Czas.

Mirador - viewer

Czas.

Adnotacje

Wyświetlanie 560 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

N* 138

Kraków, Czwartek 10Marca 1910.

Rocznik LXXI.

BHP mm

masm

CZAS

Wydanie wieezorne.

Pomysły centralizacji.

Wiedeń 14 ar.arca.

(= -)Niektórym politykom w Auatryi ciągle a cią

gle jeszcze przypominać trziba, że wojna jeit

przejściowem, przesiłeaiei* czy kataklizmem, że

żyjemy w czasie i warunkach nienormalnych, że

więc grubo omylić się może a nawet musi pili.

tyk, któryby p--zez taki pryzm it widzieć chsiał

przyś?,le wewaęt-zne stosunki 1 struktury pań

stwa. W intereeie militarnym joit oczywiśjie jak

największa centralizacja. Żeby akcyę wojenną

sprężySc’e prowadzić, trzeba nree we wazyzt*

kiem tylko całość państwa na oku; zarządzenia

wojiknwi)-adE’mislriayjao n:e znoszą żadnegi

krępowania przez granice k:ajón; wuelkie na

byle czy zdobyte prnwH ustąp ć muszą wobec

doniosłego calu, Ktokolwiek rosumie iate:es pań

6twa, kio z bijącem Berca n oczekuje chw.li oata

tocznego zwycięstw*,

baz szemrania połda się

konieczności, w żadnym kierunku z pod ogól

nych zarządzeń wyłam /wić aię nia będzie, na

wet w wypadkach pewnej bezkarności. Luineśe,

która składa efiarjr z krwi wlasuych dzieci, ni*

zawaha aię z pewnością wobec bez porównania

mniejsze} i czasowej tylko ofiary, sreaygiować

z tej czy owejkonstytucyjnej swobody, z tego czy

owego kon6tytucy]n3go nabylku.

Wystrzegać aię jednak trzeba ofiary, któ.ej

nikt nie żądi, ofiary zupełnio zbytecznej na

przyszłość. Dobry obywatel upominać będzie

wszystkich, żeby bez szemrania poddawali się

dzisiejszej konieczności, ale z pewnoś,dą nie bę

dzie propagował uwiecznienia stanu rzeczy, ta

stosowanego jedynie do potrzeb wojemych.

Z przykrością jednak widzimy, jck szerzy aię

e:r,a bardziej pewien rodzaj upocyaloej ślepoty;

jak politysy zdużą praktyką ba, nawet poważni

ncieni patrzyć zaczynają w przyszłość jedynie

przez pryzmat wojoeny.

Kilkakrotnie pisał już Czas o programie, ogło

szonym przez przewódców związku niemiecko

narodowego i burzy, juką ou wywo!al. U Niem

eów, jak u wszystkich innych grup narodowych,

ujawni?a aię podcza6 wojny z wielką siłą ten

doucya ku zgodzie we własiym obozie. Przyszło

więc przedewszystkiem do rokowań pomiędzy

przewódcaini dwóch największych grup: naro

dowo-niemieckifcj i chrześ;dańsko-społeccdsj.

Joż bez związku z tą polemiką, więc czysto

akademiejnie, tę samą myśl i na tych samych

opierając aię powodach, propaguje w N. fr.

Presse uczony profesor wiedeńskiego uaiwertyte*

tu, Dr Kurol Brockhaueei. Przyznaje, że kraje

two-zą hiitoryczną całość, dodaje nawet, że hi

*Łory-* niektórych krajów starezi jest oi historyi

państwa, jednak kraje muszą przeBtać istnieć,

jednak od Feidkirch do Suezawy wszystko pójść

musi pod jeden strychulee, jedną administracyę

Tatą kr

liecznośe wykazała wojną.

Prof. Brockhau’łea widzi u* włazie oczy, jak

v interesie wojay administracya s;ę z dnia na

dziań scentralizowała. Umysł, n!e przytłoczony

zbytaią crudycyą, dossedłby z tego do wnioaku:

skoro koaieczność wojenna bez żadnego za stro

ny ludności oporu nawet be* siomraiia, sprawi

!a niemal automatyczoie scentralizowanie się

adm nistricji, tł wynika z tego, że autonomia,

nawtt najszersza, uie ciyai spoistości pańatwa

aa rewoątrz żadoej krzywdy, bi w potrzebie

umie przystoł;o wać Bię do wyższej konieczności,

ile eiuiycyi doprowadził* prof. Brcekhau?eaa

do diiwacznej konkluzji: skore centralizacya

w czasie wejny ekazała aię konieczną i łatwą

ie przeprowadzenia, to należy zatrzymać ją już

raz na zawsze. Znaczy to, że skoro ludność

w czasie wojny ohęluie ponosi ofiary, to nieshaj

ponosi ja stale i w czasie powojennym.

Prof. Brackhauren z wielką dla historycznej

prawdy krzywdą, prse«Utawii rzecz tak, jak

gdyby dzisiejszy uitrćj państwowy był darem

darem, który każdej chwili

mcże być cofniętym. W rzeczywistości jest on

jrdaak zdobyczą, wywalczoną przez większość od

rządzącej d waiej mniejszości, owocom wielole

tniej konstytucyjnej walki. Patrząc przez pry

?.met wojenuy uozony eutor wyobraża sobie, że

po wojnie uaBtąpi przekreślenie wewnętrznej hi

storyi państwa aż do dowolnej przeszłości, tabula

rasa, na której on i jego polityczni przyjaciele

według własnej woii nową wypiszą konstytucyą.

Mjli się więc w dwóchkierunkach :myli siętwier

dząc, i« wojna wykazała wadliwość dzisiejszej

Konstytueyi, i myli się jeszcze bardziej, przsnesząc

w powojenną przyszłość stosunki kompetencji

i władzy,jakie istnieją w wojennej teraźniejszości.

I jakiż wreszcie oel tych jałowych pogróżek ?

Proklamowano w całem państwie t. zw . Burgfrieden

i dotąd jako tako go dochowano. Zupełnie słu

sznie i bardzo konieczn e. Czy prof. Breckhasuen

sądzi, że działa w interesie owego »Burgfrieden*

strasząc ludy Bustryackie widmem skrajnego cen

tralizmu? A o straszenie tylko idzie, bo eo do

urzeczywistnienia: "silniejszy Pan Bóg, jak pan

Rymsza!

Olioło Verdun.

Mapka okolic Vćrdun, zamieszczona w dzisiej

szym numerr«.

posłuży naszym czytelnikom do

zoryentowanla się w topografii pola bitwy, na

którem od trzecb z górą tygodni toczą się nieu

stające zawzięte walki.

nie mogą oczekiwać żadnej pomocy. Będzie to

dla braccyi jeszcze jedną nauką, de jakiego sto

pnia nie należy przy wiązywać wagi do sojuszów,

które pękają przy pierwsaym wypadku rozbież

ności interesów pomiędzy sojusznikami. Zarówno

Włochy, jak Anglia, zupełnie gdzieindziej mają

zwróeoną uwagę i inne froaty przedstawiają dla

tych państw znaczenie pierwaz;rzędne. A tym

czasem Frencya wyczerpuje swoje najlepsze !y

w krwawych walkach, w których zasiania ni* ,

tjlko siebie, ale także swoich sprzymierzeńców.

Może też po wo]nie nsstąpi we Franeyi gruat*.

wna zmiana zapatrywań na międzynarodowe sto

sunki i Francz i ueie sechcą dłużej pracować

pour le roi d’Angleterre, et p*ur le esar..

Jak widzimy, przed; rozpoczęciem niomif.ckie

go ataku front nieaiiecJU otaczał półkolem przed

pole twierdzy od wat CorscnTiye nad Mozą,

przez Azannes i Etsiu aż do Epargcs na połu

dniowym ws;hodsie. Był to zatem Ink, którego

cięciwa ciągnie się w proatej linii od Consen—

Toyea do Frosnes. Obecnie Niemcy zsjęii całe

prawie półkole tego luka, a ich poaycye idą od

Campneuvilh nad Mozą przez LouTtmoat, Dauaa

mont, K;x i stamtąd w prostej niemal linii ku

połndaiowemu wschodowi aż do Fresnea. Prze

etrzeń ca wschód od Bix i Fiesoea, to rówoina

WotTre, którą iua wsc:hodzie zamykają wzgóriB

Cottes Lorrriines, pozostające dotyc:hczas w rę

kech francuikich.

Na z.chód od Mozy opaaowail N emcy Bciu

hincourt, Forgea, położoay na południe Kończy

Las i stoją jut na wzgórzu Mort ń’homme Wyso

kiem na blisko 300 nr, skąd rozpoczęli ostraeli

wanie wsi i fortu Marre, głównego puoklu o

b:oonego na północny*wschód od Verdua.

Z tego rozkładu wi:tać, że Niemcy atakują

Ve?dua w trzech

ulyczuych giupach, na zachód

od Mozy, na wschód od tej rzeki i od równiny

Wcewr*.

Wszędzie poczynili znaczne postępy i

ścieśnili pierścień okalający twierdzę. Fronl wal

ki jest licząc od Malancourt na zachodaim skraj-,

nem skrzydle aż do Fresnei na południowym

wschodzie, długi na 40 kil i wymaga z tego po

woda oi cbu stron pogotowia wielkich rezerw

któreby można w danej chwili rzucić na każdy

punkt zagrożony.

Niemiecka grupa zachodnia znajduje się w caj

tradoie,azem położeniu, glyż każdy jej krok na

przód odsłania jej flanki wobec pozyeyj fran

euskich na zachód od Malancourt.

Z drugiej strony j»j powodzenie ma znaczenie

rozstrzygające dla dalszych losów twierdzy. Gdy

by fort Marre został zdobyty, a działa niemieo

kie wzięły pod og!eń linię kolejową z Verdua

do Paryż*,

wojska francuskie stłoczone na cias

nej prze»trzeni pomiędzy Mozą i C*ttei lorraines,

musiałyby szybko rozpocząć odwrót, aby nie n

l«dz oskrzydleniu. Ale na zachód od Mozy Niem

cy posuwają Bię bardzo powoli i nie oczyścili

jeszcze nawet przedpola twierdzy. Ruch od pół

nocy był znacznie szybszy, a uwieńczyło go zda

bycie fortu Douaumont, będącego kluczem pół

nocnych pozyeyj. Co się tyczy fortu Vaux zdo

bytego nocnym atakiem pułków poznańskich,

—

zoatał on napowret odzyskany przez Francuzów,

i zdaje *ę , że dotychczas pozostaje w ich rę

kach. Sam fort jest jnż zniszczony przez pociski

haubis 30*5 ceut. i niema dawnego cnsczenia

strategicznego; w każdym razie przed uderze

niem na warownię Fleury i Sauville północnego

systemu, muszą Niemcy ponownie opanować Vaux,

i tam też tocsą *ię obecnie najzaciętsze walki.

Verdun pozostaje od ogniem działowym jnż cd

27 lutego i jest obecnie piawdopodobKie zupełnie

zniszczone. Francuzi przewidzieli tę ewentual

acść i ludność cywilna opuściła miasto natych

imatt po pie;wszem bombardowań u. Te też

zniszczenie opustoszałego miasta ni* zadecyduje

o lorach całej warowni, którą Niemcy będą zmu

szeni zdobywać krok za krokiem. Jenerał Petain,

który po upadku Douaumont objął dowództwo

załogi po jenerale Hnmbert, nio myśliustępować,

a ściągnięte zewBząd rezerwy umożliwią nieza

wodnie Francuzom jeszcze długą obronę. Tylko

gdyby Niemcy przełamali front fcancutbi od

wBchodu lub zachedu i zagrozili przez to liniem

francuskiego odwrotu, mogłoby nastąpić szybkie

opróżnienie Yerduńskich fortyfikscyj.

Na razie nie zanosi się na to, ale wojna obe

cna uczy przedewszystklem cierpliwości i wy

trwałości. Przeminął już okres wielkich bitew,

któro w ciągu kilkn dni rozstrzygały o losach

całej wojny. Obecnie mozolna i dłrga, choć nie

mniej krwawa walka pozycyjna przybliża zwy

cięzcę bardzo powoli do upragnionego cela. Na

wet więc po ntracie pozyeyj verduńskich, Fran

cuzi zapewne nie odrazu uznają bezskuteczność

dalszego oporu, ale ustawią sę na linii Marny,

zdawna obwarowanej na spozób nowożytny i

tam znowu stawią ctoło armii niemieckie]. Je

dnakże u,adek Verdnn będzie miał i tak ogrom

ae moralne ł skrategiczne znaczenie. Będzie to

nowa dotkliwa klęska armii francuskiej, wielki

izmet Fraccyi obejmie znowu zniszczenie i do

stanie z ę w ręce niemieckie, ziła cdporna woj

ska francuskiego osłabnie, a w końca Niemcy

pozyskują bardzo dogoday teren do wypadów

na dal6ze terytcrya i na sam Paryż. Wszystko

to Francuzi wiedzą doskonale i dlatego wytężają

wszystkie siły, aby dalszy napór Niemców pod

Veidun powstrzymać. Są przytem zdani zupełnie

aa własne siły, bo ani od Anglii, ani od Włoch

?azss

Podczas bitwy pod Verdun.

W numerze znsnego dziennika paryskiego Lt

Journal t dnia 7 marca, który przypadkowe

dostał się do Krakowa, znajdujemy kilka charak

terystycznych impresyi z verdońsklej bitwy.

Jeden z współpracowników Jmrnaim pojechał

autem do Verdnn na kilka godzin. Wrsżenla «we

tak opisoje :

»Gościniec jest zupełnie zniszczony przez nie

ustanny przejazd oiężkich samochodów; setki

biednych rcbctuików żołnierzy, ntbrojonyeh w ło

paty i kikfy, ciągle go naprania, szutruje, równa

i posypuje pieskiem. Oblepieni są błotem, które

bryzga na nich a pod kćł przejeżdżających au

tomobilów, od stóp dn głów, tak, że a pos!ad

ii:d?.klej pozostały im tylko oeay, martwe ze zmę

czenia. Co wieczór zasypują 30 wybo!, zł* za te

2060 żołnierzy traci wygląd ciłowleka. Widzi«*

i ru Ich zgrcmadzoeych raaem po dziennej pra

cy. Każdy z nich był jedną twardą bryłą błeta

i uderzyła mnie zdumiewająca wizya całego puł

ku skamieniałego.

Verdnn: 20 kim. Taki napis czytam na alri?łe

przydrożnym. Spotykamy pierwazych rannych u

cnterech aut!mobilach oiężarewyoh. Patem prze

jechała artyierya, ludzie i konie pokryci blatem,

kolcrn drogi. W przeciwnym kierunku kroozy

trzech jeńców niemieckich, a pomiędzy nimi ofi

cer olbrzymiego wzrostu, który greźiiej wygląda

niż eskortujący go żandarmi. Sam jego widok

budzi świadomość wojny. Wiejskie dzisd przy

patrują mn się z ciekawcśeią i nigdy nie zape*

mną trgo widoku.

Nagle spostrzegamy wały, rogatkę, w budce

żołn*flrza z nasadzonym bngnetem. Wstrząśalenla

hamulca i stajemy.

,Dokąd?" ,De Yerduni*

,W łtśnie tam jesteśe e*.

,Którędy decytadeli?*

,Prosto, potem na lewo*.

Wjeżdżamy w pustą ulicę. Bramy, tkną poza

mykane. §dany domów podziurawione, na che’

dniku koń zastrzelony. Oto obszerny plac, cały

zasypany szczątkami szkła. Pałac sprawiedliwo

ści b:z szyb.

Znowu wrrta; potem uliea, w której wizyalkie

domy są rozwalone; na brnku ogromna czerwo

na plama krwi. Znowu ulica, znowu p!ae i na

gle spostrzegamy otwarty sklepik, przed którym

stoi stera bcbieta z żołnierzem, pedająo mu

ostrożnie paczki z sucharami. Nad uatzeni gte

wami ?yczy granat. Cjtadela? Żołnierz wskazu

je ręką.

—

,Stara nie boisięNiemeów*— mówi *stfar.

Kobieta posłyszała te słowa i woła gniewnie :

—

Kiedy się ua icterea, ma się co iaoego do

roboty, nie myśleć o Niemcach1 — i podaje da

lej swój kruchy towar, sama jedna wśród zapa

dającego ?ę miasta.

Wjeżdżamy nareszcie do olbrzymiej cytadeli,

której strzegą artylerzyści w pełnym ryLBztunku,

w kaek*.cb, spokojni i dorodni. Błądzimy dlago

EALLIMACHOS.

Czterdzieści godzin w ogniu.

(Dok ońc zenie).

Ul.

Sobota.

W nocy wykopaliśmy rów, aż do przednich

stanowizk. D?ra metry głębokości. Pułk piechoty

wkopywał Bię w naszą stronę. O 3-ciej nsd ra

nem połączenie było gotowe.

Jutro piekło się tu rozpali. Czuję to. Wszak

jssteśmy wysunięci więcej od innyrh. Mo*kale

będą usiłowali u ras Imię przerwać. Więc nie

ma litości. Można przemawiać łagodnie, można

rozkazywać, trzeba grozić, na to rady niema.

Stokroć powtarzam im i sobie to Bamo: musi

być.

To teŁ robota idzie. Jnż kryjemy się po pier

8b już po szyję —- wreBZcie znikamy p id ziemią

zupełnie. Jeszcze kilka kroków w lewo. Hurra 1

połączenie uzyskane, rów gotów.

Z prawej Btrony nadehodzi pułk piechoty.

Śpieszcie się, bo już noc gin’p, a Moskale ata

kują zawaze m iędzy trzecią a czw artą rano. O

3 ciej jesttśny już tak daleko, że mogę zezwo

lić na odpoczynek. Piechota zajęła stanowisko,

ramię w ram ię, broń koło broni.

Rozstawiam i moich 50-ciu lodzi i śpieszę za

meldować się do komendanta pułku N r... Przed

stawiam się postuBznie.

—

,ServuB

Porucznik

K. Ciy gotów jesteś, czy maazładunki? —

,N ie

inam, poruczniku! "

—

,To dostaniesz je ode

uinie. Mam 12 skrzynek*.

—

Disi;cz zaczyna iriyć. Z początku drobno, pó

źniej gęściej. 0 piątej 6uehej nitki na na6 nie

ma Mgla opcdła i na 20 kroków nie widać nic.

Daję rozkaz, by wszyscy stanęli pod bronią i 8»m

wypatruję p!lnfs przestrzeń, Podsłuchy wypeł

zają w mgłę. Jeśli Moikale przekradną się nie—

Bpostrzeżeuie lub zatłuką placówki, to nas wy

biorą jak karasie.

Nagle na 10 kroków przedemną wychyla się

jakaś postać. Dziesięć luf kieruje się w jej stro

nę. Rozpoznaję już dokładnie kaszkiet rosyjski.

To Moskal -

aie czy jeden tylko, czy ich wię

cej? Chce się poddać? Znamy ich sposoby:

podchodzą dc n*6 niby na łaskę, a tymczasem

rzucają granaty do rowów.

,Ręce w góręI" Roz

kaz ro6taje spełniony. Jeden z żołnierzy, umie

jący trcchę po rosyjsku, każe mu Bię odwrócić

i tyłem dojść do na*. Drży na całem ciele.Prze

szukano mn kieszenie ; są puste, teraz dopiero

wolno mu wejść do rowu. Blady jest jak ścia

na i drży c!ągle jeazcze. Pokazuje na usta. Ro

zumiemy dobrze tę mowę;

Z litości daję mu papierosa i każę od

prowadzić dn piechoty. Na ramieniu nosił cyfrę

pułku Nr 171.

O godzinie 6 tej rozpoczyna 6:ę na prawo od

nas wściekły ogień karabinowy z broni lęczaej

i maszynowej. Próżno staram się dowiedzieć

jego przyczyny: meldunek nie nadchodzi. Roz

tyłam zapytania na prawo, na lewo, w tył:

nitt nic nie wie. Ceif-ń wściekły trwa: to mo

że być tylko atak. Więc bao*ność trzeba zdwoić.

0 6-tej S0 htł s słabnie. poUm zrywa się

znowu jeszcze Bilniej, wreszcie milknie. Mgła

idzie w górę. Odsłania się powoli ’widok na spa

lony dom, na pizekiętą piwnicę i dziury wyr

wano gianatami.

Słońce koloru krwi. Mgła rozwiewa się coraz

bardziej nad polami. Meżnaby było sapomnieć o

walce, gdyby rzadkie strzały plaeówek nie prze

rywały ciszy. Nad nami pęka szrapnol. Biały

dymek snuje się na wietrze — za wyBoko i za

daleko wystrzelony. W kilka minet pcźaiej trzaska

drngi, bliżej i groźniej.

Spojrzałem na zegarek: gcdz. 6 m. 50 . Czy

ckeą nas znudzić, ezy toż atakować? Wątpliwość

nie trwa długo. Nadlatuje naraz eata salwa po

eisbćw. Pękają tut. Ale zawsze jeszcze troebę

za wysoko i o jakie bO kroków za daleko. Znów

salwą. Z tyłu w losie słychać trzask konarów

i gałęzi. Znów salwa. Słychać ją z daleka, jak

świdruje powietrzem, wprost na na3 leci, Rze

czywiście — nakryli nrs. Toż, taż nad głowami

idą kulki szrapnele, trzaskają na 30 kroków

przed nami.

1 zaczęło się.. Huragan żelaza, ognia, siarki,

proehu, dymu, knrzu, ;ziemi. Szrapnel za szra

pnelero, salwa za salwą. 1 io coraz bliżej nad

głowami.

Rzacśmy się na ziemię ikryjemy głowę w yia

sek. Robi 6ię gorąco, coraz goręcej. W powietrzu

łoskot rośnie : to biją ciężkie działa. Ziemia się

trzęsie. Kilka granatów wpadło o parę kroków.

Słnp kurzu buchnął w górę, kamienie pękają.

Teraz znów idą szrapnele.

Powietrze robi się ciężkie. Szczęk taki, jakby

kto tyBiąee szyb rzucał z wieży na brak. Trzeba

oddech wstrzymywać, bo duszące gazy otaczają

066zewsaąd. Idą znów pociski, syczą w powie

trzu,

i wtedy kończy się *wszystko.

R ,zpaBfł) się piekło. Jeszcze o trzy kroki da!ej,

a wszyscy rozlecimy się na kawałki cd granatów.

Coraz gorzej się robi.

Sekunda pauzy — tyle tylko by przed zgo

nem jeszcze raz odetchnąć. Bo nie trwa to długo:

znów biją granety w prawo, w lewo, z przodu,

z tyłu, ziemia kurzy się jak wulkan, okopy s^ę

zaw łają, karsb’ny eą miażdżone, jakaś kolba

przeleciała nad nami i utkwiła w piesku. Krzy

czę, co mam sił: ,Karabiny do rowu!" Żołnie

rze zrywają się, chwytają za broń i już leżą

znów na ziemi.

Chwila przerwy. Patrzę na zegarek. Ten pie

kielny ogień trwał gcdzinę i 20 minut.

Powietrze się przeczyszcza. Wstaję i spoglą

dam przez strzelnicę : Na Boga ! Teć to Moska

le podchodzą.

,OgniaI"

jui grzmią salwy.

Karabiu maszynowy, postawiony kołe mnie, sie

je zaiszezenie, pasy lecą jak z procy. Ale arty

lerya znów aię odzywa. Trzask — i znów leży

my pokotem.

Trwa to pięć 6ekund i wszystko otoczone jeBt

znów prochem i pyłem. Wiemy już co Biędzieje.

Nakryli nas, a piechota ich zbliża zię. Zaczyna

aię dniwna scena. Pęka salwa poeisków — le

żyasy na brzuchach. Zrywamy się na moment —

i bijemy z karabinów. Znów na ziemię, znów do

breni.

Ft» to oceni i zrozumie ?

Ale strzelamy wciąż, na dół, do gó

ry, znów na dćł i znów do góry.

Trwa to do godziny 3-eioJ po południu. Na

stępuje przerwa w ognia. Moskale wyczerpali się,

my jeszcze wytrzymamy dużo. Jtdno z dwojga;

albo Moskale dali sa wygraną, albo zbrakło im

amunicyi. Może za chwile piekło znów się roz

pęta. Tymczasem jednak odpoczywamy w świe

żem powietrzu.

W gardle drapie jeszcze, ale dowcipy zaczy

nają się jui sypać. Rozdzielamy resztę papiero

sów, śmiejemy się, jak dziaei. Przeeiskam się

4o porucznika R. i pytam się, jak mu się pc

wc-dei. Nieź’o Cud boski, bo strat ładnych.

Na zakończenia daje mi cygaro.

Odctchaęliśmy tr.;chę i zaczynamy gawędzić.

Trwa to prawie dwie godziny.

Po 5 -tej ogień bębniący wszczyna się na n i

wo. Rosyjska artyierya wzmocniła się, kilka no

wych dział musiało zajechać. Liezymy : raz -dwa

trzy - cztery -biedni- ośm. Ośm granatów naras.

Ziemia drży, kurczy się, jakby z bólu. Pcdrznca

naa bż wgórę. Teraz dochodzi de miejsea, gdzie

siedzimy. Połowa ich trzaska przed nami, draga

petowa w tyle. I znów zaduek straszny i dym

ek azyiu nie do zniesienia. W powietrzu brzęezą

tylko zegary granatów złumm zzumm zzaaun.

Biją jeizcza bliżej. W ais. Przez chwilę nie

czujęnie, tylko wściekły ciężar na’piera!, w ustach

pełno piasku. Przeciągam się - diiwne, ale żyję,

tylke ból w głowie nieznośny od ciśnienia po

wietrza. Rozglądam aię, porucznikowi też nie aię

nie stało. Ocieramy proch z czoła i uśmiechamy

się do 6iebie. Mamy sekundę czasu, be jut

*dala szumi pociik. Pędtimy schyleni rewom

1rzucamy się o ziemię. Za nami ogitń i swąd

ekrazytu.

Przytulenidościanyprzeczekujemy salwę.W tem

ktoś przyczołgał się za nami: To jakiś żołnierz

z pułku piechoty.

,Telefon!", drze się wśród

huku. Trzeba iść za nim z powrotem.

Dzielny telefonistatrwa na awojom stanowisku

głowę w piasek wtulił, słuchawka ns uchu. kła

dę się ebok niego i chwytam za aparat.

,Hallo*l

,Batalion" Bumm! granat przeleciał

i zatruł powietrze.

,Halle! Batalion"? Halto"

i coś po węgiersku, czego aie rozumiem. ,Halle

Tu strzelcy N r

! Bumm! Zuów grauat. Ni

»CZAS" wychodzi dwa razy dziennie, a wianowicia: a godzinie « m i 1 a godzin!a 3 popeładnfa.

Numer wieczorny 10 hal.,

ranny10hal.

ffi,ęS??Sn.

PRENUMERATA WYNOSIi

«« cabj rok git« kwartał Inalmiaaiaa

W Krakowie w miejoen

................................................ 3 8 koron i 8 k ir . -

e3kar. -

* odnoszeniem do domu

......

42 koron g10kor.50 13kor. 60

Pocztą i» A u e t r o - ’W ę g r z e c h .............................................

42koron 110kor.50h.f3kor.60

Pocztą z d w u k r o tn ą w y s y ł k ą .................................................................48 ko ro n 1 12ko r. -

n.84kor. -

hal

w;państwie N ie m ie c k ie m ............................

48 koron ?12kor.—

Ukor.-kak

W innych państwach

»,,

60koron i15kor. -

j5kor.—

Prenumeratę pizy}mu}ą: AdininistraeyaCzasuwKrakowieluraędy pocztowa. Miejscowa pre

num eratę księg. S. A . Krzyżanowskiego, handle: St.Karlińskiego, trafika w Sukiennicach, Biuro dsi*n .

Hopcasa i Salomonowej, Hupczyc ulica Jagiellońska, Gł. Trafika, Bracia Hildowie ul. Kaarmelieka.

Be Lwowie ,,c ia ł" jest de nabycia* biurach dzion. S. Sokołowskiego, 6 . OUiewsklege, K. Buchstahs, aa oticysci

u Tarn6Wi*» R * * *row ił, Jazie, Ruwyn Sącin na eoronlt w księgarni kcUjcwaj, tudilei na Isnseh

łłO w n lejłiych etacyach v p o rtye rtw kolejowych, księgarnie Podhalańska Zakopane, kalęgarnla Chodakowskich

Saaosm,eri, Słowna c. I . trsllks Lublin, CłOwna e. k. trafika Rudom, Agencyt ditamikow M arii Kiohabcif K isi- ,

kaiągarula J. Masłowskich M ischfa .

Ceny egtoszcfli od wdania petitem ia pierwszy rai X hal,, zahałdynzttuurr noII lit1- mkładMW

iaryctny. cyfrowy, akomplikowany, pierwszy raz 40hzL, następny po 15hal Nadesłane t NekroW§l*

* ^ » 1»" wierszadrukiem petit. 60 hal zakażdyraz. Glosy publiczności po2kor,;kimuoikityhandlowe

po k rezie« i po dziale ekonomicznym; konsikaty prywatne, ilvsby, zaręczyny itp. po lk o r. ed miejsca wiersza.

Ogfoezen!a I prenumeratę przyjmują: we Lwowie biure dzienników St. Sokolowakieeo, A.

Olnzewekiego, K. Buchetaba; w Jarosławiu Biuro dzienników; w Podgórzu Poturałsła; w Pr**«

myślu A. Juszyński keięgarnia I E. BiUet; w Rzeszow ie M, Wointraub; wStanisławowie J*aial

aki i Sp.; w Tarnowie M. Rockach, O. Haut; w Tarnopolu Komanieweki; w Paryżu wyłądftie

Ł W. Raczkowski, 14 Citd de Trevlse; w W ied niu Haasenstein di Yogler, R. Most« (tąkte we wszyst*

ch filiach): H. Schalek. M. Dukes, E. Braun, J. Danneberg, Bock di Berzfeld, H. Friedi (tylko prę=

aumerate H.Goldschiniedt A Comp.),M.Perles; w Frankfurcie n. M. G. L. Daube di Comp., w Pradze

eaeekie) Fr. Hovorka. Listy z pleniądzmi i przekazy pieniężne naprenumeratę i ogłoszenia prryj

mnje Adininistraeya Czasu w Krakowie. Rtklamacy* niaoptaczftowant nie podlegają opłacie pocztowej.

Mstów miaapłaeongch n ie przyjmuje cię. Jtfkoplaów nadsyłanych nic zwraca ni%

R T Za kaidą emlasą adrui* dopłaca nią 40 laL r i H

ADRES REDAKCYii uh św. Tomasza N r aa.

Telefon Nr 0A

1 z 4 • Strona 1

Mirador - viewer

Czas.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction