Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 611 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Nw 93

Kraków, Wtorek 23 Kwietnia 1907.

Rocznik LX.

CZAS

(W^datiJe wift«i5or»et

Prwnumwrat§ przyjmują : Administracya Czasu w Krakawla i nra§dy paaatawa.

Mia]aoową pranum aratę księgarniaS.A.Krzyżanowskiego, handle:8t.Karlińskiaga, 1

Biuro asien mków Eopc isa i Salomonowej, Główna trafika.

Ceny ogłoszeń 3 od wiersza petitem za pierwity rat 20 bal., za każdy następay pe 10 k

tab elaryc zny, cyfrowy, *komplikowany pierwezy r a i 40 bal,, następny p * 10 haL

Nadesłane i Nekrologia ed miejaea wier,au drukiem petitowym60kalany aa każdy ra«.

Głosy p ublio z n oś oi po 2 kor.; wszelkie prywatna komunikaty po kronice i pa daiala aksnomi

oznyin i t. p. po 1 kor. od miejsca wiersaa.

Ogłoszeria i prenumerat§ przyjmują: we LwOwiw biura dziennikówL. Plobna, A.Olsaewskiego

St.Sokołowskiego,K.Bucbstaba: wJarosławiu Biurodzienników:wPodgórzu Poturalski; wPrze

m yślu A. Juszyński ksifgarnia,D. HeBzeles; wRzeszowie M.Weintrauh; wStanisław owie Jasiel

ski i Sn.; w Tarnowie M. Rockach, O. B:,ut; wTarnopolu Komanieweki: w Paryftu wyłąeini*

p. W. Rączko« ski, 14 Git* da Trawi««-w W is d n iu Jaasenjtc,in A ogier, R. koi«* (taki* wa wazyat

kich filiach); H. Schalek, H. Duk at, E. Braun, J . Danneborg, H. Friedl (tyłka prenumerata H. Goid

schmidtACe”ip.);wFrankfuroto a. 11.G.L.DanbaAComp., wPradze ezeekla|Fr.Kavorka.

H T Za ktUą laHtt§ adreu I§lia ai« 41 hal.

ADRES REDAKCYIi ul. św. Temasza Mr SA.

—

Telefea Nr BO.

Przewrót za pieniądze ,,burżoazyi,t.

Wspominając na tem miejsca wczoraj o ostat

nich klęska ch socyalizmu, pozostawiliśmy n a nbo

czu jedną , nienajglośniejszą jeszcze, lecz posiada

jącą wszelkie dane, aby stać się bardzo głośną.

Terenem wydarzeń są tym razem Włocby, klęska

zaś sama ma ten dobroczynny charakter, iż do

tyka po równości obie strony wojnjące i obie so

cyalistyczne. Chcemy mówić o rewelacjach, jakie

mi obsypnją się naw zajem dwie frakcye aocyali—

Btów włoskich: frakcya A vanti i frakcya Azione.

Socyalizm włoski znajduje się w stadynm roz

łamu, to znaczy w stadyum, które dla partyj so

cyalistycznych ed Atlantyku po Ural wydaje się

stanem normalnym. W chaosie rosyjskim może to

nazywać się walką jednych liter z drugiemi, we

Francyi przybiera różne kolory według rządowo

ści i oportunizmu danego odłamn, we Włoszech

oportunizm Henryka Ferriego walczy z nieprze

jednaniem syndykalistów, którym na razie prze

wodzi redaktor Azione, Henryk Leone, podczas

gdy Ferri rozporządza szpaltami Avanti. W Ro

syi walka toczy się na terenie ideowym i docho

dzi co najwyżej do zarzutów zdrady sprawy ro

botniczej, bezgłowia, głupoty itd. ifd. Na zacho

dzie idea socyalistyczna znalazła się na wyższym

stopniu rozwoju, argum enta przybrały więc pożyty w

niejszy charakter i streściły się we wzajemnych

pytaniach: skąd organy socyałistyczne biorą ner

o m rerum , pieniądze? Pierwszy rzncił tę bwe

styę Aoanti, organ urzędowy partyi, pod adresem

Azione, która ze swej strony również nie pozo

stała dłużną odpowiedzi w formie — tego samego

zapytania. T ak powstała walka, której końca na

razie nie widać, a która przysporzy niezawodnie

socyalizmowi włoskiemu i socyalizmowi wogóle

przekonanych zwolenników idei.

Bo co do źródeł pieniężnych Azione, okazało

się, że nieprzejednany dziennik czerpie z kieszeni

pewnego... urzędnika państwowego. Rewelacya ta

przetrwału zresztą krótką tylko chwilę, nie dlate

go, aby urzędnik państwowy włoski nie mógł po

pierać przewrotowego organu, lecz poprostu dlate

go, że tenże urzędnik nie posiada ani grosza, pie

niądze zaś płynęły z kasy jego szwagra, jednego

z wybitnych ,,reakcyom stów", a zarazem zwolen

n ika dobrych interesów finansowych, bez względu

na zabarwienie partyjne. Ponieważ Azione dawała

swem krzykliwem nieprzejednaniem wszelkie gwa

rancye rentowności, przeto spekula cya miała wszel

kie widoki sukcesu. Rzecz doszła pnnktu kulmi

uacyjnego, gdy Avanłi dał do poznania, iż sam

motyw prywatnej speknlaeyi wydaje mu się sta

nowczo za prostym i za szlachetnym, jak na so

cyalistów nieprzejednanych i że źródła Paktoln

trzeba szukać w ministerstwie spraw wewnętrz

nych. Innemi słowy: socyalistyczna Azione żyje

z funduszu dyspozycyjnego.

Wobec tego najważniejszem zagr dnieniem so

cyalizmu nieprzejednanego musiało stać się pyta

nie: z czego żyje Aoanti, a rozwiązanie podjąć

musiała oczywiście Azione. Okazało się, że Avanti,

który codziennie uderza na burżnazyę i rząd, ja

ko jej ucieleśnienie, posiada w tych sferach nie

tyłko opinię wroga, lecz i kredyt, udzielony przez

najwybitniejszy instytut bankowy burżuazyi i rzą

du, przez Banca d’Italia, na jeden jedyny podpis

Henryka Ferriego. Pikanteryi dodaje tej aferze

wekslowej fakt, że Ferri nie posiada nominalnie

ani grosza, gdyż cały swój pokaźny majątek

przepisał na żonę, aby tym wcale nie oszukań

czym sposobem uchronić się przed zapłatą 180

tysięcy lirów, przyznanych przez sądy admirałowi

Bettolo, którego Ferri spotwarzył w Avanti, a któ

ry wygrał proces o obrazę czci przeciw redakcyi

szlachetnego organa! Azione rozumowała tak:

skoro F erri może w każdej chwili złożyć przy

sięgę manifestacyjną, a Banca d’Italia udziela mu

kredytu na tysiące lirów, przeto stosunki między

Avanti, a rządem nie są znów tak wrogie, jak

by wynikało z codziennych artykułów socyali

stycznego pisma.

Ostatecznie — arnbo meliores, skoro zarówno

Aoanti, jak Azione nznają za rzecz naturalną po

sługiwanie Bię burżuazyjnymi bankami i burżua

zyjnym kapitałem w walce z burźuazyą. Stosunki

z rządem i z funduszem dyspozycyjnym również

nie są zarzntem nowym dla organów, których

współpracownicy traktują ,,płatnych pismaków"

burżoazyjnych z ideowego partesu. Głównym mo

mentem pozostanie rozłam między socyalistani

włoskimi, zrazu dość kuftoaz yjny w sposobach

walki, dopóki na arenie znajdował się Ferri z je

dnej, Turati z drugiej strony, teraz wszakże co

raz gwałtowniejszy i bardziej... socyalistyczny,

odkąd Henryk Leone njął pierwsze skrzypce. Na

wiecach partyjnych w Imoli i Bolonii odniósł

zwycięstwo Ferri, zjazd rzymski wszelako znacznie

podniósł stanowisko Henryka Leone i ułatwił mu

akcyę pnryfikacyjną względem A v a n ti. Wielkie

usłngi oddaje swemu prokuratorowi sam Ferri,

swą bezbrzeżną pychą, która w obozie oportuni

stycznym wzburzyła przeciw niemu całą niemal

inteligencyę i jej... osobiste ambicje.

Rozłam między socjalistami włoskimi nie po

siadłby na arenie europejskiej szerszego znacze

nia, gdyby nie towarzyszące mu rewelacye ze

stosunków wewnętrznych tego ,,stronnictwa zasad°.

Socyaliści innych krajów z nają również niebez

pieczeństwo, j akie grozi ,,pa rtyi", gdy przy roz

dwojenia pokłócą się dawni przyjaciele. Socya

lizm galicyjski żali się właśoie na ataki swego

wczorajszego ,,towarzysza" Dr Moalera, którego

dziś urzędowa partya stara się w swym lwów

skim organie zrobić niemal niepoczytalnym, w każ

dym razie niegodnym wiary. Id e a socyalistyczna

uie doszła jednaka nas do takiego rozkwitu, aby

walki o przywództwo mogły się opłacać tak, jak

we Włoszech, a w ślad za tem aby tak ostre

przybierały formy. Nim t : nastąpi, czytelnik pol

ski może podziwiać ideowość ,,bratnich" organów

i bratnich partyj, oprawiających ,,przewrót" za

pieniądze ,,burżuazyi", a więc pod jej kontrolą, a

na użytek święcie wierzących robotników:

Widoki stronnictw 3ustryackich.

W iedeń 22 kwietnia.

(= ) Walka wyborcza w austryackich krajach

koronnych toczy się bardziej w dziennikach, ani

żeli w rzeczywistości. O jaki:mś nzgalwaoizowa

niu" m as przez powszechne głosowanie aui mowy

niema, jak również o zmianie haseł. Walka wy

borcza, jak zawsze w Anstryi, tak i dziś toczy

się przeważnie pod hasłem walki narodowej.

—

Małe ożywienie ma zapewne żródlo w tem, że

stronnictwa w zachodniej Anstryi — lepiej aniżeli

w Galicyi — policzyły swe siły i z nielicznymi

wyjątkami wyniki są z góry przewidziane. Wła

ściwe napięcie objawi się dopiero przy ściślej

szych wyborach tam, gdzie rachuba zawiedzie i

rozpoczną się zabiegi o poparcie licznych outsi

derów.

Zrozumieli tę sytuacyę przedewszystkiem so

cyaliści, którzy w sam ych tylko niemieckich

okręgach nominowali do 200 kandydatów i przy

ściślejszych wyborach doniosłą odegrać m ogą rolę.

Znawcy obliczają z całej Austry’ m andaty socya*

listyczne na 40 do 50.

Bardzo licznie pojawili się też kandydaci stron

nictwa chrześciańsko społecznego. Prze

wódcy tego stronnictwa zrozumieli, że pod karą

śmierci politycznej nie wolno im nadal ograniczać

się do lokalnych zapasów w stolicy, i e trzeba

rozszerzyć i program i pole działania. Wysunięto

więc kandydatów w całej dolnej Austryi, w kra

jach alpejskich, w Czechach i Morawii, a szanse

wyborcze zapowiadają się d!a stronnictwa nader

korzystnie. Liczba pysiów chrześciańsko-społecz

nych z Wiednia pozostanie zapewne niezmienioną,

nowi i liczni zaś przybędą z innych krajów. Ogó

łem pod basłem chrześciańsko społecznem wystą

piło 184 kandydatów. Ważnym terenem walki są

kraje alpejskie, gdzie przeciw kandydatom anty

semickim występują kandydaci stronnictwa kato

lickiego, kompromis jednak nie jest dotąd wy

kluczonym. Gdyby taki kompromis przyszedł do

skutku i z wyborów przeszedł na parlament, obie

grnpy zjednoczone przedstawiałyby największą

w Izbie siłę.

Niemieckie stronnictwo Indowe nomi

nowało 78 kandydatów; dziennik Z eit oblicza, że

35 z pomiędzy nich zdobędzie m andat gładko, 10

zaś przy ściślejszym głosowaniu.

Niemieckie stronnictwo postępowe

ma swoją siedzibę w Czechach i Morawii i wyj

dzie zapewne w dawnej sile. Na uwagę zasłu

guje kandydatura głównego przewódcy Niemców

czeskich, p. Eppit)gera przeciwko p. Wolfowi

w Trutnowie.

Tak zwani Freialldeutschs mają w Czechach

nie najgorsze szanse, kiedy Wszechniemcy

z pod znakn SehOnerera poszli zupełnie w roz

sypkę. Z tej grupy poseł Franko Stein, jeden

z największych bohaterów obstrukcji, toczy za

żartą walkę przeciwko socjaliście Schumeyerowi

w Asch.

Konserwatyści niemieccy i niektórzy czescy

z dobrymi widokami walczą o mandaty na pod

stawie czysto agrarnego programu. Z wybitnych

osobistości wymieniam tu byłych posłów: Baern

reitbera, Deyma, Sttłrghka i Auersperga.

W obozie czeskim «’och wyborczy chwilowo

przycichł z powodu obecności c esarza w Pradze

Ta właśnie wizyta cesarska, będąca wielkim tryum

fem polityki pp. Pacaka i Kramarze, poprawi za

pewne cokolwiek niedobre dotąd szanse kandyda

tów mlodoczeskich. Jednakż e prawdopodobnem

jest, że Miodoczesi wszystkie prawie okręgi wiej

skie stra cą na korzyść agraryuszów, a w miastach

zdołają się utrzym ać na podstawie kompromisu,

zawartego ze Starcczechami.

Ze Słoweńców liberalnych przejdzie zapewne

tylko burmistrz miasta Lubiany, popularny Dr

Hribar, inne mandaty dostaną się stronnictwu ka

tolickiemu.

Sprawy polskie w Rzymie.

W pismach lwowskich pojawiły się o sprawach

j Kościoła w Polsce i wśród Polaków w Ameryce

!rozliczne wiadomości, które wywołały żywą dys

!kusyę. Obecnie zamieszcza prasa lwowska szereg

;wyjaśnień, przedstawiających sprawę w należy

tem świetle i według istotnego stanu rzeczy.

Z Rzymu donoszą mianowicie do Gamety N a ro

dowej :

,N a zapytanie w kwestyi ustanowienia pa

tryarchatu ruskiego z siedzibą weLwo

wie, mogę dać odpowiedź jedynie przeczącą.

—

Myśl ta byla poruszana, ale nie tu, lecz jedynie

u was w kraju, na zjazdach dekanalnych ducho

wieństwa ruskiego. T u w Watykanie w kołach

kompetentnych nie jest wcale znaną i wywołała

nawet zdziwienie, jako rzecz zupełnie nowa. Mo

gę tedy was zapewnić, że nic na niej prawdy

uiema i że wcale aktualną nie jest, ani też nie

istnieją żadne znamiona, zapowiadające jej urze

czywistnienie.

Również sprawa ustanowienia biskupa ru

skiego dla Ameryki niedokładnie przedsta

wioną została przez dzienniki krajowe. Faktem

jest, że jakkolwiek dzienniki podały już nazwi

sko przys?ięgo biskupa ruskiego dla Ameryki, na

ostatnim konsystorzu wcale go nie wymienione.

Sprawa ta atoli jest o tyle realną, że istotnie dla

Stanów Zjednoczonych zachodzi potrzeba ustano

wienia ruskiego biskupa, uwija się tam bowiem

kilku bisknpów prawosławnych, co może Btano

wić dla ludności nnickiej poważne niebezpieczeń

stwo, jeśli się zważy, że biskupi miejscowi nie

są obeznani ani z językiem raskim czy rosyjskim,

a ci z obrządkiem grecko-katolickim. W edle infor

macyj atoli, jakie odbieram, sądzić należy, że

biskupa owego prawa będą ograniczone i raczej

będzie on nie tyle biskupem, ile rodzajem prono

taryusz a apostolskiego, pośrednikiem między kie

rem ruskim a biskupami miejscowych dyecezyj.

Sprawie polskiej szkody to przynieść nie może,

bo — powtarzam z naciskiem — zakres działa

nia jego ograniczony będzie wyłącznie na Stany

Zjednoczono, gdzie Polacy przeważnie zamieszkają

jedynie miasta i mają tam swoje kościoły i swo

ich duchownych.

Co się zaś tyczy sprawy mianowania biskupów

polskich dla Polonii amerykańskiej, to jest ona

ua najlepszej drodze. Już w przyszłym miesiącu

ma przybyć do Ameryki X. arcybiskup Weber

C. R , którego zarówno Papież, j ak i Congregatio

de propaganda fide polecają biskupom amerykań

skim, aby go nważali za przedstawiciela dacho

wego Polonii amerykańskiej, oraz by w razie kon

fliktów rzy nieporozumień duszpasterskich i para

fiańskich, uciekali się do jego pośrednictwa. X . a r

cybiskup Weber będzie także poświęcał nowe ko

ścioly polskie, bierzmował Polaków w większych

parafiach, należących do dyecezyj amerykańskich,

jeśli parafianie polscy będą go o to prosili i je

żeli otrzym a zaproszenia od dotyczących bisku

pów amerykańskich. Dodać należy, że wśród in

nych przyczyn, dla których X. arcybiskup Weber

nie wystąpi w charakterze biskupa polskiego

w Ameryce, jest i to, że od pewnego czasn ciężko

zaniemógł n a oczy, którem to cierpieniem był jnż

ongi we Lwowie dotknięty.

Ponadto zamierza Stolica św. mianować trzech

biskupów sufragaców, z których jeden będzie r e

zydował w Nowym Jorku, drugi w Pittsburgu,

a trzeci w Detroit. Ci biskupi mają być zastęp

cami miejscowych biskupów i w razie potrzeby

pełnić na ich zlecenie fonbcye arcypasterskie w pa

rafiach polskich, należących do odnośnych dye

cezyj. Jako kandydata na stanowisko biskupa

sufrj.gana polskiego dla prowincyi nowojorskiej

wymieniają X. Dworzaka, proboszcza parafii pol

skiej w Jonkers; kandydatów na sufraganów

w Pittsburgu i Detroit jeszcze nie upatrzono.

Odeprzeć w końcu winno się zarzut, jakoby

arcybiskupi i biskupi polscy za malo starali się

0 dokładne informowanie Watykanu o sprawach

Kościoła, o ile dotyczy to Polaków. Tak nie jest,

—

Watykan w tym kierunku, a w szczególności

Ojciec św., m a bardzo dokładne wiadomości i ża

dne niebezpieczeństwo sprawie naszej nie grozi".

W tejże sprawie piszą z Rzymu do Dziennika

Poznańskiego:

nArcybiskup z Chicago zwrócił się do Waty

kann z propozycyą, aby w mieście Chicago mia

nowanym był bi kap-snfragan, Polak, z miejsco

wego duchowieństwa polskiego. Życzenia temu

stanie się zadość. Nomiuacya ta nie będzie natn

ralnie przesądzać o wyjeżdzie arcybiskupa W ebera

do Stanów Zjednoczonych, gdzie się uda j ako na

leżący do Zgromadzenia 0 0 . Zmartwychwstańców

1 osiądzie w Chicago. W każdym razie wychodzi

na chwałę amerykańskiego duchowieństwa, iż zro

zumiało potrzebę liczenia się z rzeczywistemi po

trzebami polskiej ludności w Ameryce.

Z ruchu wyborczego.

Otrzymujemy następujące komunikaty:

Rada Narodowa zatwierdziła zgodnie z uchwa

łą zjazdu delegatów okręgu 70 tego Skalat Pod

wołoczyska, Grzymałów, Kopyczyńce,

Hnsiatyn kandydaturę Eustachego Zagórskiego,

marszałka powiatu skałackiego na posła z tego

okręgn.

Co do osoby kandydata na zastępcę posła nie

powzięto żadnej uchwały, pozostawiając tę kwe

sty§ do rozstrzygnięcia samym wyborcom, wobec

tego, że pojawiło się kilka kandydatur, równie

poważnych i w równej mierze dających gwaran

cye, pod względem narodowym.

Program ruski.

Wczoraj podaliśmy listy kandydatur poselskich

ruskiego komitetu narodowo demo

kratycznego. Dziś tenże komitet ogłasza ode

zwę do wyborców swego stronnictwa, która j e st

właściwie jego programem narodowo-politycznym

i społeczno ekonomicznym. W imię tego programu

wzywa się zatem cały naród rnski, aby njak jeden

mąż, z jedną myślą i jednem sercem, pierśjprzy

piersi, ram ię przy ramieniu, przejęty jednem u

cznciem i jednem pragnieniem", stanął do walki

wyborczej i wysłał do parlam entu wiedeńskiego

nwszystkich co do jednego kandydatów stronni

ctwa".

W odezwie tej poleca się gorąco narodo

wi ruskiemu, aby ,,żaden glos ruski nie przepadł

w dniu wyborów, aby żadna ręka ruska nie zła

mała karności narodowej".

Tego domaga się od wyborców ruskich komitet

narodowo-dem okratyczny w imię następnjącego

programu:

Celem działalności politycznej nastych posłów,

hasłem posłów ruskich w austryaekiej Radzie pań

stwa ma być walka w imię samorządu narodowego,

swobody obywatelskiej, niezależności ekonomicznej

i samodzielnego rozwoju kulturalnego rusko-ukraiń*

skiego narodu w Austryi. Nasi przedstawiciele naro

dowi dążyć będą do rozszerzenia i zrealizowania

swobód narodowych, które stanowią istotę prawdzi

wej konstytncyi; wolność osobista i domowa, wol

ność zgromadzeń i towarzystw, wolność słowa i dru

ku, oraz surowa odpowiedzialność urzędników za na

ruszenie tych swobód.

Posłowie rusko - ukraińscy stanąć muszą w obro

nie naszych włościan-rolników, tej najliczniejszej

warstwy naszego narodn. Muszą domagać się praw,

zabezpieczających ich przed wyzyskiem i dalsaym

upadkiem. Mają przedewszystkiem domagać się re

form agrarnych, a mianowicie wykupienia prze a

państwo większej własności ziemskiej,

aby ją następnie odstąpić bezrolnym lub małorolnym

włościanom na dogodnych dla nich warunkach, jak

np. wykupno dłngów hipotecznych i zabezpieczenie

ziemi przed nowem obdłnżeniem, jak uwolnienie od

podatków pewnej ilości ziemi niezbędnie potrzebnej

rolnikom dla prowadzenia gospodarstwa i utrzyma

nia. Aby podnieść ekonomicznie naszego robotnika,

nasi posłowie muszą domagać się od państwa, aby

przyszło z pomocą naszym spółkom gospodarczym,

aby popierało poszczególne gałęzie gospodarstwa rol

nego i rozwój przemysłu w krajn naszym, a ludność

robotniczą zabezpieczało przed wyzyskiem jej pracy

i sił, wprowadziło asekuracyę robotników na starość

i w razie nieudolności do pracy.

Ważnym również obowiązkiem posłów naszych

będzie, aby domagali się sprawiedliwego i równo

miernego rozkładu podatków na poszczególne war

stwy narodu przez zaprowadzenie progresywnego po

datkn osobisto - dochodowego, z uwolnieniem części

dochodu podatnika niezbędnej do jego utrzymania i

jego rodziny; ten podatek ma zastąpić wszystkie

inne podatki, lecz zanim to nastąpi, posłowie

nasi będą się domagać zniesienia podatków pośre

DYMITR MEEEŻKO WSKL

ANTYCHRYST.

PRZEKŁAD WALEREGO GOSTOMSKIEGO

(61)

(Ci«g dalszy).

III.

Eufrozyna śpiewała, siedząc przyvoknie za sto

łem w pokojach carewicza w twierdzy Sant Eh

mo. Odpruwała czerwoną podszewkę od kamizeli

piaskowego koloru *wego ubrania męskiego; oznaj

miła stanowczo, że nigdy już nie przebierze się

za błazna.

Przyodzianabyła w jedwabną, ale brudną, z pou

rywanymi guzikami suknię i w haftowane srebrem

na bosą nogę włożone i mocno przydeptane pan

tofle. Na stole przed nią była otwarta blaszana

skrzynka, w której bezładnie ponarzucane leżały

kawałki różnych jaskrawych gałganków i wstążek,

popsuty wachlarz, znoszone rękawiczki, miłosne

listy carewicza, papier aromatyczny do palenia,

a także kadzidło kościelne, podarowane przez

świątobliwego starca, puder od słynnego fryzyera

Frissona, różaniec z góry Athos, muszki francu

skie i słoiki z pomadą. Całe godziny spędzała na

malowaniu twarzy różnemi maściami, co zupełnie

było niepotrzebne, gdyż posiadała bardzo piękną

cerę.

Przy tym samym stole carewicz pisał listy, któ

re miały być skrycie rozrzucone w Petersburgu

pomiędzy ludem, a także posyłane do archirejów

i senatorów:

»Jaśnie Wielmożni Panowie Senatorowie!

»Dziwno zapewne Waszym Miłościom, jak i

całemu narodowi, iż opuściłem tak nagle kraje

rosyjskie i nie wiedzieć gdzie przebywam; ale do

tego zmuszony zostałem przez ciągle bezwinne

krzywdy i nierząd, jakiego doznawałem, osobliwie

zaś przez to, co było roku zeszłego — iż mię nieo

mal przemocą chciano wtrącić między mnichy bez

wszelkiej, jako wiadomo, mojej winy. Ale Pan

wszechmiłościwy za przyczyną m odlitw Pocieszy

cielki wszystkich strapionych, a takoż Świętych

swoich, wybawił mię i dał mi sposobność uchro

nić się przez ucieczkę z miłej ojczyzny, której,

gdyby nie ona konieczność, nigdybym nie porzu

cał. I obecnie ukrywam się szczęśliwie i zdrowo

pod opieką jednego potężnego monarchy, do cza

su, kiedy Bóg, który mię ocalił, napowrót do Ro

ęyi mię zaprowadzi, w którym to wypadku, pro

szę was, nie zapominajcie o mnie. Jeśli-że pomię

dzy ludem szerzyć będą jakoweś wieści, aby mię

z pamięci jego wygładzić, iż uie znajduję się już

pomiędzy żyjącemi, raczcie nie przykładać do te

go wiary i pouczajcie lud, aby takim wieściom

również nie wierzył. Bogu Najwyższemu) dzięki,

pozostaję przy życiu i zawsze W aszym Miłościom

i całej ojczyźnie jednako przychylny aż do grobu

mego.

Aleksy*.

Spojrzał przez otwarte od galeryi drzwi na

morze. Pod tchnieniem rzeźwego północnego wia

tru błękitniało ono pomglisto, jakby dymiące,

wzburzone nieco pokryte falami o białych grzbie

tach i bielejącemi w oddali żaglami, wzdętemi od

wiatru, jak krągłe piersi łabędzie. Carewicz po

myślał sobie, że tak mogło wyglądać to sine mo

rze o którem pieśni ruskie śpiewają, iż po nich

wieszczy Olek ze swą drużyną do carogrodu

płynął.

Wydostał z kieszeni kilka kartek papieru ra

zem złożonych i zapisanych po niemiecku grubem

prawie dziecięcem pismem. Na marginesach był

dopisek: nehmen sie nicht iibel das ich so schlecht

geschrieben weil ich kann nich besser. Był to

długi list do cesarza, zawierający całą skargę na

ojca. Dawno już go rozpoczął i wciąż poprawiał,

przekreślał, przepisywał na nowo i nigdy nie mógł

skończyć, i to co jasno mu się przedstawiało w my

śli, wychodziło niedokładnie na piśmie; nieprze

byta zagroda wznosiła się między myślą i sło

wem — i to co najważniejsze, w słowach nie dało

się wypowiedzieć.

»Cesarz powinien mnie ocalić — odczytywał

oddzielne ustępy — nie jestem winien przed oj

cem moim: byłem mu zawsze posłuszny, miłowa

łem go i czciłem jak Bóg przykazał. Wiem , że

słaby jestem człowiek; ale rak wychował mię

Menszyków; niczego mnie nie uczył, trzym ał

zdała (od ojca, obchodził się ze mną jak z nie

wolnikiem lub z psem. Umyślnie spajano mnie

i osłabłem na umyśle od pijaństwa i prześlado

wań. Zresztą ojciec dawnemi czasy był dla mnie

dobry. Poruczał mi zarząd państwa i wszystko

szło dobrze, był ze mnie zadowolony. Ale odkąd

żona moja urodziła dzieci i nowa carowa również

syna urodziła — poczęto źle się obchodzić z na

stępczynią, zmuszano ją do usług jako dziewkę

i umarła ze strapienia. Carowa i Menszyków ojca

przeciwko mnie pobudzili. Pełni oni są złości,

nie znają Boga ni sumienia. Cara serce jest do

bre i sprawiedliwe ale otoczony jest ludźmi złymi

a przytem porywczy niezmiernie i srogi w gnie

wie; mniema, że jak Bóg, ma prawo nad życiem

i śmiercią wszystkich ludzi. Wiele krwi niewin

nej przelał i własnoręcznie nieraz tracił i męczył

okrutnie skazańców. Gdyby cesarz wydał mię oj

cu, to śmierć by mię nie minęła. Jeśliby nawet

ojciec mię oszczędził, to macocha i Menszyków

nie uspokoją się dopóki mię nie otrują lub na

śmierć nie zapoją. Zrzeczenie się tronu wymu

szono na mnie siłą; ja nie chcę być mnichem,

czuję, że dość mam rozumu, aby panować. Wsze

lako Bogiem się świadczę, że nigdy nie myślałem

0 buntowaniu ludu, chociaż łatwo mogłem to

uczynić, jako że lud mię miłuje a ojca nienawi

dzi z powodu niegodnej carowej a także przewro

tnych faworytów, z powodu zbeszczeszczenia ko

ścioła starych obyczai i za to też, iż nie szczę

dząc ni pieniędzy ni krwi, jest on tyranem i wro

giem ludu«.

—

Wrogiem ludu ? — powtórzył carewicz, po

myślał nieco i wykreślił te słowa.’

wydały mu

się kłamliwemi. Widział przecież, że ojciec miłu

je lud, chociaż miłowanie jego sroższe jest nie

raz od wszelkie) nieprzyjaźni! Kogo miłuje, tego

1 bije. Oj lepiej, by mniej tej miłości. Tóż jego

syna także miłuje. Gdyby go nie miłował, nie

męczył by tak. I teraz, jak zawsze odczytując

słowa swego listu, czuł Aleksy, że jakkolwiek ma

słuszność wobec ojca, ale nie zupełną słuszność,

a drobna tylko granica, oddzielała »tę nie zupełną

słuszność« »od zupełnej niesłuszności«, i czuł, że tę

granicę w swoich oskarżeniach wciąż przekracza.

Jak gdyby każdy z nich miał swoją własną praw

dę i te dwie prawdy były na wieki sobie przeci

wne i wrogie. Jedna musiała koniecznie zniszczyć

drugą, ale ktokolwiek zwycięży, zwycięzca będzie

winnym, zwyciężony ofiarą.

Wszystkiego tego, w słowach, sam przed sobą

nie mógłby wypowiedzieć, a tembardziej przed

drugimi. I któż go zrozumie, kto mu uwierzy.

Któż, krom Boga samego, może być sędzią, mię

dzy ojcem i synem.

Położył list na stole z ciężkiem uczuciem,

z ukrytą chęcią zniszczenia go i począł się przy

słuchiwać pieśni Eufrozyny, która skończywszy

swe prucie, przymierzała przed zwierciadłem no

we muszki francuskie. T o wieczne, ciche śpiewa

nie wśród więzennej nudy, tak było jej konie

czne, jak ptakowi w klatce: śpiewała, jak oddy

chała, sama niezdając sobie nieomal sprawy z te

go, że śpiewa. Carewicza dziwnie uderzyło sprze

ciwieństwo piosenki z muszkami francuskiemi.

Ziemio wilgotn a

Matko rodzona

Przykryj ty mnie

Słowiczku w borów

Braciszku miły

Zaśpiewaj po mnie

Kukułko leśaa

W dąbrowie skryta

Siostrzyczko moja

Zakukaj po mnie

Brzózko ty biała

Żonko ma młoda

Zaszum ty po mnie.

(Ciąg dalszy nastąpi).

(ę)digitalizacja: mbc.malopolska pl

" CZAS" wychodzi z wyjątki«« dni po n!adiieli i fwiątach nrod*y«yeh m m y d«orno, a

o godzinie 6 rano i o rodzinie 6 wieoeorem.

W* Lwewl* ,,Cni** in t i i ubycia w biurach izlaaalktw A. fllti«w»W«|t, I . Sakałiwskit|t, R,laihitaba,

m stacyach koliiiwych w Tarnwlt, Rzeszowie, liilc, Niwy* lącz* aa paraał*

wksl(taralkaltjawa),tatzlii

aa iaaycb (łlwaltjizy ck itacyack a partyarlw koltjawych.

Humer wieczorny 10 hal., ranny 4 hal.}

h»i.

PKENUMEBATA WYNOSI:

na cały rok na kwartał Inalimituje

W Krakowi* w miejsca

M kara*

7 kar. 5ł h.11 kor. U hal.

Pocztę w państwie Austryackiea ...........

86 koron 9 kor. —

U3 kor. —

35 dwukrotną wysyłka pocztową.

42 koron 10 kor. 50 h. fl3 kor. 50 hal.

Pocztę w państwie Niemieckiem ...........

42koron 10kor. 50h.|3kor. 50hal.

Lło wszystkich państw, należęcyoh do awięzkn pocztowego . | 48 koron 12 kor. -

(j4 kor. -

Prenumeratę przyjmuje *iętylko od 1do estatniogo dnia wmiesięcu.

—

L isty a piaaiędsmi

i p rz e k a z y pieniełn* na prenumeratę i ogłoszenia przyjmują Administracja C%os« w Krakowie.

kvk.Um.aoy* n u o p iw fto w an e ni* podlegaj§ opłaci* pocztowej. IAtti%o nieopłaconych ni* przyjmuj* się.

Rjkopitit* aadayłanyeh ni* awraoa aię.

r- w im aaOS. i 1iSndiMMTlilliSiT’irT7 rtTf| ATr j rfiTTWHfTr* i

?’ł!%*.» *J?

1 z 6 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu