Mirador viewer

Czas.

Annotations

Showing 597 annotations

Adding notes only for logged in users

Filtering

N*135

Kraków, 16Czerwca -

Piątek

Rok 1882.

CZAS

Pfiiaa«i«lf pvcy|Hi)ąt

AdBJinlstrsey» ,CZASU° w BLp«fc»\»t», tadjiei urzędy po«tow*. BUaJscamrą prM Uue w m i%

księgarnia 8. A. Kn.yłanowside*o, handel Kuw»kowłUej.- e i s l » t » m m lM

(tnswraty) pr*yjniąje »*C M

c p b t ą od niejccs wieraaa dntkiean drohnym (petiiowyts) u piarsmy ru 10 *nt, u ksidy oa»tępv

ras po 5 ent - M arikMiura (ca 8 stronnicy dilenniita) od mle]aett wierws drukiem droteym po 80

ent sa ksidy ras. » t n a n aia Aa ,fia m * (prospekta, eyrkulsrse. ogłoesenia I t p.) priyimuje

się sa e s a f 1 słr. od 100 egsem. dla samiujitjowydh, a 60 eent od 100 egsesi. dla miqaeowyen pro*

nuaeratorów. -

NaleiytoM uprassa tlę m m ^ r a ^ C nadeełai pmkasem poestowym. -

O**»«***«*» *

liaaM m ly pr*jr)mnj|: wa

Ajeneyt ,CZASU* Wgiównym składaie tytonia Kr. «

pr*y nlloy TrybunaUkfeJ L i ; * BParyd« wył%ctnie p Adam, Hue 01to,e»t fc, (prenumeratę p. Win

eenty Bsosto wski, Fauboarg Poiaaoni«re 83); w W l e d s l s pp. Has*en»tein A Vogler (takie w Hain

burgu, Frankfurcie nad Menem, Berlinie, Lipska, Basylei i Wroołsn!u’), A. Oppelik, Stubenbaatoi Nr 8

R. Motse (takie w Berlinie, Hamburgu, Monachium i Norymbordte), G. L . Danbe A Comp. (taki«

w Frankfu rcie nad Menem), M. Dukea, RiemergasM 18.

Kraków 15 czerwca.

Przegląd Polityczny.

Przygotowania do utworzenia nowesro stronni

(Deut.,cheFoli, Parlei) po," p’ j f n , p S .

W tym cela odbyło się pod przewodnictwem Dra

« e w a l d a zgromadzenie mężów zaufania. Obrano

komitet z 20 mężów złożony, który ma się zająć

zwołaniem zgromadzenia Indowego, na którem bę

zie dyskutowane utworzenie stronnictwa. Fi sch

li ot i bar. Walterskirchen mają na to pos"e

? c ! w i^y? ać zaPr°8zenie. Na posiedzenin mężów

fetóSf

e-g e r rozwijał program stronnictwa,

Którego najważniejszymi punktami są: Równoupra

wnienie narodowe, ogłoszenie języka niemieckiego

językiem państwowym, usunięcie reprczentacyi in—

Z ? 67. ’ , pr?W0. Wyboru w°lnomyślne, zupełna

szeniacb

1 p08tępowa astaw a 0 stowarzy

«-? y?Z!n-ia deP\ °°ninkusza w sejmie styryjskim

uwzględniła większość o tyle, że do każdćiA ko—

Powo*ano po jednym członku z mniej—

Upadek Ignatiew a nie przestaje być głó

wnym tematem dyskusyi dziennikarskiej. Mnożą

się zwłaszcza komentarze nad przyczynami dymi

syi wszechwładnego ministra. Zdaje się, że sta

nowisko opozycyjne zajęte przez Katkowa

w sprawie żydowskiej, oraz projekt Ignatiewa żą

dający zwołania Soboru ziemskiego, były

głównemi powodami jego upadku. Partya dwor

ska silnie przeciw niemn intrygowała; przed 5ciu

dniami przybył Ignatiew do Peterhofu i przedło

żył Carowi swój wniosek tyczący się Soborn, na

który uzyskał zezwolenie. Nagle zaś Cesarz zmie

nił swoje zdanie, do czego głównie miał się przy

czynić Pobiedonoscew, który zaproponował

powołanie do władzy hr. Tołstoja, na co ró

wnież zgodził się Katkow, będąc przyjacielem

byłego ministra oświaty. Ogólną radość, która za

panow ała w skutek dymisyi Ignatiewa, zmniejszyła

znacznie nominacya Tołstoja, przypominającego

cza sy najgorszej reakcyi. W obozie liberalnych

słowianofilów fakt ten niemile został przyjęty, a

dla dziennikarstw a rozpocznie się era prześlado

wań. Wogóle tylko Katkow tryumfaje na całej

li. i, i słusznie, jego zasady bowiem znajdą nie

zawodnie wymowny wyraz w nowym kierunku,

inaugurowanym objęciem rządów przez prezesa

Akademii nauk, a żądanie jego jednolitego minister*

, stwa zostało spełnioncm, bo Tołstoj, Delja

now i Pobiedonoscew, to godne trio, z któ

rego redaktor Moskowskich Wiedomostiej może być

zupełnie zadowolonym.

Z Petersbnrga donoszą do Pol. Corr., że wkrót

ce zostanie zamianowany rosyjski ambasador

W Konstantynopolu. Najprawdopodobniejszym kan

dydatem na tę posadę jest poseł w Dreźnie,

Nelidow. P. Onbril, ambasador w Wiedniu,

który został przez Cara powołanym na członka

Rady państwa, opuści niebawem swoją posadę.

Redakcya Pol. Corr. donosi w przypieku, że p.

Oubrił już notyfikował w ministerstwie spraw

zagranicznych swoje odwołanie.

Wielką mowa ks. B i smar ka, której poświęca

my poniżej kilka uwag, urosła obok upadku Iguatic

w a i sprawy egipskiej, do wysokości wypadku

politycznego, bo też , gdy kanclerz przemawia

w Berlinie, cała Europa słucha z natężoną uwagą,

aby nie uronić żadnego słowa padającego z ust

tego wszechwładnego pana sytnacyi. Bismark mówił

przez 2 godziny przeszło, a i długość i świetaa

treść mowy nie pozwalają wnosić, aby kanclerz,

jak to kilkakrotnie twierdził, był tak zmęczonym

i słabym. Przeciwnie, werwa, zapał, dowcip, wo

góle w szystkie zalety, któremi błyszczą jego o

statnie przemówienia, mogą zaspokoić pod tym

wzglcdem wszystkich przyjaciół i wielbicieli mi

nistra. Wczoraj podaliśmy w ogólnych zarysach

treść tej mowy, która w Nordd. A!lg. Atg zaj

mnje piętnaście szpalt bitego druku. Mówca znowu

ZWYSTAWY.

Słusznie twierdzą prawdziwi znawcy i _uznani

za powagi w rzeczach sztuki krytycy, że ,,bez

nagości i draperyi niema rzeźby, ani w całeni

tego słowa znaczeniu wyższego malarstwa. Nagi

kształt ciała ludzkiego, w którego budowie we

wnętrzne prawa światem rządzące znalazły naj

doskonalszy wyraz, i najprostsza płachta, byle

m iękka i cienka, do fałdów której zredukować się

dadzą zewnętrzne przypadkowości _życia, wrażenie

tego kształtu podnoszące lub zmieniające

są

to dwa zasadnicze pierwiastki każdej poważniej

szej, a zwłaszcza idealniejszej artystycznej twór

czości W nich się streszczają najtrudniejsze cło

rozwiązania zagadnienia formy, stanowiącej istotę

sztuki, i z niemi się najściślej wiąże stosunek tej

ostatniej do ideału, którego potencyonalny zaród

samej na°turze leż y Dokł.rdnośó, sumienuośó »

Prawda, lub też powierzchowność, m edbałość i

fałsz w studyach nad «nagością i dr» P ^

*d,ą

zawsze w parz0 z podniesieniem się łub upad

kiem sztuki i powiedzieć bez przesady można, że

dzisiejsza sztuka francuska między mnemi, tym

mgdy nieprzerwanym, a tak ścisłym i uporczy

wym studyom i temu zżyciu się z prawami_ for

my, co za tem idzie, znaczną część swej wyższo

ści nad sztukami innych narodów zawdzięcza.

Pożądanemi więc dla naszej własnej, rodzimej

twórczości, byłyby przykłady, dowodzące zrozu

mienia tej prawdy, i takie mianowicie na polu

malarstwa kompozycje, których treść sama przez

użył tej sposobności, aby odeprzeć z oburzeniem

twierdzenie, które mu przypisuje ową słynną sen

tencyę: siła przed prawem! Bismark nazy

wa to kłamstwem, albowiem nigdy nie użył tych

słów, które obiegły obie półkule świata. N adzwy

czaj charakterystycznym je st ustęp o socyalizmie,

który tutaj w całości przytaczamy: «Chciałbym je

szcze pomówić o zarzucie socyalizmu. Socyalisty

cznemi są niektóre ś rodki, któreśmy postanowili

ku największemu dobru państwa, wogóle musi się

państwo przyzwyczaić do nieco zwiększonej dozy

socyalizmu. Będziemy musieli spotkać się z wiel

kiemi potrzebami społecznemi, działając w duchu

reform, jeżeli chcemy postępować z tą samą mą

drością, której w Prusach dali dowody Stein i

Hardenberg, uwłaszcząjąc chłopów. I to był

socyalizm, gdy jednemu zabierano własność, aby

ją oddać drugiemu, i to socyalizm w wyzszym

daleko stopniu, niż monopol. Cieszę się z tego

rodzaju socyalizmu, bo dał on nam wolDy i bar

dzo zamożny stan włościański. Z czasem uczyni

my to samo dla robotników. Czy tego dożyję, nie

wiem, przy zasadniczej ogólnej opozycyi, na którą

napotykam z różnych stron. Ale będziecie zmu

szeni zapisać receptę, któraby w organizm pań

stwa w lała kilka kropel socyalistycznego oleju,—

nie wiem, j ak wiele, ale jestem przekonany, żeby

to było wielkiem zaniedbaniem obowiązków prawo

dawstwa, gdyby nie dążyło do reform na polu

kwestyi robotników. Socyalistycznem, powtarzam,

było nadanie chłopom wolności, socyalistyczną

jest każda ekspropryacya na korzyść kolei, socy

alistyczną w najwyższym stopniu je st n. p. ko

masacya, socyalistycznem je st wywłaszczanie przy

regulacyi rzek, socyalistyczne całe ustawodaw

stwo dla ubogich, przymus szkolny i drogowy.

Wszystko to nosi cechy socyalizmu. Mógłbym je

szcze znacznie uzupełnić ten rejestr, ale jeżeli są

dzicie, że słowem ,,socyalizm14 nabawicie kogo

strachu, to stoicie na fałszywem stanowisku, które

ja już dawno opuściłem, i które dla dobra ojczy

zny winno opnśfić całe prawodawstwo pań

stwowe.1*

W dalszym ciągu dyskusyi nad monopolem ty

toniowym zabrał głos dep. Rich ter, który w gwał

townej mowie zbijał zarzuty kanclerza, polemizu

jąc zwłascza z dynastycznemi teoryami Bismarka.

Następnie mówił Windborst przeciw monopolo

wi. Uznając głębokie myśli wyrażone przez Bis

marka, uprasza jednak rząd , aby ten stanowczo

cofnął projekt o monopoln. Z Polaków przemówił

Magdziński i oświadczył, że Polacy wstrzymają

się stanowczo od głosowania, ale ponieważ są

w zasadzie zwolennikami monopolu, będą głoso

wać przeciw rczolncyi L i n g e n s a. Przed połu

dniem zabierze jeszcze głos Benigsen.

Figaro donosi, że stan zdrowia nuncyusza

Czackiego nie polepsza się. Nic nie postano

wiono jeszcze co do jego wyjazdu do Rzymu.

W Belgii wybory zakońc zyły się zupełnem i

świetnem zwycięstwem stronnictwa liberalnego.

Tym sposobem zapewniona jest tak w senacie, jak

i w Izbie znaczna liberalna większość. Od r. 1857

nie ponieśli ultramontanio podobnej klęski.

Sprawa egipska jest dotąd ciągłe bardzo kry

tyczną. Derwisz basza i chedyw ndali się do Ale

ksandryi. Udał się tam także konsul jeneralny

angielski Malet i spodziewano Bię, że Sienkiewicz

uczyni to samo. Za niemi ndała się z Kairn do

Aleksandryi znaczna liczba europejczyków. Wszy

stko to chroni się widocznie pod skrzydła opieki,

jaką im chwilowo mogą dać okręty zagraniczne,

i wyczekuje z upragnieniem pojawienia się woj

ska bądż tureckiego, hądż innego jakiego mocar

stwa, zostawiając K air n a łasce grożącego się dziś

bardzićj niż kiedykolwiek Arabi beja. Kiedy cbe

dyw żądał uwolnienia ze słnżby pewnćj części u

rzędników, oświadczył, że odpowie na to podnie

sieniem hasła wojny świętćj, a kiedy któryś z eu

ropejczyków wyraził wątpliwość , żeby się miał do

takiego kroku posunąć, wziął pióro i złożył de

klaracyę, że to uczyni, na piśmie. Poczem całą

noc fanatyczni ulemowie prawili kazania przy gro

bach świętych a lad słuchający ich, odzywał się

z groźbami na europej( zyków.

W wojsku ukazują się symptoma nies abordyna

cyi, objawiające się w formie głośnego wymyśla

nia na to, że im każą bronić Europejczyków.

Depesze Derwisza baszy są wprawdzie, szcze

góluie co do usposobienia w wojsku na pozór z a

spakajające, ale zdaje się, że Derwisz pisze dwo

jakie depesze, jedne, w który«, h pizedstawia pra

wdziwy stan rzeczy, a drugie, które mają posln

żyć sułtanowi za powód do odmawiania konferen

cyi, która jednak, po ostatnich krokach, jakie po

czyniła dyp!omacya przyjdzie zawsze do skutku,

bez względu na to, czy y. _ niej Tarcya będzie

chciała wziąść udział, czy nie.

Ostatnia mowa ks. Hismarka nie byla

mową o monopolu tytoniowem, lecz o mo

nopolu pań8twowem.

Kanclerz wystąpił jako przedstawiciel

syntezy, wobec znanej skłonności ducha

niemieckiego do analizy, a może nigdy tak

silnie jak tym razem. Stanął on w obronie

jedności niemieckiej, która jak rzekł, je st

jedyną rękojmią niepodległości, stanął w o

bronie w łasnego dzieła. B ył na przemian

patetycznym i proroczym. A chociaż powta

rzał zdania, które jnż nieraz wypowie

dział, przemawiał z niezwykłą wyższością

świetnemi aforyzmami.

Nie kładł nacisku na sprawę monopolu

tytoniowego, ale na całość i ostateczne cele

swoich reform ekonomicznych i podatko

wych. Rewindykując w iele, niemal w szy st

ko dla państwa, rozwinął zasadę obowiąz

ków państwa względem wszystkich i wszyst

kiego. Socyalizmu nie obawia się, ale pod

warunkiem, źe państwo weźmie w ręce spra

wę klas roboczych.

Aby ochronić się od złych i chorobli

w ych stron doktryny socyalistycznej , k an

clerz chce użyć metody szczepienia i pra

gnie na państwie zaszczepić socyalizm. ,lnż

dawniej wyraził był zdanie, że nie wszy

stko było fałszem w Komunie paryskiej.

W załatwieniu piifkąrych dziś kwestyj

ekonomiczno-spółecznych, w oparciu się na

warstwach roboczych i w dynastyach nie

mieckich, widzi on rękojmię trwałości sw o

jego dzieła; oto jego socyalizm, czysto po

lityczny, jak też wyłącznie polityczną jest

cała jego natura. Z tego wszystkiego, je

den niezawodny wyprowadzić można wnio

sek , że ks. Bismark nie chce tego co z głę

boką nazwał ironią, liberalną Canossą. 0 -

statnia mowa kanclerza pomimo pozorów

jakie jej nadać chciał, nie jest bynajmniej

testamentem ale jest stanowczym zwrotem

w kierunku konserwatywnym. Ks. Bismark

zrozumiał i obliczył, że ani liberalizm, ani

stronnictwa liberalne nie przedstawiają na

dal istotnej siły, a chociaż znowu wyparł

się zdania « siła przed prawem,11 liczy się

on z tem tylko, co jest silnem.

Wskazówką dla niego słabości i przeży

cia się liberalizmu parlamentarnego jest

rozpowszechnione dziś rozbicie się na frak

cye, które uniemożebnia w szelką dodatnią

większość. Wszystko co w tej mierze po

wiedział znakomity a praktyczny mąż stanu,

było niepospolitera i ciała parlamentarne,

nie wyjmując naszego Sejmu, powinnyby

nad tem zastanowić się i skorzystać ze

zdrowych, głębokich myśli Kanclerza. Frak

cyjność musi położyć koniec parlamentary

zmowi ho go ubezpładnia!

Położenie zewnętrze kilkoma pociągnię

ciami nakreślił, istotny dziś tego położenia

pan i regulator. Przymierze z Austrya j eg o

podstawą. W dali w skazał ks. Bismark.

jeszcze ściślejsz e i dokładniejsze połączenie

się cesarstwa Niemieckiego z Austro-Wę

grami, które wytworzyłoby, w edle znanego

zdania Moltkiego, silną w środku Europy

potęgę.

Słusznie zatem mogliśmy na początku

powiedzieć, że nie byla to mowa tytoniowa

ale państwowa, której znaczenie prawdziwe:

jedyny cel państwowa jedność niemiecka,

w szystko inne środkiem.

Kto ma tak jasny a wielki przed sobą

c el, ten mógł napiętnować ,,bizantyjskie

shiżalstwo wobec opinii publicznej,11 które

zawsze i wszędzie stoi na przeszkodzie nie

tylko wielkim celom, ale w ogóle dobru pu

blicznemu.

się, podnioślej , czy też w rodzajowy nawet, ale

szlachetny sposób pojęta, dałaby możność najlep

szego jej uwydatnienia.

Tę uwagę nasunęły nam dwa niewielkie obra

zki Wystawy : «Perykles i Aspazya14 p. Stanisła

wa R ej chana i «()plątana" p. Romana Sz woj

nickiego, w których proste draperye i zupeł

na nagość grają pewną rolę, lecz które na nie

szczęście oba są dość pospolite i banalne i mają

charakter zdawkowych illustracyj.

P. R ej chan umie malować i jak widać, opra

cował swój przedmiot. Zdał sobie sprawę z nad

morskiego krajobraz u Attyki, z jońskiego porząd

ku greckiej architektury, przerysował z podręcz

ników naczynia i meble. Co więcej , m iał przed

oczyma, jak się zdaje, naw et podobiznę popiersia

Poryklesa, wykopanego w przeszłym wieku w Ti

voli, a znajdującego się obecnie w Brytańskiem

Muzeum. Nie wiedział tylko, że współczesny biust

Aspazyi, pełen matronalnęj i w tym wypadku

niespodziewanej pow agi, odkryty został od nie

dawna także w dwóch marmurowych głowach pa

ryskich i berlińskich zbiorów. Ale cały ten arche

ologiczny aparat zebrał powierzchownie, z najbar

dziej rozpowszechnionych grecko-rzymskich t. j .

pompejańskich, nie zaś attyckicb, a raczej helleni

stycznych, a nie helleńskich wzorów i nadał mu

cechy, przypominające czasy Napoleona I, w któ

rych wykopaliska wydobyte zpod popiołów We

zuwiusza, wpływały na urządzenie mieszkań i

fantazyę mody. Pojął przytem, co najważniejsza,

swe nieśmiertelne typy w sposób dzisiejszy i ni

ski. Nie wiemy, kto jest p. R ej chan, ale jesteś

my prawie pewni, źe wychował się i wykształcił

w Wiedniu. Przy znanej podłużnej głowie i nie

których charakterystycznych rysach Peryklesa,

zrobił z niego jednego z redaktorów wiedeńskiej

Nowej Pressy, leżącego w migrenie na łożu i po

sadził obok, zamiast Aspazyi, jakąś Wiedenkę o

rozkwitłych kształtach. Tło zaś i wnętrzo, wy

pełnił przez nadużycie bruuatnych tonów, mimo

otwartego na brzegi morskie perystyłu, duszną,

ale nie ciepłą i nie błogą atmosferą.

P.S zwoj ni cki o wielejeszcze staranniej malu

je i ma wiele więcej fantazyi i poetycznego polotu.

Obrazek jego prz edstaw ia nagą, jasno-włosą dziew

czynę, « oplątaną1* w krzak głogu, owijającego

gałęziami i liśćmi jej ciało i goniącą wzrokiem i

jed ną podniesioną ręką za motylami unoszącemi

się na ciemnem niebie, tak jakby w jakiejś sce

nie, wyjętej z ,,Przemian1* Owidiusza. Typ dziew

czyny brzydki, o nieprzyjemnym i niewytłuma

czonym wyrazie; ciało jakby wystrugane z drze

wa, ramię sztywne i martwa i wszystko razem

kartonow e i żółte na tle ciemno-niebieskiej farbki.

Ani w jednej z tych kompozycyi Zatem, ani też

w drugiej, o draperyach i nagości w poważnem

znaczeniu tych wyrazów i pojęć, nie może być

mowy. Do takich przedmiotów potrzebaby było

pędzla Geroma, Alma Tademy, lub co najmniej

Siemiradzkiego. Jeżeli są ludzie, dla których in

magnis ooluisse sat est, to te truduości powinny

by pocieszyć naszych młodych, jak sądzimy, a r

tystów .

Z tych idealistycznych i fantastycznych sfer

przechodząc na przeciwny kraniec, do studyów

z na tury i portretów, spostrzegamy silnie malo

waną i pełną naturalistycznej prawdy głowę —

nie starca, jak chce podpis, ale jakiegoś emery

towanego urzędnika, czy zakrystyana, p. Stani

*sława Grocholskiego, która swem wydatnem

modelowaniem i realistyczną karuacyą rzuca się

Ksiądz Metropolita lwow-ski wyjechał na

objazd dekanatów, gdzie nurtowała schyzma

i gdzie powstała apostazya Hniliczek, a na

odjezdnem w znanym okólniku dał świade

ctwo ortodoksyi całemu duchowieństwu ar

cliidyecezyi, oraz gorące uznanie jego zwierz

chnikom a swoim doradcom u .Sgo Jura.

Przez uszanowanie dla sukni oraz urzędu

zwierzchnika cerkwi unickiej, nic podnosi

my pytania; czy to była chwila właściwa

do tak bezwzględnych pochwał i zapew

nień? bodajby im tylko nowe nie zaprze

czyły fakta i objawy.

Gdzieindziej rozstrzyga się dziś kwestya

panslawistycznych knowań w Galicyi, z Au

8tryą czy ku Rosyi — ale druga strona

tej samej kwestyi, strona religijna, w y stę

puje niemniej wyraźnie w sprawie reformy

bazyliańskiej, bo tam staje pytanie; z R zy

mem, czy przeciw Rzymowi? Protesta prze

ciw bulli papieskiej, to drugie ostrze tej

samej agitacyi!

Bulla wydaną została na przedstawienie i

prośbę jedynego zwierzchnika zakonu 0 0 .

Bazylianów, a za wiadomością i przychyleniem

się Metropolity oraz Biskupa przemyskiego.

Ustrój Kościoła katolickiego jest hierar

chicznym — a tu hieraichia tak zakonna

jak i cerkiewna została przez Rzym usza

nowaną i uwzględnioną. Agitacya świecka,

dziennikarska, pragnie w yw ołać opór z do

łu, anarchicznie — a więc wzywając naj

pierw Bazylianów do buntu przeciw pro

wincyałowi i do protestów przeciw Rzymo

wi. Nie zostało dotąd stwierdzone, czy i

ilu Bazylianów podpisało protest redakcyi

sehyzmatyckiego Ślowa. Dziennik ten co

dziennie ogła sza nowe doń adhezye mona

sterów bazyliańskich. Skądinąd zapewniają,

że tylko trzy klastory przyłożyły swe pie

częcie do protestu, ale niema na nim pod

pisów. Świadczyłoby to o stanowisku po

łowicznem i wyczekująeem, świadczyłoby

o tem usposobieniu ehwiejnem zakonni

ków, których c zęść przystępna wpływom

naprzód z ram i przypomina szkołę Bonnata.

W dziale portretów zaś spotykamy znowu p.

Stanisława R e j chana, przedstawiającego nam

tym razem jakiegoś młodego człowieka z bino

klem na oczach w polskim stroju. P ortret ten

pod technicznym względem je st nieźle malowany,

ale znać na nim jeszcze większy brak artysty

cznego zmysłu i estetycznego smaku, jak na po

wyższym obrazie. U stawienie figury na portrecie

nie jest rzeczą małej wagi i zależeć zawsze po

winno od typu, który malarz ma przed sobą.

Już pierwszy rznt oka uczy, że patrząca na nas

szeroka, okrągła i pełna twarz, zyskałaby na tem

znacznie, gdyby była zwrócona w trzech czwar

tych do widza i gdyby odpowiednie przecięcie Ii

uij, tudzież świateł i cieni wprowadziło w nią

rozmaitość. Niedosyć jest kogoś dobrze namalo

wać, trzeba przedewszystkiem umieć spojrzeć na

niego. Jak można następnie traktować strój, tak

jak gdyby on dopiero wyszedł zpod igły ? Wszak

każdy artysta wiedzieć musi, że niema większej

antytezy, jak ta, którą zaznaczył poeta między

Fidyaszem a krawcem, czyli inaczej mówiąc, mię

dzy sztuką a jej z wiolu względów pokrewnem

rzemiosłem, i że dlatego, malując nowoczesuy,

czy też dawniejszy, lub na wzór dawnego wyko

nany strój, należy go wydrzeć krawcowi i objąć

w posiadanie , wycisnąć na nim jakieś indywi

dualne piętno i zetrzeć z niego rzemieślniczą

świeżość w arsztatu, aby stał się godnym sztuki;

że wypada rozpiąć suknię tam , a zapiąć ją tutaj,

?,miętosić pas i odrzucić z zacięciem wyloty, aby

wlać w postać życie i z manekinu i lalki zrobić

interesujący obserwacyę przedmiot. Tego wszy

stkiego nie domyślał się nasz malarz. Dodajmy

do tego, że jeżeli dał ęn brunatną tonacyę wnę

agitacyi świeckiej, ogląda się na dzienni

karstwo, a część, o bardziej zakonnym du

chu, wzdryga się przed aktem, który może

stać się pierwszym krokiem odstępstwa.

W inną więc stronę zwraca się nacisk

prasy i politycznych ajentów: trzeba po

ruszyć kler świecki, wszak on uległ odda

wna pewnej organizacyi politycznej, wszak

on służył za narzędzie przy wyborach z po

minięciem charakteru duchownego.

Tu znów opór niemoże w yjść z góry od

zwierzchników hierarchyi cerkiewnej, bo re

forma postanowioną została za ich zgodą i

porozumieniem. Trzeba przeto skorzystać

z wyjazdu Metropolity, aby organizować

dekanalne synody i ogólny synod we Lwo

wie.

Zaiste, nowy to niebywały proceder w ko

ściele katolickim. Synody dekanalne mogą

być tylko zwoływane za zezwoleniem biskupa,

a zwykły się one odbywać w jego obecno

ści, tem zaś więcej synod dyecezyalny. I

naczej się tylko tam dzieje, gdzie powstaje

konflikt między klerem a biskupem — jak

to było w Cyiicyi i Konstantynopolu, gdy

kler ormjański stanął wbrew bulli papie

skiej Reiiirs%urm , ale wtenczas opór ten

zwrócił się przedewszystkiem przeciw pa

tryarsze Hasunowi, który przyjął bullę i

przy niej do końca dotrwa!.

Dziś staje pytanie: kto zwołuje synody

dekanalne i synod we Lwowie: czy Me

tropolita, czy ktoś bez j eg o woli? Chwilo

wy wyjazd na wizytę dyecezyalną w oko

licach Zbaraża nie może tu być zasłoną od

odpowiedzialności. W szak niema we Lw o

wie Kupeljana. skoro Metropolita tak g o

rące daje pochwały, tak się bezwarunkowo

solidaryzuje z wszystkimi dostojnikami u

ś. Jura. Równocześnie w tej samej odezwie

Metropolita zdaje się wstrzymywać tycb,

co występują z protestem, i choć niedosć w y

raźnie przemawia za przyjęciem bulli mówiąc

że reforma Bazylianów wyjdzie na dobre

dla cerkwi unickiej. Któż więcr w jeg o i

mieniu może zwoływać synod, w chwili tak

drażliwej i w celu niewątpliwym podniece

nia agitacyi, oporu i protestów? Zw oływ a

nie synodów po za plecami Metropolity bez

jawnego przyzwolenia owszem rozkazu, bez

jego obecności i zwierzchnictwa byłoby do

wodem nadużycia owego zbytku zaufania,

jaki wyraża ostatni okólnik metropolitalny,

byłoby dowodem wzmagającej się anarchyi

w zarządzie cerkwi, bo nie chcemy przypu

szczać gry dwulicowej.

--------

KORESPONDENCYA ,,CZASU.11

’i . Sandcrkio(fo 14 czerwca.

Wypadki śmierci, jak grom po gromie przcrze

dzają Kzo.ree;i obywatelstwa naszego, l ’rzcd tygo

dniem dopiero zamieściliście wiadomość o obrzę

dzie pogrzebowym, j,aki się odbył nad Dunajcem,

a już wczoraj okolira rzeki Białej, jak gdyby

echem naddunajcckiem przerażona była jękiem

dzwonów żałobnych kościoła brnśniekie,go, zw ia

stujących zgon kolatora miejscowego i właściciela

Bruśnika ś. p. K onrada na Miaczowie Fihausera,

trzu swej pierwszej kompozycyi, to tutaj bistro

womi farbami zamazał tło, pozbył się przestrzeni

i nie oblał głowy powietrzem. Portret jakiejś

młodej osoby prof. Loofflera, mimo dokła

dnego modelunku, dobrego oświecenia, prostego i

wdzięcznego układu i starannego wykonania —

nie ma dość konsystencyi, jest rozdmuchany

w półcieniach i wygląda przy szklannych oczach,

jak malatura na porcelanie. Głowa p. Eismont

z obnażoną szyją, owinięta w białe zasłony, cho

ciaż podłożona ostrożnie i dobrze — je st szkico

wa, płaska i przypomina sposób malowania, wy

szły od pięćdziesięciu lat z użycia.

W malarstwie rodzajowem pierwszeństwo się

należy kozakowi trzymającemu konia za uzdę i

patrzącemu gdzieś w przestrzeń, Józefa Brandta.

Tyle jest tu charakteru, tyle fizyognomii, tyle

życia i prawdziwie artystycznego akcentu, że ta

drobnostka mogłaby współzawodniczyć z najpięk

niejszemi szkicami Pettenkhofeua. Ale J. B randt

jest znanym i uznanym przez świat artystą, p.

Bohdan Kleczyński zaś, z którego nazwiskiom

tu się po raz pierwszy spotykamy, powinien się

jeszcze dużo rzeczy nauczyć. Male jedn ak jego

obrazki znamionują obiecujący talent. N ajwybit

niejszym bezwątpienia rodzajowym malarzem k r a

kowskim jest p. Hipolit Lipiński, którego mamy

przed sobą dwa obrazy: «Jesień11i «Wiosnę11. Pan

Lipiński czuje i rozumie, jak mało kto u nas,

charakter małopolskiego chłopa , wiejskiej gospo

dyni, hożej dziewuchy, chłopca kręcącego fujarki,

umie uchwycić pociągającą, wesołą i radosną stro

nę ich natury, cieszy się jasnemi i prostemi bar

wami, tak godzącemi się dobrze z lndowem ży

ciem na otwartem powietrzu i w pełnem słońcu, i

ma niepospolity dar obserwacyi, znamionujący nie

* po w ł , wa Lwow!a lak s prsasyłkę powJow§ 18ł

******«»«fi» Wjrnoil;

w fnim m s AsrtiyaaSdtn* .

" ł«»«4 tmrnHU *slmkjię*

KteafeaJti«,

« *to.

8sto.60ł

nsg

rftgągfcjŁ§gt?Ł:.k;-JLC^iłj

*o Adminiatruyi ChasL w ldik oX

°**0,ł0n1« (*Menty) upnw u rięTwSyW fr «too

pocktow?_

n!a podlegaj§ opłteie

*^owąwycA nie pnyjm uje .i§.

Hffee§bBiw nadsyłanych nie twrua ri§.

1 of 6 • Strona 1

Mirador viewer

Czas.

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador viewer

Description

Structure

Similar

Error 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu