Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 697 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

f!" 201

wsammamsgm

Kraków, Sobota Maja

.mikLXXI.

W^(flaale wfee;icmagt

C « n y «glo a z efii od wiersza petitem 80 k*l., w **bety, ,nieiusiei», *wiola i dni przedfwiąt. wiersz p*tit.

10 hal,, nkł?l tabelsrycsny, cyfrowy, tkosapKkowsny, M hal. N*d*i*)*mai i N ek r o lo gi a od *aiejsca

w;ers*» a iafc eia petitowym BÓ hal.,

*k kttfriy raz. Ołoarjr (nkli!nssJsl pa 1 kor,, «sssssUiiy haa

dKnwe pa ksaaise i pe 4»*le dnmonoosByn, Itsnss!!:a!y prywat*«, 4M y, wuę**V*f f Ł j, pa kor. 1-6»

n i wiej*!!* wiór»**.

§^m eM la i pM Baasntą pnyjwają; we hwowle biur* 4*!sxuik6w St. Sokotowskiege A. Ol*

sz*7nki»go, S. Bncbrtróa; w iorosiaw!a Biuro dłisr,niiów; w Podgórza Poturaliki; w P nem ylla

A, Jazsyćzki księgarnia i 5. Bi!let; w Rzessowla ki., V*intranh; w Stinlślaw owl* jminiski i Sf.

w Tarnów!« U, Bockach, O Kant; w Tarnopola Koaumowski; w Paryża wyłącznie p. W. Bacz,

kowłki, 14 Citó de Trevi*e; w W led n ln HaŁsanz;ein * Voąter, R. Mowę (laki» we w jirilkich liliach);

H. Schalek, M. Duk?,a, B. Braun, J, Daimoberg, R);:;k A H einłeld , H. Vri*dl, E, Fj»sz1o (tylko p r e n u m e r at(

H. GoldschmtedtA Comp.), M. Peries; w Frankłsnile *. M,0.L.DaabeAComp,; wPradze «»«kie)

fr. Bororka. U ety s pieniądzmi i ps*9kazjr pieniężna na prenumerat? 1 ogłoszenia przyj«uje Admi

aistracys »Ciaiu« w .’JLrttanrlai Baiinssaey» Rieopieasętew *** ni* (*fisfi)i opłaeie poosiowej

FMćSf utocptatemtick nia pjwjiaoi» *i?. fl?Swj4«S«a! a aj*iianyofi nis awrsc« m .

Zn kzżśą zsnissf riSpaur

s!? 481 Sial.

,»iJ§MR3 EHDASQTI aL ,i-w. k^u-dku^;i Su, S S . -

T«I*f*a Wp. Sf,

0 refopme wyborczą w Prusiech.

Rządowy projekt reformy wyborczej dla sej» n

pruskiego został odrzucony

większością,

po jednej z najgwałtowniejszych dyskusyj, jaką

pamiętają roczniki tej izby. Po upływie 21 dni,

ni uń nastąpić, według praskiej konstytucyi, dru

gie g?osewanie; tego okresu czatu zam;orza więc

użyć rząd dla przeprowadzenia układów te stron

nictwami w nadziei, ż* mu się powiedzie pozy

skać dU reformy tych kilkanaście głosów, których

dotychczas brakowało. Nadzieja ta nie jest pł in

na, jeżeli się zważy, że już teraz grupa nnrodo

wo-liberalaa podzieliła się podczas głosowania i

że przywóizca stronnictwa woln»konsenvs.tywn«

go baron Kąrdorff oddał swój głos za projektem

rządowym. Jest to niezawodnie bardzo wymowna

wskazówka, że w szeregech sejmowej większości

rozpoczyna się proces fermentacyjny pod wpły

wem przeświadczenia ó nieuaiżliwości utrzymania

dotychczasowego stanu rzeczy. Nawet najskraj

niejsi konserwatyści już rozumi*ją, że obecna

ordynacya wyborcza, tak skomplikowana i ściśle

plutokratyczna, stała się niewygodnym i dla nich

anachronizmem, że zmieniła się w p ricilr§ium

orliosum , który dostarcza tyiko podatnego m i

tej;yałn grupom radykaluyoi do agitacyi rewolu

cyjnej. To też niema już w sejmie stronnictwa,

k;órohy nie uznawało potrzeby znacznego roz

szerzenia praw wyborczych; prawica pragnie

tylko za pomocą specjalnych postanowień wpływ

powszechnego głosowania zneutralizować i ży

wiołom zachowawczym zapewnić przewagę.

W tym celu postawiono za strony konserwa

tywnej wniosek o przyznania dodatkowego głosu

rozmaitym iategoryom wyborców,

stosownie do

ich wieku, stosunków rodzinnycli, opłacanych po

datków i nabyt,ego wykszt,ałcenia. Ci uprz ywilejo

wani wyborcy mogliby w ten sposób oddać na

wet p* 4 głosy, co w wielkiej liczbie okręgów

zapewniłoby większość kandydatom umiarkowa

nym. .Przeciwko tak proponowanej plura!ności,

wystąpiły stanowczo nietylko strounictwa postę

powe i radykalna, ale także katolickie centrum, a

i rząd przez usta kanclerza oświadczył, ża stoi

i pada a rów nem prawem wyborezem.

Przeciwnicy równości wyrazili prz»dewszyst

kiapi obawę, że po wszech«* głos *wanie rnożn dać

Izb;o większość postępnwo-socyalist,yezoą, któraby

prędzej ozy później dążyła do zmiany konstytu

cji, a nawet rnonarchieznej formy rząda, a na

stępnie wytoczyli z hakatystycznago arsenału cały

zardzewiały rynsztunek »polskiego niebezpieczeń

stwa*. Wed?ug przybliżony eh obliezeń, wprowa

dzeaie powszechnego głosowania potroiłoby pol

skie mandaty i to, zdaniem naćyeualistów, ma

wystarczyć, aby zaniepokoić państwo pruskie, ba!

nawet całe Niemcy! W Izbie obtenej posiadają

Polacy na 443 mandat,y ealtdwi* 12, w Izbi«

przyszłej mbgUby dojść, przy najbardziej *przy

jających warunkach, «« 4 0 ; pisma wislkopolskio

*bliczają, żo najwyżaj do k(i - i ta esica tak

prztraźa prawicę, źe got*wa jest narazić państwo

na niakezpiećzńe wswpętrzne wstrząśnienie, byle

nie depuścić do poaińożcnia polskich maHdatdw!

Tradno e ciaśniajszy horyzont polityczny i o gor

sze nadużywanie haseł patryotycz»yeh; b» swoją

ślepą niechęć do Polaków i swoje najdziksze po

mysły wytępienia jioLskiaj narodowości pokrywają

naeyonaliści pruscy aajszutnniajszą (**trjotycaną

frazo »logią.

Rozumują cmi daloj — tyia razem «ie bez słu

szności — że reforma wyborc;za, obalając obecną

większość sejmową, uniemożliwi dalsze prowa

dze nie t, zvr. polskiej polityki, opierającej się na

całym aparacie krzywdzących, niemoralnych i an

tyspołecznych ustaw wyjątkowych, których samo

istnienia rzuca najsmutniejsze światło na polity

tyczny i etyczny poziom autorów i chwalców tu

ge niegodziwego *stawodawstwa. A przyltim wsay

stki* te wysiłki, siezmiernie kosztowne i skom

plikowan», wyrfądziły wprawdzie Polakom z*a

ezne sakoriy, ale cel a swego *ie osiągnęły. Prze

ciwnie *awet, wytworzjły wpel(kiera społeczeń

stwie niezna*ą przedtem solidarneść wszystkich

warstw narodu i zwróciły jego nsiłowa«ia k*

pracy ekonomiezuej, która materyalne jiedstawy

narodowego bytu wzmocniła i utrwaliła. Mime to

cały ebóz wszeebniemiecki widzi w astypolekim

kursie lundam eet niemieckiej polityki i dlatego

zwalcza reformę wyborczą, ponieważ sejm, wy

brany na podstawie pewszecbnęge jłosowaiia,

uchyliłby bardzo prędko całe wyjątkowe astawe

ds,wstwo.

Takie są argumeity przeciwiikew reformy.

Zwolennicy jej podnoszą natomiast, źe webec te

raz silniej wzm agających się prądów damokraty

cznych, dalsze zachowanie przywilejów wjbor

azych wytwarza w społeczeństwie *astroje bar

dzo podatne d!a przewrotowej agitasyi, i órażai

masy ludowe, ca których w czasie wojny opiera

się byt pań(twa. Z tych właśnie względów cesarz

związał

się obietnicą zaprowadzenia powsze

dniego głosowaaia, i rząd obseay wraz z kan-.

clerzem jest obewiązaay spełnić słowo monarsze.

W konflikcie, który wywiązał się pomiędzy rzą

dem i większośeią ssjmewą, pozycja rządu jest

silniejsza, gdyż zn nim stei niezawodnie w tej

sprawie ogremna więkiześć społeczeństwa; jaki

kelwiek zatem będzie OjtitfZHy rezultat walki

e reiermę wybercsą, rząd nie *stąpi, *le rezwią

że Izhę, klńra w obecnyat składzie m eźe sweią

opozycję jeszcze przedłużać.

Większoót, liceąe do *iej w szydkieh n*rede

wych liberałów, reaporząd«* teraz 275 manda

tami, mni*jsześć 165. Różnica zatem jest znaczna

i byłaby decydująca, gdyby wszystkie grupy wię

kszości głesowały solidarnie, ale *siłowaniem rzą

da już się powiodło oderwać ed epozycyi kilku

nastu liberałów i kilku wolnekonserwatystów, tak

że stesanek liczebny obu ebtzów zmienił się na

korzyść reformy. 0 ila *da *ie rządowi, pr*ez

wywarcie nadłka na keła ed *iego zależne, i

przez groźbę rezwiązania, pewstreymaó pewaą

liczbę pesłósr z vprawicy ed udziału w głosewa

mu, ulbo pezyskać jeszcze pewaą liczbę chwiejnyeb

głosów obietnicą wyborczych gwaraneyj, ustawa

przejdzie w drngioa* głesewaniu; w razie prze

ciwnym musi być dokenaay eksperyment newych

wyborów, które według wszelkiege prawdepodo

bieastwa skończą się fatalnie d!a terauiejszej

większości.

Liii I. arcjh. Sinoaa do ,,B eipf.

Ostatni zeszyt Przeglądu powszechneg*

egła«za *a«tęj)«jąey list X . arcybiskupa S ym e ns,

przasł*. ny rówaeeześeie de wi«d«ńskiej R*i-sht

?o»t:

Szanowna. Redakcjo !

Zwracając się dr,iś do Was z pewną prośbą,

korzystamy z miłej sposobności, by dać wyraz

naszej czci dla W aszej przeszłości, dla. Waszego

wielkiego Luegera i dla tyła wybitnych przed

stawicieli katolicyzm » austryackiego, jakich szczę

ście mieliśmy poznać w różnych sposobnościach.

Wasz dziennik znamy dobrze i bes przesady po

wiodzieć możemy, ża jako pismo chrześoijańsko

społdczne był dla nas autorytetem. Bylibyśmy

woleli, aby Raithsptst w stosunku do Polski, któ

ra bądż co bądź jest krajsm katolickim odnosiła

się życzliwiej, niż to niejednokrotni« się zdarzało,

al« nie o to dzisiaj chodzi,

Żeby uniknąć drnżliwości, z góry zapowiadamy,

że me chodzi nam w t m liścio o Chełmszczy

znę. Zresztą to, co utrudniało Wam wówczas zro

zumienie stanowisk«, polskiego, dziś już ustąpiło

KLAUDYUSZ FARRKRK.

Kapitan korsarzy?

Z cyklu: Opowieści nar}Hir(kie.

Raport imć paua Jabóba d’Erlot, komendanta

statku Jego Królewskiej Mości, do pana mar

grę,hiego d’Estandcre, szefa eskadry w przystani

Oaiberou.

Danie margrabio !

Stosownie do otrzymanych rozkazow, mam za

szczyt przesłać pana re!aeyę w zamiarze zdania!

sprawy z misyi, którą raczyłeś mi, panie rnar- 1

grabio, powierzyć, a której z pomocą Bożą do- \

konałem szczęśliwńe i z dobrym skutkiem, na*

usługach Jego Królewskiej Mości.

Stało się to od dnia 12 kwietnia, czyli od daty

rozkazu, do dnia 6 uiaja, w którym to dniu po-t

wróciłem na mojej »Ceres«, spełniwszy gładko

powierzone mi zadanie.

Skoro z rozkazu pańskiego »Ceres* nasza, roz

piąwszy żagle, wyruszyła z portu , obrawszy po

dług wiatru drogę, jaką nam , panie margrabio,

wyznaczyłeś, dopłynęliśmy do wskazanego przy

lądka nazajutrz po południu, przebywszy 1.0 mil

80orskich.

»Ceres* nasza przy tej znacznej chyżośei za

chowała się nad podziw mężnie, jak na fregatę

miernego kalibru, jaka jest obliczoną zaledwie na

czternaście sztuk dział i zrobiła swoje siedem do

ośmiu węzłów bez spóźnienia. Nie bez wpływu

było na tą jej bystrą jazdę zremontowanie sta

tku, które zarządziłem uprzednio za upoważnie

niem pańskiem, panie margrabio, a które oczy

ściło fregatę naszą ze wszelkich porostów, w łó

kien, skorup i przeróżnych tworów i jestestw głę

binowych, które się do niej były uczepiły w cza

sie poprzednich podróży, hamując szkodliwie jej

chyżość. To też przewidzieć maglem już z góry i

pomyślny przebieg wyprawy.

Posłuszny instrukcyom słownym , jakie od pana!

otrzymałem, złamałem pieczęć urzędową dopiero

we środę dn. i* marca o południu i odczytałem

rozkaz, kontrasygnowany przez paaa admirała

l’rancyi, hrabiego Tuluzy, który polecał mi ści

gać bez miłosierdzia i zniweczyć pewien statek

korsarski, wywieszający różne flagi, a wśród nich

sw ą obrzydłą czarną, usianą w« trupie główki.

Nazwy przybierał też rozliczne, jako to: »Paw*,

»Kruk*, »Aletus* lub »Tjercelet*. Romianiony ów

wieloimienny statek rozbójniczy zasłużył był już

stokrotnie na gniew Jego król. Mości, rabując i

niszcząc kupieckie statki francuskie, zaopatrzone

w listy wierzytelności i wszystkie potrzebne do

kumenty, co przecież nia hamowała tych wyrzut

ków bez czci i wiary jrt pełnienia zbójeckiego

rzemiosła. Zaczerń J. król, M. rozkazywał oczy

ścić bezzwłocznie wszystkie morza, na których

powiewa Jego flsga, od szkodliwych praktyk roz

bójniczego statku, nakazując w szystkim sw ym

kapitanom zatrzjm ać go i zniszczyć go ogniem

dział, gdziekolwiekby się schronił.

XV kopercie urzędowej znalazłem obok rozkazu,

parę zapisek, skreślonych ręką pańską, panio mar

grabio, w których nadmieniasz pan, że ścigany

korsarz grasuje prawdopodobnie obecnie w po

bliżu brzegów irlandzkich, gdzie nowe rozbija

przysporzyły mu już haniebnego rozgłosu,’

Że znajdowaliśmy się wówczas pod 4-F20 sto

pni szerokości północnej, a 9 4 0 stopni długości

zachodn.iej, czyli znacznie na południe od wska

zanej miejscowości, rozkazałem natychmiast zmie

nić kierunek na północno-zachodni.

Wieczór dnia 1S kwietnia zawinęliśmy też do

zatoki, gdzio zarzuciłem kotwicę nap dość płytkiem

dnie, pe!nem piasku i żwiru, nieopodal wioski

która na mapach moich żwana jest Glilden. Tu

!kazałem nabrać wody, i weszliśmy w ro!acye

jz mieszkańcami wioski, którzy przyjęli nas nader

życzliwie, i donieśli, że ścigany kersarz widziany j

tu był niejednokrotnie i spełnił już kilki* wystę?—

pnych czynów, nie troszcząc się o możliwości

odwetu.

f%sigafy go wprawdzie dwi« fregaty J. Król. M.,

monarchy angielskiego, lecz niezdoławssy go od

szukać, odpłynęły z niczem w kierunku leb ry -

dów, w przekonania, że piraci tam się schronić

musieli, znajdując bez wątpienia występną pomoc

i wspótdziałauie u miejscowych rybaków, którzy

są dzicy z przyrodzenia, a trudnią się wyłącz;nie

wyławianiom zatopionych towarów.

Co do mnie, byłem mniemania, ż* właściwa kor

sarzom przebiegłość, nie pozwoliłaby im ’groma

dzić się i szukać schronieni* w obrębie archipe

lagu, położonego poza drogami morskiemi, na

wiedzanemi przez żeglarzy, i byłem pewny, że

tn, gdzie stoję, spełnię bez zwłoki rozkaz i ży

czenie J. król. Mości.

Jakoż obmyśliłem na miejscu fortel wojenny,

który nam przyniósł powodzenie.

Przeprowadziwszy szczegółowe Eadania ’W

’śród

ludzi, zamieszkujących wyspę Clifden, wzbudzi

łem w nich mniemanie, że obrać zamierzam tą

sam ą drogę morską, jaką odpłynęły angiolskie

fregaty, poczem zaopatrzywszy się w żyvrność i

słodką wodę, odjecha.łem na północ, jak gdyby»

miał zamiar okrążyć Irlandyę i zapłynąć Mo R*

krydów. W istocie zaś zatrzymałem się, u jechaw

szy zalcńjwie ?e mil, w obszernej zatooa Ciew,

najeżonej rafami i ławicami, któro czynią z niej

plagę żeglarzy, zwłaszcza też prostych rybaków

i ich czółen. Tam *siadłem na kotwicy, pewien

będąc, że nikomu nie wpadnie do głowy, by sta

tek nasz szukał schronienia w tak nie’tazpiecznem

m iejscu.

Zaczepiłem moją fregatę po przezornych pró

bach, dokonanych sondą, za bezludną wyspą Cia

re, o brzegach dość wysokich, ktAre shążyly nam

za wyborne nakrycie, i czekałem, tam w prze

kohaniu, że odkryjęco prędzoj patgzebne pcsz!ąki.

Cierpliwość nasza nie była wystawiona na zbyt

ciężką próbę, bo sprzyjający los, który towarzy

szy stale przadsięwzięciom wojennym J. król. M.,

«prawił, iż ta wyspa służyła, istotnie za przytu

łek korsarzom.

Odkryli oni w zatoce rodzaj rymy, wązkiej i

’krętej lecz możliwej de przebycia w pewnyeh

:godzinach odpływu, która służyła im z* przej

ście. Tu we dwa dni po aaszem przybyciu, sy

gnalizowano mi z badanego gmiazda, ukazanie się

żaglu wśród zatoki wewnętrznej.

Uzbrojony w lunetę, sprawdziłem bez zwłok!i,

de nadpływający okręt, był ze wszech miar i na

każdym punkcie wiernym obrazem tego, który

:mi ścigać zalecono. To też przedsięwziąłem na

tychmiast potrzebna kroki dia zaatakowania kor

sarza.

Zanim jednak »Ceres* nasza przybrała nale

}żytą postawę, silny wiatr wschodni uniósł na

pełne morze rozbójniczy statek, który wyminąw

szy nas, znala;zł się daleko, zyskawszy na prze

strzeni.

Nie mogłem ścigać go odrazu pe!nemi żaglami

w obrębie zatoki, gdzie »Ceres* nasza m ogłiby

łatwo być nadzianą na ostre rafy, jakimi najeżo

na jest wyspa Clifden. Lecz po niejakim czasie

sprzyjający wiatr skrócił dystans, dzielący n*s

od korsarza, de którego zbliżył nas tak dalece,

iż mogłeaa odczytać w» szkłach mej lornety

miano -jego »Kruk*, co rozwiało ostatnie moja

wątpliwości.

Około drugiej godziny po południu m iałem go

jnż pod lufą mych dział i dałem podług reguł

pierwszy ostrzegawczy sygnał, na który korsarz

nie odpowiedział. Posłałam mu więc drugi, a

wtedy goe!tta zdemaskowała dwie sztuki dział

zasypując nas ogniem, tak, ża kule przedziura

wiły kilkakrotnie nasze żagle.

W obawie cięższego uszkodzenia, które mcg!o—

Iby, ża tak rzekę, podciąć nam skrzydła, wydzie

| rając cza,rnego ptaką^-ze szponów *aszege sokoła,

kazalem otworzyć ogień e całej bateryi, a kor

sarz począł wtedy uciekać; lecz kule nasz* zgru

chot,aly mu wielki maszt.

Oczekiwałem, ze w tak ciężkiej opresyi, zbó

jeckie gniazdo, nie mając innuego wyjścia, będzie

próbowało wątpliwej ucieczki, spuszczając na

morze szalupy, i ratując co się da w ten spo

sób, skoro inne drogi były zamknięte. Omyliłem

się wszakże stawiając takie horoskopy, gdyż ba*

dyci zdradzili wówczas męstwo, iakiegoby nikt

nia oczekiwał po drapieżnych łotrzykach, obcyck

pojęciu honoru.

Stanęli w miejscu i odpowiedzieli z dział swych,

gorszego przecież kalibru, niż nasze, weale gęstym

oga:ern, wywiesiwszy poprzednio w obliczu kró

lowskieh naszych lilii, swą obrzydłą trupiogłową

Uagę.

Wywiązała się gorąca rozprawa, w której, jak

tu mi z żalem donieść przychodzi, straty nasz*

były dotkliwe w ośmiu zabitych, z czego jed*a

oficer i trzynastu rannych, w tem dwóch ognio

mistrzów.

Męstwo korsarzy nie ulegało wątpliwości, do

chodząc do granic szaleńczego wyuzdania, bo

przy skruszonych masztach i tonącym statku, ma

jąc pomost zbroczony krwią, bronili się do upa

dłego, pomnażając straty nasze ponad

wszelką

rozumną miarę i to w stopniu,

jakiegoby ni*

osiągnął żaden legalny przeciwnik.

Widząc, że nie skończymy dość rychło a pra

gnąc bądź co bądź uporać się ze złoczyńcami,

przed nocą, rozkazałem przybić na najbliższą

metę i dokonać dzieła w ręcznej walce.

Porucznik Sorya miał zaszczyt wkroczyć pier

wszy na pomost korsarski, na czele swego od

działu i wyciął resztę łotrzyków, z których ża

den nie prosił o pardon.

Wtedy to zaszedł wypadek dość dziwny » któ

rym wzmianka usprawiedliwi może w oczach

pańskich, panie margrabio, cokolwiek przydługi

rozmiary niniejszej ra!acyi.

Sk,

,,tłSAS*4 *jsficds? św * *asy d*tea*ue, * mistms»i*ia e gaśsiadi« * »»»,» » s gełsiala 8 popoluAałŁ

*mm wieez«srny16 ha!., rana?10hal(*«ysffl;KSaw.

FSBi(i]liaSAEA W7M0ł*11

póJrownia k * k wa rtał na I Ktiaróą*

w aiejKa ,

27 Igr.

13ker.59b. *k*r5«h,

^ B o«I:os*ense »

«oaaa

33»

16kor.50 » 5ko*,50 h.

POMtą W Ao^o-W?gnwch

...................... .....

33»

36kor.60 »5tor,60h,

Pocitą a dwukrotną wyiy(k ą ...........................,

36 kot.

h.18 »

Gkor.-h .

w patotwie Kiesaieokie»

.................................

34 * 80h.17 a 40» 6ker.80 5.

W «mych p*ó*t»Mh

..................................................... 3 9

» _ b.19 »60»6kor.60h,

(*reaiuaęmtę p*vyjała|ą8Adsniiuitrecy» »Qbk*o«w Krafeo”wla i orięd’*pflcatowo. !lłe,ao(jwą pr«»

im m e ra tę : handel 8 Ł Karlióskiego, trafika w Sakisnnicach, Bioro dsiennłków Hopcasa i ’SMo:nonoweh

H’)?ery; ulica lagialleńska, Główna Trafika, Bracia Hildowie. ul. SarMaUcka. 5S* Lwswli .5 i a * ]as! (!b

»itt?eia w lti«rar.b dilen. 8 . aokełfl*ikl«(jo, A. a;szawrs,kisgo, R. Btchsfahi, aa ataeyacś kslejowysh w Tarsowi»,

fu *«owi*, laśl» , Rawy» Sącza a* « ra s ! a w tolMaral kalajswc], tudzick aa innych 3 ?6 wnl«i«yeh ataeyach

n P«Hyarcw Kale}owjcfe, ksiągaraia Podhalami!* Zakopana, k sięgarza Chadikow*kicb **»do"siart, S?śwbs

«. k. trsi!ki Ubiie, st»«aa «. i . trafika Suito, Baster ?i;m fil. Schiok itaito

*rjLi»ugju!»miiiiwi__

-_ i .i,._.imu. hmi

mmmmm

Miejsc* rzeczowym poglądom. Przecież «ajwy

bitniejszy przedstawiciel Waszego chrześcijańsko* \

społeezne;o obozu, książę Lichteństein wyraził się

niedawBo w swojej mowie, że nadzieja na ukr*ii

skie zboże są sprawą dalszej przyszłości, i ż* po

kój z Ukrainą był tylko pokojem formalnym, ki

uemi słowy, dyplomatycznym Irazesem, bo wła

ściwa decyzya «kazała sie zależną od ekspedycji

wojskewei.

Dziś chodzi nam o dwis inne sprawy.

Jedia »pława, to pragnienie, *hyśeie, stasowaie

de swege dotychczasowego stanowiska, de stano

wiska całej menarehii, stanewiska, któremu ce

sarz Kareł dał tak wapauiały wyraz w liście d*

Papieża, wskazali nowa sposoby, za pea»ecąkte

ryck katelicy całej menarehii skuteczniej, niż de

ląd, obrenićby się zdołali przeciw coraz bardziej

rozszerzającymi się hasłem aneksyenistów nieseie

ckicli, którzy, wbrew dotychczasewej trzeźwej po

lityce rząde niemieckiego, pedoessą ceraz bitniej

głewę. Pe wschodzie zwraca się apetyt aneksye*

nistów aa zachód; nawet -zachodnia granica bi*

du«j Polski miałaby paść jego o!iarą. Akeentowa

liśeie tak silnie i tyle razy Waszą szlachetną

wyższość nad wszelkie zasniary zaboreze, akesn

tewa!i to W asi katolicy na wiecu wiedeńskim

i w Gracu, tak, źe hasło to stałe się obowiąz*

jąceu dla katolików monarchii. Za tem hasłem

poszliśmy i my w Polsce i powełująe się aa Was,

głesiliśmy je. I nie trzeba chyba dług§ uzasa

dniać, by zrozumieć, że nie tylko katolicyzm, a!s

i sama lidzkeść każe czyeie wszystte, by i ekr*

pności tej wojay aie przedłużać i nie rzecać za

rzewia nowej, okropniejszej w ejiy światowej, któ

raby *iehybeie i to deść prędke przyjść *usiała,

gdyby ta wojna skońezyć się miała tylko zabo

rami. W obee wzrastająeej siły tych prądów ane

ksyeaistyezaycb, stanowisko edęorne może być

uiepepalarae, może być nawet bardze trudae, a!*

i siła prawdy i godność sztandaru katoiickiiege

każą wytrwać mimo wszystka aa tem, raz obra

łem slaiowisku.

Jakiż sąd wydałaby bisterya

0 kate!ikaeh dzisiejszyeh, gdyby ebcieli płyaąe

z każderazowym pepnlarayna prądem, a wytrwa

łość w zasadaeh wypuśeili w m oaepel eoeyali*

*tona ?!

To m,orze krwi, łez i poapabżf, jakie Hnropf

zalało, jest tak wie!kiem doświadczeniem świata

całego, że m eto być okwpioaem przez wioikie

dobro, przez jakąś wyższą i doskonalszą formę

istnienia ludzkości. Csya aie wyglądałoby na sza

teńaką ironię, gdyby jedyaym wynikiem tej woj

ay było,, że jakieś państwo rozsasrayło swe gsa

nie». Di* takiego tylko cela miałaby cała ludz

kość »nosić te katueze, jaki* pszea «ały śaereg

lat znosi? Czyż godzi sif, by krzyż całsj ludz

kości obracąło jedno państwo na zwój podnóżek?

Nie potrzebujemy uzasadniać obszerniej tego

stanowiska, bośeie to sarni o wisi* wymowniej

uezyaiłi. Dziś chodei o to, by w skssać prakty

c«»ą drogę, ua której podobna akcya miałaby

większe, niż dotąd, powodseaie, aśesy i katoli

k,ów austryackieb skutecaaie pod tem hasłem

1 skupić i pomóc tem samem kat,olikom niemiec

kim i więkezośei parlament« niemieckiego. Taki

praktyezay drogowskaz

może stanąć tylko w

stolicy paśetwa i tylko przy pomocy takieg(o

daiennika, jak R eich *post.

Draga sprawa jest bardziej szezegełowej «*tu

ry, menmiej jednak tyezy się zasady katolickiej.

Chodzi o zreeumitrńe W aesege staaowiska, jakie

*ajęliście wobee współudziału rsądu austryackiege

przy bttdewi* Ukrainy, która wzorem bolszewi

ków znosi prawo właeności. Różne są drogi ró

anyeh rządów i żaden z nieb niern* patentu na

nieomylność, ee tem spokojniej m ażea powie

!dzieć, że rządy, wekutek saroicb blędew często

się zmieniaią. Ale pe to jest prasa, by droji

rządu imieniem społeczeństwa kentrolewała; za

daniem zaś prasy katolickiej jest pilnować, by

riąd pnestrzegał. a przynajmaiej nie ebrażał aa

sad katelickiih.

W tym zaś wypadku W asz dziennik, jako

chrześcijańsko - społeczny, szczególniejszy jeszcze

ma obowiązek, bo chodzi o prawo włssaości,

ktere jest prawem przyrodzonem i prawem !ło

żem pisantm, prawem zatem, na którem wspie

ra się katolicyzm i bez którego niemasz poglądu

chrześcijańsko - spsłecznego. Otóż, jak długo spra

wa stała tak, że w układzie brzeakir* z Ukrainą

rząd austryacki godził się na wywłaszczenie pod

danych anstryckicb, ^ « z^ aj^ cych na Ukrainie,

to mężna było przypuszczać, źe jest to krok

konieczności, której niema sposobu umknąć. Gdy

jednak syteacy a w"yjaśniła się, gdy stało się ja.—

snem, ża Ukraina o tyle tylko istnieje, o i!a ją

państwa centralne za pomocą swoich wojsk bu

dują, to sprawa przedstawiła się zupełnie ina

czej. W tym wypadku rząd austryacki, budując

bezpeśrednio państwo secyalistycane, nie uznające

prawa własności, wprost i bezpeśrednio współ

działa z unicestwianiem l8go prawa. To zaś jes

rzscz prawem przyrodzonem i Różem niedozwo

lona ; zasady prawa własności nie wolno pań

stwu tykać ani u siebie, ani w drngiem pań

stwie. Wyjątkowo, w celach ogólnego dobra, jak

przy badowie dróg i kolei, lub w podobnych wy

padkach, wolno za odpowiedni«* odszkodowa

niem zmmsić właściciela do sprzedaży. Pomijamy

już kwestyę, że podobne metody nic nie rnajs

wspólnego z tradycjami monarchii habsburskiej

Jak długo wobee takiego postępku rządu Sza

nowna Redakcja % siehspestu nie zajmowała ża

dnege stanowiska, myśleliśmy, że Redskcya cze

ka na st.osow«ą chwilę. Byliśmy pewai, ż§ przy

pierwszej cadarzonej sposobności społeczno-chrze

ścijański dzieenik przypomni rządowi, że o tyi(

tylko wolno mu budować Ukrainę, e ile ma za

«liar zabezpieczyć na niej prawe własności. Fo

stulat ten tem łatwiej było postawić, że związa.

nym był z nim pewniejszy sposób otrzymani

z Ukrainy większych transportów żywności. Mi

nęło jednak kilka spesobności, a Redakcya wcią

**iiezy.

* yła taka sposobność, gdy polscy wł*

ściciele ziemscy prosili rząd austryacki o eehro

*ę ich majątków, była inna sposobność, gd

p:rzedstawiciele Austryi na Ukrainie dawali wy

raz swoim przekenaniom e stosunku Austryi d

Ukrainy. Przy żadnej z tych sposobności ni

«znała Redakcya za stosowne srznaezyć sweg

postelatu, który nieodzowni» z chrześcijański;

społecznego programu wypływa. Natomiast z tei

*uleżeniem łączyły się wielokrotnie entuzyasty

fe z ie uwielbienia nx cześć ministi’i , który tę pc

iitykę «krahiską zainicjował, uwielbieci* b «

względne, bez najmniejszych zastrzeżeń.

Nie chcąc podsuwać Szsuiowej R*dakcyi koi

łloeyj, jakie z takiego stanowiska zdaTfsłyby s

wypływać, chcemy niniejszem pnblicznem aaszai

iwpylaniem dać sposobność do wyjaśaieuia eprs

wy. Nie potrzebujemy ehyba zapawciać biza

*owną Redtkcyę, że nie chodzi «am o podchwj

ce*ie jej na błędzie, Rai o teoretyczna wywód

ala o praktyczne, ’ bardzo doniosłe znaczenie ti

kiego wyjaśnienia, cEern stwierdzamy wysoL

opinię, jaką mamy o wpływie Waszego dziei

nika.

0 to wyjaśaienie bardze prosząc, łąc zyay w*

razy głębokiego szacm ku.

Artykisku-p Synmi.

Po!ityka Kol’a

;%pvM.vr*7Aa*i« wyborca* b. praża%n Stela ba

Jasia Gotza.

Erzeshs 1 maja.

j W sobotę 27 bm. w sali Rady powiatowej

Brzesku, zdawał *|»r*.wę z czy«aości poselski(

i przed wyborcaoui poseł Giitz, b. prezes K,oła Pc

skiego. Tf ztbraaiu wsiął «dział liczay zastęp

i*t*lige*eyi, d«*howi*ńsl.wa, *anezycielslwa, mie

sr.«s*n oraz włościan 40 gmin §kręgu sądewego

Brzesko, ktery staoewi część okręgu wybercaege

Bee’snia-Brzeske. Przewodaiczył biintistrz *iasta

9r Stanisław Wisłecki, zastępcą jege był relnik

p. Jan Pikulski z Przyborowa, sekrefarzem kie

rownik szkeły w Tyaaewej p. Gawro».

Poseł Gutz w półtora godzinnej m owie przed

stawił działalność Koła Polskiego od chwili wy

buchu wejny w epoce b«zparlame*tarnej, która

stała ped znakiem rozperządze« rządewych z * o -

ey § 14, orna pod znakiem rządów wojskowych.

Podniósł usiln* starania Koła ped wodzą prezesa

Dra Bilińskiego, aby nieść po » o e

uchodźcod* i

ewakuowa*ym,

ucnisszczonym w barakach, §raz

zabiegi okoła aainicyowaaia edbudewy kraju, pe

wołania do życia Centrali dla odbudewy Yfejen

nych Zakładów kredytowych, akcyi pemocy dla

roiaictwa, wypłaty świadczeń wojeinych itp. Wy

łuszczył dalej działalność Kola z chwilą zwcła*

xia parlament*,

ke!einą rew izję rozporządzeń,

praywrecenie sądów przysięgłych,

zniesienie są

dów wyjątkowyeh i obowiązku esób cywil»ych

stawania przed sądami p§łowymi, podniesienie

aasiłków d!a rodzin po wołany eh, dla ewakuewa*

nych, dla rodzin, których żywicieli zabrano j*ko

zakładników lub których wojna w Ameryce zasta

ła, wreszcie dla cywilnych raniych wskutek wy

padków wejennyeh. Przeszedłszy postulaty Koła,

które były przedmiotem tylu pertraktacji z rzą

dem, zaznaczył, że *a ostatniej konferencji z

rządem postawiono warunek, aby rząd wreszcie

pedał Kołu termin w których realizacya żądań

krajewych nastąpi.

Pertraktacje z rząde» przerwane zostały ukła

i dem pokojowym w Brześciu-litewskim, który spo

wodował prezesa Koła Polskiego, do znanegosta

*owczrgo wystąpienia wobec rządu.

»Traktat z Ukrainą — m ówił w dalszym ciągu

i. poseł Getz — detknął w najwyższym stopniu na

*ze uczucia narodowe, był naszą krzywdą tem

e cięższą, żo niespodziewaną. Rozpatrywany z pu«

ktu widzenia polityki austryackiej musiał nam

«»sonąć przypuszczenie, że ta polityka jest wobee

y *as nieszczerą i źe gotową jest w dnuych war«a

kach opuścić sprarvę polską, aby szukać szczę

o ścia - - na Ukrainie. W szczególności hr. Cz»r

e nin wyszedł z t*j całej sprawy vr świetle dla siebie

o niekorr.ystnem, PeanijRm to, że do ostatniej chwili

i- uspokajał Polaków , źe im nie grozi żadne nie

n beBpiecr,eństwo, żo przeto słusznie’można było mu

zarzucie, iż ni* detrzymał słowa wobec nas. ale

obciążył§ gs prr.edewrszystkiem jego tłómaczenie,

i- ż* traktat »musiał* zawrzeć, gdy tymczasom w

parę dni pćźniej okazała się, że takiej koniee«

i-|nościniebyłe, Jak wiadomo decyzja co dn przy

ę| dzielenia terytorym chełmskiego ma być zawisłą

n od orzeczenia komisyi miaszanej. Hr. Gz«r*iw

i- słiszoie też ściągnął na *iebie zarzut, że postą

i- pił albo’ lekkowyiloie, albo *ie znając dokładnie

r- *prawy.

Dziś rz**z tak się przłdslawia, że Ukraiea »ie

i- jest w stanie spełnić warunków traktatu brz»

ą skiege i że wskutek togo poddany on zostania re

i- wizji. Jest więc możliwość, że krzywda, którą

*am wyrządzono, zesłanie naprawioną. Gdy te

r- się sianie, usunięty zostanie kardynalny powód

tego wzburzenia, które słusznie ogarnęło cały

kraj i które Koło poiskis popchnęło do opozycji.

Oczekujecie z pewnością panowie odemnie, a ja

uważam się za zobowiązanego powiedzieć wam,

jak scbi§ wyobrażam i oceniam sytuacyę, w któ

rej obecnie znajduje się sprawa polska.

Przedewszystkiem jednak uwaga. Mówię tylfce

*** »uwaga«, gdyż w mojem pejęciu rzecz sama przez

się się rozumie. Stano się społeczeństwo podzielić

»a dw* obozy : uznających 28 maja i przeciwni

w ków. Jest to agitacya, którą m uszę jak «*jsilniej

;h odeprzeć. Dla wszystkich Polaków cela» jest zje—

I- dooezeni* i niepedległość. Nawet Niemcy roz*-

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu