Chwila.

Мірадор - viewer

Chwila.

Примітка

Відображення 604 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

N 23.

Kraków 29 Stycznia — Piątek.

Rok 1864.

Wychodzi codziennie rano o godzinie 7ej.

Prenumerata wynosi:

rocznie

;!EJSCOWA w Krakowie .... złr. 20 ... .

OCZTĄ w państwie Austryackiem « 24 . . .

do P r u s ............................. tal. 16 sgr. 20

n Rzeszy niemieckiej . n 21 n 10

u Francyi .... frank. 108 . . .

n WłochiSzwajcaryi n 116 .. .

B Belgii i Anglii . .

80...

kwartalnie

złr. 5

j,6.»

tal. 4 sgr. 5

»5»10

ank.27... .

29... .

20....

miesięcznie

*Ir. 2

«2c.25

tal. 1 sgr. 15

1i)25

frank. 10

CHWILA

Numer pojedynczy kosztuje 10 centów.

Prenumeratę Przyjmują:

Bióro Administracyi «Chwili" w Rynku pod L. 39 w domu p. Kirchmayera na dole

tudzież wszystkie Urzędy pocztowe austryackie.

OGŁOSZENIA (inseraty) wszelkiego rodzaju przyjmują się za opłatą: od wiersza drobnego za

jednorazowe umieszczenie 8 centów, za następne po 5 centów, oraz za oplate należy

tości stęplowej po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Prenumeratę i ogłoszenia na całą Francyę przyjmuje p. M . Weintmberger

w Paryżu, Faubourg St.* Denis, 12.

l i s t y z pieniędzmi przesyłane być winny f ra n co do Administracyi «Chwili", l i s t y reklama

cyjne niezapieczętowane nie ulegają frankowaniu, l i s t y niefrankowane nie przyjmują się.

Rękopism a nadsyłane Redakcyi nie zwracają się i niszczone będą.

?sase telegraficzne.

H ^ a f u r ä 26 stycznia. Pod Blankensee rozbi

jają lód.,

módz wprowadzić w górę parowiec

now aioHtof%,Hammonia" stojący pod Glücksbur

giem. N a zachodnim brzegu Szlezwiku lód słabo

się trzyma.

Hamburg 27 stycznia. Hamb. Nachrichten do

noszą z Szlezwiku: D uńczycy zb roją wciąż Danne

wirke; 6000 ludzi zajętych jest codziennie przy

okopach. Aby panow ać nad drogą do Habdye, sy

pią okopy w Mövenberg n a wyspie n a rzece Szlei

i ustawią tam dwa działa.

Hamburg 27 stycznia. Poniedziałkowy Dag

bladet przybyły tu z Kopenhagi poczytuje konfe

rencyę teraz za prawdopodobną. Dzisiejsze E ckem -

förd e r Ztg donosi: W Garding i Tönningen zawie

szono czterech adwokatów z powodu odmowy zło

żenia przysięgi. W myśl obwieszczenia minister

stwa szlezwickiego, te grunta leżące n a północ

Edery, które dotąd podlegały juryzdykcyi władz

holsztyńskich, lecz na zasadzie praw a publicznego

należały do Szlezwiku, oddane będą pod wzglę

dem administracyjnym i policyjnym władzom szlez

wickim.

—

Wczorajsza Flensburger Ztg donosi:

Porty w Flensburgn, Eckernförde i Apenrade są

wolne od loda. Do Flensbnrga przybyły trzy sta

tki z wojskiem. Kolej z Flensbnrga do Apenrade

ma być niebawem oddana na nżytek publiczny.

Kopenhaga 26 stycznia. Król nakazał wygo

to w ać spisy wyborców w księstwie Szlezwickiem

do wyborów Izby niższej (Folksthing) nowej Ra

dy państwa.

Kopenhaga 27 stycznia. R ada państwa bę

dzie prawdopodobnie rychło zwołaną. B erlingske

Tidende zamieszcza już nominacye przewodniczą

cych zgromadzeniom wyborców w Szlezwiku.

Bukareszt 26 Btyczuia. Zgromadzenie prawo

dawcze odrzuciło przedstawioną sobie do uchwały

pożyczkę 50 milionów franków, którą rząd prze

szłego lata zaciągnął n niejakiego Lefćvre, pod

zastrzeżeniem potwierdzenia jej przez zgromadze

nie prawodawcze.

Londyn 27 stycznia. Donoszą z Nowego Jo r

ku pod d. 16 b. m. W senacie Stanów Zjednoczo

nych nastąpiły żwawe rozprawy o wykluczenie

członka Davis z Kentucky, za to, iż tenże wniósł

propozycyę mającą cechę zbrodni stann. Davis

bronił się i groził, że gdyby go wykluczono, Ken

tucky skarżyć się będzie na ucisk.

PRZEGLĄD POLITTGZNY.

Kraków *8 stycznia.

Najważniejszym wypadkiem na teatrze wo

jennym w Polsce jest, iż ruchy wojsk rosyjskich

w Krakowskiem nakazane z Petersburga, w celu

otoczenia i rozbicia oddziałów jenerała Bosaka,

spełzły na niczem, a nawet dały tylko sposobność

oddziałom polskim stoczenia kilku pomyślnych

utarczek. Na tę, tak nazw aną przez Moskali, o

bławę użyli oni około pięciu tysięcy w ojska; lecz

ani otoczyli, ani też rozbili sił powstańczych

zajmujących Krakowskie i Sandomierskie, a jen e

rał ks. Szachowskoj, który także brał udział w tej

ob!awie 6go t m., b y ł jnż z powrotem w Olkuszu

nie starłszy się nawet z powstańcami. Zwycięstwo

odniesione przez Rębajlę nie m alo przyczyniło się

do popsucia szyków Moskalom. Oprócz tego, Biły

powstańcze starły się korzystnie w innem jeszcze

miejscu 20go t. m. z obławą rosyjską: było to we

wsi Cbocimowie. Lecz szczegółów do tej chwi

li nie* odebraliśmy.

—

To tylko pewna, iż obława

ta w Krakowskiem przemieniła się dla Moskali w

takie samo fiasco, jak cała jednocześnie odgry

wana komedya adresów.

Z innej okolicy, bo z województwa Lubelskiego,

odbieramy następujące doniesienia: «Z tutejszego

województwa nie mogę nic bardzo nowego do

nieść, bo potyczek oddziały unikają. Leniecki,

Marecki i Gozdawa wciąż działają między Wie

przem i Bugiem. —

Oddział Wróblewskiego po

szedł w głąb kraju. Od kilku zaś urlopowanych

z oddziała Szydłowskiego wiem, iż około 21 t. m.

oddział ten stał obozem przez półtora dnia pod

granic% galicyjską koło Deputatów i wypocząwszy

wrócił nazad w głąb Lubelskiego."

Póuiżej podajemy raport m ajora Gozdawy o potycz

ce stoczonej w tym samym województwie 9 t. m.

Dziennik Powszechny w korespondencyi z Lu

blina donosi o potyczce, którą kapitan rosyjski

Bnrdjan stoczył z oddziałem polskim Lutyńskiego

16go t. m. Nie potrzebujemy dodawać, iż raport

utrzymuje, nże banda konna Lutyńskiego całkiem

rozbitą została", jedn ak sam wyznaje, nże Lutyń

ski zdołał umknąć z kilkunastoma powstańcami",

co dla umiejących czytać raporta rosyjskie znaczy,

iż Moskale nic nie zrobili Lutyńskiemu.

W tej samej korespondencyi Dziennika Poiusze

chnego jest wzmianka o dwóch potyczkach: je

dnej stoczonej 19go t. m. z oddziałem Wróblew

skiego pod wsią Rudą Korybutowską, oraz o dru

giej stoczonej 20go t. m. we wsi Brzostówce z od

działami nazwanemi przez roport rosyjski Leniew

skiego i Ćwieka.

Znajdą czytelnicy zajm njące doniesienia z P a

ryża w korespondencyi naszej (A.) .

Ciało prawodawcze* francuskie 25go t. m. od

rzuciło poprawkę opozycyi zmierzającą do zapro

wadzenia systematu przymusowego a wolnego od

opłaty w szkółkach ludowych. Poprawki bronił

p. Havin redaktor Siecią. Po odrzuceniu tej po

praw ai zgromadzenie przystąpiło do dyskusyi nad

wyprawą meksykańską. F. Gueronlt redaktor Upi

nion Nationale, bronił i tłómaczył poprawkę opo

zycyi żądającą rychłego odwołania wojsk fran

cuskich z Mensyku. Na drugi dzień oczekiwano

mowy p. Tüieraa, o której wspomina nasz kores

pondent. Minister Rouber odpowie mu. Ważna

10 będzie dyskusya, bo jak zapowiada nasz ko

respondent, z obudwóck stron dotkniętemi będą

wszystkie sprawy zewnętrzne, a więc i polska.

Nie potrzebowaliśmy oawić się w przepowiednie,

twierdząc, że wyprawa austryaeko-prusna obróci

się przeciw narodowej polityce państw m ałych uie

m ieckicb; a wczoraj na tem miejscu pisaliśmy, że

gdy wojska austryacko-pruskie zajmą Holsztyn,

kazą się usunąć wojskom egzekucyjnym i oudalą

komisaizy związkowych. Już się to zaczyna spra

wdzać, bo lipska Deutsche Allg. Ztg donosi, że Bis

m ark nakazał jenerałowi Wranglowi, aby wezwał

komisarzy związkowych w Holsztynie do opuszcze

nia tego księstw a w ciągu 48 godzin. Gdy doszło

to telegrafem do Drezna i Monachium, król Ma

ksymilian uczynił zapytanie w Wiedniu i Berlinie,

ażali prawdą jest, że takie wydano rozkazy. Za

nim jedn ak nadeszła odpowiedź, rząd bawarski

postawił wojsko n a stopie wojennej, sprosił mi

nistrów państw małych na naradę do Frankfurtn, a

nawet chciał zwoływać parlament niemiecki. W

Wiedniu dowiedziawszy się o tem, starano się uspo

koić Bawaryę. Stąd zapewne wyszły pogłoski o

zamiarze postawienia bawarskiego korpusu obser

wacyjnego n rzeki Inn; a następnie zaprzeczono, że

to wieści bezzasadne. Co się odwlecze, to nie nciecze.

Jeżeli komisarze związkowi nie zostaną wydaleni,

to niezawodnie tak ich ograniczą, że pobyt ich w

Holsztynie stanie się próżną formą. Jeszcze woj

ska austryacko-pruskie nie zajęły Holsztynu, do

piero Prusacy stanęli w Kie!.

Mimo tego postawienia się Bawaryi, poseł ba

warski przy Bundestagu bar. Pfordten nie wniósł

jeszcze sprawy n astępstwa na posiedzenie tego

zgromadzenia, co j u t przed wielu dniami miało

nastąpić. W ogóle rządy państw mniejszych po

przestają n a moralnem zwycięztwie odniesionem

w Bundestagu 14go b. m.; materyałnie zaś ustę

pują i niebawem wrócą do dawnego posłuszeństwa

rozkazom z Wiednia" i Berlina odbieranym.

Depesze z Kopenhagi mówią o zamiarze zwoła

nia reprezentacyi, to jest Rady państwa, że ją tu

nazwiemy po wiedeńska, Rady szczuplejszej, bo

tylko z Danii i Szlezwiku, a bez Holsztynu. Zapewne

zgromadzenia temu przediożonem będzie żądanie

Austryi i Prus względem odwołania uchwały z d.

12 listopada, zaprowadzającej nową konstytucyą,

którą król Chrystyan w dniu 18 t. m. potwierdził.

Gdy jedn ak Austrya i Prusy odrzuciły żądanie

duńskie co do 6tygodniowej zwłoki, a truduoby

wcześniej zebrać Izbę, na którą dopiero wybory

m ają być rozpisane; przeto gdy Rada państwa

zbierze się, ju ż pewnie Szlezwik będzie zajęty. Ale

wtedy może gabinety wiedeński i berliński nie po

przestaną na rewizyi konstytucyi, lecz zechcą zwo

łać dawne stany holsztyńskie, by te nadały sobie

konstytncye osobue na podstawie nnii personalnej,

a może wtedy król Duński uzna, iż korzystniej

byłoby dla niego przystąpić z całem państwem do

Związku niemieckiego- jeżeli obce mocarstwa za

wczasu temu nie zapobiegną. Wprawdzie na mo

cy traktatu zawartego z Szwecyą, Dania mogłaby

użyć wszystkich sił swoich do obrony Szlezwiku,

oddawszy wyspy i Jutlandyę pod opiekę wojsk

szwedzkich; lecz nie zanosi się d otąd na to, ab y

Dania chciała przeszkadzać wtargnięciu Austrya

ków i Prusaków do Szlezwiku. Około 6go lutego

mają oni zająć całkowicie Holsztyn, a w parę Uni

potem pójdą do Szlezwiku. Pogróżki angielskie

spełzną na niczem, a jeżeli prawda, że Austrya i

Prusy nie chcą rozebrać Danii, Anglia przystaćby

gotowa na warunki stawiane przez oba mocarstwa

niemieckie. M o ming Post grozi francuzko-angiel

sko szwedzkiem przymierzem dla obrony całości

pań stw a duńskiego, a C’esarz Napoleon bierze z te

go pochop do wykazania konieczności konferencyi.

Po tem, co nam z Wiedniadonosili, nie mogła

nikogo zadziwić wiadomość, że hr. Rechberg

odmówił żądaniu sześciotygodniowej zwło

ki przez Damę postawionemu. Jeżeli si§ w

Wiedniu obawiano, że Dania zadosyć uczy

ni wezwaniu obu mocarstw niemieckich pod

względem cofnięcia konstytucyi, jakże chcieć,

aby przystano za zawieszenie wojennego

działania, i ułatwiono Danii ustępstwa. Za

dość uczynienie ze strony Danii wyprowa

dziłoby oczywiście na wierzch kwesty§ na

stępstwa tronu i traktat londyński — czego

właśnie oba mocarstwa chcą uniknąć— oraz

uczyniłoby wojnę zbyteczną, a z niej właśnie

rokuje sobie Austrya korzyści; wojna ta bo

wiem ma pociągnąć ku niej opinię publicz

ną w Niemczech a oddalić takową od Bun

destagu.

Idą więc wojska austryackie do Słles*

wiku, a telegraf donosi, że król Pruski po

żegnał je w dworcu kolei krótką przemo

wą. Po tej przemowie mógł monarcha o

brócić się do swego orszaku i powiedzieć :

Bismark nobis haec gaudia fecit. Zaiste, takiej

niespodzianki nie mógł przed kilką miesią

cami domyśleć się król pruski. Wojska au

stryackie pod komendą pruską, to zapraw

dę nie lada dzieło, a dzieło polityki p.

Bismarka. Polityka ta, która nie ma na po

zór Anglii za sobą, mogłaby grozić nieja

kiem dla Niemiec niebezpieczeństwem, gdy

by sądzić można, że przedsięwziętą została

bez porozumienia si§ z Rosyą. Ale p. Bis

mark, tak jak ma traktat sekretny z Au

stryą, ma zapewne inny z Rosyą, ijest cał

kiem od niej zabezpieczony. Zdaje nam się,

że o ile dało się zawiązać święte przymie

rze na tle niemieckiem, czyli na tle anti

narodowem, o tyle jest niem już dzisiaj.

Łącznikiem onego są Prusy— nie Rosya, Da

wniej malowano Cesarza Aleksandra wpo

środku między obu monarehaai, jak sobie

podają ręce; teraz musianoby wymalować na

środku króla Wilhelma.

Wszystko się dzisiaj p. Bismarkowi udaje,

nawet tak ważne rzeczy, jak zamknięcie par

lamentu równocześnie z kierunkiem polityki

zewnętrznej, całkiem opinii publicznej prze

ciwnym. Zwykle robią rządy inaczej, a po

pularną wojną łagodzą ścieśnienie wolno

ści. P . Bismark zaufany w swą gwiazdę,

niepotrzebuje i tego.

Wierzy on zapewne,

że w sprawach ludzkich szczęście wielką

odgrywa rolę. Gra więc śmiało, widząc że

noga jego idzie. Może m a słusznie, bo poli

tyka to gra, w której szczęście stawa czę

sto po stronie śmiałego.

KORESPONDENCYA CHWILI.

W iedeń 27 stycznia.

L. Przygotowania do wielkiej parlamentarnej

walki, która jutro ma się rozpocząć, budzą w bar

dzo wysokim stopniu zajęcie publiczne, którego

przy obojętności, która już zaczynała zagrażać

Radzie państwa, zaledwie można się bylo spodzie

wać. J ak o mówcy za wnioskiem sekcyjnym do

dzisiejszego wieczora zapisali się: Kaisersfeld, Kn

randa, Herbst, Rechbauer, Brinz, Skene, Schin

dler; przeciw wnioskowi jak o niedostatecznemu

Berger. Mühlfeld, który przedtem już się był zgło

sił, wymazał się, gdyż występuje jutro jako obroń

ca w wielkim procesie o otrucie; za to prawdo

podobnie zabierze pojutrze głos w Izbie. Za wnio

skiem rządowym wystąpią: Vrints, Hartig, Sarto

ri, Waidele, Brosche, Pratobevera.

Według doniesienia z dobrego żródla, m ają Pru

sy wnosić odnowienie i dalsze wykonanie k o n

wencyi zawartej z powodu okupacyi Szlezwiku,

gdyż prawdopodobieństwo w ojny stało się prawie

pewnością. Mówią, że dziś z Berlina wysłaną bę

dzie do Wiednia nota w tej sprawie. W tutejszych

dyplomatycznych kołach przywięzują, jak się zd a

je, pewną wagę do tego odnowienia i rozszerze

nia konwencyi.

Warszaw a 26 stycznia.

Rząd Narodowy przesłał podziękowanie wojsku

narodowemu za jego wytrwałość i poświęcenie

dla ojczyzny. Podziękowanie to i odezwa do woj

ska z d. 15 grudnia odczytane było przed ,fron

tem w każdym oddziale, i wdzięcznie było przy

jęte. Zaprawdę, trzymanie się szeregów narodo

wych w tak ciężkiej porze roku i w obec armii

nieprzyjacielskiej, naprężającej wszelkie możliwe

środki na zgubę powstania, armii niszczącej bez

bronnych mieszkańców, kiedy nie może dosięgnąć

zbrojnych, godne je st najzupełniejszego uznania,

tak ze strony rządu, jak i współobywateli. Na

czelnicy wojenni, wróciwszy z objazdu swych okrę

gów dokonanego w pierwszej połowie b. m., zło

żyli raporta wydziałowi wojny, w których prawie

jednomyślnie objawiają radość z nabytej już te

raz pewności, że, dzięki przedsięwziętym stóso

wnym środkom, zima nie okazała się tak niebez

pieczną, że żołnierze są wszędzie w dobrym sta

nie zdrowia i pełni dobrego dncha. Jenerał Bosak

nazwał nawet stan oddziałów świetnym, mianowi

cie oddziałów majorów Stopnickiego, Rębajły i

kapitana Denisowicza. Przygotowania n a wiosnę

wszędzie szybko postępują. Rząd Narodowy na

wniosek wydziału wojny ustanowił nowy stopień

wojskowy: podkapitana, odpowiadający względnie

rangom: podporuczników i podpułkowników. Ce

lem tej zmiany jest utrudnić przystęp do stopni

sztaboficerskich. Rzeczywiście, w dzisiejszym sp o

sobie prowadzenia wojny, gdzie prawie każdy

major, a czasem kapitan jest naczelnikiem oddzia

łu i sam powinien w wielu razach kierować swo

jemi obrotami strategicznemi i taktycznemi, od

powiedzialność cięży wielka na tych stopniach, i

powinno się udzielać je nader ostrożnie. Prawd zi

we zdolności wojenne znajdą zawsze n nas spo

sobność szybkiego postąpienia, tak jak w każdej

wojnie, a szczególniej powstańczej. Należy się zaś

wystrzegać zbytniego mnożenia wyższych stopni,

aby nie otwierać pola roszczeniom nieuzasadnio

nym. Niedogodność taką znamy już z doświad

czenia — prawdziwi żołnierze wolności nie dla

stopnia się biją, ani swoje wyniesienie mają na

celu.

Dziennik Powszechny powiada, że ,,z samego

ukazania się w nim adresów można widzieć, że

takowe podają się dobrowolnie."

Mógłby dodać,

że z samego ukazania się Polaków na Sybirze

widać, że tam przybyli dobrowolnie. Nie jestże to

zuchwalstwem, wiedząc, że nikt słowom tym nie

zaprzeczy otwarcie, rzucać w oczy mieszkańcom

Warszawy takie twierdzenia o dobrowolności pod

pisów, po tych wszystkich bezprawiach, jakich na

nas dopuszcza się carat i jakie ciągle jeszcze nam

grożą? Jak są traktowani tutejsi mieszkańcy (nie

mówię już o tych, co zostali posądzeni o działa

nia powstańcze), macie próbki z wybryków Ry

dzewskiego, Anzaurowa et consortes. A jak się

zbierają podpisy, dam tutaj jeszcze kilk a próbek,

uzupełniając dawniejsze.

W cyrkule lOtym do podpisywania adresu do

cara wezwano żydów, kupców i innych obywateli.

Gdy odmówili podpisu, k ązano im się stawić u

prezydenta. Ten zaczął im wyliczać wszystkie do

brodziejstwa (sic) otrzymane od cara, i przedsta

wiać korzyści jakie wynikną z podania adresn.

Żydzi żądali, ażeby adres pierw podpisali chrze

ścianie; lecz prezydent przypomniał im laskę ró

wnouprawnienia i zakończył tem, że d aje im go

dzinę czasu do namysłu, a jeżeli Die zdecydują

się na podpisanie, m ogą być pewni aresztu. Gdy

powrócił, oczywiście wszyscy oświadczyli go to

wość i zaczęli podpisywać. Na tę scenę wszedł

jakiś jenerał w mundurze z orderami i zaczął

rozmowę, chwaląc lojalność żydów. Tylko pan

przestrzegaj — powiada do prezydenta— żeby nie

było przymusu, gdyż to powinno byó zostawione

własnemu przekonaniu każdego. Nie jestże to

szyderstwem z ulękłych.

Po cjiftułach zaś dzieją się takie sceny. Spro

wadzają do kancelaryi tłumy chwytanych na uli

cach osób: każda z nich czeka rewizyi, areszto

wania, czy tam jakiej decyzyi komisarza, którego

nie ma. Po jakim ś czasie wchodzi pan komisarz:

,,Cóż tn tyle ludzi napchało się (!) do kancelaryi,

rozpędzić ich!" i posuwa się dalej. Natenczas

nadbiega jakiś oficer milicyi i powiada: «Panie

komisarzu, ci ludzie chcą podpisać adres do N. Pana".

«A, tak, no, to im dać prędzej do podpisu i niech

wychodzą".

Oczywiście nikt nie protestuje, pra

gnąc jak najprędzej należeć do rozpędzonych a

nie do aresztowanych, i podpisy się mnożą.

Trzetrzewiński, prezes Towarzystwa kred. ziem.,

obiecał Bergowi, że wszyscy urzędnicy jego biór

podpiszą adres. W krótce potem zdarzyło się, że

aresztowany został jego szwagier Gebethner, księ

gar?. Kobiety z jego rodziny, starając się za a re

sztowanym1, trafiły do Trepowa, który oświadczy

wszy, że sprawa nie ma żadnego znaczenia, za

pewnił je, że natychmiast napisze polecenie uwol

nienia Gebethnera z aresztn. Uradowane czekały

z dnia na dzień, wywiadywały się; lecz je zby

wano to tem, to owem, a uwolnienie nie przycho

dziło do skutku. Ze swej strony napierany Trze

trzewiński o adres od urzędników Towarzystwa i

napierający na nich nawzajem, widział nareszcie

się zmuszonym oświadczyć, że nie je st w stanie

zebrać podpisów, ani namówić do nich. Kiedy

ostatnią razą osoby starające się |o uwolnienie

Gebethnera przyszły do Trepowa, otrzymały od

tegoż odpowiedź; że nie wie nic o sprawie Ge

bethnera, że to do niego nie Dależy wcale, niech

się ud adzą do komisyi śledczych, do Tucholki czy

też kogo innego. Komentarze zdają się zbyteczne.

Mianowany na Litwie pomocnikiem «Wicszatc

la" Kryżanowskoj ma objeżdżać k raj, aby p rzyj

rzeć się położeniu. Przytem wyszedł rozkaz, aby

powściągnięto rozpasane bezprawia, jakich tam

Część literacko-artystyczna.

GROBY POLSKIE W IRKUCKU.

(Dalszy ci§g.)

II.

Oto znowu grób, a na nim Kamień z napisem:

D.O.M.

Tu spoczywa w Bogu X. Ludwik

Trynkowski, prałat, kanonik

Kated ry Wileńskiej i kaznodzieja,

ś. Teologii i Kanonów

Doktor.

Zakończył dnie swych cierpień

d. 24 marca 1849 r.

Kamień otoczony jest zielskiem i grubemi pro

ej roboty sztachetami, a przy nich ^wznosi się

ijwyź8zy krzyż na cmentarzu irkuckim. Na ka

ieniu świeżo ktoś położył, zapewne czcząca za

ugi zmarłego rę k a: wieniec z nieśmiertelników

ilecionych z kwitnącemi borówkami. Nie ma

)sowniejszego kwiatu do ozdabiania grobów, jak

nieśmiertelnik, który po zerwaniu nigdy me wię

dnie, a gdy czas go zniszczy, zamienia się w puch,

i z wiatrami po nad ziemię się unosi. Kolor blado

żółty, jako barwa choroby, rozkładu, ma w sobie

coś żałobnego i przypomina smutną śmierć, która

nam najdroższe istoty porywa. W Syberyi niema

żółtych nieśmiertelników; n a grobie więc Iryu*

kowskiego widzimy różowe i białe, także piękne,

m ilutkie, ale mniej już symbolizujące te martwą

nieśmiertelność «jaką zasługa i zacność zostawia

w sercach ludzkich — zasługa o której sam lryn -

kowski powiedział:

«Zasługa, jak zwykle cicha

Spi pod kwiecistą darniną,

Albo i pod kupą piasku;

Ni w trąbach słyszysz jej wrzasku;

Ni w szeptach ludzkich oddycha:

Jej skromny grób— wszyscy miną.

A uniesiony tą świętą, wielką i_d° Boga zhliża

jącą nas potrzebą nieśmiertelności w dobrych i po

żytecznych czynach, jakiej niby ślady zos ają po

wielkim człowieku, dodaje zaraz:

,,Lepiej nie być, niźli ginąć.

Jestem — a więc muszę słynąć,

Muszę, tak chcę i tak będzie:

Lub że jestem, jestem w błędzie,

Lub świat i wszystko tu rzędem ,

Że jest— jest równymże błędem" *).

Dopiął swojego; nie zginęła jeg o p amięć, słynie

na ziemi jego imię, jako natchnionego kaznodziei,

jako patryoty, który wiele, wiele wycierpiał i

zasłużył na ten grób uwieńczony kwiatami bied

nej, ludzkiej sławy, — sławy, jak ten kwiatek, za

mieniającej się w końcu w próchno, w lekki puch

niepewnego wspomnienia, ginącego za pierwszym

powiewem wiatru. Biedna jest ta ludzka sława;

a jed nak , powtórzę ze zmarłym, powinniśmy sły

nąć, powinniśmy życiem czynnem , pożytecznem,

poświęconem dobru współbraci zaskarbiać sobie

poczciwą sławę u ludzi. Człowiek, którym nie po

rusza szlachetna żądza czy nienia, ani poczciwej

sławy, przez pół jest tylko człowiekiem, nie przy

pomina bowiem obrazu Boga, który sieje dobro

na świecie, a świat stworzył dla chwały swojej

wiekuistej!

Lecz wracając do wieńca, rzuconego na grób

czcigodnego kapłana, powiedzmy, że z nieśmiertel

nikiem, bardzo trafnie splecione zoslaly borówki.

Kwiateczki ich kielichowate, białe, gęsto osadzo

ne pod twardymi i długo zieleniejącymi się liścia

mi, z których na jesień pokazują się czerwone ja

*) Z dumań nad zniszczeniem Poryngi. Wiersz ks.

L. Tryn. w piśmie Bojan. Wilno 1838.

gody, smaczne i dobre do jedzenia, gdy je dopiero

mróz zwarzy; te jagody mogłyby być poetycznym

symbolem pracy nieznanej, której pożytek dopiero

przeciwności losu na jaw wyprowadzają!

Ileż wspomnień, ile życia spoczywa pod tym k a

mieniem i temi kwiatam i? Ulubiony, powszechnie

szanowany mówca, autor, więzień, wygnaniec, któ

rego prześladowanie i tęsknota pozbawiły rozumu,

zawarł w sobie wszystko, co obudzą uwielbienie i

głęboką litość. W swoim czasie uważany był za

jednego z najlepszych kaznodziei. Mowy jego peł

ne namaszczenia, wysokiej myśli i potęgi słowa,

poruszały i do dobrego prowadziły.

«Już siłą jego wyrazu,

Ściany i głazy świąteczne,

I serca twardsze od głazu,

Poczuły prawdy przedwieczne!"

Powszechnie wiadomo, jakie m a znaczenie i

wpływ kaznodzieja i ile przyczynić się może do

ożywienia serc i podniesienia życia. Mówca ze sło

wem Bożem w ustach, ażeby osiągnął takie na

stępstwa, musi koniecznie wniknąć w potrzeby na

rodu do którego przemawia, i słowo Boże stoso

wać do pojęcia swoich słuchaczów. Ogólne rozwi

janie prawd Bożych i moralności nie podniesie ży

cia, jeżeli kaznodzieja niema względu na lud do

którego mówi. Najpiękniejsza zasada i najwznio

ślejsza idea teoretycznie rozwinięta nie działa tak

energicznie, jak gdy ją w zastosowania do życia

prywatnego i publicznego opowiemy. Gdy kazno

dzieja dowiedzie, źe wiara i prawdy przez nią ob

jawione, zbawią nietylko duszę człowieka, ale

przyczynią się do jego szczęścia i szczęścia roda

ków, przyczynią się do wybawienia z niewoli nie

tylko czarta, ale i z niewoli ludzi, łatwiej zapali

do nich serce i wprowadzi je w życie.

Największą potrzebą naszą jest wolność i

niepodległość, do nićj też stósować należy prawdy

boże, które je urzeczywistnić mogą. Imienia Boga

i Polski używ ać jak o bodźca do cnoty prywatnej

i publicznćj, te dwie rzeczy powinny być z sobą

ściśle złączone w ustach polskiego kaznodziei. Po

sobie sądzę. Kto mi mówi o Bogu, a o Polsce

wiedzieć nie chce, niesłusznie ją ocenia, potępia,

lub pomija, nie wierzę mu, chociaż porusza sk a r

bnice najszczytniejszćj wymowy. Nierozumiem też

Polski bez Boga. Zawsze w zgodzie, zawsze obok

siebie prawda z objawienia boskiego i prawda

ku pożytkowi Ojczyzny wypowiedziana prędzćj

przenika w życie, niż najcudniejsze Kazania u

trzymywane na polu ogólnem. Trynkowski tak

pojmował charakter polskiego kaznodziei i starał

się mu godnie odpowiedzieć w te smutne po 1831

roku czasy prześladowania mikołajewskiego. Miał

on dosyć odwagi cywilnćj, do budzenia z ambony

miłości Boga i Ojczyzny. Tam , gdzie nie mógł

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Chwila.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку