wykrzyk ten był, jak gdyby połową wyznania,

a zawierał w sobie całe kompleksy najgłębszych

ncznć: trwożne przeczncia, rozbudzone na nowo

piorunująco szybkiem nadejściem ciężkiej próby;

obawę przed w alką, jaką będzie mnsiała podjąć,

gdy mąż dowie się o jej odrodzenie religijnera,

pewność, że do w alk tych przyjdzie i to szybko,

gdyż milczenie ją dławiło; wyrzut sumienia, przy

chodzący z góry na samą myśl, że będzie wbrew

swej woli mnsiała dotknąć boleśnie człowieka tak

prawego, szlachetnego, kochającego ją; wreszcie

nieświadomość, pełna trwogi, do jakich granic

doszła namiętność syna dla kobiety tak niebez

piecznej, jak widać było na pierwszy rzut oka?

Darras mógł odgadnąć tylko ostatnie z rzędu

tych ucznć i to jedynie z nią dzielił. Odczuwał

je nawet silniej, aniżeli ona sama, m ając świeżo

w nszach słowa Lncyana, wypowiedziane z ta

kiem spojrzeniem i z takim głosem... Przyrzekł

sobie, iż nie opowie żonie szczegółów tej strasznej

sceny.

Istotnie też rozmowa zakończyła się nowym

wysiłkiem Alberta, aby uspokoić żonę, lecz on

sam był bardzo zaniepokojony, gdyż nagle od

krył w duszy pasierba takie poglądy na sto

sunek swój dla niego, jakich nigdy nie podej

rzyw ał.

Całe popołudnie spędził Albert w swoim po

koju, rzekomo pracując, G abryela zajęła się spra

wami domowemi, lecz w rzeczywistości jedno i

drngie było zajęte tylko Lucyanem . Najmniejszy

hałas przyprawiał ich o bicie serca... Oto wóz to

czy się po bruku... Czy się zatrzym a? Czy to nic

on?... Słychać dzwonek n drzwi wchodowych...

Czy to on dzwoni?... A może to posłaniec od

niego ?...

Gabryela nie mogła wreszcie wytrzymać, wró

ciła do Alberta, .iby zapytać go po dziesiąty raz,

a zawsze pod inną formą, gdzie Lncyan? Darras

usiłował naturalnie pocieszać ją, po cichu jednak

sam zadaw ał sobie to pytanie, a w duszy jego

powstawał bolesny obraz Lncyana, jaki mn zo

stał w pamięci z ostatniego spotkania. Albert wi

dział go znown n siebie, w biurze, z nienawiścią

w oku, z groźbą na ustach. Czyż to w istocie

możliwe, aby on, jego syn przybrany, wypowie

dział na pożegnanie takie słowa:

—

Dokąd idę?... Idę znaleść dowód, że twój

szpieg skłamał. A gdy zdobędę te dowody, bę

dziesz m usiał cofnąć oszczerstwo. Cofniesz je, al

bo jnż nie zobaczymy się nigdy w życiu !

Obelżywy ton odebrał Albertowi zimną krew.

—

Nie będę miał nic do cofnięcia — odparł.

Wiem dobrze, czego się doszukasz. To ty, sły

szysz, to ty wrócisz prosić mnie o przebaczenie

za to, że zapomniałeś, iż jestem mężem twej

matki.

—

Nie zapomniałem o tem — odparł Lucyan.

Nie zapom niałem — powtórzył.

—

Nie dotykaj

jeszcze i tej rany, jeżeli nie chcesz, aby między

nami padły słowa nie do naprawienia. ..

Tak się zakończył ów tragiczny dyalog. Po raz

pierwszy, od czasn, jak m atka Lncyana zamieniła

nazwisko Chambanlt na nazwisko Darras, syn po

zwolił sobie na głośny wyrok o drugiem m ałżeń

stwie, i to na wyrok potępiający. Dla Alberta

było to niespodzianką, nad którą myślał całe po

południe, w bolesnem oczekiw aniu na Lucyana.

Powtarzał sobie w myśli słowa, posiadające tak

groźne znaczenie i za każdym razem dozna

wał nczncia gniewnego obnrzenia i zdumienia.:

—

Jak on mógł coś podobnego powiedzieć —

pytał się Albert w dncLn.

Jak mógł?,...

Pra

wda, że nie posiadał się z gniewu, lecz w takich

właśnie chwilach odkryw a się cała głębia duszy.

Co tkwi w tej głębi?...

Albert gubił się w refleksy ach.

Jak to powiedział żonie, kochał Lucyana. Przez

tyle lat uważa! go, pod względem duchowym, za

swego syna. Wprawdzie w ostatnich miesiącach

rozmoczyła się między wychowawcą a wychowy

wanym atmosfera milczenia, lecz Albert nie przy

puszczał, aby do błędu Lucyana przyłączyła się

aw ersya względem drugiego ojca, nie przypuszczał

tego, nigdy o tem nie marzył. Odkrycie to spa

dło mu boleśnie na serce. Pogląd syna Gabryeli

na icb pożycie szarpnął najgłębszcmi strunami ży

cia małżeńskiego Alberta. Uczucie ojcowskie było

jednak tak silne, że zupełnie się nie zm niejszyło.

Albert dalej bolał nad Lncyanem i litował się

nad nim, litością spontaniczną, równie bezintere

sowną, jak Gabryela.

Okropnie przykrą była mn myśl, że Lncyan

w tej właśnie chwili przechodzi ciężką próbę.

Albert miał spełnić operacyę chirurgiczną — jak

nazwał wobec żony rozmowę z Lncyanem — roz

począł ją, gdy już było można, objaśnił Lncyana

o charakterze Berty Planat, tak, jak trzeba go

było objaśnić. Nie wątpił, że ocalił go przed

w ielkiem niebezpieczeństw em — za cenę łez...

Widział, okiem ducha, łzy, cieknące po twarzy

młodzieńca, odczuwał jego cierpienia, a trwożne

zapytania m atki bndziły bolesne ecbo w naj

głębszych warstwach jego duszy. Tak jak ona

zapytywał siebie i Albert:

Gdzie on? Co on robi w tej chwili?

I lękał się, lękał wbrew własnym rozumowa

niom, które miały go uspokoić.

Darras i jego żona, chcąc zdać sobie sprawę

z dramatu, jaki rozgrywał się w sercu Lucyana, po

trzebowaliby mieć jednę zasadniczą daną, której

im wszakże brakow ało.

Albert, otrzymawszy od detektywa różne obja

śnienia, nie dowiedział się z nich o istotnej na

turze stosunku, łączącego Lucyana z Bertą Pla

nat, ani też o przebiegu tej miłości. Albert nie

wątpił, że Berta jest kochanką Lucyana, sądził,

że o tem nie może być dwóch zdań, a Gabryela,

jak widzieliśmy, przyjęła to samo m niem anie.

Powiedzmy więc zaraz, aby rzecz postawić na

właściwym grancie, że Lncyan nietyłko nie był

kochankiem Berty, ale, co więcej, nie wyznał jej

dotychczas swej namiętności, mimo, że oboje pro

wadzili życie studenckie, w otoczeniu Q uartier

Latin, w śród ludzi lekkich obyczajów .

Dziś zwłaszcza, gdy nowoczesna metoda wy

chowania kobiet tak zmieniła sposób bycia mię

dzy jedną płcią a dragą, było to anomalią, która

wypływała wszakże, jak często się dzieje, z przy

czyn nader prostych. Przyczyny te wyjaśnią się

w miarę zapoznawania się naszego z charakterem

Lncyana i Berty, trzeba to było jednak zaznaczyć,

aby zrozumieć, jaką boleścią przepoiła Lucyana

rozmowa z ojczymem.

(Dalszy ńąg nastąpi).

, t nma wychodź t wyjątkiem diu po niedzieli i świętach tiroozyntych dwa razy dziennie, a mianowicie

m.I .....I. pn.iil__, »

s « 3 0 i o godsi,uo 6 wieczorem.

*l,ćoch kJlIfńw,rfc*a * ^ HTi ch

a 9Uisw*W»|«, f . *ok ałowikltjs. X. Baehstaba , 11

atacyacb Dlsjowyck w Tmawia, R unow )t, Jasia, Nawy« Sącza aa partała w kslęgml *«’t!.

PreaSKerat*

wymówi:

w kr,in^i.

_J_;

naoałyrok na kwartał na 1miesiąc

!?:_aPJl

40 koron

10 koron 3 kor. 60 hal.

Poostą w państwie A ustryaek.ein......................................... ... .

ąg koroa

12 koron g kor. _

wł,,os *, aa?c*cm..." d .* --’o"

5S koron

14 koron 5 kor. 60 hal.

1 Francy», Angtii, Bwlgn, Szwajcaryi, Tnroyi

i innyoh państw, należących do zwiąr,ku pocztowego

64 koron

16 koron 6 kor. -

Osobna prenumerata na wydanie poranne wynosi miesięcznie w prresytką pocztową 1 koronę

r\AA,i

»,

*»»1-ł w miejscu i z odniesieniem do domu 1 korowe.

Oddzielny Nr wydania porannego w Krakowie po i hal,, a wieczoru, po 20 hal.; z przesyłka pocztowa 24 hal.

PreBnmprat, przyjmuje eię tylko ad 1 do ostntnlei;o dni» w mlesiąon.

L ltty a pie

nudzini i p r z e k a z y pieniężne na prenumeratę i ogłoszenia (iureraty) uprasza aię uadayi\su6 f r a n c o do

* iHistracyi U zasu w Urakow:e.

Rtklamacye nieopiectttoicane nic podiejr«uą ephscie pocztowej

15 ***frankowanych nie przj/mcje ssę.

—

tiękopiemóto nadsyłanych nie zwraca «ię.

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu