Gazeta

Mirador - viewer

Gazeta Krakowska :

Adnotacje

Wyświetlanie 364 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

41 Lipcowych Świąt — lata pokoju i twórczej pracy

w socjalistycznej Ojczyźnie

Proletariusze wszystkich krajów łączcie się!

gazetakrakowska

Dziennik Polskiej Zjednoczonej Partii Robotniczej

PLISSN0208-7693

NR INDEKSU 35015

Kraków • Nowy Sącz • Tarnów ■ 1985—07 — 20, 21, 22 Nr 168 (11355) ■ Rok XXXVII ■ Cena 8 zł ■ Wyd. 1

Bohaterami tego repor

tażu są: Profesor — Hen

ryk Jabłoński, przewod

niczący Rady Państwa,

przewodniczący Społecz

nego Komitetu Odnowy

Zabytków Krakowa i Nau

czyciel — Zbigniew Tom

kowiak, historyk ze szko

ły w Ińsku w woj. szcze

cińskim.

Tekst został napisany

na podstawie rozmów, do

kumentów, zasłyszanych

opinii, a także subiektyw

nych odczuć autora. Nie

jest żadną próbą analizy

ani oceny procesu odno

wy zabytków Krakowa—

Rok 1978

dy 41 lat temu Polski Komitet Wyzwolenia Naro

dowego ogłaszał swój Manifest do Narodu Pol

skiego — otwierał się nowy rozdział naszych dzie

jów. Choć trwała jeszcze walka z hitlerowskimi Niem

cami, i prawie rok jeszcze przyszło czekać na wyzwole

nie całego kraju i ostateczne rozgromienie wroga, na

małym skrawku wyzwolonej Polski zabrzmiały słowa nie

tylko zagrzewające do walki, ale budzące nadzieję nanową przyszłość, określające kształt, charakter i granice

kolejny już raz odrodzonej Polski. Te słowa rozwiewały

wszelkie wątpliwości jaka ta Polska ma być ś kto ma

być w niej gospodarzem, komu ma służyć państwo i czyich interesów bronić, jak ułożyć stosunki z sąsiadami, z

kim się sprzymierzyć.

Sala posiedzeń przy Solskie

go była pełna, każdy czekał

na ważne decyzje. Przecież

UNESCO wpisało już Kraków na swoją Pierwszą Li

stę Światowego Dziedzictwa

a miastu trzeba było pienię

dzy, ludzi, materiałów i ser

ca. Serca — równie jak pozostałych. Potrzebny był dla

spraw Krakowa mądry, ro

zumiejący, wpływowy protek

tor. Czy Profesor wiedział,

żę zaproszenie na wrześnio

wą naradę miało swoje pod

teksty? — Jest oczywiste —stwierdził — że Kraków jest

Kiedy w 1918 roku — po latach niewoli, powstań, re

wolucji — rodziła się Polska a wraz z nią nadzieje Po

laków na zbudowanie silnego i sprawiedliwego państwa,

zapewnienie trwałości narodowego i państwowego bytu

■— było to uhonorowanie marzeń, dążeń i walki wielu

pokoleń Polaków. Szybko jednak okazało się, że ówcze

sne państwo wraz ze swoim kapitalistycznym ustrojem

nie było w stanie sprostać tym wszystkim oczekiwaniom

i rozwiązać podstawowych problemów społecznych, eko

nomicznych i narodowych. W konsekwencji doprowadziło

to do poważnych napięć wewnętrznych a błędna polity

ka zagraniczna, iluzoryczne sojusze — do klęski wrze

śniowej.

czymś wyjątkowym, niepo

wtarzalnym, że zajmuje w

dziejach narodu miejsce

szczególne, i że w konsekwencji tego z imieniem je

go wiąże się najszlachetniej

sze uczucie każdego Polaka,

iż obawa przed narażeniem

się na zarzut banału hamowałaby wręcz wypowiedze

nie tego, gdyby nie jedna o

koliczność. A mianowicie, że

ta szczera przecież, a nie de

klaratywna miłość do starej

Państuoo+to My

Dopiero narodziny Polski Ludowej zapowiedzianej Manifestem. Lipcowym, stały się przełomem dziejowym. So

cjalistyczne państwo wyrosło x korzeni tkwiących głębo

ko w rodzinnej glebie narodowej i społecznej. Nawiązy

wało do tradycji dążeń narodowowyzwoleńczych, robotniczych walk o prawo do pracy i sprawiedliwość społecz

ną, chłopskich zmagań o ziemię i chleb, do marzeń pokoleń o Polsce ludu pracującego.

Problemy, jakie stanęły 41 Jat temu przed nową, po

stępową władzą, przed narodem, niemożliwe były do

zrealizowania w ramach starych form ustrojowych. Roz

wiązanie podstawowych spraw narodowych i społecz

nych, zapewnienie Polsce trwałego i bezpiecznego miej

sca to nowych realiach historycznych wymagało odrodze

nia polskiej państwowości w nowym kształcie klasowym,

oparcia na nowym programie i nowych sojuszach, nowej

organizacji życia zbiorowego. Tylko ludowe, budujące

podstawy socjalizmu państwo mogło przeprowadzić doj

rzałe i konieczne reformy, zwłaszcza reformę rolną i

nacjonalizację przemysłu. Tylko ono mogło słuszną poli

tyką zagraniczną, opartą na sojuszu ze Związkiem Ra

dzieckim, zapewnić narodowi suwerenność i bezpieczeń

stwo, powrót na piastowskie ziemie nad Odrą i Bałty

kiem, wyrugować z życia społecznego konflikty narodo

wościowe.

Tylko takie państwo mogło zlikwidować przyczyny niesprawiedliwości społecznej, bezrobocie, przeludnienie wsi,

analfabetyzm, dokonać uprzemysłowienia, przyspieszyćrozwój cywilizacyjny i kulturowy, zapewnić awans mas

ludowych do pozycji i godności „gospodarza sprawy na

rodowej’’.

Państwo mające charakter robotniczy i ludowy naj

pełniej mogło, jak nigdy przedtem w historii Polski, rea

lizować i rozwiązywać sprawy całego narodu.

Na tej drodze, którą kroczymy konsekwentnie 41 lat,nie uniknęliśmy błędów i deformacji. Zostały one pod

dane głębokiej ocenie przez IX Zjazd Partii.

Ale rzetelne, uczciwe spojrzenie na historię Polski Lu

dowej dowodzi, że główną linię rozwoju nowej państwo

wości wyznaczało dążenie do systematycznego rozszerzenia praw obywatelskich, pogłębiania demokracji, reali

zacji idei ludowładztwa. Widome dowody tej konsekwen

cji to m. in. ubiegłoroczne wybory do rad narodowych

i samorządów mieszkańców i zbliżające się wybory do

Sejmu PRL.

Każdy obywatel jest cząstką państwa. Socjalizm two

rzy mu możliwość szerokiego współuczestnictwa w rzą

dzeniu państwem, utożsamiania się z państwem, tak,

by mógł powiedzieć „państwo — to my". Lipcowe świę

to jest dobrą okazją do chwili refleksji nad naszą przeszłością ale także okazją do wspólnego — mimo codzien

nych jeszcze kłopotów i trudności — zastanowienia się, cokażdy z nas może i powinien zrobić by jutro było lepsze.

Pierwszą wizytówką miasta dla podróżnego jest dworzec autobusowy.

Ten zaskakuje rozmachem, widać, że budowano z wyobraźnią o przy

szłości. Przestronny i dla podróżnych i dla pojazdów.

■ Z dyżurki na piętrze oko syci panorama zalesionych wzgórz. Góruje

Uklejna. U jej stóp wzdłuż rzeki ciągnie się Zarabie, skrywając letni

skowe domki, które w okresie przesilenia sierpiowego staną się synoni

mem niektórych negatywnych zjawisk z lat 70. To właśnie one bul

wersowały opinię społeczną, nawet poza granicami województwa. Nastał

taki okres, że wstyd było przyznać się do jakichkolwiek powinowactw

s Myślenicami. Dziś, ludzie mówią, najważniejsze jest to, że wyciągnię

to wnioski, że przeszłość nauczyła rozważnego patrzenia na sprawy mia

sta.

RYNEK...

...niemal cały w rusztowa

niach. Krzątają się tynkarze

i malarze. Pachnie farbą i

zaprawą murarską. Nad jubi

lerem robotnicy mocują nowy

szyld. Przybijają złote litery,

każdą oddzielnie. Nie sposób

nie zauważyć nowo wybudo

wanej kamieniczki, w której

mieści się dom rzemiosła.

Do kamienicy rzemieślników

przylega księgarnia, jedyna

w mieście, ale jedna z naj

piękniejszych w wojewódz

twie. Eleganckie wnętrza,

sterylnie niczym w aptece i...

, pusto. Zastępczyni kierowni

DWORZEC

dworzec obsługuje około bretońsku (94 zł) i żurek z ka Zofia Syrek twierdzi, że680 kursów. Miłe wrażenie kiełbaskami (89 zł), a najta- dobre książki nie leżą, a

zakłóca fetorek z toalet, obok niej porcjaChleba (6 zł). Za zwłaszcza książeczki dla

W obszernym holu kaso- których prowadzi droga na szybą lady chłodniczej bryła dzieci, obojętnie jakie. W

wym schludnie, pustawo i nie piętro do baru. W jadłospisie sera żółtego — „tylko” 610 zł ciągu godziny poszło około

chce się wierzyć, że wciągu najdrożej ceni się fasolka po za kilogram.

100 egzemplarzy czterotomo—

ArchiwumFot.

stolicy tak długo nie znajdo

wała należytego, praktyczne

go wyrazu w trosce o ten

przedmiot miłości.

Profesor pytany przeze

mnie 7 lat później odpowie.

ż« wtedy Kraków i jego pro

blemy znaczyły dla niego ty

le tylko ile dla Polaka i hi

storyka znaczyć powinny.

Kiedy po naradzie przy

Solskiego pokazywano Profe

sorowi pachnący świeżą far

bą Dom Polonii, przez Sal—

WOJCIECH PADJAS

tożsamość narodu

wator, w wędrówce po Kra

kowie, szedł wysoki, nieco

przygarbiony mężczyzna.

Przyjechał z Ińska i dla nie

go była to zawodowa i psychiczna konieczność.

— Remontowali ten malut

ki kościółek, była tam mło

dzież akademicka — jakiś

czyn społeczny. No i chwy

ciłem za łopatę i pracowałem.Jeden dzień.

Tylko tyle. Nie zaprosił

więc nikt Nauczyciela na Wa

wel, na grudniowe posiedze

nie inauguracyjne Społeczne

go Komitetu Odnowy Zabytków Krakowa. A Profesor?

Czy wiedział, że funkcja

przewodniczącego komitetunie będzie tylko honorowa?

Ze zaczną przyjeżdżać ludzie

do Belwederu, poczta przy

niesie . kilogramy dokumenta

cji, pism, wyjaśnień? O ce

głę gotycką i blachę miedzia

ną, o sposobie uświadamia

nia hasła „Kraków — naro—

Przybysza atakują trzy a- wej „Historii Polski” (900 zł),

fisze, rozklejone obok kiosku równie szybko „Trylogia” Sien

'„Ruchu”. Odręcznie wypisane kiewicza (1200 zł), „Kuchnia

litery zachęcają: Disco. Night. polska” (800 zł) i pięć tomów

Banderoza. Saloon. Codzien- Stachury (950 zł). Z 40 egzem-nie już od 6 lipca, godz. plarzy dwutomowej „Historii

19—24. Najnowsze nagrania i Rosji” Bazylowa jeszcze zosta

hity sprzed lat. Zarabie. ło 7.

Kaskady. Koło ZSMP w Za- W masarni opodal księgar

wodziu także zaprasza na dis- ni również pusto. Na hakach

co. To samo czyni ktoś trze- kiełbasa litewska i serwolat

ci, czytelnie wypisując jedy- ka oraz ogromna połć woło

nie cenę szaleństwa — 100 zł, winy. Jest jeszcze baranina,

bo reszta anonsu z zawiłym góra kości i łopatka wieprzo

liternictwem skazuje na do- wa. Po południu będzie

myślność. , schab — informuje młoda

POD

U K LEJNĄ

WOJCIECH KLEMIATO

du obowiązek”, o przełama

nie niechęci do Galicji, do

starych domów.

Rok 1979

i 1980

Stefan Markiewicz — wtedy

sekretarz SKOZK przyjmo

(DOKONCZENIE NA STR. 3)

sprzedawczyni. Dochodzą

wpół do drugiej.

Z przyległych ulic dobiega

warkot maszyn drogowych.

Zgrzyta walec, równając ka

mienne podłoże pod asfalt.

Stos płyt pod ścianami do

mów: będą nowe chodniki.

„UWAGA!

WYŻEJ PRACUJĄ”...

...głosi tablica na rusztowa

niach przy wejściu do Urzędu

Miasta i Gminy. Gabinet na

czelnika mgr Stanisława Ko

ta mieści się na piętrze. Ma

larze skracają drogę, wcho

dząc oknem wprost do sekre

tariatu, aby zadzwonić po

farby. Właśnie zabrali się za

ramy naczelnikowskie, więc

(DOKOŃCZENIE NA STR. 4)

20 LIPCA

Zgodnie z porządkiem

dziennym — sprawa polska

powinna tego dnia stanąć za

równo na posiedzeniu mini

strów spraw zagranicznych,

jak na popołudniowym spot

kaniu szefów trzech rządów

Nie poruszono jej wcale, po

nieważ grupa robocza, która

miała przygotować materia

ły, nie zakończyła jeszcze

swojej pracy nad ich zreda

gowaniem.

Na czwartym posiedzeniu

konferencji poczdamskiej

Wielka Trójka omawiała

sprawy związane z utworze

niem Rady Ministrów Spraw

Zagranicznych i uzgodnie

niem założeń przyszłej poli

tyki wielkich mocarstw wo

bec byłych sojuszników i sa

telitów Trzeciej Rzeszy:

Włoch, Bułgarii, Rumunii,

Węgier i Finlandii. '

Na tym tle doszło, Jak

zwykle do rozbieżności mię

dzy Churchillem i Stalinem.

Churchill wskazywał, że

Włochy zadały Wielkiej Bry

tanii wcale poważne straty i

wyrządziły jej niemało krzy

wdy. Stalin zaoponował, wy

powiadając historyczne zda

nia:

„... uważam, że kierowanie.

się wspomnieniami o krzyw

dach lub uczuciami zemsty

oraz konstruowanie na tym

swej polityki, byłoby niesłu

szne. Uczucie zemsty lub nie

nawiści, albo uczucie uzyska

nego odwetu za krzywdę —

to bardzo żli doradcy w poli

tyce. Moim zdaniem, w poli

tyce trzeba kierować się kal

kulacją.”

Stalin wskazał, że Włochy

wyrządziły również znaczne

straty Związkowi Radzieckie

mu: ich wojska wdarły się

przecież na Ukrainę, nad

Wołgę, nad Don. Rumunia

„wystawiła przeciwko woj

skom radzieckim niemało dy

wizji”, Węgry „w ostatnim

okresie wojny przeciwstawiły

wojskom radzieckim 20 dywi

zji”, Finlandia „wystawiła

przeciwko naszym wojskom

24 dywizje”; bez jej pomocy,

Niemcy nie byliby w stanie

przeprowadzić blokady Le

ningradu.

„Jeżeli zaczniemy mścić się

na nich na podstawie tego, że

wyrządzili nam wiele szkód

— kontynuował Stalin — to

będzie to polityka. Nie je

stem zwolennikiej tej polity

ki. ... czas przejść do innej

polityki — do polityki ułat

wiania im sytuacji. A uła

twić ich sytuację to znaczy

oderwać te kraje od Nie

miec.”

Na koniec Winston Chur

chill wniósł pod obrady pre

tensje adresowane do ZSRR

w związku z podziałem Au

strii na strefy okupacyjne, a

Wiednia na sektory. ' Chur

chill skarżył' się na to, że

Brytyjczycy jeszcze nie uzy

skali. wstępu do przydzielo

nej im strefy. Stalin twier

dził, że chodzi tu tylko o

przejściowe trudności techni

czne, spowodowane zresztą

w jakiejś mierze również

przez stronę brytyjską, z wi

ny marszałka Alekandra.

Daleko od Poczdamu — w

Warszawie tego dnia prezy

dent Krajowej Rady Narodo

wej Bolesław Bierut i pre

mier Edward Osóbka-Moraw

ski wystosowali właśnie trzy

jednobrzmiące noty do Tru

mana, Churchilla i Stalina:

„Polski Rząd Tymczasowy

Jedności Narodowej, wyraża

jąc jednomyślną i niezłomną

wolę całego Narodu, jest

przekonany, że tylko linia

graniczna, która — poczyna

jąc od południa — biegnie

Wzdłuż dawnej granicy po

między Czechosłowacją a

Niemcami, a następnie rzeką

Nysą Łużycką i dalej lewym

brzegiem Odry do morza na

zachód od miasta Swinouj

(ĆIĄG DALSZY NA STR. 3)

1 z 8 • Strona 1

Mirador - viewer

Gazeta Krakowska :

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu