Kuryer

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

Примітка

Відображення 245 примітки

Додавання приміток лише для зареєстрованих користувачів

Опції

WYCHODZI CO NIEDZIELĘ POD REDAKCJĄ PROF. MIECZYSŁAWA DĄBROWSKIEGO.

Dodatek do Nru 126 go "ILUSTROWANEGO KURYERA CODZIENNEGO" z dnia 8-go maja 1933 r.

!D% A . Ul. Skalhotaski, p%af. unita, poznańskiego.

!Bohatei Aez xąca i m aiki.

Jaien uucze pochodzenie. -

Co m ówią (tioą’tafowie bohate%a. -

J^iotne pochodzenie. -

W nioski, taąnikaiące z listów

h%. Heodom Sulkowskiego.

Cisty Józefa do macochy.

Co jest p%awdą, a co legendą.

JÓZEF SUŁKOWSKI.

Według sztychu, wykonanego z rysunku

Dutertre’a,

",":"/

w"_’

i:: .

’

Kraków, 7 maja.

Nie był bezimienny. Na Łuku Gwiaździ

stym ’w Paryżu zapisany został ’ pośród

najznamienitszych żołnierzy Pierwszej Re

publiki i Pierwszego Cesarstwa. Nazwi_sko

jego nosił jeden z fortów Starego Kairu.

I w polskich dziejach wspominano o mm,

a Muza narodowa uczyniła go bliskim i

drogim obecnemu pokoleniu.

To Józef Sułkowski.

A przecież po dziś dzień tajemnicą jest

osłonięte jego pochodzenie. Różnych dawa

no mu ojców, nic nie wiedziano o jego

matce. Nie tylko legendzie, ale i historji

zdało się najwłaściwszem opowiadanie o

romantycznych jego życia kolejach zaczy

nać od niezwykłych przyjścia na świat oko

licznosci.

Już pierwszy jego biograf i panegirysta

Hortenzjusz de Saint Albin, przed stu laty,

przekazał tę w’ersję: ,.W edle podoa

rych Polaków Józef Sułkowski był synem

naturalnym Franciszka Sułkowskiego, bra

ta młodszego księcia Augusta

nazwi

ska". Przed pół wiekiem w Leksykonie

Wurzbacha teza ta otrzymała

jako Pa

szport naukowy. Wprawdziew ZłotejKsię

dze szlachty polskiej Żychlmski ?ako ojca

Józefa wskazał Teodora, Pu}kow?lk^J ^ ,V -

cesarskich, powołując się na postanowienia.

ordynacji Sulkowskich i

ć,

dzyńskie. Lecz kw estji n.e r°zstrzj^ąl, bc

nie cieszył się opinją heraldyka ścisłejim

tody badawczej. Mało tez zwrotno uwagi

na jego przypuszczenie, ze matką J oz^ J

Sułkowskiego mogła byc węgierska hra

Hanka ,,Niary", októrą p°m iemony Teo

dor zamierzał się starać w r. 1/ ,J

pikało z jego owoezesnej k°respondmicji.

Studjum moje Les Polonais en Eg1/pte

fwydobyło kilkanaście dokumentów, które

późniejszy adjutant Bonapartego_ Prze

ministerstwu wojny w Paryżu, ząbie

jrając o obywatelstwo francuskie i stopień

w szeregach republikańskich. ,N ie żądano

od niego wtedy metryki. Zaszkodziłaby

mu nawet, jeżeli miał utytułowanych ro

dziców. W odnośnej teczce archiwum ad

ministracyjnego znalazł się tylko ślad, że

po upadku Napoleona ,,hrabina Sułkow

ska" prosiła o wypłacenie jej pensji, przy

znanej przez cesarza za zasługi poległego

w Egipcie syna. W braku więc dokładniej

szych wskazówek w pracy mojej wyraziłem

się dość ostrożnie, że Józef Sulima hr: Sul

leon a Polska" ogromnie rozszerzył nasze

w tej materji wiadomości i zdawał się u

suwae dotychczasowe wątpliwości. W spo

sób, jak zwykle, olśniewający

w yłoży!

swoją tezę o królewskiem pochodzeniu Jó

zefa -Sulkowskiego. Według niej ,,był sy

nem nieprawym ks. Franciszka de Paula,

przedostatniego z czterech braci, książąt

św. państwa rzymskiego, na Bielsku i Ry

dzynie Sułkowskich. Był wnukiem słyn

nego faworyta i ministra Augusta III, a

Sułkowski Stanisław, burgrabia krak, m;ał 4 synów, z których

I--------------------------------------------------------------------- 1

..................................................................................

Aleksander-Józef, podsunięty, dał początek linji książęcej, a Antoni tytułow ał się hrabią

1-------- ----------------------1 . .

i-------------- T " — L r - -------- 1

August i Aleksander Franciśzek de Paula Antoni

Teodor Kazimierz Ignacy Helena

Zmarli bezpotomnie -w r. 1783

t 1796

t 18^2

—

i---------------- \

1------- 1

Aleksander-Jóżef Julianna

JauNep. Antoni-Paweł Józef Teodora

t 1801

f 1834

f I836

t 1798

t l788

na Bielsku

na Rydzynie

w Egipcie

ordynaci

Tablica genealogiczna rodu Sułkowskich.

kowski urodził się w r. 1770 czy 1771,

z ojca Teodora i ,,d’une m ere humiliee", z

matki, o której to jedno można było po

wiedzieć, że ją upokarzano, nie wymienia

jąc nigdy wyraźnie.

—

Żeromski, który

czytał jeszcze w rękopisie (w r. i910) wstęp

do mego wydawnictwa, pragnąc nie odda

lać się od prawdy historycznej, włożył jed

nakże w usta bohatera swej tragedji s!o

wa mówiące więcej: ,,_Nie jestem z rodu

książąt... Jestem nieprawym synem jedne

go z Sulkowskich, austriackiego oficera...

Jeśli nie jestem, jak moja matka, z mo

tlochu, to się do motlochu przyznaję".

Zkolei prof. Askenazy w dziele ,,Xapo:

domniemanego nieprawego syna Augusta

II, w ięc w. linji prostej, ćboć tylko ,,-natu

ralnej", prawnukiem Mocnego. Śród wi

chury barskiej z nieznanej urodzony mat

ki, zaraz staraniem możnej rodziny... wsu

nięty został ubogiemu krewniakowi, puł

kownikowi cesarskiemu,

na urzędowego

syna. Musiał tedy od urodzeuia z prawdzi

wym rozstać się ojcem, dziwacznym, awan

turniczym ks. Franciszkiem...

Musiał aż

do śmierci z tym wyrodnym zerwać oj

cem... Chowany byl niemowlęciem nasam

przód w pałacu wiedeńskim drugiego ze

stryjów,-schorowanego ks. Aleksandra. N ie

bawem przeszedł stąd do rąk najstarszego

Śmierć Sułkowskiego pod Kairem %e Egipcie,

stryja, głowy domu, ks. Augusta... Byla

to opieka tem czulsza, że wszyscy wtedy

stryjowie byli bezdzietni, że przeto w tej

dziecinie, w której rysach ślłcznyeh i tem

peramencie bujnym wcześnie zdawał się

majestat przebijać Augustowy, pierworod

ną nadal szczepu swego, siewu królewskie

go oglądali gałązkę".

Tezę tę popiera prof. Askenazy oczywiś

cie nie samem podobieństwem

do Sasa,

którego dopatrzył się na portrecie na_d

wornego malarza.

Powołuje się na list

księcia Augusta, w którym ten odżegny

wał się od pokrewieństwa z braćmi Teo

dora. Ów pułkownik cesarski miał zresztą,

według wykazu służbowego, posiadać tyl

ko dwie córki. Wreszcie w Bielsku nale

żącym do ks. Franciszka żyła tego ,,ko

chanka.. M ałgorzata Zofja de Flepille,

druga małżonka Teodora, która podając

się za macochę, mogła być matką Józefa.

Podobny pogląd sformułował Dr. Ste

fan Truchim we wstępie do nowego wy

dania Józefa Sułkowskiego Szczegółóic hi

storycznych tyczących się wojny polsko-ro

syjskiej na Litwie 1792 r. Powiada o nims

,,Cudowne dziecko, które n igdy nie zaznało

słodyczy opieki rodzicielskiej. Syn natu

ralny jednego z książąt Sułkowskich, naj

prawdopodobniej... ks.

Franciszka, _ co

stwierdza syn Aleksandra Rousselin Saint—

Albin, przyjaciela Sułkowskiego z czasów

paryskich Hortenzjusz i osobiście przez

ks. Antoniego, ostatniego ordynata ry

dzyńskiego, informowany Wurzbach. Syn

zaś prawnie uznany Teodora Sułkowskie

go... według oświadczenia tego ostatniego,

zawartego w testamencie, a stwierdzone

go pismem... ks. Augusta... P ortrait fidele

du comte Joseph Sulkowski,: Matki Józefa

Sulkowskiego do dziś dnia nie znamy.

Przypuszczenia oparte li tylko na podo

bieństwie rysów każą ją widzieć w Fran

cuzce Flepille, późniejszej żonie Teodora,

’Urodzi! się Józef około 1770 r.".

Wywód ten, zgodny z tradycją i legen

dą, nie wydaje się całkiem logiczny.

Hokus pokus zamiany ojców niewiado

mo dobrze, dó cżego byl tym razem po

trzebny. Bo jeśli ,,wsunięto ongi trybem

kukułczym skromnemu burgrabiemu kra

kowskiemu"

syna królewskiego, który

m ial stać się protoplastą książęcej linji

Sulkowskich to postępek ów tłumaczy, się

bardzo jasno i prosto. Taka była zwykła

procedura zabezpieczenia losu dzieci domu

panującego zrodzonych w związkach po

bocznych. A właśnie Franciszek Sułkowski

nie okazał ani cienia zainteresowania lo

sem Józefa. I dlatego tego ojcem rzeczywi

stym nie tylko urzędowym nie miałby być

Teodor! Pokrewieństwo z nim uznał

pierwszy ordynat ks. August i ,,mając

wzgląd na Imci pana Józefa Sułkowskie

go,.W . Imci Pana Teodora graffa Sułkow

skiego... syna" w yposażył go rodzinną ko

mandorją maltańską. A kreśląc ,,wizeru

nek wierny" swego wychowanka, napisał

(w r. 1783) ,wyraźnie: ,,Hr. Józef Sulkow

ski urodził się w Raab, mieście na Wę

grzech, 18 Stycznia 1773 (prof. Askenazy

robi uwagę w nawiasie: fałszywe miejsce

i data). Ojciec jego hr. Teodor Sułkowski...

pomieszczony w wojsku austrjackiem słu

żył w niem... aż do stopnia pułkownika,

który, otrzymał aż w r. 1777 ,(Askenazy, do^

1 з 12 • Strona 1

Мірадор - viewer

Kuryer Literacko-Naukowy :

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Мірадор - viewer

опис

Структура

Схоже

Помилка 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Download file

Download file

Deleting a comment

Advanced search

Suggest correction