Gazeta

Mirador - viewer

Gazeta Krakowska :

Adnotacje

Wyświetlanie 407 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

Proletariusze wszystkich krajów łączcie się!

GAZ ETA-KRA KOWS K A

Dziennik Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej

ISSN0208-7693

Kraków • Nowy Sącz • Tarnów E3 Piątek, 23 III 1984 r. S Nr 71 (10948) @ Rok XXXVI

Cena 5 zł Wyd. A

„Od piątku do piątku"

magazyn społeczno - kulturalny

„Gazety Krakowskiej"

PROZA ■ POEZJA a ESEJ a REPORTAŻ ■ PRZEKŁADY ■ WSPOMNIENIA ■ FELIETONY ■ RECENZJE ■ MODA ■ CIEKAWOSTKI

str. 1, 3, 4, 5 — materiały poświęcone 190. rocznicy insurekcji kościuszkowskiej m. in.: o przysiędze Naczelnika na Rynku Krakowskim — fragment powie

ści Władysława Stanisława Reymonta pt. „Rok 1794. Insurekcja”! o szansach i błędach powstania roku 1794 — doc. dr hab. Eligiusz Kozłowski; o dziejach

słynnej „Panoramy Racławickiej” — Olgierd Jędrzejczyk i Tadeusz Stec str. 6: o laureatach „Złotych Ekranów” za rok 1983 — Witold Rutkiewicz w „Po

tyczkach z telewizją”

W. Jaruzelski

wśród rolników

woj. płockiego

i ciechanowskiego

WARSZAWA (PAP). I

sekretarz KC PZPR, prezesRady Ministrów gen. armii

Wojciech Jaruzelski prze

bywał wczoraj wśród rolników w województwach

płockisn j ciechanowskim.Premier, któremu towarzy

szyli sekretarz KC PZPR

Zbigniew Michałek i mini

ster rolnictwa i gospodarkiżywnościowej Stanisław

Zięba, odwiedził gospodar

stwa rolne oraz placówkitechniczno-handlowego za

olecza rolnictwa, interesu

jąc się szczególnie obecną

sytuacją społeczno-gospo

darczą na wsi, stanem

przygotowań do prac Polowych oraz konkretną rea

lizacją w terenie postano

wień wspólnego PlenumKC PZPR 1 NK ZSL. które

rozwinęło i skonkretyzowało zadania w rozwoju rol

nictwa i osiąganiu samowystarczalności żywnościo

wej przez nasz kraj.

Pierwsze

posiedzenie

Państwowej

Komisji

Wyborczej

WARSZAWA (PAP). 22

bm. pod przewodnictwem

prezesa Naczelnego SąduAdministracyjnego Adama

Zielińskiego odbyło się

pierwsze posiedzenie Państwowej Komisji Wybor

czej.

Komisja zapoznała się z

przebiegiem dotychczaso

wych czynności przedwy

borczych oraz uchwaliła

plan pracy.

Państwowa Komisja Wyborcza powołała inspekcję

terenową, której zadaniemjest udzielanie pomocy wo

jewódzkim komisjom wy

borczym, komisjom wybor

czym stopnia podstawowego I obwodowym komisjom

wyborczym w realizacji

ich obowiązków przewi

dzianych przei ordynację.

Doktorat h.c. Akademii Ekonomicznej

dla nrof. Kazimierza Secomskieao

w U

Rektor Akademii Ekonomicznej prof. dr hab.

Jan Małecki wręcza dyplom doktora honoris

causa prof. dr. hab. Kazimierzowi Secomskie

mu. Fot. Otto Link

(Inf. wl.). W czerwcu 1680 roku Senat Aka

demii Ekonomicznej w Krakowi* podjął de

cyzją o przyznaniu doktoratu honoris causaprof. dr. hab. Kazimierzowi Secomakicmu.

Wczoraj, w obecności przewodniczącego Ra

dy Państwa prof. Henryka Jabłońskiego,

przewodniczącego Rady Narodowej m. Kra

kowa Apolinarego Kozuba, prezydenta m.

Krakowa Tadeusza Salwy oraz sekretarza

KK PZPR Władysława Kaczmarka, prof. dr

hab. Kazimierz Secomski odebrał owo wy

różnienie. Promotor — prof. dr hab. Antoni

Fajferek, przedstawił dorobek naukowy prof.

Secomskiego. A ten jest niemały. 600 pozycji

naukowych, w tym kilkadziesiąt książek, to

podstawa dla której Akademia Ekonomicz

na w Krakowie przyznała to zaszczytne wy

różnienie. Naukowiec, pedagog, działacz go

spodarczy — te określenia do zastępcy przewodniczącego Rady Państwa prof. dr. hab.

Kazimierza Secomskiego przylgnęły na stałe.

Mówił o tym rektor AE prof. dr hab. Jan

Małecki przypominając naukową drogą prof.

Kazimierza Secomskiego. Doktorat honoris

causa to wyróżnienie zasłużone, które do tej

(DOKOŃCZENIE NA STR. 2)

• Agencje prasowe doniosły • Agencje prasowe doniosły •

Skarga Libii w Radzie

Bezpieczeństwa

NOWY JORK, TRYPO—

LIS (PAP). Libia skiero

wała list do Rady Bezpie

czeństwa ONZ. Zwraca w

nim uwagę na stałe prowokacje strony USA wo

bec Libii i naruszanie Jej

orzestrzeni powietrznej iwód terytorialnych. Libia

zwraca się o zwołanie nad

zwyczajnego posiedzeniaRady Bezpieczeństwa dla

omówienia niebezpiecznego

rozwoju sytuacji.

Mitterrand w USA

WASZYNGTON (PAP).

W czwartek z 8-dniową

Ostatnie w tej kadencji sesje Rady Narodowej m. Krakowa

I Wojewódzkiej Rady Narodowej w Nowym Sączu

Kraków: administracja musi pełnić

służebną funkcję — to posłanie

również dla nowych radnych

Wystąpienie HENRYKA JABŁOŃSKIEGO

Przewodniczący Rady Państwa Henryk Jabłoński dekoruje

Ryszarda Małysza Krzyiem Kawalerskim Orderu Odrodze

nia Polski. Fot. Otto Link

N. S^cz: udało się podjęć i zrealizować

wiele istotnych spraw regionu

(Inf. wl.) W sali Domu Kul

tury Kolejarza w Nowym Są

czu obradowała wczoraj, na

ostatniej w kończącej się ka

dencji, dwudziestej pierwszejsesji zwyczajnej Wojewódzka

Rada Narodowa. W obradach,

które prowadzi! przewodni

czący WRN Tadeusz Zapiór

kowski, uczestniczyli m. in.:

sekretarz Rady Państwa PRL

Jerzy Szymanek, I sekretarz

K.W PZPR Józef Brożek, pre

wizytą oficjalną przybył do

Waszyngtonu prezydentFrancji Francols Mitter

rand. Tego samego dnia

prezydent Ronald Reagan

i szef państwa francuskie

go przeprowadzili rozmo

wy, których tematyka się

gała od sytuacji w Libanie

do kwestii barier handlo

wych stawianych przezEWG wobec amerykań

skiego eksportu artykułówrolnych.

Polskie długi

PARYŻ (PAP). W Pary

żu odbyło się spotkanie w

ramach negocjacji między

rządem polskim i zachodnimi rządami wierzyciel

zes WK ZSL Stanisław Smier

cialc, sekretarz WK SD Fry

deryk Jaśkiewicz, przewodniczący WR PRON Jan Turek 1

wojewoda nowosądecki Antoni

Rączka. Radni zapoznali się z

efektami realizacji zadań wo

jewódzkiego planu społeczno-gospodarczego w roku 1983. W

ocenianym okresie przemysł

województwa nowosądeckiego

wykonał produkcję i usługi owartości ponad 62 miliardów

skimL Polska delegacja finansowo-gospodarcza roz

mawiała z grupą Klubu

Paryskiego, tj. przedsta

wicielami rządów 17 krajów zachodnich, wobec

których nasz kraj jest za

dłużony. Omawiano pro

blem zadłużenia naszegokraju w latach 1981—1984,

jak również sytuację gos

podarczą Polski,

Po incydencie

u wybrzeży Nikaragui

HAWANA (PAP). Mini

sterstwo Spraw Zagranicz

nych Nikaragui w ogłoszo

nym w Managui komuni

kacie obciąża winą Stany

Zjednoczone aa uszkodze

(Inf. wt) Drugi dzień obrad

XXXI zwyczajnej sesji Rady

Narodowej m. Krakowa koń

czący kadencją obecnych rad

nych miał charakter roboczy,

ale Jednocześnie uroczysty. Na

obrady przybyli przedstawicie

le najwyższych władz państwo

wych — przewodniczący RadyPaństwa prof. Henryk Jabłoń

ski. zastępca przewodniczącego Rady Państwa prof. Kazi

mierz Secomski oraz min. ad

ministracji i gospodarki prze

strzennej gen. dyw. Włodzi

mierz Oliwa. Obecny był rów

nież sekretarz KK PZPR Wła

dysław Kaczmarek, prezes KK

ZSL Stanisław Mazur, przewodniczący RK PRON Ryszard

Zieliński.

Merytoryczną część obrad

rozpoczęło wystąpienie prezydenta m. Krakowa Tadeusza

Salwy poświęcone analizie re

alizacji postulatów 1 wniosków

(DOKOŃCZENIE NA STR 2)

złotych, eo w cenach porównywalnych dało wzrost w sto

sunku do 1982 roku o 12,6 procent czyli o wiele wyższy od

założonego planem.

Niestety są i cienie w dzia

łalności przemysłowej. W po

równaniu do 1982 roku o 12,2

procenta zmniejszył się eks

port, a wśród powodów zapi

sać trzeba m. in.: nie odpowła

(DOKONCZENIE NA STR 2)

Prezydiom RW PRON

w Tarnowie

Przygotowania

do kampanii

wyborcze]

(Inf. wŁ) Wczoraj, w Tarnowie pod kierunkiem przewod

niczącego RW PRON Ziemi

Tarnowskiej Jana Kuczka o

bradowało Prezydium RW

PRON. Na posiedzeniu przyję

to plan pracy w okresie kam

panii wyborczej do rad naro

dowych. Określono kierunki

działania ogniw 1 zadania

organizacyjne związane i

przygotowaniem kampanii 1

wyborów. Nakreślono ramy dla

przyszłych programów wybor

czych. Omówiono także sposób

wyłaniania kandydatów na

radnych z ramienia PRON.

Ustalono terminy, w jakich po

winny się odbyć zebrania kon

sultacyjne i spotkania z kan

dydatami na radnych. Prezy

dium zatwierdziło kandydatów

— przedstawicieli Ruchu w(DOKOŃCZENIE NA STR. 2)

nie radzieckiego zbiorni

kowca „Ługańsk”, który

wpadł na minę u wejściado portu Sandino.

Pożar w siedzibie

UNESCO

PARYŻ (PAP). Groźny

pożar wybuchł w środę

wieczorem w gmachu

UNESCO w Paryżu. Pło

mienie objęły ok. 3000 me

trów kwadratowych po

wierzchni budynku wyrzą

dzając poważne straty ma

terialne. Wiele oznak

wskazuje, że było to u

myślne podpalenie.

Fragment obrazu M. Stachowicz* „Przysięga Kościuszki na Rynku Krakowskim**

Kościuszko - symbol

i rzeczywistość społeczna

24 marca 1984 roku mija

190. rocznica wybuchu Insure

kcji Kościuszkowskiej. Imię

Naczelnika stało się Już w

kilka dni później, już od 4

kwietnia tamtego sławnego

roku symbolem praktycznego,

ideowego działania na rzecz

całości Polski, jej niepodle

głości, ścisłego zjednoczenia

owych myśli z praktyką

społeczną. Nie polega ona na

lansowanym przez całe lata

geście Naczelnika, który po

bitwie racławickiej przyw

dziać miał sukmanę krakow

skiego chłopa. Nie odmawia

my przecież temu pięknemu

gestowi prawa do obecności

w naszych narodowych tra

dycjach, niepodległościowychdążeniach. Najważniejszy

przecież stuł sią Uniwersał

Połaniecki wydany przez Ta

deusza Kościuszką 7 maja

1794 r. Praktyka miała wy

glądać następująco: każdy

chłop otrzymuje wolność

przenoszenia sią z miejsca na

miejsce po opłaceniu podat

7 Władysław Stanisław Reymont

Rynek Główny

w Krakowie,

godz. 10,

24 marca 1794 r.

Nad miastem wisiały postrzępione mgły, przes które tu

i ówdzie przecierały sią błękitne płaty nieba 1 wały bia

łych chmur, a chwilami słońce blade niby opłatek. Dzień

podnosił sią pogodny, od pól pociągał wilgotny chłód, prze

jęty surowym oddechem ziemi, a chociaż po ogrodach

i głębokich fosach leżały jeszcze kupy sczerniałych śniegów, już pierwsza wiosna pachniała w dziwnie słodkim

powietrzu. Ptaki świergotały po nagich drzewach i blan

kach murów, a coś nlepojącle radosnego dźwięczało w gło

sach I zdawało sią rozpierać wszystkie serca. Snadź i tewiośniane podmuchy zrobiły swoje, bo Kraków przybierał

zgoła niezwyczajny wygląd, gdyż tłumy, świątecznie wy

strojone, rozanimowane, burzliwe 1 wesołe, wylęgały zewszystkich domów. Każda z ulic stawała sią bełkotliwym,

szumiącym strumieniem, którym mrowia łudzicie spływały

w Główny Rynek, jakby w morze rozburzone, sfalowane

i tysiącami głosów bijące. A nad tym zlewiskiem, ujętym

(CIĄG DALSZY NA STR 8)

ków krajowych i zawiado

mieniu komisji porządkowej,

pańszczyzna z pięciu i sześciu

dni zostaja zmniejszona natrzy i cztery dni w tygodniu,

z trzech i czterech — na je

den w tygodniu, z jednego

w tygodniu — na jeden w

dwóch tygodniach. Obowią

zywać to miało przez cały

czas powstania. Chłopi służą

cy w wojsku zwolnieni zo

stali ■ pańszczyzny aż do

czasu powrotu z działań wo

jennych. Władze 1 urzędy zobowiązane zostały do pieczy

nad gospodarstwami żołnierzy.

Chłop staje sią właścicielem

posiadanego gruntu 1 niemoże byś usuwany i tego

dziedzictwa przez panów,

jeśli wykonał wszystkie zobo

wiązania. Takie działanie Ta

deusza Kościuszki oznaczało

początek nowej ery w na

szych dziejach — przecież nie

zrodziła sią ona z dnia na

dzień. Insurekcja realizowała

w wielu wskazaniach testa

ment Sejmu Wielkiego. Jego

reformy —- głównie w obrą

bie szkolnictwa, przez pow

stanie Komisji Edukacji Na

rodowej — przygotowywały

społeczeństwo polskie dopodjęcia także działań pow

stańczych. W szeregi narodo

wego wojska zostali włączeniwłościanie. Jeszcze musiell

długo czekać na uwłaszcze

nia. ale znamiona rewolucyj

ne działań o charakterze po

ruszenia społecznego były

zbyt widoczne, by klasy po

siadające, głównie ziemiań

stwo. wielka szlachta, nie poczuły się zagrożone.

Po Krakowie, który mocą

podpisów złożonych przez

obywateli na akcie Insurekcji

e charakterze konfederacyj

nym — przyszła kolej na

Warszawą, gdzie w nocy s 17

na 18 kwietnia lud ruszył na

carsko-rosyjskich okupantów,

a potem z 8 na 9 maja zniósł

na Rynku Starego Miasta i

przed kościołem bernardyńskim na Krakowskim Przed

Żywią y bronią

Gdy dnia 24 marca 1794 r. Tadeusz Kościuszko składał ną

Rynku krakowskim przysięgę otwierającą ostatni zryw

zbrojny Rzeczypospolitej, mówił: „Ja, Tadeusz Kościuszko,

przysięgam w Obliczu Boga całemu Narodowi Polskiemu,iż powierzonej mi władcy na niczyj prywatny ucisk nie

użyję, lecz jedynie jej dla obrony całości granic, odzyska

nia samowładności Narodu i ugruntowania powszechnej

wolności używać będę...” Mówiąc o „ugruntowaniu pow

szechnej wolności” miał zapewne Kościuszko na myśli tych.,którzy „Żywią y bronią”, tę wielomilionowa masę ludu

wiejskiego z jarzmem podidańsrtwa I Dańszczyzny na zgię

tym karku. Natomiast w „Odezwie do Obywatelów” z te]

samej daty, wzywając ich do ofiarności „dla Wolności iOjczyzny”, podkreślał z całą mocą: „Kto nie jest z nami,

jest przeciwko nam. Kto się nie wlążs z tymi, którzy przy

sięgli krew swoją wylać dla Ojczyzny... (i) ktokolwiek będzie czynił przeciwko związkowi naszemu, taki jako zdraj

ca i nieprzyjaciel Kraju do Sądu Kryminalnego... oddany

będzie”. Mówiąc o „zdrajcach i nieprzyjacielach” miał namyśli nie tylko targowiczan, ale i tych, którzy przeciw

działać będą powstaniu. Trzecia odezwa skierowana do

żołnierzy wzywała ich do wypowiedzenia .posłuszeństwa

tej zwierzchności, pod którą jesteście... zdrada nam broń

wytrąciła z ręku: niech cnota znowu tę broń podniesie, awnet spadnie to ohydne jarzmo, w którym jęczymy”.

Ostatnia odezwa skierowana była „do kobiet polskich”, wzy

wała ona „te ozdoby rodzaju ludzkiego” do roztoczeniaopieki nad rannymi, bowiem „ofiara ta z rąk pięknych ulży

cierpieniom i męstwo samo zachęci". Liczył za,pewne Na

czelnik na wypływ moralny niewiast, które pobudzą serca

męskie do wstąpienia w szeregi narodowe.

Insurekcja stała się faktem prawnym w dniu 24 marca leci

początkiem czynu zbrojnego był dzień 12 tego miesiąca kiedy

(DOKOŃCZENIE NA STR 8)

mieściu cztery szubienice. Radykaliści warszawscy Kazi

mierz Konopka i ks. Meier

przewodzili zbuntowanemu

tłumowi rzemieślników, młodych inteligentów, doma

gających się. ukarania zdrajców ojczyzny — hetma

na wielkiego koronnegoOżarowskiego, hetmana pol

nego litewskiego Zabiełły, bi

skupa Kossakowskiego i An

kwicza. Wyrok ten został wykonany.

Z 22 na 23 kwietnia 1794

roku wybuchło powstanie w

Wilnie, gdzie inżynier puł

kownik Jakub Jasiński prze

wodził radykalnym działa

niom, zwyciężając mądrym

sposobem w działaniach woj

skowych. 23 kwietnia sąd

kryminalny w Wilnie, nazwa

ny deputacją bezpieczeństwa

publicznego dla ścigania

zdrajców, wydał wyrok

(DOKOŃCZENIE NA STR. 3)

1 z 8 • Strona 1

Mirador - viewer

Gazeta Krakowska :

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu