Życie

Mirador - viewer

Życie Literackie.

Adnotacje

Wyświetlanie 339 adnotacji

Dodawanie notatek tylko dla użytkowników zalogowanych

Opcje

W numerze m. in.

O J — HORDYŃSK1: MIASTO ROMANTYCZNEJ I KUPIEC—

KIEJ PRZYGODY

Q J. N. MILLER, J. KOPROWSKI: O PODRĘCZNIKU R. MA—

TUSZEWSKIEGO

• M. SOBOLEWSKI: ZDERZENIE ZE ŚWIATEM

• J. MAKARCZYK: KUMOTERSTWO I WZNOWIENIA

« P. KRAKOWSKI: KILKA SŁÓW O WSPÓŁCZESNEJ RZEŹBIE

O J. MADEYSKI: Z WYSTAW KRAKOWSKICH

0 K. FILIPOWICZ: DOXA (Opowiadanie)

fe A. WILKOŃ: O „GENEZACH" JASTRUNA

TYGODNIK

Rok IX Nr 38 (400)

KRAKÓW 20 września 1959 r.Cena 2.50 Zł

CZESŁAW OSTAŃKOWICZ

SŁOWO 0 BRYGADZIE

Dziwna to była formacja. I dziwny był żołnierz Brygady Robotniczej

Obrony Warszawy. Zmobilizowali tego żołnierza redaktorzy „Robotni

ka". Kim byli ludzie BR OWI Pytano mnie o to nie raz. Dowódcy Bry

gady Kóniga, pułku Rodego, dowódców kompanii: Sikory, Fejtsa, Rad

kego i innych nie powołano nawet przy mobilizacji rezerwistów. A żoł

nierz? Myślą, że po prostu Polacy, którzy chcieli się bić. Studenci war

szawscy, tramwajarze z Iwdzi, robotnicy warszawscy,' żołnierz z rozbi

tych już formacji. No i ci — nadający Brygadzie aspekt polityczny: cza

sowo zwolnieni z więzień.

Żołnierz Brygady nie miał szczęścia do instancji uzbrajających obroń

ców stolicy. Najtragiczniejsze dni oblężonej Warszawy, 26—28 wrześ

nia, jak na ironię stały się „świętem” dla Brygady. Jej żołnierzowi na

reszcie przyznano prawa żołnierskie! Wysłano na pierwszą linię.

Ale zanim żołnierz Brygady dostał broń miał ponad 20 procent strat

w zabitych i rannych. Żołnierz ginął, kiedy ewakuował pole walki. Kie

wychodził między walczące armie i zbierał z pobojowiska ludzi i

broń, kiedy rozsuwał na dworcach wagony, w których czaiła się śmierć.

Kiedyś podczas tej pracy wyleciał w powietrze wagon amunicyjny tra

fiony bombą lotniczą.

Żołnierz Brygady miał i inne prawo do umierania. Co drugi dzień

wychodziły poza linie obronne drużyny dywersyjne. Wychodziły, ale

nie wracały lub wracały rzadko. Na „codzień” żołnierz ten kopał ro

wy, odgruzowywał ulice, wznosił barykady.

1 jeszcze jedna rzecz o Brygadzie. Była ona jedynym oddziałem o

brony Warszawy, który nie złożył broni. Ciężką, zdobywaną z trudem

— wrzucono do Wisły: ż lekką: pistoletami, granatami — Brygada ze

szła do podziemi tworząc konspiracyjne grupy „Barykada" i „BROW”.

Ale to już inna historia.

Kongres ZBoWiD zwołany w dwudziestą rocznicę mobilizacji Bryga

dy w Warszawie jest pierwszą okazją do spotkań byłych towarzyszy

broni. Za rok uda się może zrobić pierwszy zjazd żołnierzy Brygady

Robotniczej Obrony Warszawy. Do zorganizowania tego zjazdu zachę

cam. warszawski oddział ZBoWiD i — jako że Brygadę montowali

dziennikarze r—. którąś z redakcji warszawskich.

ranek Gruszka jakby chciał nią

bić. Kark miał czerwony po

gryziony przez cement, który

na tym karku nosił na budo

wach. Za długie ręce kończyły

bochenki pięści.

—• Możecie mnie... — powiedział

-- Możecie mnie gdzieś. Chcę i pój

dę.

— Tu jest wojsko i nie pójdziesz.

Taki jest rozkaz. — rzekł niepewnie

Podchorąży, Jerzy Dostatni, który

dowodził drużyną.

— Odczepcie się od człowieka, pa

hie podchorąży — powiedział prze

ciągle Niepewny Politycznie, które—

So nikt nie pytał o nazwisko, bo 1

Po co. Przyniósł do batalionu białą

kartkę z drukiem: „Czasowo zwol

niony z więzienia”, powiedział: „Je

stem polityczny” i od tej chwili cho

dził w sekcji starszego Strzelca

Gruszki.

Przy kopaniu rowów, wznoszeniu

barykad, „ewakuacji pola walki”

nikogo nie interesowały te rzeczy.

Trzeba było rąk.

— Nikt was o to nie pyta —

^trącił się kapral Chrzan — nie

^Prowadzajcie sejmu do brygady.

Tu nie Wronki.

— Sami chcieliście to mieć, panie

podchorąży — powiedział pojedna

wczo Gruszka.

Z furkotem przeszło ponad głowa

mi stado z tamtych dział. Na dru

tach znów zajęczał człowiek dziu

raW;ony od kilku godzin przez nie

mieckich —schmeiserów.

_ — Gotowe? — spytał żołnierzy

Franek Gruszka.

Zabneldiiję. porucznikowi —

r2ekł podchorąży Dostatni. — Nie

Wolno gubić ludzi.

Rzeczywiście. Już sześciu leżało

b? Przedpolu okopów między za

siekami, na których wisiał oficer,

a rowami piechoty. Kondracki z

naszywkami kaprala na mundurze

mdzkich tramwajarzy, jakiś bezi

mienny, potem Rak z Warszaw

skiej Politechniki, znów dwóch bez

imiennych, no i porucznik Szlubow

s?i — Ten wiszący na drutach.

~~ Będziem przecie zarzucać wy

fWy, panie podchorąży — rzekł

starszy strzelec w rezerwie. Sapnął,

Podsadził się pod krzyżak omotany

kolczastym drutem jak siecią. Jego

kark był fioletowy nie wiadomo z

wysiłku czy z pasji.

— Gówno nie wojsko, panie sze

fie — odezwał się młody żołnierz z

41 pp. Leżał tuż za tymi z brygady

w rowie wykopanym nocą przez na

szych, tyle że już poprawionym

według Regulaminu Piechoty cz. III.

Żeby była przepisowa głębokość, z

przedpiersiem, z podpórką, rowem

łącznikowym. Regulaminowo. We

dług schematu nr 12.

— Bo ,co — spytał sierżant. Nowa

połowa lornetka chwiała mu się na

piersiach. Przy pasie pysznił się pi

stolet.

— Kłócą się z podoficerami —

rzekł młody żołnierz.

— To z Robotniczej — rzekł pod

oficer — bardzo fajne chłopaki.

Tyle, że cywilbanda, nie wojsko.

— Widzicie Gruszka — powiedział

z wyrzutem podchorąży — zasry

wasz brygadzie opinię u „Regular

nych“

— Możecie mnie — powiedział

starszy strzelec w rezerwie, ale ja

koś bez przekonania. Było mu

wstyd. Wiedział, że podchorąży ma

rację. Bo cóż on za żołnierz w po

równaniu z tamtym? On, z łopatą,

bez mauzera, w ciuchach. Tamten

szczeniak bije się z Niemcami w

pierwszej linii. Strzela z RKM, rzu

ca granatem, kłuje bagnetem, jak

dziś w nocy.

— Te, generale zafajdany. Cze

kasz aż ci twego porucznika zdej

miemy z drutów, gnojku — odszcze

knął chłopak z sekcji Gruszki. Miał

głowę obandażowaną. Granaty no

sił nie w chlebaku, ale w kieszeniach.

— Mielczarek, zamknijcie pysk

— powiedział podchorąży i urwał.

Znów zakotłowało od wybuchów.

Górą szły nowe stada pocisków.

Wprost na miasto. W jakieś domy,

na jakieś ulice, po czyjąś śmierć. Na

ślepo.

Plutonowy Żurawski przykucnął

z sekcją odwodową, która przynio

sła nowe kozły hiszpańskie, który

mi żołnierz brygady łatał wyrwy w

zasiekach. Zaterkotały w odpowie

dzi karabiny maszynowe czterdzie

stego pierwszego.

— Jak skończą prać, skaczem, pa

nie podchorąży? — spytał _ starszy

. strzelec Gruszka,

— Łamiecie rozkaz — rzekł Jerzy

Dostatni, z zawodu dziennikarz,

starszemu strzelcowi rezerwy Fran

kowi Gruszce, który pół życia nosił

cement na budowę — znowu mnie

będą opieprzać za straty.

— Polecisz, podchorąży po ofice

ra? — spytał Gruszka.

— Ja polecę — rzekł plutonowy

Żurawski.

Nie wyskoczyli, bo zachwiało zie

mią. Widocznie artyleria niemiecka

wymacała maszynki piechoty. Lu

dzie przytulili twarze do ziemi i le

żeli tak przez dłuższą chwilę obok

siebie: starszy strzelec Maciej Pasz

kowski w 4cywilu inżynier, ochotnik

Jerzy Chrzan z URSUSA, kapral

Kowala, który był w Berezie, Dosta

tni, i Niepewny Politycznie, którego

nikt o nazwisko nie pytał, bo i po

co.

Z tyłu plutonowy Żurawski po

ikrzykiwał na swoich, by wleźli pod

kozły. Kozły poruszały się na ich

grzbietach jak jeże.

— Zabraniam iść po oficera, bo to

nie nasz odcinek — powiedział ^pod

chorąży Dostatni — postrzelają was

nasi.

— Lecim — krzyknął starszy

strzelec Gruszka.

Wybiegli. Ci, od Żurawskiego pro

sto po rannych, ale nikt się o to ich

nie czepiał, bo ochotniczo. Se

kcja odwodowa miała tylko donieść

na pierwszą linię zwoje drutów i

już była po fajrancie. Mogła robić

ze sobą co chciała. Ci z sekcji Gru

szki zarzucali już wyrwy, na któ

rych osiadał kurz po ostatnich eks

plozjach.

Starszy strzelec rzucił swój kozioł

obok wyrwy i przeskoczył przez za

sieki.

— Stój — zawołał podchorąży Do

statni — stój, do jasnej cholery.

Razem minęli zasiek. Razem prze

skoczyli rów. Zarzuciło ich wybu

chem, więc przywarowałi w jakimś

(Dokończenie na str. 10)

Z mojego obserwatorium

KSIĘŻYC 9 ZIEMIA

odróż Chruszczowa do Stanów

Zjednoczonych

zbiegła się z sukcesem radzieckiej nauki. Łunnik

11 osiągnął srebrny glob księżyca. Zachodni komen

tatorzy podkreślają, że uczeni radzieccy

dokonali

wystrzału rakiety w czasie bardzo niepomyślnym dla

tego rodzaju przedsięwzięcia, mianowicie słońce znaj

dowało się w przeciwnym do księżyca położeniu i

jego pole magnetyczne hamowało napęd rakietowy.

Uczeni amerykańscy przygotowują się do wystrzele

nia nowej rakiety w kierunku księżyca między 2 a

4 października, kiedy księżyc znajduje się stosun

kowo najbliżej ziemi. Charakterystyczna różnica.

Wnioski są proste. Zawsze będą mówić o gigan

tycznym skoku nauki radzieckiej i . o jego dziś przo

downictwie. Będą mówić przez analogię o

innych

. możliwościach Związku Radzieckiego. Przywódcy po

• lityczni Zachodu — korespondent AFP syntetyzuje

reakcję waszyngtońską — woleliby „aby len sukces...

nastąpił po zakończeniu rozmów

amerykańsko—r a

dzieckich”.

Dlaczego? — pytamy ze zdziwieniem. Czy fakt do

tarcia do księżyca powinien wpłynąć korzystnie czy

też niekorzystnie na rozmowy Eisenhower—C h r u s z

czów? Odpowiedź zależy od tego, jak się patrzy na

sprawę pokoju w świecie. Jeśli pewne koła imperia

listyczne pragnęłyby rozmawiać z obozem socjali

stycznym z pozycji siły, aby ustanowić pokój ame

rykański, to niewątpliwie ich stanowisko

zostanie

poważnie osłabione. Każde bowiem

wzmocnienie

Związku Radzieckiego, działa na korzyść trzeźwości

polityki mocarstw kapitalistycznych, którym prze

wodzą USA. Dopóki wpływowa część polityków za

chodnich będzie w praktyce wyrażać tendencje

traktowania ZSRR jako li tylko rozdmuchaną wiel

kość, dopóty nie ustaną hasania maruderów zimnej

wojny, dopóty nie zapanują takie stosunki, które

■ uspokoiły napięte nerwy ludzkości. Nie można wie

rzyć w trwałość pokoju zagwarantowanego

tylko

słowami, którym przeczą fakty.

Pewni politycy dziwią się, że Związkowi Radziec

kiemu czy Polakom nie wystarczają gwarancje słow

ne. Ostatnio dał wyraz takiemu zdziwieniu bawiący

w Polsce duński minister Krag.

Przedstawiał on

przywódców bońskich jako patentowanych zwolen

ników pokoju, sprzeciwiających się robieniu krzywdy

komukolwiek.

Naprawdę dziwne pretensje do naszej

czujności,

do naszych żądań czynów gwarantujących nienaru

szalność pokoju. Pamiętamy przecież słowa Hitlera

wypowiedziane z trybuny Reichstagu w dniu rozpo

częcia II wojny światowej: „Nie chcę prowadzić

wojny przeciwko kobietom i dzieciom” — i samo

loty ze swastyką bombardują te pociąg i z ewakuują

cymi się kobietami i dziećmi. Pamiętamy jego za

pewnienia, że pragnie pokojowego sąsiedztwa z Pol

ską — i wymordowanie 6 milionów

obywateli pol

skich.

Pod pióro cisną się przykłady aktualnej dwulico

wości poniektórych polityków zachodnich. Na przy

kład Adenauer.... Wygłasza przemówienie w dwu

dziestą rocznicę wybuchu 11 wojny światowej, miz

drzy się do narodu polskiego i jednocześnie toleruje

ministrów swego rządu, którzy w tym samym czasie

mówią o rewindykacjach kosztem Polski. Czyż na

dzieja tych podżegaczy nie opiera się na politykach

innych mocarstw zachodnich? Niepokoi nas fakt, że

politycy anglosascy wszystko robili, a nawet więcej

robili niż potrzeba, żeby nic nie powiedzieć o uzna

niu granic na Odrze i Nysie.

Nie można układać się ze Związkiem Radzieckim

na temat

trwałych podstaw pokoju i jednocześnie

popierać teorii pod nazwą

„odepchnięcia Związku

Radzieckiego", której realizacja uderzałaby w układ

stosunków osiągniętych w

wyniku zwycięstwa nad

hitleryzmem i faszyzmem. Nie można składać sprze

cznych oświadczeń, czego niechlubnego dowodu do

starczył Nixon. Tu mówił o konieczności współistnie

nia, a w Ameryce stwierdził, że współpraca z ko

munizmem jest niemożliwa. Nie można — general

nie rzecz ujmując — prowadzić podwójnej

dyplo

macji. Każdy więc sukces Związku Radzieckiego —

powtarzamy — zmusza do traktowania tego mocar

stwa socjalistycznego jako równego partnera i

rozmów o pokoju na poważnie. Sukces z Łunnikiem

II niewątpliwie będzie miał jakiś wpływ na kształ

towanie się polityki amerykańskiej w

rzeczonym

kierunku i na klimat rozmów Chruszczów—E is e n h o

wer. Łunnik II jest argumentem rzeczników

idei

pokojowego współistnienia.

Dlatego zdenerwowany Adenauer na wieść o wy

strzeleniu radzieckiej rakiety i prawdopodobieństwa

jej dotarcia do księżyca położył się wcześniej spać

w niedzielę, —zakazując ■się budzić. Nie chciał słyszeć

o nowym sukcesie radzieckim. Nie obali jednak,fak

tu, że ZSRR dobrze trafia.

W. M.

1 z 12 • Strona 1

Mirador - viewer

Życie Literackie.

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Mirador - viewer

Opis

Struktura

Podobne

Błąd 404 - MBC

trans "Nie znaleziono strony" %}

Pobieranie pliku

Pobieranie pliku

Usuwanie komentarza

Wyszukiwanie zaawansowane

Zgłaszanie błędu