Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 640 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Kraków, Środa 23 Stycznia 1907

Rocznik L X

(Wydanie wieczorne(,

Oświadcza on, że Wein przybył do Hsltnosa

poza jego plecami, grożąc ma nietylko rychłym

zgonem z powoda wzruszeń, lecz nawet wprost

zamknięciem w domu obłąkanych! W tych wa

runkach interwencya We na miałaby wszelkie ce

chy wymuszenia i tak też jest traktowaną przez

d?,ieoniki. P. Pclonyi, otrzymawszy tak zdobyte

uświadczenie, mówił w partyi niezawiśli ści, że

synowie Halmosa przybyli do niego, błagając (

zadowolnieaie się odwołaniem i o zaniechanie in

nych kroków; zapewniali też, że ojciec icb ma

teraz wyrzuty sumienia, a wie, że w razie proeesn

nie mógłby żaduyeh dostarczyć dowodów. Bmro

korespondencyjne węgierskie, żróiło wybornycb

informacyj o stosunkach, dodało też do tej mowy

gl ssę z radosnem stwierdzeniem, że, »dzięki od

wt łania Halmosa, sprawa już jest raz na zawsze

skończona11.

Tymczasem dzienniki poranne przyniosły oświad

czenie synów Halmosa, zaprzeczających, jakoby

prosili Polonyi’ego o przyjęcie odwołania, dale

zaprzeczających, jakoby rjciec mówił co o wyrzn

tach sumienia i braku dowodów.

,,Wiemy nato

miast bardzo dobrze — piszą - że ojciec nasz

dowody ma i przygotował się do proeesn*. 8y

toaeya Polonyi ego Lie polepszy się zatem dzięki

odwołaniu, które miało sprawę zakończyć, a tym

czasem przewlekło ją i zaogniło.

«CSJgJCKSW)^------

przychylnie ich załatwienie, o ile nabrał przeko

nania, że zadngnją na uwzględnienie. Jeżeli przez

udzielenie jednorazowych zasiłków można przyjść

peteDtom ze skuteczną pomocą, wówczas wydział

krajowy propoouje udzielenie im jednorazowych

darów z łaski.

Odezwa demokraoyi narodowej

Komitet główny stronnictwa demokratyctiw

narodowego wydał odezwę, w której określa zna

czenie zbliiająoych się wyborów do Rady pań

stwa i wzywa swych członków do ofiarności na

ele wyborcze. Poważną i szczerą miłością spra

wy narodowej owiana odezwa, nosi na sobie ce

chy przystosowania się do nowej sytuacji, wy

tworzonej zaprowadzeniem powszechnego prawa

wyboro «ego.

Komitet główny stronnictwa demokratyczno-na

rod)wego stwierdza, że Kołr polskie nie prowa

dziło polityki stanowej, czego naj!e us?ym dowo

dem jeg) stanowisko w sprawie teformy wybor

czej, mimo tego jednak podnosi dalej, że nea

łość naszej polityki taką być musiała, jaką ją

ci, których sztacroy przywilej a steru spraw po

iiycznycb stawiał, mieć chcieli i na jaką ich stać

było*.

Odezwa nie wyjaśnia, w czem, w jakiob kon

kretny eh sprawach polityka Kola pelsciego rbja*

wiła swój charakter stanowy, nie wymienia

teł soraw, w których Koło nie liczyło się z opi

nią krajn. Można wskutek tego te punkty ode

zwy uważać tylko za pozostałość argumentów,

których ożywało się dawniej w walce stronnictw

«e Bubą, gdy tymczasem zasady wytyczne p !ł

’yki polskiej na zewnątrz i na przyszłość p zo

stać muszą te same i — jak dotyebczas - łączyć

będą wszystkie narodowe stronnictwa. Takie teł

zajmuje stanowisko i komitet demokratyozno na

rodowy, gdy pisze:

Społeczeńs wo nasz* nie może dopuścić, aby re

prezentacya nasza w parlamencie wyszła rozbita aa

zwalczające się w obliczu nieprzyjaciół naszych

frakcye. Poczucie jedności i odrębności naszej naro

dowej musi znaleść swój wyraz w solidarnem Kole

polskiem. Broniliśmy tej solidarności dotychczas, tern

więcej musimy jej dziś bronić, gdy cały naród ma

równe prawo wyborcze.

Ale to solidarne Koło musi istotny stan polity

cznej narodu opinii odzwierciadlać; wtedy tylke

istotnej jego woli będzie wyrazem.

Nie może więc społeczeństwo nasze dopuścić, aby

skład naszej reprezentacyi zawisł jedynie od efe

któw demagogii wyborczej i wyborczej

korupcyi.

Ile energii, zapała i rozumu politycznego trzeba

będzie, aby zapobiedz niebezpieczeństwu temu, a rze

czywistej woli narodu dać zwycięstwo, tyle musimy

z siebie wydobyć.

Przypominając bistoryę powstania stronnictwa

demokratyczuo-narodowego, podnosi odezwa za

dania przyszłej reprezentacyi w słowach:

Chwila obecna wymaga, abyśmy żyjącej w nas

twórczej myśli narodowej, myśli postępu całego na

rodu i narodowego odrodzenia przez gruntowną spo

łecznego bytu naszego reformę — zapewnili należną

siłę w parlamentarnej reprezentacyi kraju.

Stwierdzenie, że poczncie potrzeby wspólnej

obrony interesów narodowych nakazało domokra*

cyi narodowej przyłączyć się do Rady narodowej,

zamyka odezwę, będącą pierwszym krokiem stron

nictwa demokratyczni)-narodowego w zbliżającej

się kampanii wyborczej.

Petycye nauczycieli ludowych.

Lwów 21 stycznia.

(X ) w trzech ostatnich latach polecił Sejm wy

lizał wł krajowemu osoboemi uchwałami, aby

cały szereg petycyj ze sfer nauczycielskich o do

datkcwe policzenie w drodze laski lat służby do

emerytury, o przyznanie dodatków pięcioletnich

pensyi wdowiej itp. zbadał i porozumiawszy się

z Radą szkolną kraj wą, przedłożył odpowiednie

wnioski. Treścią wszystkich petycyj — jak za

znacza w sprawozdania wydział krajowy — są

żądania, by Sejm wbrew obowiązującej ustawie

0 stosunkach prawnych stanu nauczycielskiego

z rokn 1905 policzył im wyjątkowo w drodze ła

ski dodatkowo lata służby do emerytury, przyznał

dodatki pięcioletnie, przyznał, względnie uwzględ

nił wymierzoną emeryturę, pensyę wdowią lub

stale zaopatrzenie. Petycye te nzasadaia;ą prawie

wszyscy petenci wyłącznie względem na opłaka

ne stosunki materyalne, w jakich się znajdują.

Wydział krajowy pragnąłby przyjść z pomocą

petentom i uznaje w zapełń ści ich p acę, której

skuteczność stwierdza Rada s/kolna krajów«

w znacznej ilości wypadków. Musiał jednakże

stanąć na zasadniczem stanowiska przestrzegania

przedewszystkiem przepisów nstawy z rokn 1905

Z tego więc względa może wydział krajowy po

pierać tylko te petyoye, które same i opinia o

nich Rady szkolnej krajowej niezbicie stwierdza

ją, że ścisłe stosowanie litery obowiązującej usta

wy wobec petentów stawiałoby proszących, względ

me pozostałe po nich rodziny, w niezwykle traine

prłożeme materyalne, oraz te, g dde nadzwyczajne

1 wyjątkowa okoliczności przemawiają za peten

tami. Wydział krajowy podnosi dalej w swem

sprawozdania, że aważa za zbyteczne bliżej nza

sadniać słaszność takiego właśne stanowisk»

w tej sprawie i niemożność uważania samych

tylko niepomyślnych stosunków fiaansowych pe

tentów za deoydojące przy traktowania tych pe

tycyj wobec okoliczności, że Sejm uchwałami

swemi z lat 1904/5 zatwierdził już analogiczne

wDioski wydziału krajowego w sprawie podobnych

żądań sfer nauczycielskich.

Wydział krajowy jednak nawet i w tych wy

padkach, w których głównie bardzo niepomyślne

stosunki materyaloe petentów przemawiają za

uwzględnieniem ich petycyj, proponuje zawsze

włosy, figurki, nóżki.. Oczy są roztargnione (tn’

zamglone myślami o Brzeczach poważnych" t j.

0 jedwabiach, koronkach, kapeluszach).

Środkiem uliey dzwonią bezwzględnie tramwaje

1 turkoczą doróżki a na trotaarze pod domami

mówią i mówią i mó»ią kobiety...

Nie, ta się nie mieszka.

l) Nenban ( passons)l

8) Miasteczko studentów, sądowych hofratów

i sądowej Po onii (JosefJadt).

Okolica cicha, dyskretnie brudna, zlekka oko

pcona sąsiedztwem śródmiejskiego życia.

A przy tem wszystkiem jakieś prawie swojskie

perfumy.

Domy o melancholijnym wyrazie fasady (jakby

z ciągłego przyglądania się dość częstym w tej

okolicy pogrzebom) domy, w których są podwó

rza o kolorycie i nastroju lwowskim.

Tu się chodzi na joury, na pogrzeby i na przed

stawienia w teatrze Bin der Josefstadt".

A oprócz tego ta się mieszka. Zwykle bez koń

ca (aż do zdemolowania domu).

9. Miasteczko 8fecyalistów-lekarzy, szp:tali,

szubienicy i innych niemiłych rzeczy (AlsergruŁd).

Zapach dominujący: karbol i jodoform.

Ki loryt ogólny: żółto-rządowy, koszarowy,

chłodny.

Tu się dzieją takie niemożliwości jak sensa

cyjne procesy z wyrokiem śmierci, ciężkie opera

cje, asenterunki itd.

Tu tię mieszka (o ile się jest doktorem medy

cyny, delikwentem).

Zre-ztą milej mieszkać gdzieindziej.

10. Miasteczko robotników, Bradykalnyeh ży

wiołów" czarnej doli i Czechów (Faroriten).

Nazwa puebodzi cd pałacu nFavonta", który

istmeje jako Toeresianum w — innej dzielnicy.

Tu niema wogóle pałaców.

z której porcelanowe laleczki miłują się w hipo

potamach, a poeci w gąskach) to mLłby dzś

pewną radość, że grają go aż w trzech wiedeń

skich teatrach. A w jednym teatrze nawet Bpo

raz pięćdziesiąty* jak Gejszę A w tym samym te

atrze uawet — dobrze.

Puwodzenie to dziwne tłomaczy się przede»

wszystkiem tem, że Wilde pogardzał teatrem. Pie

niądze i teatr cb?ypują swymi względami kon

sekwentną pogardę a pogardzają konsekwentnym

szacunkiem.

Wilde to naturalna reakcja po

zbytnim sza”unko Europy dla teatru. Do nie

dawna jesz’ze szacunek ten kwitnął. Dlatego

komedye Wllde’a nie mogły przedtem nawet

-pób

iwać szczęścia. I Wilde zaczął dopiero

w j-kiś czas po swym fizycznym pogrzebie swą

teatralną, czy też anti teatralną karyerę.

Z początku brano jego Bkomedy«" niejako za

dosłownie, za poważnie Rzucono się na niego

w imię ,,prawdy życiowej* i w imię - teatru.

Pr mimo (lab właśnie dlatego) że w cudowną Bte

choikę" francuską nikt ju t nie wierzył, a nowej

,,prawdy" memieck ej nikt szczerze nie kochał.

A n naiwnego tłumn, który lnbi zresztą wszelkie

koziołkowe zabawy szkodzili mn swą dziką mi

łością dzicy literaci. Najtrudniejsza sprawa byfa

jednak z aktorami, których nataralizm nauczył

gry naturalnej. Tak fatalnie naturalnej, że aż teatr

się kończy.

Trzeba zawsze zaczynać od aktorów. Oni ,,cha

rakteryzują* literata dla nieliteratów. A nie kry

tyka, rozporządzająca wyłącznie tak marnymi

środkami, jak słowa.

Interesująco jest zobaczyć, jak teatr wiedeński

parodynje siebie i życie, czyli jak p )prawnie gra

Wilde’a. Nawiasem mówiąc: męczennicyI B) po

przedstawienia większość rozbawionego aadyto

ryum ma złudzenie, że ,,sztuka świetna, ale ak

torzy mogliby grać naturalniej*. I nie mają pa

Ta słyszy się czasem ludzi mówiących po nie

miecku (ale z polskim akcentem).

Tu są najpiękniejsze karety i kobiety (należące

przeważnie do poselstw i Polaków)

Ta życie toczy się przeważnie po asfalcie.

-—

W ambasada h i w parku miejskim są barwy i

zapachy wszystkich okolic świata.

4) Miasteczko targu ,owocowego*, teatru an

der Wien i Tberesianum (,,Wiedeń").

Tu się cbod i na wystawy ,Secesyi", od rokn

n i e chodzi się do Teater au der Wien () ile się

nie chce słyszeć Wesołej wdówki) i tu kupuje się

jarzyny i owoce (o ile się jest kucharką).

Tu można otrzymać arystokratyczne wychowa

nie (w Theresianum) i za 10 fi. ten sam cylinder

(u Habiga), który w mieście kosztuje 12 n.

Tu mieszka wielu spokojnych i porządnych lu

dzi (między innymi arcyksiążę Rainer).

5) Miasteczko ciasnych horyzontów, cichego ży

cia i codziennych trosk (Margarethen).

Okolica filistrów, małych przemysłowców i agi

tacyi wyborczej.

Pustynia codzienności, rozmów o dn żyżnie w ta

nich kawiąrniacb, o miejscowej polityce przy obia

dach zrobi mych na margarycie, o sługach przy

kawie kneipowskiej...

Analfabetyzm estetyczny. Imponuj ąoe błoto na

ulicach.

Tu mieszka przeważnie ludność uboższa (mię*

dzy innymi i ja tam mieszkałem).

6) Miasteczko kupieckiego ruchu, kobiecych su

kien i szmatek, kilkupiętrowych »pałaców mody"

(Mariahilf).

Tu kobiecość zatrudnia tysiące niewolników.

Centrum wielkiej służby. Centrum kobiecego Wie

dnia (a tem samem wogóle — Wiednia).

Ubca (główna) bez końca, krzykliwa, nie ma

jąca czasu, praktyczna.

Osłodą tej prastyczności są jednak piękne nsta,

Z Wiednia

Od kilku tygodni Wiedeń zmienił się komple

tnie. To znaczy: przeprowadziłem się z jednej

dzielnicy na drngą.

Nazajutrz po katastrofie czułem już, że miesz

kam w łanem miasteczku.

Wiedeń liczy dwadzieścia jeden miasteczek. -

Najważniejsze są (zabawmy się raz ge )graficznie):

1) Miasteczko ministerstw, magazynów, hoteli

i heter (czyli śródmieście).

Tu się zarabia i wydaje pieniądze. Ta się spa

ceruje — albo trwoni swe siły życiowe w zawo

dowej gorączce. Ale tu się przeważnie nie mie

szka. O ile człowiek ma banalniejsze grzechy, na

bywa je tutaj — o ile człowiek ma dobrych

znajomych, musi tu najwięcej nważać, aby się

z nimi nie spotkał.

—

Trudno nie spotkać się ze

znajomymi na Kkrntnerstrasse, Grabenie, albo na

Kohlmarkcie...

2) Miasteczko Praterowych przyjemności, Pół

nocnej kolei i żydów (czyli Leopoldstadt).

Przez tę dzielnicę się nie chodzi, tylko się prze

jeżdża (choćby tylko tramwajem).

Wielu rozsądnych ładzi ma złudzenie, że to

ąnartier istnieje tylko w lecie, albo wtedy, gdy

się np. jedzie do Krakowa.

Zresztą niema co mówić o drugiej dzielnicy.

8) Miasteczko poselstw, Polaków i parku miej

skiego (Landstrasse).

Widzi się przeważnie porządnie ubranych ludzi,

czysto utrzymane nlice i (z ,,niższych stanów")

ezysto utrzymane pokojówki.

Tu się mieszka. Wogóle zachowuje się cicho

Cnie w karnawale).

CZAS wychodzi z wyjątkiem dni po niedzieli i świętach uroczystych dwa razy dziennie, a mianowicie

We Lwowie Cza»** i*«« a* u ^°dżinie 6 rano i o godzinie 6 wieczorem.

na atacłach kaleiowsch w T . . S

» * biurach dzienników A. Olszewskiego, 8 . Sokołowskiego, K. Bachstaba

’

*TRSkSsfcaws:x s s,r .”"-"1Łl*****

Numer wieczorny 10 hal,, ranny 4 hal.}

PRENUMEBATA WYNOSI:

W Krakowi « »

na cały rok na kwartał ]na1m,iesiąc

Poczta w n f i rJ » ; _ A 1?J8cu, : - ...................................................

30 koron

7 kor.50 b. 2 kor. 50 lwi.

Z dwukrotna w

^-us t r y a c k i e m ..................................................

36 koron

9 kor.

—

3kor. —

R ocrt e w n ^ r t l t o V- po.czt,ow* ...........................

42 koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 50 hal.

Ik. wLr«rutv

Niemieckiem .

42 koron 10 kor. 50 h. 3 kor. 60 hal.

Z? wszystkich państw, należących do związku pocztowego .

48 koron 12 kor. -

4 kor.

PrzyjmMie «? tylko od 1 do ostatniego dnia w miesiącu.

Listy z pieniądzmi

oR,

y Pieni.ężne na prenumeratę i ogłoszenia przyjmuje Administracya Czasu w Krakowie.

tteklam aeye mtofneezętowane me podlegają opłacie pocztowej. Listów nieopłaconych nie przyjmuje sie

Rękopisów nadsyłanych nie zwraca oię.

Prenumerat% przyjmują: Administracya Czasu, w Krakowie i nraędy pocztowe.

M iejs c o w ą p renu m era t% księgarnia S. A. Krzyżanowskiego, handle: St. Karlińskiege, H. Kretschmera,

Biuro dzienmków H op ca sa i Salomonowej, Główna trafika.

Ceny o g ło szeń : od wiersza petitem za pinrwazy raz 20 hal., za każdy następny pe 19 haL; układ

tabela ryczny, cyfrowy, skomplikowany pierwszy r a i 40 h al , następny po 10 haL

Nadesłan e i Nekrologia od miejsca wier,sza drukiem petitowym 60 halerzy u każdy raz.

Głosy p ubliczn ości po 2 kor.: wszelkie prywatne komunikaty po kroniee i no dziale ekonomi

cznym i t p. po 1 kor. od miejsca wiersza.

Ogłoszenia i prenumerat% przyjmują: wo Lwowie biura dzienników L. Plohna, A. Olszewskiego

St. Sokołowskiego, K. Buchstaba; w J a r o sł a w iu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturalski- w P rz e

m yślu A. Juszyński księgarnia,D. Ueszeles: v R ze sz o w ie M. Weintraub; w Stanisławowie Jasiel

ski i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komaniewski; w Paryżu wyłącznie

p. W. Raczkowski, 14 Citś de T revis e: w W ie d n iu Haaseustein Sc Vogler, R. Mosse (także we wazvit

kich filiach); H. Schalek, M. Dukes, E. Braun, J . Danneberg, H. FYiedl (tylko prenumerata Ł Oold

schmidt Sc Comp.); w Frankfurcie n. M. G. L. Daube i Comp.

3 ^ * Za każdą zmianą adres« dopłaca ni% 40 hal.

"taCi

ADRES REDAKCYI: ul. św. Tomasza Nr 32.

Telefon Nr M .

Polonyi.

Sprawa węgierskiego ministra sprawiedliwości,

Gezy Polonyiego, przybiera coraz szersze rozmia

ry. Początkowe próby tuszowania lub przemilcza

nia zostały uniemożliwione gwałtowną kampanią,

jaką prasa podjęła przeciw dostojnikowi, obwinia

nemu o cały łańcuch czynów niemoralnych, cza

sem występnych, a związanych bądź z jego prze

szłością jako znanego adwokata, bądź nawet

z działalnością jako ministra.

Znanem jest stanowisko partyi niezawisłości,

która do tej chwili nie potępiła Polonyiego. Je

żęliby dać wiarę pismom, to na stanowisko to

oddziałać miały w pierwszej linii zapewnienia

Polonyiego, że w razie zmuszenia go do procesu

i inni ministrowie będą mn sieli odpowiadać na

zarzuty w ten sam sposób. Dłngoletni pobyt

w partyi wzbogacił widocznie ministra doświad

czeniami i dostarczył ma materyałów, które mo

głyby w ręku zręcznem stać się powodem upadku

nie jednego polityka-szowinisty. Polonyi oświad

czyó miał, że wogóle nnie ustąpi sam z gabine

tu", a pogróżka ta ma charakter zupełnie wy

raźny.

Sytuacya określa się pogłoskami o ustąpieniu

całego gabinetu. Gdyby tak było, to koalicya zo

stałaby narażoną na ciężką próbę. Przesilenie

w łonie partyi niezawisłości i dymisya gabinetu

musiałaby odbić się na całej polityce wewnętrz

nej, której miodowe miesiące zatrawa tak wcze

śnie ujawniona korupcya. Niejeden rząd węgier

ski padał jnż wśród oskarżeń podobnych jak te,

które podnoszą się dziś przeciw Polonyiemu

Z sytuacyi dzisiejszej wynikałoby, że obaleni«

stronnictwa liberalnego nie zmieniło wartości mo

ralnycb, cechujących gospodarkę pnbliczną Wę

gier piętnem zepsueia. Pod tym względem koali

eya stąpa w ślady swych liberalnych poprzedni

ków i stara się im dorównać.

Budapeszt 22 stycznia.

Dossier... ministra sprawiedliwości.

P. Pc loBji nie powinien był nigdy zrywać z pra

są. Z prasą nigdy się zrywać nie powinno, zwła

szcza gdy się jest ministrem węgierskim i gdy

ma się do czynienia z prasą węgierską. Bo w kol

tnrze, utworzonej przez szowinizm na tle czter

dziestoletnich rządów liberalnych jakoś jnż tak

rzeczy się składają, że niewysłowioce zresztą cno

ty i przymioty ministrów potrzebują konieczni(

prasy, która by je oceniała... z właściwego stano

wiska. Niech tylko stanowisko ulegnie zmianie

a świat otrzymuje szczególne widowisko, coś na

kształt owych obrazków, na których pięknie u

brany jegomość wygląda przez okno, gdy za

spojrzymy ze strony przeciwnej, elegant okazuj

się w swej drugiej, ukrytej połowie - obdartu

**Mniejsza o przyczyny, dla których ministe

sprawiedliwości Polonyi poróżnił się z dziennika

mi. Dziwnem by było, gdyby przyjacielski stosa

nok rozchwiał się o co innego jak o wysokoś

subwencji z funduszu dyspozycyjnego. Tak cz;

owak, la bonne presse p Polonyiego należy d

przeszłości; dzienniki, które piały hymny w cześ

]ego, dziś kipią obelgami. Minister sprawiedliwość

ma przed sobą cały stos oskarżeń o pospolite

zgoła nie polityczne nawet czyny. Sprobnjro;

przedstawić niektóre, pozostawiając oczywiście ca

|łą odpowiedzialność rozgniewanym przyjaciołom

p. ministra Polonyiego.

Pierwszy bodaj stanął w rzędzie oskarżycieli

dziennik Budapesti Naplo. Obwiniał on ministra

0wymuszenie, spełnione na rodzinie hrabiów Nako.

Oskarżenie było wyraźne, lecz p. Polonyi zacho

wał najzupełniejszy spokój i słowem o sprawie

nie wspomioał. Wówczas kwestyę podjął inny

dziennik: Magyar Szo, postanowił wyręczyć mi

nistra w oskarżeniu i wnieść wprost do prokura

toryi doniesienie karne przeciw najwyższemu dy

gnitarzowi sprawiedliwości na Węgrzech. Treść

oskarżeń opiera się między innemi na losach

zrr a łego przed 2 laty Kolomana Nako, dziadka

obecnego gubernatora finmańskiego.

Hr. K( loman, starzec 75 letni, bawiąc w Abba

zyi, był wyzyskiwany przez pewną awanturnicę,

nazywającą się Benke, która byta żoną robotnika

kolejowego i prowadziła w Ptszcie życie niemo

ra!nę. Benke wyłudziła od br. Kolomana pól

miliona koron, poczem Nako wypędził ją i przed

zgonem cały majątek zapisał swemu wnukowi,

br. Aleksandrowi Nako, gubernatorowi fiumań

skiemu. Tymczasem awanturnica, która otrzymała

znaczoiejszą odprawę, zwróciła się po zgonie hr.

Kolomara do jego spadkobierców, żądając pie

niędzy. Gdy jej odmówiono, posłała swego adwo

kata, Polonyi’ego, który zagroził rodzioie Nako

skandalem prasowym, jeżeli nie wypłacą awan

turnicy znacznej snmy. Wymuszenie zakończyli

*ię wypłatą Benkowej 40.000 koron jednorazowo

13000 kor. renty rocznej. Mimo to wymuszanie

ze strony adwokata Polonyi’ego trwało dalej,

gdyż Benkowa płaciła mu ogromne bonorarya.

Polonyi co kilka tygodni zjawiał się u rodziny

Nako i grożąc skandalem, wydobywał coraz nowe

ofiary.

Jeszcze znamienniejszy zarzut odnosi się do

działań Polonyi’ego, już jako m uis’ra spra*ied!i

wośoi. Polonyi był mianowicie reprezentantem fir

my Groedel, przedsiębiorstwa, które robił) ogro

mne speknlacye na wyrębie i handlu drzewem ns

Węgrzech. Funkcye adwokata Groedlów dzielił

Polonyi z Dyooizym Sebessem, również adwokatem.

Gdy spekulaeye Groedia rozciągnęły się na Sie

dmiogród, okazało się, że grozi im k nkureocya

ze strony br. Hermana Mtk^g, uprawiającego ró

wnież przemysł drzewny. Wówczas — jak brzmi

doniesienie karne — zawikłano hr. Mtke-’a w cały

»zereg procesów, któie zaszkodziły mu i podko

pały jego kredyt. Firma Kaiser i Ska n iala mia

nowicie budować dla br. Mikesa k( lejkę na ii

oaeh drucianych do transportu drzewa. Otóż ze

*trony osób trzecich namówiono tę firmę do za

przestania przez czas dłuższy robót, tak żi przed

s ębiorstwo br. Mikesa przez kilka miesięcy nie

mogło fnnkeyonowaó należycie. Hr. Mikes wszedi

na drogę sądową, rozwinął się cały sze eg proce

sów, przyezem reprezentantem firmy Kaiser był

również p. Ptlonyi.

Zostawszy ministrem, adwokat firmy Groedel

zrobił swego wspólnika, Sebessa, szefem sprawie

, dliwości na cały Siedmiogród.. Kancelaryę Polo

nyi’ego objął tymczasem jego syn, Dezydery, któ

remu znów szef sprawiedliwości w Siedmiogrodzie

ś oddał zastępstwo firmy Groedia. I wówczas za

s częły się niedobre czasy dla hr. Mikesa. Księgi

jego handlowe zostały urzędowo opieczętowane na

rozkaz Sebessa, nowego szefa sprawiedliwi ści,

r celem zaś zasiągnięcia opinii rzeczoznawców prze

wieziono je z komitatu Haromszek d o .. Kronszta

du. Sąd właściwy w Kezdirafarbely, został pomi

ftnięty dlatego — jak brzmi oskarżenie — aby

7 urzędnicy firmy Groedel, znajdujący się stale

a w Kronsztadzie, mogli udzielać swych ,rad " rze

ćczoznaweom, a przy sposobności zajrzeć również

do ksiąg konkurenta.

Dr Wefeerle, prezydent ministrów, wiedział o

wszystkich tych dziwnych sprawach - jak twier

dzą dzienniki — nie uważał jednak za stosowne

zwrócić się do ministra sprawiedliwości z prośbą

o wyjaśnienia. Polonyi bowiem, według zdania

lndzi znający( h stosnnk’,

wie za wiele... stano

wczo za wiele. Najlepszym dowodem, tego, że

ofa w swoją siłę, jest fakt, że jeszcze już po do

staniu teki sprawiedliwości sprawował dalej czyn

ności zastępcy interesów emigracyjnych półoocno*

oiemieekiego Lloyda! Polonyi próbował uspra

wiedliwiać się, twierdząc, że po nominaeyi pozo

stawał z Lloydem fylko w stosunkach urzędowych,

podchwycono to wszakże, aby stwierdzić, że spra

wy emigracyjne należą wyłączcie do ministerstwa

spraw wewnętrznych, nie do ministerstwa spra

wiedliwości. Dzienniki opozycy,ne przytocz? ły

tymczasem wykaz dyet, jakie Polonyi pobierał

jnż jako minister sprawiedliwości od Lloyda.

Osobną sprawę stanowią transakcye o prze

kupstwo, prowadzone za pośrednictwem Polonyi’e

go z różnymi osobistościami, przy których to ope

racyach Polonyi zapominał ezęsto o wypłacie czę

ści lub i całej kwoty umówionej. Tak n. p. obie

cał Polonyi pewnej byłej aktorce, że wypłaci jej

14 000 kor za protekcyę w pewnych kołach dla

lenerała Pitreicba, aby zamianowano go szefem

sztabu jeneraloego! Polonyi kwoty nie wypłaci(,

gdyż — jak twierdził — protekcya była za mała,

aiemniej jednak nie oddał pieniędzy tym, którzy

mu je powierzyli

Drogą aferą przekupstwa była sprawa z dzień

nikiem romańskim Poporul Roman, którego wła

ściciel otrzymał od Polonyi’ego 14000 koron za

zaprzestanie pewnych ataków. Nadto jednak zobo

wiązał się p. minister sprawiedliwości, le zatn

szoje procesy, rozpoczęte jnż przeciw temu dzień

aikowi o Bnodżeganie do nienawiści".

Istotnie,

"bietnica spełoiła się i procesy zostały nmorzcnc.

Koroną wszakże tuszowania jest fakt, że prokn

torya państwa zastanowiła dochodzenia o obrazę

majestatu przeciw niejakiemu Gezie Polonye

mn... zastanowiła z tej przyczyny, że obwiniony

«ostał ministrem sprawiedliwości.

Jak działa sprawiedliwość węgierska za Polo

nyi’ego może świadczyć fakt, również dziś p d

qosz ny przez pisma, że pos. Juryga, oskarżony

0 p dżeganie do waśni narodowej, otrzymał od

p Poiouyi’ego propozycyę, że proces będzie zatu

szowany, jeżeli Juryga zaprzestanie działałaoś i

politycznej w dotychczasowym kieroDka. Gdy Ju

ryga, jeden z najwybitniejszych działaczy słowa

ckich, odrzucił z oburzeniem taki okład, proces

poszedł swoim torem^ i zakończył się skazaniem

go na dwa lata więzienia + artykuł w lokalnem

pisemku. Sprawiedliwości s’i,ał) się zadość.

Wymuszona rehabilitacya.

Wcześniej, niż można było oczekiwać po wy

prób wanej zręezności Polooyi’ego, wys?łana jaw

1ad wszystko ione charakterystyczna interwencja

Dra Emanuela Weina, lekarza domowego sędzi

wego Halmosa. Dziś już jest niewątpliwą prawdą

to, o czem w sob tę pisały już niektóre dzienniki

budapeszteńskie, mianowicie, że prezydent gabi

netu Wekerle wezwał przyjaciela Halmosa, bur

mistrza Barczycgo, aby nakłonił Halaio?a do zło

żenia deklaracyi, przychylnej dla p ministra Po

lonyiego. Ten Barezy był właśnie owym niedys

kretnym informatorem, który ogłosił publicznie,

jak to p. minister umie nadużywać odwiedzają

cych go interesantów. Interwencya Barczyego nie

odniosła skntfcu i na scenę wystąpił Dr Wein.

Ten zaczął grozić starcowi, że nie zniesie całej

proćedary śledztwa, rozprawy sądowej i t. d., że

groziłaby mu w takich okolicznościach rychła

śmierć lub obłąkanie — te powinien zatem poło

żyć sprawie koniec złożeniem deklaraeyi, rehabi

litującej Polonyiego. 0 tem, że Dr Wein, lekarz

domowy Halmosa, był u ministra i przyrzekł mn

pomcc, nie wiedzńł nikt: ani sam starzec, ani

nikt z jego rodziny, ani nawet zięć, lekarz Dr

Stiller.

To miasteczko ,,koniecznego minimum" nagiego

życia.

Tu się nie spaceruje.

Reporterzy i policja mają tu czasem wiele ro

boty i kłopotów.

Dla Diemieszkających w tej dzielnicy jest tu

(zwłaszcza o zachodzie słońca) dużo Bstim

mongu".

Ale tubylcy interesują tię raczej kwestyą cble*

ba powszedniego.

Umierają na gruźlicę, vulgo: morbus vien»nsis.

Oto najważniejsze ma»te:zka Wiedni*. Różnią

się tem od inoych małych miasteczek, że mają

większe domy i pretensye.

A także tem, że w nich droższe życie.

Podobno wszędzie reua życia poszła niemożliwie

w górę. Ale gdzieindziej może sobie jakiś nieszkodli

wy waryat p wiedzieć np.: Sztnka nie należy do

żyda, więc będę żył przeważcie sztuką. Tymcza

sem Wiedeń jest t. zw. ,,centrem knliury" i sztma

liczy się tn do życia i bierze udział w ogólnej

droży żnie.

Lndzie uczęszczający do teatru, z każdym ro

kiem na coraz to wyższe wspinają się galerye.

W Burgu i w Operze nie ma jnż wogóle

(dla przeciętnej kieszeni) miejsc położonych dość

wysoko.

Pierwszorzędna sztnka przystępną jest w Wie

dnia tylko dla tych, którzy jej au fond — nie

potrzebują. A dla wrażliwej hołoty są sceny przed

miejskie, które stały się zresztą lepsze — w!aśnie

przez podrożenie dwóch teatrów nadwornych

Lepsze, a może tylko bardziej literackie. Dość

powiedzieć, że nastała nieprawdopodobna era po

wrd-eoia Wilde’a i Sbaw’» na partykularzu Jo

sefstadt, albo w katarynkowym Praterze.

Jeżeli mimo wszystko, w głębi duszy, Wilde

kochał się trochę w popularności (z tej raoyi np.

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction