Chwila.

Мірадор - viewer

Chwila.

Примітка

Відображення 608 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

N* 66.

Kraków 20 Marca - Niedziela.

Rok 1864

Wychodzi codzienni« rzno o godzinie 7ej.

Prenumerata wynosi:

MIEJSCOWA w Krakowie . . . .

pocztą w państwie Austryackiem

do P r u s ...............................

n Rzeszy niemieckiej

n Francyi

frar

n Włoch i Szwajcaryi

n Belgii i Anglii . .

Numer pojedynczy kosztuje 10 centów.

rocznie

kwartalnie

mie sięcznie

24... .

B6....

1. 16 sgr. 20

tal. 4 sgr. 5

tal. 1 sgr. 15

»21B10.

»5

*10**»nIn25

108... ..frank.27... ..frank.10

116... ..

29. .

80.....

20....

CHWILA

prenumeratę przyjmują:

Bióro Administracyi nChwili° w Rynku pöd L. 39 w domn p. Kirchmayera na dole,

tudzież wszystkie U rzędy pocztowe austryackie.

OGŁOSZENIA (inseraty) wszelkiego rodzaju przyjmują Bię sa opłatą: od wiersza drobnego za

jednorazowe umieszczenie 8 centów, za następne po 6 centów , oraz za opłatę należy

tości stęp!owej po 30 centów od każdorazowego ogłoszenia.

Prenumeratę i ogłoszenia na całą Francyę przyjmuje p. M. Weintemberger

w Paryżu, Faubourg St. Denis, 12.

lis ty z pieniędzmi przesyłane być winny franco do Administracyi nChwiliu. lis ty reklama

cyjne niezapieozętowane nie ulegają frankowaniu. LISTY niefrankowane nie przyjmują się.

KęKOPiSMA nadsyłane Redakcyi nie zwracają się i niszczone będą.

I«S!

Gdy naznaczony orzeczeniem c. k. S§dn

krajowego z d. 3 grudnia 1863 do 1. 19,861,

potwierdzonem przez c. k. S§(i wyższy pod

d. 14 grndnia t. r. do 1. 20,745 trzech*

miesięczny przeci§g zawieszenia dziennika

, , C z a s 4* upłynął, przeto Wydawnictwo je

go ogłasza, iż od d. Igo kwietnia 1864

dziennik ,, C z a s 44znowu wychodzić będzie.

Przedpłata na dziennik , , C z a s 44 wynosi

na Kwiecień, Maj iCzerwiec:

(w Państwie austr.)

w Krakowie:

pocztą:

kwartalnie ................. złr. S

złr. A

półrocznie zań . . . . 9IO

*1*

roczn ie......................... ... *O

»*4

Za granic§:

n o P r u s ................... rocznie

tal. 16 srgr. 20,

kwartalnie

4g,5

miesięcznie n

1a15

do Rzeszynie» rocznie

tal. 21 srgr. 10

m leckiej

kwartalnie

»10

miesięcznie

»25

doFrancyi*)..

.rocznie

franków 108,

kwartalnie

27,

miesięcznie

10,

doWłochi

rocznie

franków 116,

Szwajcaryl kwartalnie

29,

miesięcznie

10,

do Belg-iiIAn» rocznie

franków 80,

glil

kwartalnie

20,

miesięcznie

*) Prenumeratę na całą Francyę, oraz Belgię i Anglią

przyjmuje: p. M. Weintemberger w Paryżu, Faubourg St

Denis, 12.

Uprasza się o wczesne nadsyłanie pienię

dzy prenumeracyjnych i wyraźne wypisa

nie nazwiska i miejsca odbioru, a najgłów

niej o nadesłanie drukowanego adresu.

Do numeru dzisiejszego dołączają się li

sty prenumeracyjne powrotne, dla ułatwieni(

Szanownym p p . Abonentom wczesnego prze

słania prenumeraty.

Zdniem 31 marca dziennik ,,C llW ilR4*

przestaje wychodz?ć.

Depesze t:elegraficzne.

Lubeka 16 marca. Lübecker Ztg pisze: Rozpo

wszechniona od wczoraj pogłoska, jakoby port;

lubeckie i meklenburskie oprócz Wismarn miał;

być blokowane przez Duńczyków, począwszy o(

d. 22 bm., nie została dotąd, jak się dowiaduje

my, potwierdzoną.

Londyn 18 marca. Daily News donoszą: Da

nia przystaje na konferencyę na podstawie u

kładów z roku 1851 i 1852 i bez zawieszeni:

broni.

Bukarest 17 marca. Rozporządzeniem księci:

Kuzy, tegoroczne zebranie Izb przedłnżone został(

jeszcze o miesiąc.

PHZEGLĄD POLITYCZNY.

Kraków 19 marca.

Jeszcze 17go późnym wieczorem nie mógł lor(

Palmerston stanowczej dać odpowiedzi na interpe

lacyę lorda Montague, czy konferencya w sprawi

duńskiej przyjdzie do skutku, a to z powodu nie

otrzymania po ten czas wiadomości o postanowię

niu gabinetu kopenhagskiego. Aby zaś unikną

dalszych interpelacyj w tej niepewnej sprawie i

nie kompromitować swojego kolegi Russella, wy

prosił sobie lord Palmerston, aby rozprawy nad

kwestyą duńską odroczono na po święta wiel

kanocne. Rząd bowiem angielski nie jest dotąd

pewnym, co zrobi Dania, a przeto tem mniej po

wiedzieć może, jakie mu przyjdzie zająć stanowi

sko względem D anii i obu mocarstw niemieckich.

Dawniej jedno słowo Palmerstona wystarczało, aby

potężniejsze nawet państwa, nie dopiero słabą Da

oię, zajętą najściem licznych w ojsk nieprzyja

cielskich, skłonić po woli sw ojej; dziś wszech

władztwo królowej mórz Anglii nie zdoła nawet

wymódz w Kopenhadze nie jnż warnnków poko

jn, lecz ogólnego zgodzenia się na rozpoczęcie u

kładów. Brak stanowczego Oświadczenia się Fran

cyi sprowadził politykę angielską do takiej bez

silności, a bezwzględne obstawanie Anglii za u

trzymaniem pokojn pozbawił ją możności wywie

rania wszelkiego naciskn na sprawy, w których

oręż rozstrzyga.

Dania nie odrznca konferencyi bezwzględnie,

lecz stawia do niej warnnki, mogące ocalić jej

politykę ederską, a przytem, co zasłngnje na n

wagę, kiedy dawniej stawiała warunek zawiesze

nia broni, dziś, jak twierdzą La France i Daily

News, żąda, aby układy nie wstrzymywały kro

ków wojennych. Miałażby Dania mieć nadzieję,

że dalsze prowadzenie wojny na jej korzyść obró

ci się, i że będzie m ogła każdej chwili utrudniać

nkłady, skoro odniesie jakie korzyści na teatrze

wojennym?— Szczególniej też zdaje się ona liczyć

na morskie wyprawy swoje, czy to przeciw por

tom praskim , czy przeciw nieprzyjacielskim okrę

tom. Wojna morska może zresztą skłonić Anglią

do wyjścia z neutralności, jak to dał poznać w parla

menciejeneralny prokurator na posiedzeniu 14go bm.

na interpelacyę Johnstona. Oaz. Kolońtka mniema,

że jeśliby państw a niemieckie miały użyć floty

swojej przeciw Danii, Anglia wyśle okręty swoje

na wody dnńgkie i nie dopnści, aby wojska nie

mieckie wylądowały na wyspy.

W Kopenhadze tak dziś jak zawsze od pamię

tnego lista otwartego króla Chrystyana VIII rząd

jest tylko wykonawcą woli, albo w ogóle lada

albo przynajmniej przeważnego stronnictwa. Tak

było wtedy, gdy kasyno władało gabinetem i

z łona Bwego mianowało ministrów; tak było z to

warzystwem tak zwanem ,,chłopskiem"; tak jest

od upadku gabinetu niemieckiego Scheel Plessen,

kiedy stronnictwo pod hasłem nDania po Ederę"

przemogło nad stronnictwem państwa zbiorowego;

a w tej właśnie chwili, jak doniósł telegram,

utworzyło się znów ,,stowarzyszenie marcowe"

pod przewodem znanego deputowanego Plonga,

redaktora Faedrelandet, które będzie zapewne

wspierać gabinet Monrada, dopóki tenże nie zej

dzie z kolei jaką szedł Hall, a niezawodnie głos

swój podnosić będzie przeciw nkładom. Plong,

o ile sobie przypominamy, był niegdyś zapalo

nym skandynawcem; jak zaś dziś pogodzi zasadę

8kandynawizmn z zasadą granic państwa po Ede

rę — tego nie bierzemy na siebie wytłómaczyć.

Z Chry8tyanii mieliśmy dotąd tylko wiadomość

o mowie tronowej Karola XV, w której król żą

dał pozwolenia sejm n na użycie sił lądowych i

morskich w pomoc Danii, gdyby do tego był zmu

szonym, tndzież kredytn 800,000 tal. sp. (species

czyni 9 złp.) na uzbrajania. Konstytncya norweg

ska tak dalece ścieśnia wolność korony, że król

nie może nżyć wojsk krajn do wojny zaczepnej

bez zezwolenia sejmn. Dawne sympatye Norwegii

ku Danii, z którą dłngie wieki była złączona, mo

że nczynią sejm powolnym; lecz z drugiej strony

sejm wielce jest baczny na swoje prerogatywy i

nigdy jeszcze ich się nie zrzekł, a zatem mógłby

odpowiedzieć królowi, że jego, to jest sejmn jest

rzeczą, uznać potrzebę wojny lnb nie. Zawsze

atoli mowa tronowa wyjawia wyraźnie wojowni

cze zamiary króla, a utwierdza je bardziej jeszcze

mowa ministra spraw zagr. szwedzkiego hr. Man

derström w Gotenburgu, z której przekonywamy

się, że gabinet sztokolmski zostaje pod wpływem

francuskim, że liczył na kongres powszechny dla

załatwienia sprawy duńskiej, a gdy ten chybił,

gotuje się do wojny, lecz nie wie jeszcze, jaki

rzeczy wezmą obrót; dla tego Szwecya trzyma

się w pogotowiu.

O militarnych działaniach w Danii donoszą nam

zwykle telegramy co ważniejsza. Ostatnim wypad

kiem była wycieczka duńska z za okopów dyppel

skich na RackenbUbl, odparta przez Prusaków.

Zdobycie wyżyn, gdzie stały dwa folwarki dyp

pelskie spalone przez Duńczyków, doniesione tele

grafem, było jak się zdaje zajęciem tylko pozy

cyi, gdyż nie stali tam Duńczycy, chybaby cofa

jąc się z RackenbUbl, chcieli się tam byli zatrzymać.

Oblężenie Friedericii rozpocznie się niebawem,

gdyż artylerya praska oblężnicza już przybyła.

We czwartek pierwsza zaszła potyczka mor

ska pod wyspą Rugią, która się skończyła

cofnięciem się statków praskich bez istotnej szko

dy, przynajmniej telegram donosi tylko o kilkuna

stu zabitych i ranionych, a międy nimi był jeden

oficer marynarki pruskiej.

Coraz bardziej zaostrza się polemika pomiędzy

La Presse i Opinion Nationale z powoda wybo

rów w departamencie Sekwany. Opinion chciała

by, aby wybory te nosiły na sobie charakter sym

patyczny dla zasady narodowości, a szczególniej

dla sprawy polskiej, żeby były potępieniem bez

warunkowego pokojn. L a Presse zaś walczy z tą

dążnością i nazywa ją polityką ruiny. Dćbaty po

pierają wciąż kandydatnrę p. Labonlaye. Kandy

datura zaś p. Tolain i cała teorya kandydatur

robotniczych upadła, jak się zdaje, zupełnie, przy

najmniej nie ma całkiem o niej mowy.

Minister oświecenia Durny nie dał upoważnię

nia znanemu pnblicyście p. PrćYost-Paradol do

miewania odczytów w sali Barthćlemy; sprawiło

to pewne wrażenie, a dziś Constitutionneltłomaczy

postępowanie ministra jego pieczołowitością o owe

odczyty; lękał się on bowiem wedle Constitution

nela, aby p. Paradoi, który swoją niewstrzemięźli

wością w piórze naraził już Debaty i Courier du

Dimanche, niewstrzemiężliwością w słowie nie

naraził odczytów sali Barthćlćmy.

Znajdujemy w lim esie list Mazziniego, jeszcze

w sprawie znanego spiska czterech Włochów na

życie Cesarza Napoleona, a to z powodu wmię

szania w tę sprawę członka parlamentu angiel

skiego p. Stansfeld. W liście tym Mazzini wypiera

się wszelkiego wspólnictwa lub udziału w spiska

na życie Cesarza Napoleona, lecz co godniejsza

uwagi, odpycha on przypisywaną sobie »teoryę szty

letu" w bardzo energicznych wyrazach. Tak więc

nawet Mazzini nie śmie się przyznać do niej.

Im bardziej zbliża się termin, w którym

kalendarz początek wiosny ogłasza, tem

mniej ustępuje wątpliwość i niepewność, ja

ka od początku zimy cechowała położenie

polityczne w Europie. Nie zanosi się na woj

nę, nie ustala się wszakże i pokój. Ciągle

tak samo jak było, jakby już inaczej w Eu

ropie być nie mogło, tojest ani pokój ani

wojna, lub też co na jedno wychodzi: po

kój i wojna. Przypatrując się Izbom, zgro

madzeniom, które wraz z dziennikami dla

większej liczby opinię powszechną przed

stawiają, powiedziećby można, że nie chce

ona wojny; ale na ofiary, jakichby prawdzi

wy pokój wymagał, zdobyć śię nie może.

Stąd anormalny stan rzeczy prawie wszędzie.

Główną cechą brak zgody. Brak zgody

dawniej prowadził do wojny. Dzisiaj ina

czej. Na jednym punkcie Europy, gdzie się

polityczna prowadzi wojna, to jest w Danii,

wszak nie dawno widzieliśmy wstrzymanie

jej dla braku zgody. Austrya i Prusy nie

mogły się porozumieć co do prowadzenia

dalej kampanii w Jutlandyi. Brak więc zgo

dy o mało nie zakończył wojny, tak jak

poprzednio brak zgody w Frankfurcie mię

dzy wielkiemi i mniejszemi państwami nie

mieckiemi takową wywołał, tak jak dziś

znowu brak zgody przeszkadza zebraniu się

konferencyi. Dla czegóż Dania opuszczona,

czemu nie pomaga jej Szwecya, naturalny

jej w tej sprawie sprzymierzeniec? Kto wie,

czy pomoc dana Danii w tej wojnie odpo

wiada idei skandynawskiej, czy daje się po

godzić z polityką, która większe, bo rasowe

mając widoki, niekoniecznie się upiera przy

zatrzymaniu prowincyj niemieckich. Codzien

nie czytać można w dziennikach wszystkich

krajów nawet w rosyjskich, że św. przymie

rze jest niemożliwe dla braku zgody. Nie

masz również zgody między Anglią i Niem

cami, koalicya przeto zdaniem naszem n ie

podobna; niemasz zgody co do warunków

przymierza między Franeyą i Anglią, a więc

i sojusz mocarstw zachodnich zawiązać się

nie da. Brak zatem zgody wstrzymuje od

stanowczej wojny, jak również nie pozwala

utrwalić się pokojowi.

Zjawisko to nie same tylko polityczne ma

przyczyny. Przeobrażenie spółeczności euro

pejskiej wielką, może największą odgrywa

tu rolę. Powodem, że tak powiemy, fizyolo

gicznym tego, co w polityce widzimy, jest

może coraz bardziej rozszerzające się pano

wanie demokracyi w Europie. Nikt zape

wne nie będzie przeczył, że żywioł ten co

raz większej nabywa przewagi. Rządy na

nim się opierają, ludy do przeprowadzenia

jego wpływu wszędzie dążą. Demokracya

przeniknęła duchem swoim wszystkie insty

tucye, kieruje każdym postępem, cechuje

wszystkie wynalazki i odkrycia, jest panią

giełdy i kredytu, nikt i nic jej się nie opie

ra, bo wszelkie usiłowanie, idące wbrew

prądu demokratycznego, ogólną opinią z gó

ry bywa potępiane. Wiadomo zaś aż nadto

dobrze, że prawdziwa demokracya jest za

pokojem, że jest przeciwniczką wojny. Chce

ona wolności, ale nie dba o sławę. O ego

izm posądzaćby ją można, ambicya nie kusi

jej bynajmniej. Nie potrzeba na to dowodów

z historyi; demokracya w Ameryce, w An

glii i Francyi daje tego przykłady. Ruch

każdej demokracyi, choćby najświeższej da

ty, nosi to piętno na sobie. Demokracya je

żeli jest za wojną, to w interesie własnym,

swoim, w interesie zdobycia wolności i pod

niesienia dobrego bytu. Patrzmy na stron

nictwo Brighta, na szkołę manczesterską, na

stronnictwo bezwzględnego pokoju. . . .

Lecz skoro tak jest, skoro demokracya

coraz bardziej panowanie swoje rozszerza,

pragnie pokoju, a niechce wojny, skądże

obecny stan rzeczy ? skądże owa niepewność

i wahanie się? zapytaćby można. I tu brak

zgody w łonie samejże demokracyi, rzecz

tłomaczy. Demokracya jest w walce, toczy

ona ciągłe zapasy, a chcąc zdobyć wol

ność wewnętrzną, różnemi idzie drógami.

Zgadza s ię, że aby stanowcze odnieść mo

gła zwycięstwo, potrzebuje, aby wszędzie

istniała wolność, że nie może być np. we

Francyi wolności, dopóki nie będzie jej

w całej Europie. Aby atoli doszły do tego

ludy, które wolności nie mają, część de

mokracyi popiera wszelkie usiłowania dą

żące do niepodległości, przyjąwszy za zasa

dę: ,,przez niepodległość do w olności;" —

inna znów część demokracyi usiłowań ta

kich nietylko nie popiera, ale uważa je na

wet dla ogólnej demokratycznej sprawy za

szkodliwe, wołając: ,,przez wolność do nie

podległości." Są bezwzględne frazesa, któ

rym ważności rzeczywistej na polu nawet

teoryi przyznać trudno; ale w praktyce

czyli w polityce charakteryzują one bardzo

głęboko stronnictwa, z których pierwsze jest

za pokojem, drugie za wojną, a zawsze

w demokratycznym zostając obozie.

Tak więc wyrabia się coraz więcej ów

porządek rzeczy, w jakim się coraz bar

dziej Europa pogrąża i który trwa z takiem

całej spółeczności uciążeniem. Jeżeli się

przy nim upiera opinia powszechna w wię

kszej części swych organów, to podobno

nie dla tego, aby w tym status quo smako

wała , ale dla tego, iż go przekłada nad

zmiany, przez jakieby przejść wypadało,

chcąc inny porządek rzeczy zaprowadzić. U

trzymuje się ów brak zgody, jak gdyby

w ogóle przeczuwano, że wszelka zgoda

wojnę sprowadzićby musióła. Wszakże po

lityka kongresowa, w listopadzie przez Fran

cyę proponowana, oświadczała się za po

kojem a nie za wojną. Nikt widoków de

mokracyi nie posunął dalej i silniej jak pod

czas panowania swego Cesarz Francuzów,

i to nie tylko demokracyi francuskiej, ale

powiedzieć można, europejskiej. Każde ze

tknięcie się z polityką napoleońską które

gokolwiek państwa, czy to przez przymie

rze lub wojnę, choćby nawet przez tra

ktat handlowy, szło zawsze na korzyść de

mokracyi w ogóle. Zbytecznemi byłyby tu

przykłady.j Czemuż zatem demokracya eu

ropejska nie poparła myśli kongresu, tak

jak się tego spodziewać można było? Myśl

ta była demokratyczną w swych dalszych

następstwach; w bliższych atoli, a zwła

szcza w najbliższych, upatrywano wojnę. Nie

wrażała zaufania owa zgoda, do której

wyborne wzywały argumenta, argumenta co

dzień silniejsze i namacalniejsze. Demokra

cya obawiała się ambicyi, zmniejszenia wol

ności przez powiększenie sławy, a nawet

przez rozpostarcie granic, nie chciała sło

wem wojny i wolała cierpieć dalej brak

zgody.

KORESPONDENCYI CHWILI.

Poznań 16 marca.

Przed kilku dniami odbywały się tutaj sądy

przysięgłych, przed któremi toczyła się sprawa

dystryktowego komisarza Schillmanna ze wsi Ne

kli powiatu wrzesińskiego o sponiewieranie czło

wieka, w skutek czego tenże umarł. Jedyny to

jest proces sądowy, jaki od wieln lat wytoczono

w Księstwie urzędnikowi administracyjnemu o prze

stępstwo w urzędzie popełnione. Powód do nie

go stał się jednak bardzo głośnym, bo wieln ła

dzi na to patrzało.

W okolicy Kostrzyna schwytano niejakiego Szy

mańskiego włóczęgę odgrażającego się podobno

podpaleniem i odstawiono go do urzędn dystry

ktowego komisarza Schilmanna, we wsi Nekli. Po

drodze okładają go przydani mu stróże do tego

stopnia kijami, że Szymański dostaje się do bióra

urzędowego w stanie zupełnej prawie bezsilności,

tak że za łada potrąceniem pada na ziemię. Mi

mo to dystryktowy komisarz Schillmann, rozpoczy

nając badanie więźnia, okłada go bez przerwy ki

jem tak dłngo, póki nareszcie jego ofiara wcale

Gzęśó literacko - artystyczna.

Ustęp z pozostałego w rękopiśmie

3go TOMU PAMIĘTNIKÓW

Kajetana Koźiniana.

(Dokończenie).

Mostowskiego w Paryżu i na

D.aby1» nie raz się dowia

dywałem. Zapewniano mnie, że się porządek jego

zajęć, jego godzin me wiele różnił od tego, jaki

zwykł był w Warszawie zachowywać - tylko przy

nieszczęściach ojczyzny, przy stratach osobistych

i przy słabiejącem zdrowiu coraz hardziej oboję

tniał na wszystko. Stosnnki jednak z dawnymi

Przyjaciółmi na wygnania zostającymi zawsze w

jednym stopniu zachował.

Książę Czartoryski, Niemcewicz, Kniaziewicz,

Plater, Władysł:aw Zam ojski najczęstszymi bywali

jego gośćmi. Zaw sze on wiele czytywał, i był ob

znajmiony dokładnie i z biegiem wypadków poli

tycznych, i z postępem nsmk literatury.

Gdy go żoną odumarła, zobojętniał dla świata

i lndzi. Pielęgnowany z najprzykładniejszą pobo

żnością przez trzecią z porządku córkę Różę, wy

dał ją za wdowca księcia Eustachego Sapiehę,

którego wielce polubił i cenił.

Książę Eustachy Był wygnańcem, dla sprawy

ojczystej poświęciwszy z szlachetnością znakomite

mienie, dostatki i zbiory rodn Sapieżyńskiego.

Słabnąc i starzejąc się zapuścił brodę, nigdy

z domn nie wychodził i w 76 roku życia, z zu

pełną obojętnością, zszedł z tego świata. Otrzyma

łem jego litografowany portret, i mam go na mo

jej ścianie, bo wyznam, że odbierając od niego

dowody prawdziwej przyjaźni i dla siebie i dla

syna, zachowałem wdzięczną ich pamięć. Nawy

kłem kochać moich przyjaciół nawet z ich wada

mi: miał niektóre Mostowski, a nawet trudne do

usprawiedliwienia w prywatnem życiu, lecz w po

blicznem położył w kraju i n całego narodu wiel

kie zasługi. Był ministrem, czynnym, gorliwym,

oświeconym i liberalnym.

Co do prywatnego życia słusznie mn może za

rzncano egoizm i obojętność na to wszystko, co

wprost nie dotykało jego osoby. Żonę kochał i mę

żem był delikatnym, lecz względem dzieci nie za

wsze dopełniał obowiązków troskliwego o ich wy

chowanie i dobre powodzenie ojca. Szczególniej

dla syna okazywał się obojętnym, tak, że ten mło

dzieniec pięknej urody, bystrego dowcipu, nawet

dobrego serca, zawczcsn używając wolności, zwi

chnął sobie całe życie, zmarnował je, i smutnie

przy niezupełnych zmysłach zakończył.

Lecz nie należy wchodzić w tajuiki rodzinne,

a tem mniej w skrytości serc rodzicielskich. I tu

taj powtórzyć pozwolę sobie wiersz, którym dzie

wiątą pieśń mego poematn o Czarnieckim zakoń

c%yłem.

Rodzice, błądzić możem, przykład to nie rzadki,

Lecz Bóg tylko jest sędzią spraw ojca i Matki.

Wyrzucano Mostowskiemu, że straciwszy żonę,

którą kochał, matkę kilkorga dzieci, nie dbał o

uczczenie jej pamięci obchodem pogrzebowym, ja

kiego zwyczaj i przyzwoitość światowa wymagała.

Opowiadano mi, że ani postarał się o taki obchód,

ani nawet pomyśbł o nim. Wedłng mojej znajo

mcści serca i nmysłn Mostowskiego, o obojęność,

w tym razie go nie posądzę, żałował on jej stra

ty, lecz ta jego w tym wypadku niedbałość, była

skutkiem jego filozoficznego sceptycyzmu, jvgo

błędnego systemata, którego wiernie się trzyma

jąc fałszywie mniemał, że siłę duszy i wyższy nad

zwyczajne pojęcia umysł okazuje.

Cokolwiek bądż, jeżeli wżyciu swojem ściągnął

na siebie Mostowski nie bez powoda niejakie za

rzuty, mimo jego błędnych mniemań i systematów

przebijała się dobroć i łagodność jego natury:

w pożycia przyjemny, łagodny, niemściwy, prze

baczający, wyrozumiały, nikomu aui głowami, ani

czynem nie szkodzący, chętnie wspierał i pomagał,

rzadko kieszenią, lecz głową i radą. Skłonniejszy

wynajdywać w drugich zalety niż wady. Pierwszym

głośne i nieszczędne dawał świadectwo, nmiał roz

różniać ludzi prawych; a chociaż talenta i nauki

cenił, w wyborze pomocników cnoty i prawości

szukał i te więcej niż pierwsze szacował; a jeżeli

kiedy dla przyjaźni ustąpienia jakie zrobi!, jak

naprzykład w utrzymywania przy swym boka Kar

skiego, wybór przez niego innych członków, a

szczególniej szacunek dla Staszica, stała przyjaźń

z księciem Czartoryskim, z domem Zamoyskich,

z Niemcewiczem, z Sierakowskim, z Morawskim,

z Lipińskim stają w twierdzenia mego obronie.

Co do publicznego jego życia z tego opowiedze

nia, niech sądzi potomne plemię, jakim był mini

strem. Lepszego, zdolniejszego, liberalmejszego,

wierniejszego konstytucyi, żaden kraj i Polska nie

miała. Gdyby był w innym krajn ministrem, byłby

w dziejach wspominany, i policzony do grona naj

znakomitszych, nigdy jedn ak do tych, którzy obok

wielkich zasłng odważali się dla dojścia do celu

n a polityczne zbrodnie. On w żadnym zamiarze

publicznego zawodu nie był zdolny używać nie

cnych i występnych środków.

Mimo tej jego znakomitości i zasłużonego ojczy

źnie życia, gdy umarł, o zgonie jego ledwie kilko

ma słowami w pismach publicznych doniesiono.

Zgorszony, że żadne pióro polskie nie złożyło mu

należnego hołdu, pod wizerunkiem jego następu

jący napis umieściłem.

Polsce był winien życie, obcym wychowanie,

Miłośnik nauk, swobód, więzy nosił za nie;

Przy sterze władzy, wpośród nadziei zawodu,

Wzdrygał się przeniewierzyć ustawom narodu;

Kolbert i Tnrgot żądze zasług w nim podniecał ;

Dźwigał miasta, kraj zdobił, zbogacał, oświecał. ..

Umarł na obcej ziemi, czyż z wstydu niespłoniem,

Źe kraj, któremu służył, ani wspomniał o nim.

Uwagi nad krytyką gramatyki polskiej

Dr MAŁECKIEGO

umieszczoną przez p. Rychlickiego

w N. 10 i 11 Dziennika literackiego.

(Dokończenie).

,,Każda kwestyą w połowie jest rozwiązana,

1 з 4 • Strona 1

Мірадор - viewer

Chwila.

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Завантажити файл

Завантажити файл

Видалення коментаря

Розширений пошук

Повідомити про помилку